Όπως είναι ίσως φυσικό ο νεοελληνικός διαφωτισμός κινήθηκε σε περιοχές στις οποίες ήκμαζε το ελληνικό στοιχείο, σε διάφορους τομείς δραστηριότητας. Τα υπάρχοντα μέσα εκπαίδευσης, δηλαδή οι σχολές, οι ακαδημίες και τα ελληνικά τυπογραφεία, βοήθησαν τις διαδικασίες της αφομοίωσης και ενδεχομένως της μετάλλαξης των ιδεών. Οι Έλληνες έμποροι και λόγιοι ήρθαν σε επαφή με το ευρωπαϊκό πνεύμα και οι απαρχές του ελληνικού εθνικού κινήματος που οδήγησε στην Επανάσταση, εμφανίζονται στην ώριμη φάση του νεοελληνικού Διαφωτισμού το δεύτερο μισό του 18ου αιώνα.

Η Αγγλική Αρμοστεία είχε επιβάλει εξοντωτικές ποινές για οιασδήποτε μορφής βοήθεια των Επτανησίων στην Επανάσταση . Ήταν η ουδετερότητα που ήθελαν οι Άγγλοι ή στην  πραγματικότητα η φιλοτουρκική πολιτική τους μέχρι το 1831. Οι Επτανήσιοι δεν πτοήθηκαν από αυτό και υπήρξε υλική και ηθική βοήθεια τους προς τους αγωνιζόμενους πατριώτες τους. Στις εκκλησίες οι ιερείς έκαναν δεήσεις για τη απελευθέρωση. Ειδικά το Μέγα Σάββατο του 1821 στη πλατεία και στο χώρο μπροστά από την Μανδρακίνα, γυρνώντας το πλήθος προς τα Ηπειρωτικά βουνά, έγινε δέηση, κατά τη λιτάνευση του Αγίου, όπου και το σκήνωμα το έστρεψαν προς ανατολάς ώστε  να ευλογηθούν τα πλήθη των επαναστατημένων.    

Για την επανάσταση, ως αρχή, μπορούμε να προσδιορίσουμε την 6 Ιανουαρίου1821 όταν ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης από τα Επτάνησα αποβιβάζεται στην Καρδαμύλη της Μάνης. Το τέλος της είναι  την 30^η Αυγούστου1832 με την υπογραφή του Πρωτόκολλου του Λονδίνου με το οποίο καθορίζονται τα σύνορα του νέου κράτους.

Η διάρκειά της είναι περίπου μια δεκαετία. Ένας  πόλεμος με πολλά θύματα, με νίκες και ήττες και με τεράστια κόστη. Η συνεχής οικονομική ενίσχυση των μαχόμενων Ελλήνων είναι απαραίτητη για τον εφοδιασμό τους  σε πολεμοφόδια, με ταυτόχρονη και συνεχή ανύψωση του ηθικού τους.

Στη λύση του προβλήματος αυτού έπαιξαν μεγάλο ρόλο οι Έλληνες της Δύσης που καλλιεργώντας δραστήρια τουλάχιστον ένα αιώνα πριν από την έναρξη της Επανάστασης τον νεοελληνικό διαφωτισμό, δημιούργησαν το φιλελληνικό κύμα της Ευρώπης, που εκτός των χρημάτων που οι ίδιοι έστελναν,  έπεισαν τους φιλέλληνες να επενδύσουν στην υπόθεση Ελλάδα.

 Η φιλελληνική επιτροπή της Ελβετίας είναι η πρώτη που ιδρύθηκε στην Ευρώπη με καρδιά της Επιτροπής τον  Ελβετό τραπεζίτη Ιωάννη-Γαβριήλ Εϋνάρδο .Επίσης έχουμε τη Φιλελληνική Επιτροπή του Λονδίνου, το κομιτάτο των Kάτω Xωρών, της Κέρκυρας καθότι το νησί βρίσκεται στο Ηνωμένο  Κράτος των Ιονίων Νήσων, της Σουηδίας, της  Ρωσίας, της Γαλλίας όπου το  κύμα που εκδηλώθηκε είχε τη μεγαλύτερη  ένταση καθ’ ότι   ο φιλελληνισμός είχε βαθιές ρίζες κ.λ.π

Η Επιτροπή Κέρκυρας, στην οποία συμμετείχε ο αδελφός του Ιωάννη Καποδίστρια Βιάρος, πραγματοποίησε σημαντικό έργο.  Στην πραγματικότητα αγόραζε συστηματικά Έλληνες σκλάβους από το Μεσολόγγι αλλά κι από πολλά άλλα μέρη της Μεσογείου, απελευθερώνοντάς τους στη συνέχεια (1)

Ενεργότερη συμπαράσταση προς τους επαναστατημένους Έλληνες εκδηλώθηκε ύστερα από τα θρυλικά πολεμικά κατορθώματα του β! έτους.

Οι απανταχού Έλληνες κινητοποιήθηκαν προς πάσα κατεύθυνση για την υποστήριξη και κύρια για την εύρεση χρημάτων. Τα οικονομικά της Ελλάδος στα χρόνια της Επανάστασης δεν είναι δομικά καταγεγραμμένα Δεν αναγράφονται που πήγαν οι ποσότητες από παραχθέντα προϊόντα , πολεμοφόδια, ούτε οι δωρεές φιλελλήνων στο εσωτερικό και εξωτερικό.  Ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα ήταν τα χρήματα που θα συλλέγονται  να είναι ασφαλή στη μεταφορά τους προς την Ελλάδα και να βρεθούν οι δρόμοι για να διοχετευτούν ορθολογικά και οργανωτικά στους μαχόμενους.

Η απάντηση δίνεται, πολύ αργότερα, από τον ίδιο τον Κυβερνήτη Ιωάννη Καποδίστρια στην επιστολή του προς  τον Κ. Α., Στούρζα εις Οδησσόν, \

Πετρουπόλει 28 Ιουνίου 1827…..

Κίνησε, σου λέγω, κάθε πέτρα ώστε οι συνεισφορές των ομογενών μας να φθάσουν άμεσα και κατευθείαν είτε μέσω Ιταλίας είτε μέσω Κωνσταντινούπολης στην Κέρκυρα, όπου ο Κόμης Γκίφορδ, ο αδελφός μου Βιάρος ή ο έμπορος Κωνσταντίνος Γεροστάθης ,θα εκτελέσουν πρόθυμα και πιστά τις παραγγελίες τους.

Την εμπιστοσύνη της διαχείρισης και διεκπεραίωσης των κονδυλίων  είχαν κυρίως η Κέρκυρα και δευτερευόντως η Ζάκυνθος. Ο Κυβερνήτης προτείνει τον αδελφό του, τον Γκίλφορδ και τον Κωνσταντίνο Γεροστάθη.

Ο Κωνσταντίνος Γεροστάθης γεννήθηκε στο χωριό Κομιζάδες της Άρτας,  στο Γεροσταθαίϊκο  αρχοντικό το 1770. Η ανατροφή του αρχοντική και η μόρφωσή του επιμελημένη. Ο Κωνσταντίνος έφυγε από το χωριό του για την Κέρκυρα το 1807 σε ηλικία 37 ετών,  με πυρωμένη την καρδιά από το πλήγμα της δολοφονίας του πατέρα του το ίδιο έτος, από τον Αλή Πασά. Στο νησί  έζησε μέχρι το τέλος της ζωής του.  Στα τέλη του 1818 με αρχές του 1819, ο Κωνσταντίνος μυήθηκε στη Φιλική Εταιρεία από τον Αριστείδη Παππά, όπου και ξεκινάει η συνεισφορά και ο αγώνας του για την απελευθέρωση της Ελλάδας από τους Τούρκους. . Φροντίζει για την ανασυγκρότηση των ελληνικών δυνάμεων, αποστέλλοντας εφόδια και χρήματα, σε περιοχές όπου ο τουρκικός ζυγός πλησιάζει απειλητικά (Μεσολόγγι, Κάλαμος, Ναύπλιο κ.α.). Το Λονδίνο, το Παρίσι, η Νεάπολη, η Τεργέστη, η Αγκώνα και άλλες πόλεις της Ευρώπης είναι τόποι των συναλλαγών του. Επίσκοποι, πρίγκιπες, λόγιοι, πολιτικοί, εφοπλιστές, τραπεζίτες, έμποροι και τόσοι άλλοι, που αναφέρονται στις επιστολές που έστελνε και λάμβανε, είναι οι άνθρωποι του κύκλου του. Ήταν ο ανεκτίμητος φίλος της οικογένειας Καποδίστρια και ιδιαίτερα του Κυβερνήτη. Από τη μεταξύ τους αλληλογραφία, γίνεται ολοφάνερο ότι ο Ιωάννης Καποδίστριας έτρεφε βαθειά εκτίμηση για τον Κων/νο Γεροστάθη. Μελετώντας τις επιστολές, βλέπουμε ότι ο Κων/νος Γεροστάθης ενεργούσε για τη διαχείριση του Εθνικού Δημόσιου χρήματος, για λογαριασμό του Ελληνικού Κράτους, την προμήθεια τροφών και σίτου από το εξωτερικό και είχε  την γενική πληροφόρηση του Κυβερνήτη.

Επιστολές του Κυβερνήτη:

Στο  αρχείο του Καποδίστρια και στον υπ’ αριθμόν 54 φάκελο, ανακαλύπτουμε δύο ακόμη επιστολές, ιδιόγραφες, του Κων/νου Γεροστάθη, απευθυνόμενες προς τον αδερφό του Κυβερνήτη, Αυγουστίνο Καποδίστρια. Και οι δύο αυτές επιστολές γράφτηκαν μετά τη δολοφονία του Κυβερνήτη. Στην πρώτη εκφράζει προς τον Αυγουστίνο τη βαθειά του λύπη για το θάνατο του αδελφού του, ενώ στη δεύτερη τον ρωτά σχετικά με το χρηματικό ποσό που βρίσκεται στα χέρια του και αποτελεί μέρος δημοσίου χρήματος, που διαχειριζόταν κατ’ εντολή του Κυβερνήτη. Πέθανε στις 22 Ιουνίου του 1870 σε ηλικία 100 ετών και κηδεύτηκε στον Ιερό Ναό της Παναγίας των Ξένων στην Κέρκυρα.

Επιστολές του Καποδίστρια που αναφέρεται ο Γεροστάθης υπεύθυνος για τη διαχείριση χρημάτων.(3)

Candellari αδελφοί (τραπεζίτες στην Αγκόνα)

 Σχετικά με την καταβολή ποσού στον Κ. Γεροστάθη βάσει συναλλαγματικής του.

Ι. Καποδίστριας Ναύπλιο 23.4.1830 προς τους τραπεζίτες αδελφούς Candellari [Αγκόνα]

Οι πολυάριθμες ασχολίες του τον εμπόδισαν να απαντήσει νωρίτερα στην επιστολή τους της 6ης Οκτωβρίου 1829. Με την παρούσα τους παρακαλεί να πληρώσουν από το υπόλοιπο του λογαριασμού του ένα ποσό στον Κ. Γεροστάθη. Επισυνάπτεται η σχετική συναλλαγματική

Επισυνάπτει πιστωτική επιστολή του Eynard με την οποία θέτει στη διάθεσή του 50.000 γαλλικά φράγκα. Εξουσιοδοτεί τον Κωνσταντίνο Γεροστάθη,  να εκδόσει συναλλαγματική στο όνομα του οίκου Necker για το ως άνω ποσό των 50.000 φράγκων ώστε να μπορέσει να αγοράσει τρόφιμα (διατροφικά αγαθά, subsistances) τα οποία η Ελλάδα έχει μεγάλη ανάγκη. Δεν αμφιβάλλει ότι οι Necker & C. θα δείξουν το ενδιαφέρον τους για την Ελλάδα στην περίπτωση που ο Γεροστάθης κρίνει ότι η συνεργασία τους στην Τεργέστη θα καταστήσει την αγορά και αποστολή των τροφίμων πιο συμφέρουσα.

Διαβιβάζεται στον Γεροστάθη η παραπάνω επιστολή προς τον Πολυλά και καλείται να τον  βοηθήσει, αν χρειαστεί, στη διαπραγμάτευση των 10.000 φρ.

1. Καποδίστριας (Ναύπλιο) προς Γεώργιο Λαδόπουλο

Τον ευχαριστεί που φρόντισε να του σταλούν οι επιστολές από την Κέρκυρα και τον παρακαλεί να αποστείλει ένα φάκελο και φύλλα εφημερίδων στον Αυγουστίνο Καποδίστρια και δύο επιστολές προς τον Γεροστάθη.

Χριστόδουλος Ανδρέου [Κέρκυρα] προς Ι. Καποδίστρια

Τα χρήματα που συγκεντρώνονταν δεν επαρκούσαν ούτε για τα ολιγοδάπανα στρατεύματα και τις τοπικές εκστρατείες, ούτε για το στόλο που υπήρχε τότε. Η κατάσταση ήταν ελεεινή.

Παράλληλα με τις χορηγίες Ελλήνων και φιλελλήνων,  άρχισαν  να στέλνονται δοκιμαστικά άνθρωποι στην Ευρώπη για να διερευνήσουν την πιθανότητα εύρεσης δανειστών ή μεσιτών. Οι πρώτοι διαπραγματευτές ορίστηκαν από τον Άρειο Πάγο της Χέρσου Ελλάδος στις 23.11.1821.  Μεταξύ άλλων διαπραγματευόντουσαν δάνειο 4 εκατ. φράγκων από τους ιππότες της Ρόδου. Αυτοί (οι ιππότες) ζήτησαν ως αντάλλαγμα την κυριαρχία των νησιών Ρόδου, Καρπάθου, Αστυπάλαιας που είχαν παλαιότερα στην κατοχή τους, μέρος των ερημονήσων της δυτ. Πελοποννήσου και προσωρινή κατοχή της Σύρου. Επίσης ζήτησαν να συναφθεί πέραν των 4 εκατ. και δάνειο άλλων 6 εκατ. από την Ελληνική Κυβέρνηση το οποίο θα χρησιμοποιούσε αυτό το τάγμα για δική του χρήση. Οι Έλληνες δεν το δέχθηκαν και έδιωξαν και τον πρέσβη που εν τω μεταξύ είχαν στείλει οι ιππότες στην Ελλάδα. (4  )Δύο από τους κυριότερους διαπραγματευτές ήταν  οι Ιωάννης Ορλάνδος και Ανδρέας Λουριώτης.  Το 1823 εξουσιοδοτήθηκαν από το Εκτελεστικό σώμα μαζί με τον Ανδρέα Ζαΐμη  να μεταβούν στο Λονδίνο για την σύναψη δανείου. Η επιτροπή κατάφερε και πήρε δάνειο, αλλά στην επιστροφή τους κατηγορήθηκαν για το υψηλό επιτόκιο κι ότι σπατάλησαν πολλά χρήματα εις βάρος του κρατικού συμφέροντος, κατά την εκεί παραμονή τους.

Μετά την καταδίκη τους εκδόθηκαν τα πρακτικά της δίκης.(5 ) Στην απολογία τους αλλά και από την καταγγέλλουσα αρχή αναφέρονται πολλά για την Κέρκυρα, την Ζάκυνθο και τον Γεροστάθη.

Από την απολογία αυτήν:

Απόσπασμα 9.12.1827

Εξετάσαμεν δε συγχρόνως και αυτόν τον λογαριασμόν τρου Κυρίου Γεροστάθη, τον οποίον εύρομεν εις τα αρχεία τού Συνεδρίου· και τω όντι ο λογαριασμός ούτος εις το όλον της ανωτέρω μνησθείσης ποσότητος φέρει και2ον Κονδύλι εκ Ταλλήρων 2.5οο ως σταλέντων εκ Τεργέστης, αντί Δίστηλων 2,5οο, εξ ου προκύπτει. ή πεpi του Συνεδρίου σημειωθείσα διάφορά εκ Διστήλων 96 12, και αυτήν την διαφοράν, το Συνέδριον την φορτώνει επάνω μας. Αλλά το Συνέδριον, πριν μας καταδικάσει εχρεώστει συγχρόνως να εξετάση και αυτήν την Ημερομηνίαν του λογαριασμού τού κυρίου Κ. Γεροστάθη, του φέροντας την διαφοράν ταύτην, και ήθελεν ιδεί ότι η ημερομηνία αυτού του λογαριασμού, είναι 9η Δεκεμβρίου 1827, ημερομηνία μεταγενεστέρα και της παύσεως μας, και αυτής της αναχωρήσεως μας εκ Λονδίνου. Εχρεώστει δε να εξετάσει επίσης και όλα τα γράμματα, όσα ανωτέρω αναφέραμεν, και όσων τας περικοπάς αντιγράψαμεν, και ήθελεν ιδεί ότι ημείς Δίστηλα επληρώσαμεν, Δίστηλα παραγγείλαμεν να σταλώσι, καί Δίστηλα να ληφθώσι, και εάν τις των εντολοδόχων έσφαλεν, είναι δίκαιον να πληρώσωμεν ημείς αν υποθέση τις ότι λησταΐ ελίστευσον καθ’ οδόν τους άποσταλέντας Γρούπους προς τον Κύριον Γεροστάθην, έπρεπεν ημείς να είμεθα υπεύθυνοι; ερωτώμεν τώρα το Συνέδριον να μας είπη, εάν ήναι δίκαιον να πληρώσωμεν ημείς την διαφορά αυτήν των Λιρών Στερλινών 20 17.

Απόσπασμα   4.4.1825 

Περισσότερα αποσπάσματα από την Απολογία στο Παράρτημα

Από το πρώτο συναφθέν  δάνειο στάλθηκε στον Γεροστάθη ποσό Λιρών 3.350 για την βοήθεια προς το Μεσολόγγι (6 )

Όσον αφορά το δεύτερο δάνειο η Εθνική Συνέλευση στην Επίδαυρο απευθύνθηκε προς τα Ιόνια νησιά και την 7^η Απριλίου  1826 ανέθεσε στους Δ. Ρώμα, Π.Δ. Στέφανο και Κ.  Δραγώνα να βρουν στην Επτάνησο δάνειο 100.000 ισπανικά τάλληρα για βοήθεια του Μεσολογγίου και κινητοποίηση του στόλου.  ( 7 )

Επιστολή Ευνάρδου προς Βιάρον Καποδίστριαν, 24 Νοεμβρίου 1827, έκ Μπωλιέ.

     ’Επισυνάπτει επιστολάς διά τον Κυβερνήτην και την Επιτροπήν (περίθάλψεως). Ανοίγει πίστωσιν 20 000 φραγ. εις τον Κύριον Γεροστάθην εν Κερκύρα, επί των κκ. Necker και Σια της Τεργέστης. Τα χρήματα θέλουσιν αποσταλή είτε εις τον Κυβερνήτην είτε εις την Επιτροπήν. Προορίζονται αποκλειστικώς προς ανακούφισιν των δυστυχούντων ‘Ελλήνων, και δεν δύνανται να χρησιμοποιηθώσι δι’ άλ-

λον σκοπόν.

 Η κατάσταση των εισπράξεων του Δημοσίου στην αρχή του αγώνα, ήταν άθλια. Τυχοδιώκτες, τοκογλύφοι, καταχραστές περιτριγύριζαν τις δράσεις των παλληκαριών που μάχονταν για την νίκη. Πάρα πολλά τα συμβάντα και τα πρόσωπα που συμμετείχαν  και που βρίσκονταν και στο εσωτερικό και το εξωτερικό. Κυβέρνηση  ανύπαρκτη, κρατική οργάνωση μηδαμινή, από νομοθεσία χάος .Νόμος ήταν ότι ο καθένας νόμιζε σύμφωνο προς το ατομικό του συμφέρον. Έπρεπε να υπάρξει κυβέρνηση και κυβερνήτης.  Οι χορηγοί της Επανάστασης δυσαρεστήθηκαν κι άρχισαν να χάνουν την εμπιστοσύνη τους. Τουλάχιστον αυτοί του Εξωτερικού έπρεπε να γνωρίζουν το που οδεύουν τα χρήματά τους και εάν είναι ασφαλή. Η Δίκη των Ορλάνδου-Λουριώτη  αρχίζει όπως πιο κάτω.

Η ΕΘΝΙΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ  Γ’ ΣΥΝΕΛΕΥΣΗΣ

Εν Ναυπλίω τη 15 Ιουνίου 1826

Κύριοι!

Από διάφορα γράμματα και απ’ όσα εις διαφόρους Εφημερίδας είδομεν, φαίνεται ότι μια γενική κατακραυγή επικρατεί εις την Ευρώπην εναντίων τόσων καταχρήσεων, δια των οποίων, κατ’ αυτάς τας φήμας, η προλαβούσα Διοίκησις κατασκόρπισε κακήν κακώς όσας ποσότητας έφεραν τα δύο δάνεια της Ελλάδος.

Όσον αβέβαιοι και αν ήναι αι φήμαι αύται, εννοείτε πόσον εγγίζουν καιρίως την υπόληψιν της Ελληνικής Διοικήσεως και αφανίζουν την πίστην (Credit) του έθνους εις την Ευρώπην.

…………

Μια βοηθητική λύση από την αρχή της Επανάστασης ήταν η μεταφορά κεφαλαίων μέσω των Ιονίων Νήσων και ιδιαίτερα της Κέρκυρας και της Ζακύνθου. Θεωρήθηκε πως ήταν ασφαλής λύση ενός μέρους, του χρηματοδοτικού προβλήματος. Στηρίζονταν δε και στις επιθυμίες του Ιωάννη Καποδίστρια. Έτσι τα δύο αυτά νησιά διαχειρίστηκαν ένα ποσό του Δημοσίου Χρήματος.

Παράρτημα

Τμήματα της Απολογίας που αφορούν τα Ιόνια Νησιά

Κέρκυρα

Ζάκυνθος

Κεφαλληνία

---------------------------------------------------------------------

(1)Μέλη της ’Επιτροπής Κερκύρας ήταν ό αδελφός του Καποδίστρια Βιάρος και ό Κ. Γεροστάθης. Ή επιτροπή αυτή είχε συσταθεί στην αρχή με σκοπό να βοηθήσει το πολιορκημένο Μεσολόγγι και κατόπιν ασχολήθηκε με την εξαγορά γυναικόπαιδων, που είχαν αιχμαλωτιστεί στο Μεσολόγγι και πουλιούνταν ως δούλοι από τούς Τούρκους. 'Εκτός όμως απ’ αυτό ή ’Επιτροπή Κερκύρας, όπως και η ’Επιτροπή Ζακύνθου, βοήθησαν ποικιλότροπα την Επανάσταση. ΣΤΕΦΑΝΟΥ I. ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ Δ.Φ. ΔΙΟΝΥΣΙΟΣ ΒΟΥΡΒΑΧΗΣ (DENYS BOURBAKI) ΕΝΑΣ ΓΑΛΛΟΣ ΦΙΛΕΛΛΗΝΑΣ ΤΟΥ 1821 ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΚΑΤΑΓΩΓΗΣ   ΠΑΡΝΑΣΣΟΣ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟΝ ΣΥΓΓΡΑΜΜΑ ΚΑΤΑ ΤΡΙΜΗΝΙΑΝ ΕΚΔΙΔΟΜΕΝΟΝ ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΛΕΥΤΕΡΑ ΤΟΜΟΣ E' ΑΡ. 3 ( ΙΟΥΛΙΟΣ-ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 1963)

(2) Αλληλογραφία Ι. Α. Καποδίστρια-Ι. Γ. Εϋνάρδου 1826-1931 / Σπυρίδωνος Μ. Θεοτόκη.

 (3)Μουσείο Καποδίστρια ΨΗΦΙΑΚΟ ΑΡΧΕΙΟ Ι. ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑ     https://kapodistrias.digitalarchive.gr/archive.php

(4) Δάνεια της Ελλάδος κατά την περίοδο της Επανάστασης του 1821 και μετά.

Αθανάσιος Τζώρτζης https://gerbesi.wordpress.com/2014/08/01/1682/. Τα Δάνεια του 1821 ήταν «ευλογία δια τον τόπον»; του Σπύρου Αλεξίου.

          0

 (5) Απολογία Ιωάννου Ορλάνδου και Ανδρέου Λουριώτου εις την κατ' αυτών απόφασιν του Ελεγκτικού Συνεδρίου περί των εν Λονδίνω διαπραγματευθέντων δύο ελληνικών δανείων κατά το 1824 και 1825 : εκδόθεισαν εν Ναυπλίω την 29 Οκτωβρίου 1834 και κοινοποιηθήσαν την 18 Ιανουαρίυ 1835 : Τόμος πρώτος

(6) όπως πιο πάνω «Απολογία»

(7) Ανδρέα Ανδρεάδη: Ιστορία των Εθνικών Δανείων Μέρος Α! 1904

(8) ο.π. Αλληλογραφία