Η ζεύξη του βορείου στενού Κέρκυρας. Ένα μεγαλεπίβολο τουρκικό σχέδιο

Με την ευκαιρία της ανάρτησης από τον Κο Καλαϊτζόγλου της ιστορίας του αεροπλάνου που έπεσε στον ποταμό τις 13 Σεπτεμβρίου 1943 παραθέτουμε την δημοσίευση και τα σχόλια της. Παράλληλα δημοσιεύουμε και το άρθρο του Κου Ανδριόπουλο που και αυτός πολύ γλαφυρά διηγείται την ημέρα αυτή στο Ποταμό. Στο τέλος ο Κος Σπ.Χειρδάρης μας δίνει πλήρη στοιχεία του αεροπλάνου που κατερρίφθη 

 Γιάννης Καλαιτζογλου 

ΘΥΜΑΜΑΙ 

ΤΟ ΑΕΡΟΠΛΑΝΟ ΠΟΥ ΕΠΕΣΕ ΣΤΟΝ ΠΟΤΑΜΟ
To αεροπλάνο αυτό ήταν Γερμανικό . Τις 13 του Σεπτέμβρη 1943 το κτύπησαν τα ιταλικά αντιαεροπορικά από τον Βίδο ή από τα πλοία τους που βρισκόταν στο λιμάνι .Το είδα από το μπαλκόνι του σπιτιού μου να περνα πανω από την θαλασσα των αλυκων βγάζοντας καπνους. Σε λιγιο ακουστηκε ένα δυνατος κρότος και εβλεπα από την πλευρα της Παναγίας να βγαίνουν καπνοί.. Το αεροπλάνο είχε πέσει πάνω στην εκκλησία της Υ.Θ. Ελεούσας στον Ποταμό της Κέρκυρας. Όλο το γεγονός και με κάθε λεπτομέρεια μου έχει αφηγηθεί και ο πατέρας μου που βρέθηκε εκεί αμέσως μετά την πτώση μαζί με πολλούς συγχωριανούς μας. Στη συνέχεια ήλθε στο σπίτι με πήρε από το χέρι και βρεθήκαμε στον τόπο που έπεσε το αεροπλάνο. Είδα με τα μάτια μου ‘όλα τα συντρίμμια και τα καμένα πτώματα των πιλότων που τα είχαν τοποθετήσει ξάπλα στη σειρά ΑΚΡΙΒΩΣ στον κήπο και δεξιά από την σκαλινάδα που ανεβαίνει στο σχολείο, νομίζω ότι τα βλέπω ακόμα και τώρα μπροστά μου Τραγικό το θέαμα. Το ένα φτερό του αεροπλάνου σκάλωσε επάνω στο μικρό καμπαναριό και η άτρακτος έπεσε δίπλα και στην γουλάδα μπροστά από την κυρία είσοδο του ναού . Η εκκλησία κάηκε και ο ψάλτης Κρόκος ‘έπαθε σοβαρά εγκαύματα (αυτόν τον θυμάμαι όταν τον έβλεπα αργότερα στην εκκλησία) . Την άτρακτο αργότερα την μετέφεραν στον κήπο του σχολείου όπου έμεινε εκεί για λίγο καιρό. Τους τέσσερις γερμανούς που κάηκαν ολοσχερώς τους έθαψαν οι χωριανοί μας σε δύο τάφους στο κοιμητήριο, με ξύλινο σταυρό επάνω. Η μηχανή του αεροπλάνου βρέθηκε στην κατηφόρα κάτω από τον κήπο του σχολείου και για πολύ καιρό τα μεγαλύτερα παιδιά έβγαζαν ρουλεμάν για τα πατίνια τους

Σχόλια

Ρούλα Καλούδη Σώθηκαν ευτυχώς οι ντόπιοι

Μου αρέσει! · Απάντηση · 1 · 17 ώρες

Charalambos Peroulis Αγαπητε Γιαννη.Περιγραφεις ακριβεστατα την πτωση του Γερμανικου αεροπλανου. Εγω και η οικογενεια μου ζουσαμε στο λοφο του Καλιμπαουτα και ανεβασμενος σε μια ελια παρακολουθησα ολη τη διαδρομη του φλεγομενου αεροπλανου απο οταν κτυπηθηκε μεχρι που κατεπεσε στην εκκλησια.Η πρωτη βουτια ηταν επανω στο λοφο μας η δευτερη στο καμπαναριο του Αγιου Βαρβαρη και η μοιραια στην εκκλησια της Παναγιας.Ειχε βαλει ροτα για το αεροδρομιο αλλα δεν εφθασε.Ειδα τους πιλοτους που προσπαθουσαν να απαγκιστρωθουν απο το φλεγομενο αεροσκαφος αλλα τους εγκατελειψαν οι δυναμεις τους και κατεπεσαν μαζι με το αεροπλανο.(ζωντανες αναμνησεις των παιδικων χρονων)

Zaira Alamanou Την έχω ακούσει την ιστορία του αεροπλάνου απο τον πατερα μου!!!!

Ευφημία Περούλη Κοντσέ τραγικες στιγμες

PanAndriopoulos: Η ΕΠΕΤΕΙΟΣ ΤΗΣ 13ης ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 1943 ΣΤΟΝ ΠΟΤΑΜΟ ΤΗΣ ΚΕΡΚΥΡΑΣ

Η 13η Σεπτεμβρίου, αποτελεί για την Κέρκυρα και ειδικά για το προάστειο του Ποταμού, τραγική επέτειος καθώς κατ΄αυτήν την ημέρα, του 1943, επλήγη ο ιστορικός Ναός της Υπεραγίας Θεοτόκου Ελεούσης.     

Ήταν ημέρα Δευτέρα, όταν ο τότε εφημέριος του Ποταμού, Ιερεύς π. Κωνσταντίνος Σαββάτης, ετοιμαζόταν να βγεί από το κατάλυμά του που βρισκόταν στο ισόγειο τμήμα του παλαιού Δημοτικού Σχολείου, παραπλεύρως του Ναού, προκειμένου να τελέσει την Θεία Λειτουργία και το Μνημόσυνο του Παύλου Σπυρ. Περούλη. Ξαφνικά περί την 8ην ώραν ακούστηκε ένας τρομερός θόρυβος. Τι άραγε είχε συμβεί;     

Λίγα λεπτά πριν τρία γερμανικά πολεμικά αεροσκάφη είχαν απογειωθεί απ' το αεροδρόμιο του νησιού. Ένα από αυτά εβλήθη από ιταλικά αντιαεροπορικά πάνω από τη νησίδα Βίδο, και κατέπεσε φλεγόμενο στο μικρό κωδωνοστάσιο αλλά και στην άκρη της στέγης του Ναού της Ελεούσης.

Αποτέλεσμα: να γκρεμισθεί το κωδωνοστάσιο και ο ιστορικός Ναός, κτίσμα του 1562, να παραδοθεί στις φλόγες και να καταστραφεί ολοσχερώς. Οι δεκάδες αργυρές και χρυσές κανδήλες, οι αμύθητης αξίας φορητές Ιερές Εικόνες, τα δεκάδες αργυρά Ιερά Σκεύη και σπανίων εκδόσεων Εκκλησιαστικά Βιβλία έγιναν παρανάλωμα του πυρός. Τα μόνο που σώθηκαν ήταν η τοιχογραφία της Παναγίας της Ελεούσης, ένα ασημένιο "ντορτσόνι" κατασκευής του 1740 καθώς κατόρθωσε και το μετέφερε μέσα από τις φλόγες ο Παπικινός Σπυρίδων και ένα Μ. Ωρολόγιο (εκκλ. βιβλίο) εκδόσεως 1876, στο πίσω μέρος του οποίου αναφέρεται χειρογράφως και εν συντομία το τραγικό συμβάν.

Μετά διάστημα λίγων ωρών το σημείο της καταστροφής επισκέφθηκε με δάκρυα στα μάτια ο μακαριστός γέροντας Μητροπολίτης Κερκύρας και Παξών ΜΕΘΟΔΙΟΣ Κοντοστάνος ο Κερκυραίος. Οι κάτοικοι αμέσως ματά την πτώση του αεροσκάφους συνέλεξαν τις σωρούς των νεκρών γερμανών στρατιωτών και τις ενταφίασαν στο παρακείμενο ενοριακό Κοιμητήριο. Μετά δε από χρόνια, συγγενείς των νεκρών ερχόμενοι στο νησί ζήτησαν και παρέλαβαν τα οστά και ώς ένδειξη ευγνωμοσύνης και ευχαριστίας δια την συμπεριφορά των κατοίκων προς τους νεκρούς στρατιώτες, δωρίζοντας δύο καμπάνες εις αντικατάσταση των ήδη κατεστραμμένων από την πτώση του αεροσκάφους. 

Έκτοτε οι Ποταμίτες αγωνίσθηκαν και ξανάφτιαξαν τον Ναό της Παναγίας "τους" και τον στόλισαν με τα δώρα της αγάπης και της ευσέβειάς τους. Ολοκλήρωσαν το ήδη και από πολλών ετών θεμελιωμένο και μερικώς ανυψωμένο πυργοειδές κωδωνοστάσιο, ύψους 25 μέτρων. Στη θέση δε του παλαιού έχει τοποθετηθεί ένα πέτρινο, της εποχής εκείνης, στρογγυλό λιθάρι.

Δεν χωράει αμφιβολία οτι η πτώση του γερμανικού αεροσκάφους από τα ιταλικά ανταεροπορικά, αποτέλεσε τον προάγγελο της μετά ολίγων ωρών καταστροφής της πόλεως της Κερκύρας και των περιχώρων, από τις γερμανικές εκρηκτικές και εμπρηστικές βόμβες. Η νύχτα της 13ης Σεπτεμβρίου του 1943, υπήρξε η χειρότερη στην σύγχρονη ιστορία του ακριτικού νησιού. 

Από τριετίας έχει καθιερωθεί όπως την 8ην ώραν της 13ης Σεπτεμβρίου εκάστου έτους οι καμπάνες του Ναού της Ελεούσης να ηχούν πένθιμα εις τρόπον ώστε οι νεώτεροι να ενθυμούνται το τραγικό εκείνο γεγονός που σημάδεψε τον τόπο τους. Η δε εορτή της Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού τελείται με μεγαλοπρέπεια κάθε χρόνο στον ανακαινισμένο Ναό της Παναγίας. Μόλις πέρυσι σε σχετική εκδήλωση η ενορία Ποταμού βράβευσε τον μοναδικό επιζώντα αυτόπτη μάρτυρα της καταστροφής, 92χρονο σήμερα Αντώνιο Παπικινό.

Ότι απέμεινε από το Ju 88 A-4, K5+BH, WNr. 6580 του σμήνους 
Einsatz-Kampfgruppe Ju 88/Chef Ausbildungswesens με πιλότο τον Fw. Joachim Berger και 3 μέλη πληρώματος, που κατερρίφθη από Ιταλικά Α/Α πυρά και κατέπεσε στο Ποταμό - Κέρκυρας στις 13.9.1943 εκτελώντας εμπρηστικό βομβαρδισμό κατά της Πόλης.

Το WNr. = Serial Number φαίνεται στην ουρά.

Ένας διαφορετικός προορισμός αυτή τη φορά, το νησί των Φαιάκων, η όμορφη Κέρκυρα θα μας συντροφέψει στο ταξίδι του χρόνου. Παρακολουθούμε τις εντυπώσεις του Ιταλού προσκυνητή Piero Casola.

«Φθάνουμε στην Κέρκυρα Σάββατο, 21 Ιουνίου 1494. Η Ελλάδα ξεκινά από εδώ. Ενθουσιασμός ανάμεσα στους προσκυνητές που είχαν υποφέρει από τη φουρτούνα. Έπειτα έπρεπε να εφοδιαστεί η γαλέρα με νερό και οι ταξιδιώτες είχαν την ελπίδα να βρουν καλό κρασί για να στυλωθούν και να φέρουν τ’ αναστατωμένα στομάχια τους σε τάξη. Οι περισσότεροι απογοητεύτηκαν. Ούτε καλό κρασί βρήκαν στις ταβέρνες, ούτε καλό νερό, ούτε φρούτα. Μετάνοιωναν γιατί βγήκαν στη στεριά».

Ωστόσο, ο φίλος μας Κασόλα είχε συστατική επιστολή του επισκόπου της Πιατσέντζα για κάποιον Αντρέα Λάντζα- έναν αξιόλογο παράγοντα της Κέρκυρας, και πήγε να την παραδώσει. Κι εκείνος, του πρόσφερε και καλό κρασί, και ωραία φρούτα και άλλα ωραία πράγματα...

Περιδιαβαίνοντας την πόλη σημειώνει:

«Τα κτήρια της πολιτείας είναι πολυάριθμα και τόσο κοντά το ένα στο άλλο, ώστε αγγίζουν οι στέγες τους. Έτσι, ο ήλιος δεν ενοχλεί τους κατοίκους. Είναι πυκνοκατοικημένη πολιτεία και το κάστρο και στα προάστια  Αλλά οι περισσότεροι κάτοικοι ανήκουν στην κατώτερη τάξη αν και υπάρχουν και μερικοί ευγενείς.

Η Σινιορία έχει χωρίσει την πόλη από τα προάστεια με παχύ τείχος από τετράγωνους ογκόλιθους. Έτσι, το κέντρο αποτελεί ένα απομονωμένο νησί. Οι δρόμοι είναι τόσο στενοί και σκοτεινοί που καθώς περιδιάβαινα μονάχος μου φοβήθηκα στην αρχή.

Από όσα άκουσα, οι Κερκυραίοι είναι σπουδαίοι ναυτικοί και πάντοτε ένας μεγάλος αριθμός κατοίκων βρίσκεται σε ταξίδι.

Το κυριώτερο προϊόν είναι το κηκίδι που συλλέγεται σε μεγάλες ποσότητες και χρησιμοποιείται για βαφή. Η συγκομιδή και επεξεργασία χρειάζεται μεγάλη προσοχή. Φρόντισα να μάθω πώς μαζεύεται, πώς είναι τα δέντρα, πώς είναι τα φύλλα τους και ποιός τα μαζεύει( οι φτωχοί). Ο «καρπός» θυμίζει τη δική μας σίκαλη».

[ Πρόκειται για την Γκράνα, ή κηκίδι, ή πρινοκόκκι, ή κρεμέζι (κόκκος ή κέρμης ο βαφικός) που επί αιώνες αποτελούσε πηγή εισοδήματος για πολλές περιοχές. Είναι έντομα που αναπτύσσονται πάνω στα φύλλα της βελανιδιάς της κοκκοφόρου. Τα θηλυκά του κέρμητος σχηματίζουν μετά την ανοιξιάτικη γονιμοποίησή τους μικρό εξοίδημα στο φύλλο, όπου εναποθέτουν δύο χιλιάδες περίπου αυγά και μια χρωστική ουσία. Οι χωρικοί συγκέντρωναν τους κόκκους πριν εκκολαφθούν τα αυγά, τους έβρεχαν με ξύδι ή κρασί και τους στέγνωναν στον ήλιο. Έτσι οι κόκκοι έχαναν το επικονίασμά τους και αποκτούσαν ερυθρόφαιο χρώμα. Έχουν μέγεθος πιπεριού ή μπιζελιού, είναι σταυροειδείς και περιέχουν μια κόκκινη κονιώδη μάζα. Έδινε βαθύ κόκκινο χρώμα στα μαλλιά και τα μετάξια].

«Η Κέρκυρα βγάζει μπαμπάκι και μετάξι. Έχει επίσης μεγάλη παραγωγή βελανιδιών που χρησιμοποιούνται στη βυρσοδεψία. Το εμπόριο δερμάτων ακμάζει. Είδα πολλές άσχημες φάτσες αλλά και πολύ ωραίες, όπως στη Βενετία. Χτύπησε, όμως, η τρομπέτα να γυρίσουμε στη γαλέρα και δεν είχα καιρό να δω περισσότερα. Κι ενώ κατεβαίναμε στο λιμάνι, ο Ανδρέας Λάντζας, που δεν μ’ άφηνε διόλου κατά την παραμονή μου στο νησί, νοίκιασε ένα πλεούμενο, πήρε μερικούς σκλάβους και το φόρτωσε με φρούτα και χήνες».

Πηγ'η:Στην σκιά των αιώνων" είναι το τελευταίο βιβλίο της Δήμητρας Παπαναστασοπούλου και κυκλοφορεί από τις εκδόσεις "Διόπτρα".

                Απογραφή Εβραίων το 1781

Πρόκειται για ένα φύλλο χαρτιού το οποίο περιέχει αθροιστική απογραφή των Εβραίων που κατοικούσαν στην Πόλη και το Παλαιό Φρούριο της Κέρκυρας. Το σύνολο των οικογενειών στην Πόλη ήταν 172 και στο Φρούριο μία. Τα άτομα χωρίζονται σε κατηγορίες ανάλογα την ηλικία τους. Πρώτα τα παιδιά μέχρι 16 ετών, οι άνδρες μεταξύ 16 και 60 και οι ηλικιωμένοι πάνω από τα 60. Ακολουθούν τα κορίτσια και έπειτα οι γυναίκες. Ακολουθεί καταμέτρηση που αφορά πίλες (δοχεία) λαδιού, κυνηγητικά όπλα, τρομπόνια, πιστόλια, σπαθιά, σπαθιά με μία κόψη, χατζάρια, ζώα, ένα μύλο σιταριού, 3 μηχανές λαδιού, εργοστάσια υφασμάτων, και τεχνίτες.

Αναλυτικότερα οι οικογένειες στο σύνολό τους είναι 173. Τα αγόρια μεταξύ 1-16 ετών είναι 182, μεταξύ 16-60 ετών 333 και πάνω από τα 60 είναι 55. Τα κορίτσια είναι 229 και οι γυναίκες 294. Το σύνολο είναι 1093 άτομα δηλαδή 6,3 προς κάθε οικογένεια.

Ενδιαφέρον παρουσιάζει η απασχόληση των ανδρών εκ των οποίων οι 94 είναι τεχνίτες και αποτελεί το 28,2% των ανδρών. Δεν καταγράφεται κανένα εργοστάσιο (εργαστήριο) μεταξιού, χασέ ή λιναριού, ενώ αναφέρεται ένας μύλος σταριού και τρεις μηχανές επεξεργασίας λαδιού.

Φαίνεται ότι μία από τις κύριες απασχολήσεις ήταν η επεξεργασία ή η εμπορία λαδιού. Η διαχειριζόμενη ποσότητα είναι περίπου 60000 πίλες και μόνο η μία οικογένεια στο Παλαιό Φρούριο διαχειρίζεται 8200 πίλες δηλαδή το 7,2% του συνόλου. Αναφέρεται ένας μικρός αριθμός όπλων για ατομική προστασία ο οποίος δεν ξεπερνά το 13,3%, δηλαδή στους εκατό μόνο 13 έχουν στην κατοχή τους όπλο.    

***

Α. Ν. Κ., Ενετική Διοίκηση, 462,  φ. 4, χ.α,

L(audatio):D(ei):1781:Adi 25: Aprile S.N:Corfù

Foglio in cui dourano esser describe il numero delle famiglie Ebreè i loro indiuidui dell’ uno e l’altro sesso divisi in trè catigorie nonché Pille o Recipienti da oglio, Armi di qualunque sorte che per auenntira benessero come pure edifici, ed animali il tutto indiuidio ando Città e Fortezza soto […..] espresso onde in tal modo resti eseguita la Pub(li)ca sovrana uolontá.

Nella Cittá di Corfù

Famiglie de Ebrei………………………………………………….n^o 172

Putti Ebrei fino gli anni 16…………………………………………n^o  181

Uomini Ebrei dalli 16: fino alli 60…………………………………n^o  331

Vechi Ebrei 60: in sù………………………………………………n^o    54

Putte Ebree…………………………………………………………n^o  227

Done Ebree…………………………………………………………n^o  293

Pille ò Recipienti da Oglio per la capacità di Zare 51363

Schiopi, e Tromboni………………………………………………..n^o      7

Pistole………………………………………………………………..n^o  16

Spade, Palοssi, e Canzari…………………………………………..n^o  18

animali da Soma…………………………………………………………

Molini da Grano…………………………………………………………..1

Macine da oglio…………………………………………………………..3

Teleri da setta………………………………………………………………

Teleri da Tella……………………………………………………………….

Teleri da Lana……………………………………………………………….

Artisti…………………………………………………………………..n^o  94

Nella Fortezza Vechia

Familia Ebrea ………………………………………………………..n^o   1

Putti Ebrei fino gli ani 16…………………………………………….n^o   1

Uomeni Ebrei dalli 16: fino li 60…………………………………….n^o   3

Vechi Ebrei dalli 60 in sù…………………………………………….n^o   1

Putte Ebree……………………………………………………………n^o   2

Done Ebree……………………………………………………………n^o  1

Pille ò Recipienti da Oglio per la capacità di Z(ar)e 8200

Pistole……………………………………………………………………..2

Spade, Palissi, e Canzari…………………………………………..n^o     1

(υπογραφές)

Abram Coen Sind(a)co

Sabatai [……] Sind(a)co

Josef di Sabatai de Semo Sind(ac)o

Abram Vita del Mordo scrivano

(στο περιθώριο πάνω και αριστερά)

1781: adi 27 7bre S. V.

(υπογραφή δυσανάγνωστη)

Ανδρέας Δ. Μαζαράκης

12.04.2015