Ιστορία
(Αναδημοσίευση κειμένου από την επετειακή έκδοση της Προσκοπικής Ζωής Αρ. Φύλλου 58 για τα 95 χρόνια του Κερκυραϊκού Προσκοπισμού (1915-2010).
Τα παιδικά βιώματα και οι εμπειρίες από την στρατιωτική του καριέρα στη Ν. Αφρική καλλιέργησαν στο Baden Pοwell την ιδέα της ίδρυσης του Προσκοπισμού.
Baden Pοwell
Το 1907 ίδρυσε την πρώτη προσκοπική ομάδα στην Αγγλία. Μέσα σε 3 χρόνια οι πρόσκοποι της Μ. Βρετανίας έγιναν 109.000. Η μεγάλη απήχηση του Προσκοπισμού στους νέους ξέφυγε από τα όρια της γενέτειράς του και ταχύτατα εξαπλώθηκε σε πολλές χώρες.
Μετά από δύο χρόνια ο γυμναστής Αθανάσιος Λευκαδίτης ιδρύει την πρώτη προσκοπική ομάδα στην Ελλάδα και το 1910 ιδρύεται το Σώμα Ελλήνων Προσκόπων.
α) άνω αριστερά Σπυρίδων Λιπρέστης, β)άνω δεξιά Θόδωρος Κόλλας, γ) κάτω αριστερα (;), δ) κάτω δεξιά Κων-νος Αναγνωστόπουλος.
Από το βιβλίο του Νίκου Κουρκουμέλη:Σημειώματα για τον Κερκυραϊκό προσκοπισμό 1915-1980
Από το βιβλίο του Νίκου Κουρκουμέλη: Σημειώματα για τον Κερκυραϊκό προσκοπισμό 1915-1980
Η παρουσία των προσκόπων κερδίζει αμέσως τη συμπάθεια του κερκυραϊκού κοινού και πολύ σύντομα ιδρύεται και δεύτερη προσκοπική ομάδα με Αρχηγό τον Δημήτριο Κόντη.
Από το βιβλίο του Νίκου Κουρκουμέλη: Σημειώματα για τον Κερκυραϊκό προσκοπισμό 1915-1980
Οι δύο ομάδες οδηγούν τα παιδιά με την εφαρμογή του παγκόσμιου προσκοπικού ρητού «ΕΣΟ ΕΤΟΙΜΟΣ» και την καθημερινή «ΚΑΛΗ ΠΡΑΞΗ». Οι Κερκυραίοι βιώνουν το γεγονός, όπως το χειμώνα του 1916, όταν παρουσιάσθηκε χολέρα στους καταυλισμούς των Σέρβων στρατιωτών.
Από το βιβλίο του Νίκου Κουρκουμέλη: Σημειώματα για τον Κερκυραϊκό προσκοπισμό 1915-1980
Τα συνταρακτικά, όμως, γεγονότα της εποχής που ακολούθησαν (Α΄ Παγκόσμιος πόλεμος - Μικρασιατική εκστρατεία) και οι ανακατατάξεις που επέφεραν στην κοινωνική ζωή, είχαν σαν αποτέλεσμα ο προσκοπισμός της Κέρκυρας να στερηθεί των υπηρεσιών των περισσότερων στελεχών του και οι δύο ομάδες να περιέλθουν σε αδράνεια. Το 1920 είναι μια χρονιά σταθμός για τον Παγκόσμιο Προσκοπισμό. Στο 1ο παγκόσμιο Τζάμπορι(*) στο Λονδίνο
(*)Τζάμπορι (Jamboree) ονομάζεται η μεγάλης κλίμακας προσκοπική συγκέντρωση. Τα Τζάμπορι χωρίζονται σε εθνικά, π.χ. 3ο Πανελλήνιο Τζάμπορι, σε διεθνή που είναι εθνικά με ελεύθερη συμμετοχή σε όποια εθνική αποστολή επιθυμεί ή σε συνδιοργάνωση δύο ή περισσοτέρων χωρών και σε παγκόσμια που οργανώνονται από το παγκόσμιο προσκοπικό γραφείο και συμμετέχουν αποστολές από όλα ταεθνικά σώματα. Τα Τζάμπορι αποτελούν σημείο αναφοράς στην ιστορία του προσκοπισμού, τόσο εθνική όσο και παγκόσμια, καθώς και μέσο προώθησης των αρχών και των αξιών του. Για τον Πρόσκοπο η εμπειρία της συμμετοχής σε ένα Τζάμπορι είναι σταθμός της προσκοπικής του ζωής
Αφίσα του 1ου Παγκόσμιου Τζάμπορι
ο ιδρυτής Β.Ρ. καλεί τους προσκόπους όλου του κόσμου να αντιταχθούν στη βία και να αναπτύξουν, διαμέσου της Προσκοπικής Αδελφότητας, αισθήματα φιλίας, κατανόησης και ειρηνικής συνύπαρξης των λαών. Οι κατευθύνσεις του ιδρυτή τυχαίνουν εφαρμογής στο 3ο Παγκόσμιο Προσκοπικό Συνέδριο, το οποίο υιοθετεί τις εξής ΑΡΧΕΣ για κάθε εθνικό προσκοπικό Σώμα:
1. Πίστη στο Θεό και στην Πατρίδα.
2. Επίσημη αναγνώριση από το κάθε κράτος.
3. Ανεξαρτησία από κάθε κομματική κατεύθυνση και επιρροή.
4. Εθελοντική κατάταξη μελών.
5. Αποδοχή των αρχών της Προσκοπικής Υπόσχεσης και του Νόμου των Προσκόπων.
6. Εφαρμογή του παιδαγωγικού εκπαιδευτικού Προσκοπικού Προγράμματος.
7. Εφαρμογή προγραμμάτων «υπηρεσίας στον πλησίον» και εξυπηρέτησης του κοινωνικού συνόλου.
8. Προσήλωση στην Παγκόσμια Φιλία και Αδελφότητα.
Οι Αρχές αυτές με διάφορες αναθεωρήσεις, μετατροπές και συμπληρώσεις ισχύουν μέχρι σήμερα και περιγράφουν το ιδεολογικό πλαίσιο του Προσκοπισμού. Το 1921 ο Θόδωρος Κόλλας ιδρύει την Α΄ Ομάδα Ν/Π, με την οποία δίνει συνέχεια στον Προσκοπισμό της Κέρκυρας.
Και αυτή η προσκοπική ομάδα έχει μικρό χρόνο ζωής λόγω των γεγονότων που ακολουθούν: Μικρασιατική καταστροφή - Προσωρινή κατάληψη της Κέρκυρας από τους Ιταλούς.
Τη σκυτάλη παραλαμβάνει ο Κυριάκος Κάλλος, που συντηρεί τον Κερκυραϊκό Προσκοπισμό μέχρι το 1925 οπότε στα κερκυραϊκά προσκοπικά πράγματα εμφανίζεται ο παλαιός πρόσκοπος Σπύρος Μπάνος.
Ο Σπύρος Μπάνος ιδρύει την Β΄ Ομάδα Προσκόπων, μάνα όλων των σημερινών Συστημάτων της Κέρκυρας.
Η ιδρυθείσα 2η Ομάδα Προσκόπων Κερκύρας στις 25-7-1925
Η Β΄ Ομάδα ταχύτατα οργανώνεται σε άρτιο σύνολο, ώστε τον επόμενο χρόνο να είναι σε θέση να συμμετάσχει στην 1η Πανελλήνια Προσκοπική Συνάντηση στην Αθήνα και να συμβάλλει στην προσπάθεια διάδοσης της προσκοπικής ιδεολογίας με την κυκλοφορία του εντύπου της «Προσκοπική Ζωή».
Μεγάλη συμπαράσταση στην προσπάθειά του ο Σπύρος Μπάνος βρήκε από το Μητροπολίτη Κέρκυρας και μετέπειτα οικουμενικό Πατριάρχη Αθηναγόρα (πρόεδρο του Τοπικού Προσκοπικού Συνδέσμου)
και από τον Άγγελο Λαβράνο (Περιφερειακό Έφορο Κέρκυρας).
Άγγελος Λαβράνος παρελαύνει ενώπιον της Βασιλικής Οικογένειας 21-5-1947.
Η Β΄ Ομάδα στεγάστηκε στο σημερινό προσκοπείο, εφοδιάστηκε με υλικό και έθεσε σε εφαρμογή το παιδαγωγικό έργο του προσκοπισμού με τέτοιο τρόπο, ώστε να είναι εξαιρετικά ζηλευτό στον κάθε νέο να συμμετέχει στους προσκόπους. Οι κερκυραίοι της υπαίθρου με έκπληξη έβλεπαν τους προσκόπους να κατασκηνώνουν στις περιοχές τους, να διαβιούν με τάξη και να προσφέρουν υπηρεσίες στους χώρους επίσκεψής τους.
Παλαιοκαστρίτσα 27-9-1930.
Η 2η Ομάδα Προσκόπων Κέρκυρας σε εκδρομή στο Πέλεκα στις 8 Μαίου του 1927
Δεν ήταν λίγες οι φορές που ευχαρίστησαν τους προσκόπους για την προσφορά τους στην κατάσβεση πυρκαγιών. Αλλά και το κοινό της πόλης συνέρεε στις ετήσιες προσκοπικές επιδείξεις στη Σπιανάδα, μεγάλο γεγονός για την εποχή.
Από το βιβλίο του Νίκου Κουρκουμέλη: Σημειώματα για τον Κερκυραϊκό προσκοπισμό 1915-1980
Η 2η Ομάδα Προσκόπων Κέρκυρας σε επίδειξη στην κάτω πλατεία 24-9-1927
Ακόμη αναγνώριζε τη συνεχή παρουσία των προσκόπων σε κάθε θέμα που βίωνε η τοπική κοινωνία.
Ένας τομέας που ο Προσκοπισμός κάλυπτε τις ανάγκες της νεολαίας της δεκαετίας του ’30 ήταν και ο αθλητισμός. Οι Πρόσκοποι μαζί με τον Άρη και τον Ελλήσποντο ίδρυσαν την «Ποδοσφαιρική Ένωση Κέρκυρας» με πρώτο πρόεδρο τον πρώην Τ.Ε. Δ. Κόντη.
Από το βιβλίο του Νίκου Κουρκουμέλη: Σημειώματα για τον Κερκυραϊκό προσκοπισμό 1915-1980
Αλλά και με το στίβο, το μποξ, το βόλεϊ, το κροκέ και το χόκεϊ ασχολούνταν οι πρόσκοποι.
Κάβος. Ομάδα Βόλεϋ το 1928 Ι Τμήματος Β΄Ομάδος. Από αριστερά Σ. Γιαννάτος, Αν. Σαββανής.
Η ανάπτυξη του προσκοπισμού οδήγησε την Β΄ Ομάδα
σε δύο τμήματα που το 1934 ονομάσθηκαν 1η και 3η Ομάδες προσκόπων. Από το 1933 ιδρύθηκε από τον Αντώνη Παλατιανό και ομάδα Ναυτοπροσκόπων που το 1934 ονομάσθηκε 4η Ομάδα.
Στην υγρή τάφρο του Παλαιού Φρουρίου την «Κόντρα Φόσσα» όπου ο Α. Παλατιανός είχε δεμένη τη βάρκα του και διατηρούσε παράπηγμα για τα εφόδιά της, μια παρέα αγοριών «έπαιζε» το προσκοπικό παιγνίδι ανάμεσα στις βάρκες και τα καραβόσκαρα του κερκυραϊκού καρνάγιου. Μυρωδιά πίσσας, φρεσκοκομμένου ξύλου, μπογιάς και μοράβιας, κουβέντες θαλασσινές για ταξίδια δύσκολα με γαρμπινά και όστριες φρέσκες, ηλιοκαμένα κορμιά καραβομαραγκών με χαραγμένες από την αρμύρα μορφές, με ροζιασμένες χούφτες και κυρτές πλάτες, με δύο σαρδέλες και μια κούπα για μεσημεριανό, με αγάπη για το ωραίο και το τέλειο στη δουλειά τους, με αίσθηση καλλιτέχνη, αγνού και ελεύθερου ανθρώπου έκαναν την παρέα των παιδιών της Κόντρα Φόσσα ναυτοπροσκόπους. Για τον έμπειρο Αντώνη Παλατιανό δεν χρειάζονταν τίποτε περισσότερο. Οργάνωσε τα παιδιά σε ομάδα…. Η ομάδα στάθηκε καλά από τις 23-1-1933 (γενέθλια ημέρα) εκεί στην Κόντρα Φόσσα, ανάμεσα στα ναυπηγεία και τα παραπήγματα των ψαράδων και των προσφύγων της Μικρασιατικής καταστροφής.(Από το βιβλίο : Στα ξάρτια Ψηλά του 4ου Συστήματος Ναυτοπροσκόπων Κέρκυρας)
Το 1934 ο Κερκυραϊκός Προσκοπισμός πρωτοπορεί πανελλήνια με την ίδρυση Αγέλης Λυκόπουλων
Το 1934 έχει ένα ιδιαίτερο ενδιαφέρον…. από την εμφάνιση για πρώτη φορά της Αγέλης των Λυκιδέων, με πραγματικά αξιοθαύμαστο παράστημα. Πιστεύουμε πως αξίζει να αντιγράψουμε από το «ημερολόγιο της 2ας» την παράταξη σ’ αυτή την ιστορική παρέλαση
«21 Μαΐου 1934
Παρήλασαν….1ον Δεκαεννέα Λυκιδείς υπό την Αρχηγία του προσκόπου Ιωάννη Γράσση…….
Από το βιβλίο του Νίκου Κουρκουμέλη: Σημειώματα για τον Κερκυραϊκό προσκοπισμό 1915-1980
Λυκόπουλα στην Κέρκυρα με τη γαλλική στολή που είχαμε μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του '60. Αρχείο Π.Ε. Κέρκυρας.
και τη λειτουργία της ομάδας των Rovers, που μετεξελίχθηκαν στους σημερινούς ανιχνευτές.
Ακόμη το 1934 η Π.Ε. Κέρκυρας παρέλαβε από το Φρούραρχο τη Σημαία της σε μεγάλη τελετή στην Κάτω Πλατεία.
……. Το απόγευμα της Κυριακής 3 Ιουνίου 1934 στην Κάτω Πλατεία με κάθε μεγαλοπρέπεια γίνηκε η παράδοση της σημαίας της Περιφέρειας, που δώρισε ο Τοπ. Προσκ. Σύνδεσμος από τον Φρούραρχο Σταμάτιο Χυτήρη. Στην παράταξη εκτός από τον Σημαιοφόρο υπαρχηγό Χαρ. Δελλαπόρτα και τους παραστάτες Σπυρίδωνα Λινάρδο, Αναστ. Γκιτσιάλη, Γεωρ. Δημησιάνο Αχιλ. Αρταβάνη, Δημ. Νάτσικα, τα τρία προσκοπικά τμήματα, την Αγέλη Λυκιδέων και την ομάδα οδηγών, έλαβαν μέρος Στρατιωτικό Τμήμα για να αποδώσει τιμές και η Φιλαρμονική εταιρία «Άγιος Σπυρίδων»(Παλαιά). Αυτή η πραγματικά συγκινητική γιορτή είναι ίσως από τους σημαντικότερους σταθμούς στην Ιστορία του Κερκυραϊκού Προσκοπισμού. Πολλές τελετές γίνηκαν μέχρι σήμερα αυτήν όμως θα πρέπει να θεωρούμε την ονομαστότερη.
( Από το βιβλίο του Νίκου Κουρκουμέλη: Σημειώματα για τον Κερκυραϊκό προσκοπισμό 1915-1980)
. Γιώργος Καγκουρίδης Η σημαία από ατλάζι με επιζωγραφισμένο με λάδι το προσκοπικό τρίφυλλο διεσώθη μετά την διάλυση του Σώματος το 1939 και την κατοχή στη Δημοτική Πινακοθήκη. Επανήλθε στους προσκόπους στις 10 Οκτωβρίου 1944 και φυλάσσεται στα γραφεία της Π.Ε. Κέρκυρας. Η λόγχη του κοντού της φέρεται στον κοντό της σημερινής σημαίας των προσκόπων. Αρχείο Π.Ε. Κέρκυρας.
Το προσκοπικό πρόγραμμα, την περίοδο αυτή, περιελάμβανε 15 υποχρεωτικές διήμερες εκδρομές και αρκετές ακόμη προαιρετικές. Μέσω του προσκοπισμού οι νέοι της Κέρκυρας γνώρισαν το νησί τους, τις ομορφιές του, έμαθαν να ζουν και να διαχειρίζονται σωστά το περιβάλλον, απόκτησαν αυτό που σήμερα ονομάζουμε περιβαλλοντική συνείδηση. Δεν υπήρξε ακρογιαλιά και βουνοκορφή που δεν επισκέφθηκαν. Οι πρόσκοποι αγάπησαν την Κέρκυρα και μετέδωσαν την αγάπη τους. Ορισμένες φορές ονομάτισαν και περιοχές όπως τη «Δασιά», που είναι το προσκοπικό όνομα της περιοχής «Καρδάς».
Γιώργος ΚαγκουρίδηςΕκδρομή διανυκτερεύσεως Συστήματος Β΄Ομάδος. 16/17 Ιουνίου 1934 στη Δασιά. Η ονομασία "Δασιά" είναι η ονομασία που έδωσαν οι πρόσκοποι στη θέση "Καρδάς" της Κ. Κορακιάνας τη δεκαετία του '30. Την πυκνοφυτεμένη έως δασώδη έκταση όπου κατασκήνωναν οι πρόσκοποι, μεταβαίνοντας άλλοτε πεζή και άλλοτε με ποδήλατα από τη "Χώρα", επικράτησε τα παιδιά να την οναμάζουν Δασιά και Δασιά την λέμε έκτοτε όλοι. Αρχείο Π.Ε. Κέρκυρας.
Το 1937 από αποχωρήσαντες προσκόπους ιδρύθηκε το τμήμα Κέρκυρας του Ελληνικού Ορειβατικού Συλλόγου.
Η ανάπτυξη του Προσκοπισμού διήρκεσε μέχρι το 1939 οπότε από το καθεστώς της 4ης Αυγούστου επιβλήθηκε η διάλυση των Προσκόπων. Το γεγονός συγκλόνισε την προσκοπική οικογένεια αλλά και την κερκυραϊκή κοινωνία. Μετά από 29 χρόνια προσφοράς το Σώμα Ελλήνων Προσκόπων δε λειτουργούσε
Ο Πρόεδρος του Τοπικού Προσκοπικού Συνδέσμου Αντώνιος Κογεβίνας εκφωνεί χαιρετισμό προς τους Προσκόπους κατά την τελετή της 19ης Νοεμβρίου 1939
Γιώργος Καγκουρίδης 19-11-1939. Ο Περιφερειακός Έφορος Άγγελος Λαβράνος διαβάζει την Ημερησία Διαταγή της (υποχρεωτικής) συγχωνεύσεως (διαλύσεως) των προσκόπων με την Ε.Ο.Ν. στους προσκόπους. Πίσω του ο "Γενικός Αρχηγός" Σπύρος Μπάνος και ο Αρχηγός της 4ης Ομάδας Ν/Πων Σπύρος Γιαννάτος.
Τις πραγματικά συγκλονιστικές μέρες της συγχώνευσης αξίζει να παρακολουθήσουμε από το Ημερολόγιο Δράσεως
«Παρασκευή 17 Νοεμβρίου 1939
Γενική συγκέντρωσις αποχωρισμού Προσκόπων και Ναυτοπροσκόπων
Έναρξη συγκέντρωσεως, ώρα 8 μ.μ.
Οι ομάδες εις σχήμα Π έχουσαι έμπροσθεν αποκεκαλλυμένην την Σημαίαν της Περιφέρειας. Άπαντες οι παριστάμενοι, ενώπιον μαρτύρων, τον Θεόν και την συνείδησιν αυτών, υψούντες την χείραν εις τον προσκοπικόν χαιρετισμόν επανέλαβον την υπόσχεσιν του Προσκόπου εκφωνηθείσαν υπό Σπ.Μπάνου, υποσχεθέντες ότι πάντοτε εφ’ όρου ζωής θα διαφυλάττουν τα ιδανικά της Προσκοπικής ιδεολογίας, ιδιαιτέρως δε κατά το διάστημα του σκληρού χωρισμού, από της διακοπής των εργασιών του ημετέρου Προσκοπικού Σώματος μέχρι της ημέρας καθ’ ην θεία ευδοκία, θέλει και πάλιν αναστηθεί και ανασυγκροτηθη επί ισχυροτέρων βάσεων, θέλουσι δε άπαντες διατηρήσει αρρήκτους τους μεταξύ αυτών αδελφικούς δεσμούς και διαφυλάξει άσβεστον την κοινήν πάντων Μεγάλην ιδεολογίαν. Μετά ταύτα εν ατμοσφαίρα γενικής συγκινήσεως ωμίλησαν καταλλήλως ο Αρχηγός του Συστήματος και ο Περιφερειακός ‘Εφορος της συγκεντρώσεως ληξάσης καθ’ ώραν 8.45. Προσήλθον 82 Απόντες 20 δικαιολογημένοι.
Κυριακή 19 Νοε. 1939
Τελετή της συγχωνεύσεως των Προσκοπικών ομάδων Κερκύρας μετά τη ΕΟΝ.
Παρετάχθησαν επί τριών ζυγών έχουσαι μέτωπον προς την άνωθεν διερχομένην οδόν αι τρεις ομάδες και τα λυκόπουλα.Παρετάχθησαν έναντι των Προσκόπων τμήμα Φαλαγγιτών και Ναυτοφαλλαγγιτών.
Προσέτι η μουσική της ΕΟΝ με μέτωπον προς τον εξωτερικόν πυλώνα της αυλής…
Η αυλή της Λέσχης και οι υπερκείμενοι χώροι ήσαν ασφυκτικώς πεπληρωμένοι υπό του πλήθους όπερ μετά συγκίνήσεως παρηκολούθησεν την όντως δραματικήν τελετήν.
Καθ’ ώραν 12.30 προσήλθεν ο Νομαρχών κ, Μακρόπουλος μετά του Περιφ.Δ/ντού ΕΟΝ κ.Χυτήρη. Ευθύς ο Π.Ε. κ.Α. Λαβράνος ανέγνωσε Ημερησίαν Διαταγήν του ΣΕΠ περί συγχωνεύσεως και μετά ταύτα εξήλθεν η Σημαία μας προς ήν η Μουσική και τα παρατεταγμένα τμήματα απέδωσαν τιμάς εισήλθεν δε πάλιν εν τη Λέσχη όπου εφυλάχθει…
Μετά ταύτα εξήλθεν της Λέσχης η σημαία της ΕΟΝ και εστάθει εις το μέσον της αυλής ο δε διοικητής της ΕΟΝ κ.Χυτήρης ανέγνωσεν Ημ.Δ/γη του Κυβερνητικού Επιτρόπου της ΕΟΝ και άλλοι ομιλητές εξάραντες ιδιαιτέρως τον Κερκυραϊκόν Προσκοπισμόν.
Μετά ταύτα η μουσική μετά τμημάτων της ΕΟΝ ανεχώρησεν και η τελεετή έληξεν.»
Από το βιβλίο του Νίκου Κουρκουμέλη: Σημειώματα για τον Κερκυραϊκό προσκοπισμό 1915-1980
Το υλικό τους και η πρώτη βάρκα τους, η «Αργώ», παραδόθηκαν στην Ε.Ο.Ν. Στην Κέρκυρα ο Σπύρος Μπάνος από την επομένη της διάλυσης των προσκόπων, φρόντισε τα της παράνομης λειτουργίας του. Με την προσκοπική χορωδία, την πολύ καλή εξαφωνική χορωδία του Αγίου Σπυρίδωνος, διατήρησε τους δεσμούς των προσκόπων. Και οι πρόσκοποι ήταν έτοιμοι να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους, όταν η πόλη δέχθηκε τους βομβαρδισμούς των Ιταλών. Κατά τη διάρκεια της κατοχής οι κερκυραίοι πρόσκοποι συμμετείχαν στις εκδηλώσεις αντίστασης των κερκυραίων. Αρκετοί διώχθηκαν από τις κατοχικές αρχές για τη συμμετοχή τους στα γεγονότα του Πρωτοκύριακου του 1941, όπως ο μετέπειτα Τοπικός Έφορος Ρένος Παραμυθιώτης. Άλλοι εξορίστηκαν στο Λαζαρέττο, και στους Παξούς. Ο Περιφερειακός Έφορος Άγγελος Λαβράνος εξορίστηκε στην Πόντζα της Ιταλίας. Παρά τις απαγορεύσεις των κατακτητών ο Σπύρος Μπάνος οργάνωσε τους προσκόπους σε συνεργεία τραυματιοφορέων, που πολλά προσέφεραν στην διάρκεια της κατοχής. Αξέχαστη για τους κερκυραίους προσκόπους θα μείνει η βοήθεια σε είδη ανάγκης που τους έστειλαν Αθηναίοι πρόσκοποι, μετά την καταστροφή της πόλης τον Σεπτέμβριο του 1943. Οι παράνομες συγκεντρώσεις των προσκόπων επέτρεψαν στο Σπύρο Μπάνο να συγκρατήσει την κίνηση και να είναι έτοιμος την επομένη της απελευθέρωσης της Κέρκυρας, στις 11-10-1944, για το νέο ξεκίνημά της.
Στις 10 Οκτωβρίου 1944 μια αντιπροσωπεία με επικεφαλής τον Σπυρίδωνα Μπάνο παρέλαβε από την Δημοτική Πινακοθήκη την Σημαία της Περιφέρειακής Εφορίας και με κατάνυξη την ξανάφερε στο ερειπωμένο Προσκοπείο.Η Σημαία του ΣΕΠ/Περ.Εφ.Προσκ.Κερκύρας φυλάχτηκε ευλαβικά από τον Δήμο Κερκυραίων σε εξαιρετικά τιμητική θέση στην Δημοτική Πινακοθήκη μέχρι και την απελευθέρωση….
Από το βιβλίο του Νίκου Κουρκουμέλη: Σημειώματα για τον Κερκυραϊκό προσκοπισμό 1915-1980
Πλήθος παιδιών εγγράφονται στους προσκόπους και βρίσκουν διέξοδο, μετά την κατοχή, στις προσκοπικές δραστηριότητες. Οι τρεις παλιές ομάδες δεν είναι πλέον αρκετές και ιδρύονται ακόμη 5 ομάδες στην πόλη, 4 στα περίχωρα Ποταμό,
Εκδρομή 10ης Ομάδας Προσκόπων Ποταμού στο Αχίλλειον στις 13-6-1947.
από τον Κο Σάκη Βραχλιώτη
Κανάλια, Γουβιά και Κοντόκαλι και μία στους Παξούς. Λειτουργούν ακόμη 4 αγέλες λυκόπουλων και οι μεγαλύτεροι οργανώνονται στην ομάδα των Ακριτών. Είναι η εποχή που η τοπική κοινωνία έχει ανάγκη από όλες τις δυνάμεις της, για να αντεπεξέλθει στα δεινά που συσσώρευσε ο πόλεμος. Οι πρόσκοποι συμμετέχουν παντού. Στην οργάνωση συνεργείων εράνων,
Γιώργος Καγκουρίδης1950. Πρόσκοποι της 11ης Ομάδας Καναλίων μετά από έρανο υπέρ του Νοσοκομείου. Αρχείο Π.Ε. Κέρκυρας.
στον καθαρισμό του αεροδρομίου, στην οργάνωσή τους σε συνεργεία πυρόσβεσης, ενώ παράλληλα προσφέρουν στην κερκυραϊκή νεολαία τα προσκοπικά τους προγράμματα. Μέσω αυτών των προγραμμάτων τα παιδιά της Κέρκυρας γνωρίζουν τη χαρά των προσκοπικών εκδρομών και των κατασκηνώσεων. Μεγάλο γεγονός η ανάβαση στον Παντοκράτορα. Συμμετέχουν στο καρναβάλι, ξέσπασμα χαράς μετά τα χρόνια της κατοχής.
Από την ζωή των ομάδων το 1945 εκείνο που ξεχωρίζει είναι η καθολική συμμετοχή στο Καρναβάλι της 1ης Ομάδας Προσκόπων με θέμα μασκαράτας,ένα ψυχιατρείο «Ο 1ος θάλαμος τρελλών»
Από το βιβλίο του Νίκου Κουρκουμέλη: Σημειώματα για τον Κερκυραϊκό προσκοπισμό 1915-1980
Οργανώνουν θεατρικές παραστάσεις.
Μια σημαντική προσπάθεια του 1946 θα πρέπει να αναφερθεί η θεατρική παράσταση στο Εθνικόν στις 26 και 27 Απριλίου.
Ύστερα από προετοιμασίες σχεδόν χρόνου παρουσιάστηκε το έργο «Αρκάδι» με εξαιρετική επιτυχία 4 φορές και με τις εισπράξεις του ενισχύθηκε το Ταμείο της Τοπικής Εφορίας .Σ’ αυτό το έργο έκανε την πρώτη εμφάνιση του σαν ηθοποιός ο πρόσκοπος της 3ης ομάδος και μετέπειτα ηθοποιός του Θεάτρου μας Θεόδωρος Έξαρχος.
Από το βιβλίο του Νίκου Κουρκουμέλη: Σημειώματα για τον Κερκυραϊκό προσκοπισμό 1915-1980
Πλαισιώνουν την προσκοπική μπάντα του Χαρίλαου Μανιατόπουλου (Μετέπειτα Αρχιμουσικό της «Παλιάς» και κατόπιν του «Καποδίστρια»). Παίρνουν μέρος στις προσκοπικές επιδείξεις και στους παγκερκυραϊκούς αγώνες. Συνεχίζουν την παράδοση της προσκοπικής χορωδίας με τα κάλαντα της παραμονής των Χριστουγέννων. Και όλα αυτά μέσα σε ένα προσεκτικό πλαίσιο που δεν αφήνει τα δεινά της εμφυλιοπολεμικής περιόδου να οδηγήσουν τα παιδιά πέραν του Προσκοπικού Νόμου και της Υπόσχεσης του Προσκόπου.
Ο Προσκοπισμός οργανώνεται σε πανελλήνιο επίπεδο. Λειτουργούν, πλέον, οι σχολές εκπαίδευσης των βαθμοφόρων. Κερκυραίοι συμμετέχουν στην 1η Πανελλήνια Σχολή Αρχηγών στην Πεντέλη. Το 1948 στελέχη των προσκόπων, με πρωτεργάτη τον Τάση Σαββανή, δίνουν λύση στο οργανωτικό αδιέξοδο της «Παιδόπολης». Μια από τις μεγαλύτερες κοινωνικές προσφορές του Κερκυραϊκού Προσκοπισμού.
Στο ειδυλλιακό τοπίο με το απαράμιλλο σε ομορφιά και κομψότητα αρχιτεκτονική ανάκτορο «Αχίλλειο»….μαζί με το παρακείμενο δυτικά των ανακτόρων «Στρατώνα Κάϊζερ» φιλοξενήθηκαν κατά την περίοδο 1947-1950 τα ανταρτόπληκτα ηπειρωτάκια της Β.Δ.Ελλάδας. Εκεί ήταν η Παιδόπολη Κερκύρας «Άγιος Σπυρίδων»
Το σώμα προσκόπων Κερκύρας, διέθεσε για την παιδόπολη δοκιμασμένα στελέχη του,υπό την άγρυπνη καθοδήγηση του κου Τάσου Σαββανή. Τα ελεύθερα απογεύματα, εκτός των εορτών, ο κος Σαββανής έθεσε σε εφαρμογή πλήρες πρόγραμμα προσκοπικό. Είχε στη διάθεσή του τα παιδιά. Με τη σωστή διδασκαλία, το παράδειγμα, εφαρμογή στην πράξη, το ομαδικό προσκοπικό παιγνίδι, τη δοκιμασία, την προθυμία προσφοράς έργου με το εξαίρετο σύνθημα ‘’Εσο πάντα έτοιμος προς το υπηρετείν’’.
Η πρώτη Σχολή Βασικής Εκπαιδεύσεως Βαθμοφόρων Προσκόπων στην Κέρκυρα γίνεται το 1949 με Αρχηγό τον Παντιά Σολωμό.Σ’ αυτήν έλαβαν μέρος 24 βαθμοφόροι σε τρεις εκπαιδευτικές Ενωμοτίες.
Παράλληλα άλλοι πρόσκοποι στελεχώνουν τις παιδικές εξοχές της Νομαρχίας. Συμμετέχουν στη διέλευση της Ολυμπιακής Φλόγας από την Κέρκυρα, όπως θα κάνουν και μετά 56 χρόνια. Την ίδια χρονιά ο Βασιλεύς Παύλος επισκέπτεται επίσημα το προσκοπείο. Το 1949 είναι η χρονιά των μεγάλων εξορμήσεων δενδροφύτευσης. Οι πρόσκοποι φυτεύουν δένδρα στο Λαζαρέττο, στο Βίδο, στη Σωτηριώτισσα, στον Ποταμό και στον Άη Μαθιά.
Γιώργος Καγκουρίδης1948. Δενδροφύτευση στο Λαζαρέτο. Αρχείο Π.Ε. Κέρκυρας.
Ειδικά στο Βίδο οι πρόσκοποι οργανώνουν εκδρομές, παίζουν ποδόσφαιρο και τραγουδούν παρέα με τους τροφίμους του αναμορφωτηρίου. Σύντομα διαλείμματα χαράς για τους έγκλειστους νέους. Το 1950 αποτελεί χρόνο δικαίωσης των προσπαθειών του Κερκυραϊκού Προσκοπισμού. Στο Πανελλήνιο Τζάμπορι στο Διόνυσο Αττικής η κερκυραϊκή αντιπροσωπεία αναδείχθηκε πρώτη επί συνόλου 2.468 κατασκηνωτών.
Από το βιβλίο του Νίκου Κουρκουμέλη: Σημειώματα για τον Κερκυραϊκό προσκοπισμό 1915-1980
Την περίοδο αυτή η πάνω αυλή του προσκοπείου με προσωπική εργασία των παιδιών μετατρέπεται σε γήπεδο Μπάσκετ και το νέο παιχνίδι πρωτοπαίζεται στην Κέρκυρα.
Από τα σημαντικά της εποχής ο πρώτος περίπλους της Κέρκυρας από τη Ν/Πική βάρκα Αργώ,
Γιώργος Καγκουρίδης7-15 Ιουλίου 1951. Πρώτος περίπλους της Κέρκυρας με Ν/Πική λέμβο. Λέμβαρχος Χαράλαμπος Δελλαπόρτας (Μπάρμπουνας)
η συγκέντρωση χιλιάδων υπογραφών διαμαρτυρίας για τη διάσωση του Μιχάλη Καραολή,
Το πρωινό της Πέμπτης 10ης Μαΐου 1956 οι καρδιές των Ελλήνων ράγισαν. Η είδηση της εκτέλεσης από τον Άγγλο κατακτητή των Μιχαλάκη Καραολή και Ανδρέα Δημητρίου στην Λευκωσία
η ετοιμότητα για τους σεισμούς στα Επτάνησα, η Σχολή Προσκόπων με τον Άρη Κωνσταντόγλου, οι Πανεπτανησιακοί Αγώνες στην Ιθάκη, και το «γεγονός» κάθε χρονιάς για την κοινωνία της Κέρκυρας ο μεγάλος αποκριάτικος χορός των προσκόπων στον Φοίνικα. Στο προσκοπικό πρόγραμμα περιλαμβάνεται πλέον ο διαγωνισμός επιλέκτων ενωμοτιών, ο οποίος μαζί με τις πολλές εκδρομές και κατασκηνώσεις και τις ετήσιες επιθεωρήσεις στις Αλυκές Ποταμού γοητεύουν τη νεολαία της εποχής, που συρρέει στους προσκόπους. Αποτέλεσμα η λειτουργία της Τ.Ε. Υπαίθρου με ομάδες στα Κανάλια, τον Αγ. Ματθαίο, το Χλωμό και δύο στους Σιναράδες. Ακόμη η λειτουργία δύο προσκοπικών ομάδων στο Βίδο. Η δεκαετία του ’60 ανοίγει με το 2ο Πανελλήνιο Τζάμπορι στην Αμφίκλεια Παρνασσού, όπου συμμετέχουν 48 κερκυραίοι πρόσκοποι. Ήταν η τελευταία μεγάλη δράση του Κερκυραϊκού Προσκοπισμού στην οποία ηγήθηκαν οι Σπύρος Μπάνος και Άγγελος Λαβράνος.
Με την αποχώρηση του Σπύρου Μπάνου και του Άγγελου Λαβράνου η κίνηση γνωρίζει μια προσωρινή κάμψη στην πόλη αλλά μέσα στη δεκαετία του ’60 με Π.Ε. τον Κ. Βιττούρη και Τ.Ε. το Ντίνο Κουρκουμέλη αναπτύσσεται, κυρίως στην ύπαιθρο.
1966. Κατασκήνωση Τ.Ε. Κέρκυρας στου Μπαρμπάτη. Τοπικός Έφορος Ντίνος Κουρκουμέλης.
Ιδρύεται Ναυτοπροσκοπική ομάδα στον Ποταμό και πολλές ακόμη στα χωριά μας Κασσιώπη, Καρουσάδες, Βελονάδες, Νυμφές, Μαγουλάδες, Αυλιώτες, Σιδάρι, Περουλάδες, Σκριπερό, Άνω Κορακιάνα, Κανάλια, Γαστούρι, Κυνοπιάστες, Καλαφατιώνες, Καστελλάνοι Μέσης, Σιναράδες, Πέλεκας, Αργυράδες, Κουσπάδες, Αγ. Ματθαίος, Λευκίμμη. Αποτέλεσμα η ίδρυση και της Τ.Ε. Παντοκράτορος. Ο προσκοπισμός, όμως, χρειάζεται στήριξη και η αδυναμία των τοπικών κοινωνιών να την παράσχουν οδήγησε σύντομα στη λήξη αυτής της μεγάλης δραστηριότητας στην κερκυραϊκή ύπαιθρο. Το 1963 οι κερκυραίοι πρόσκοποι συμμετέχουν στο Παγκόσμιο Τζάμπορι του Μαραθώνα. Η αξεπέραστη αυτή παγκόσμια προσκοπική δράση ενισχύει την τοπική κίνηση και της αποφέρει και ένα νέο απόκτημα: τη νέα Ν/Πική βάρκα, τη σημερινή «Αργώ». Μ’ αυτήν οι Κερκυραίοι πρόσκοποι επισκέπτονται πυκνότερα τον αγαπημένο τόπο των εξορμήσεών τους: το Βίδο. Στο Βίδο πραγματοποιούν επί σειρά ετών τους ετήσιους διαγωνισμούς επίλεκτων ενωμοτιών, προσφέρουν στα παιδιά του αναμορφωτηρίου και προετοιμάζουν εκείνη τη γενιά παιδιών που αργότερα, πρώτοι απ’ όλους τους κερκυραίους, θα ενδιαφερθούν για την τύχη του.
Lia Karag2006 Βίδο πυρά λήξης κατασκήνωσης 4ης ομάδας και 4ης αγέλης .
Οι πρόσκοποι κατασκηνώνουν σε κάθε γωνιά της Κέρκυρας. Προτιμούν για τις μεγάλες κατασκηνώσεις τους το Δαφνίλλα και το Μπαρμπάτι. Κλείνουν τις κατασκηνώσεις τους με την τελευταία εκδρομή στην Παλαιοκαστρίτσα.
Το 1970 γιορτάζουν τα 60 χρόνια του Ελληνικού Προσκοπισμού με μεγάλες εκδηλώσεις στην Κάτω Πλατεία και στο προσκοπείο.
Ο προσκοπισμός διατηρεί τις δυνάμεις του, - μεγάλη στήριξη του παρέχει ο Μητροπολίτης Πολύκαρπος, πρόεδρος της Προσκοπικής Επιτροπής - παρ’ όλο που αυτή την περίοδο έχει να αντιπαλέψει με τους Άλκιμους,(Σώμα νεολαίας που δημιούργησε η Χούντα των Συνταγματαρχών) που στηρίζονται κυβερνητικά. Είναι μια δύσκολη περίοδος και ο Κερκυραϊκός Προσκοπισμός με επιμονή και συνέπεια οδηγεί τα παιδιά μόνο στα μονοπάτια του Νόμου και της Υπόσχεσης. Είναι η εποχή που οι νέοι ετοιμάζονται να γυρίσουν σελίδα. Ανάμεσά τους πολλοί πρόσκοποι. Αρκετοί θυμούνται τον αγωνιστή της Δημοκρατίας Κώστα Γιωργάκη λυκόπουλο.
Χωρίς το προσκοπικό πρόγραμμα να παραμεληθεί στο ελάχιστο επιχειρείται πανελλήνια η βελτίωση και ο εκσυγχρονισμός του. Νέοι κανονισμοί βελτιώνουν τα προγράμματά του, τα οποία τη δεκαετία του ’80 γίνονται σύγχρονα, επίκαιρα και ελκύουν τη νεολαία. Η πανελλήνια αυτή προσπάθεια βρίσκει τα ενήλικα στελέχη της Κέρκυρας πρωτοπόρους. Οι παλιές ομάδες των περασμένων δεκαετιών μετατρέπονται σε αυτοδύναμα Συστήματα. Τα Συστήματα, οι κύριες προσκοπικές μονάδες του προσκοπισμού, παρέχουν προσκοπισμό σε παιδιά και εφήβους με σύμμετρη ενασχόληση στην Πνευματική Καλλιέργεια, στην Υπαίθρια Ζωή, στη Σωματική Αγωγή, στις Τεχνικές Δεξιότητες και στην Κοινωνική Συνεργασία.
Όλα αυτά οδηγούν σε μια πλατειά πρόταση ενός «Τρόπου Ζωής», που μ’ αυτόν ο Προσκοπισμός απαντά στις ανησυχίες των νέων και τους προτείνει ασφαλείς διεξόδους στα αδιέξοδα του σήμερα.
Στην Κέρκυρα, η τουριστική ανάπτυξη στέρησε από τον Προσκοπισμό πολλά από το φυσικό χώρο εφαρμογής των προγραμμάτων του. Οι Κερκυραίοι πρόσκοποι στρέφονται προς το εγκαταλελειμμένο Βίδο. Το 1981 και το 1986 πραγματοποιούν, μετά από συνεχείς προσπάθειες και πολλή προσωπική εργασία δύο πανελλήνιες προσκοπικές συναντήσεις και πολλές κατασκηνώσεις. Παράλληλα ενισχύουν και στην ουσία οργανώνουν τις Δημοτικές Κατασκηνώσεις.
1986. 2η συνάντηση Πτυχιούχων Δ.Δ. στην Κέρκυρα/Βίδο.
Μεγάλη είναι η προσπάθεια που καταβάλουν την περίοδο αυτή οι εθελοντές κερκυραίοι βαθμοφόροι για την εκπαίδευσή τους, ώστε να είναι σε θέση να ανταποκριθούν στις επιθυμίες των παιδιών. Παρακολουθούν πολλές προσκοπικές σχολές και εκπαιδευτικές συναντήσεις με αποτέλεσμα την οργάνωση πολλών δράσεων για τα παιδιά. Συμπαραστάτες τους οι Επιτροπές Κοινωνικής Συμπαράστασης που αποτελούνται από γονείς και φιλοπροσκόπους.
Τη δεκαετία του ’80 ξεχωρίζει η οργάνωση περιβαλλοντικών δράσεων, η επανασύσταση της προσκοπικής μπάντας με αρχιμουσικό το Σπύρο Σουέρεφ, η λειτουργία της Εφορείας Περιοχής Ιονίων Νήσων με έδρα την Κέρκυρα, ο «επιτάφιος των προσκόπων», η οργάνωση ανωμάλου δρόμου, η «Πορεία Ειρήνης», η πειραματική εισδοχή και κοριτσιών στα προσκοπικά τμήματα, ο 2ος περίπλους της Κέρκυρας, η έκδοση των «Σημειωμάτων του Κερκυραϊκού Προσκοπισμού», οι πρώτες μεγάλες δράσεις εκτός Κέρκυρας, η ίδρυση του 7ου Συστήματος στη Γαρίτσα, οι συνεχείς παρουσίες στο καρναβάλι, και οι πολλές αξιόλογες δράσεις των Συστημάτων, που μέσω αυτών εφαρμόζεται η προσκοπική μέθοδος στη διαπαιδαγώγηση των παιδιών.
Η δεκαετία του ’90 ξεκινά για τον Κερκυραϊκό Προσκοπισμό με ενθουσιασμό. Οι αλλαγές στον Οργανισμό του Σώματος δίνουν ενεργότερο ρόλο στα ενήλικα στελέχη του. Τα προσκοπικά Συστήματα οργανώνονται άρτια και τα παιδιά γίνονται δέκτες πολλών πρωτοπόρων δράσεων, που βιωματικά τα κατευθύνουν στο να γίνουν χρήσιμοι και υπεύθυνοι πολίτες. Πολλές από τις προσκοπικές δραστηριότητες εξελίσσονται στο Βίδο, στη νέα θέση που ο Δήμος Κερκυραίων παραχώρησε στους προσκόπους. Ο νέος χώρος με πάρα πολύ μεγάλη προσπάθεια μετατρέπεται από ζούγκλα σε χώρο χαράς για τα παιδιά. Η πορεία του Κερκυραϊκού Προσκοπισμού σε όλη τη δεκαετία του ’90 και μέχρι σήμερα ήταν ανοδική. Ιδρύθηκε το 8ο Σύστημα Ναυτοπροσκόπων η Τοπική Εφορεία Παλιάς Πόλης, το 11ο Σύστημα με παιδιά της «Μέλισσας», το 10ο Σύστημα της Στρογγυλής, η Ένωση Παλαιών Προσκόπων και λειτούργησε, με έδρα την Κέρκυρα,
η Εφορεία Περιοχής Δυτικής Ελλάδας. Η σημαντική αύξηση της αριθμητικής δύναμης του Κερκυραϊκού Προσκοπισμού παρακολουθείται από την αντίστοιχη πρόοδο των προσκοπικών προγραμμάτων. Τα σημερινά ενδιαφέροντα των νέων, που έχουν άμεση σχέση με την τεχνολογική εξέλιξη, διυλίζονται στις προσκοπικές δραστηριότητες, ενσωματώνονται στη προσκοπική μέθοδο και υπηρετούν το σκοπό του Προσκοπισμού, που είναι η παροχή εξωσχολικής αγωγής στους νέους, ώστε να γίνουν συνειδητοί πολίτες της Πατρίδας τους και της διεθνούς κοινότητας.
Τη δεκαετία του ’90 ξεχωρίζουν, η πολυπληθής συμμετοχή μας στο 3ο Πανελλήνιο Τζάμπορι στον Όλυμπο, οι πρωτοπόρες δράσεις των δύο Τοπικών Εφορειών και των κλάδων λυκοπούλων προσκόπων και ανιχνευτών της Περιφερειακής Εφορείας, η φιλοξενία στελεχών του Αλβανικού Προσκοπισμού, η γιορτή της θάλασσας αφιερωμένη στα 85 χρόνια του Ελληνικού Προσκοπισμού, η πανελλήνια συνάντηση βαθμοφόρων Διακριτικού Δάσους, η πανελλήνια συνάντηση παλαιών προσκόπων, η παρουσία της μπάντας μας στα Γιάννενα, η απόκτηση 2 ακόμη ναυτοπροσκοπικών λέμβων με πολλές μεγάλες ναυτοπροσκοπικές εξορμήσεις, οι μεγάλες, εκτός Κέρκυρας, χειμερινές και θερινές δράσεις των περισσότερων Συστημάτων, οι πολύ καλές κατασκηνώσεις τους, η συνεργασία με κάθε φορέα του τόπου μας και η ανταπόκριση σε κάθε κάλεσμα του κοινωνικού συνόλου.
Τιμή ιδιαίτερη αποτέλεσε για τον Κερκυραϊκό Προσκοπισμό η συνεργασία του, σε θέματα κοινωνικής προσφοράς, με την Εκκλησία μας και το μακαριστό Μητροπολίτη μας Τιμόθεο. Βοήθεια μεγάλη έλαβε από την Καθολική Εκκλησία της Κέρκυρας με την συνεχή φιλοξενία προσκοπικών δράσεων στις εγκαταστάσεις της.
Το 2000 υποδεχθήκαμε τη νέα χιλιετία με τη μεγάλη εκδήλωσή μας στην Πάνω Πλατεία, κατάληξη των εκδηλώσεων της Προσκοπικής Εβδομάδας, και τη συμμετοχή μας στην 3η πανελλήνια Ρεγκάτα. Ακολούθησαν πολλές σημαντικές δράσεις:
Τα ετήσια τζάμπορι στο Ίντερνετ, οι επανειλημμένες συναντήσεις «Φιλίας», κυρίως στο Βίδο, η συμμετοχή των εθελοντών μας στην Ολυμπιάδα της Αθήνας με την πανελλήνια δράση «Ανθρώπινο Ντόμινο», η απόκτηση ναυτοπροσκοπικής λέμβου από το 5ο Σύστημα Ποταμού, οι μεγάλες ν/πικές εξορμήσεις και ο 3ος περίπλους της Κέρκυρας, η 4η Ρεγκάτα, η μεγάλη συμμετοχή μας στις πανελλήνιες ανιχνευτικές δράσεις «Ελπίδα 2002» και «Πολιτιστική Ενημέρωση», τα πανελλήνια «τζαμπορέτα ενωμοταρχών», το βραδινό με τους κερκυραίους δημοσιογράφους, οι συνεχείς εκπαιδεύσεις των στελεχών μας, οι παρεμβάσεις μας στο θέμα των «Γλυπτών του Παρθενώνα», η έκδοση «70 Χρόνια στα Ξάρτια ψηλά»
η δενδροφύτευση στο Δήμου Παρελίων, οι ετήσιες δράσεις μας «Χρυσού Βέλους», «Ανιχνευτών Δάφνης» και «Πρότυπης Ομάδας», οι πρωτοπόρες δράσεις των κλάδων, η συμμετοχή μας στο παγκόσμιο Τζάμπορι της Ταϋλάνδης, όπου κερκυραίος ηγήθηκε της ελληνικής αντιπροσωπείας, και πολλές άλλες, πέρα από τις εβδομαδιαίες συγκεντρώσεις των παιδιών, τις πολλές εκδρομές και τις κατασκηνώσεις τους.
Η τελευταία 5ετία ξεκίνησε με τον εορτασμό των 90 χρόνων μας στο κατάμεστο Δημοτικό Θέατρο, που απέδειξε τη μεγάλη στήριξη της τοπικής κοινωνίας. Η στήριξη αυτή εκδηλώθηκε με την ομόφωνη παραχώρηση χώρου στο Βίδο από το Δημοτικό Συμβούλιο για τη δημιουργία Κατασκηνωτικού Κέντρου, το οποίο με συνέπεια και οικονομικές θυσίες στήσαμε, για να το χαίρονται όλα τα παιδιά της Κέρκυρας και όχι μόνο.
Το Κατασκηνωτιό Κέντρο στο Βίδο και τους χώρους λειτουργίας του
Παιδιά και μεγάλοι απ’ όλη την Ελλάδα, τη Σερβία, την Ιταλία, τη Γερμανία και την Αγγλία επισκέφθηκαν το Βίδο και την Κέρκυρα κι’ έκαναν γνωστό το νησί μας μέσα από το Διαδίκτυο, που χρησιμοποιείται, πλέον, στα προσκοπικά προγράμματα.
Η εφαρμογή αυτών των προσκοπικών προγραμμάτων έφερε τους προσκόπους μας σε κάθε γωνιά της Πατρίδας μας. Από την Κεφαλονιά μέχρι την Σαμοθράκη και από την Κρήτη μέχρι τις Πρέσπες. Κι’ από κοντά οι παλιοί μας πρόσκοποι και οι Επιτροπές μας, που κάθε χρόνο οργανώνουν εκδρομές στην Ελλάδα και στο εξωτερικό.
Σημαντική ήταν η παρουσία των Κερκυραίων Προσκόπων στο Παγκόσμιο Τζάμπορη της 100ετίας του Παγκόσμιου Προσκοπισμού στο Λονδίνο.
Επίσης σημαντική η 27η Πανελλήνια Συνάντηση Παλαιών Προσκόπων, που έφερε στην Κέρκυρα πάνω από 500 Έλληνες προσκόπους. Σταθμός η λειτουργία του τέταρτου προσκοπικού τμήματος, του «Προσκοπικού Δικτύου», που απευθύνεται σε νέους ηλικίας 18 έως 30 ετών. Με αιχμή αυτούς τους νέους μας φιλοδοξούμε να κάνουμε ορατή τη μεγάλη κοινωνική παρέμβασή μας στην Κέρκυρα.
Μεγάλη τιμή αποτέλεσαν για μας τα επαινετικά σχόλια του Προέδρου της Δημοκρατίας Κάρολου Παπούλια, κατά την τελευταία παρουσία του στην Κέρκυρα. Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας έχει θέσει υπό την αιγίδα του τον Ελληνικό Προσκοπισμό και απονέμει στους νεαρούς προσκόπους την ανώτατη διάκριση του «Προσκόπου Έθνους».
Την τελευταία πενταετία οι συγκεντρώσεις, οι πρότυπες κατασκηνώσεις, οι εκδηλώσεις και οι δράσεις των 9 Συστημάτων της Κέρκυρας, των Επιτροπών της Περιφερειακής Εφορείας και της Ένωσης Παλαιών Προσκόπων αριθμούνται σε χιλιάδες. Να σημειώσουμε μόνο την ενεργοποίηση όλων των δυνάμεων μας, τις πολύ καλές δράσεις των τριών κλάδων, τις επανειλημμένες πανελλήνιες διακρίσεις των ανιχνευτών μας στις Πανελλήνιες Ανιχνευτικές Πολιτιστικές Ενημερώσεις (Π.Α.Π.Ε.), το πολύ καλό έργο της Εφορείας Εκπαίδευσης και την απόκτηση μιας νέας ναυτοπροσκοπικής λέμβου από το 4ο Σύστημα. Και όλα αυτά με την υποχρέωση της αντιμετώπισης των καθημερινών προβλημάτων που έχει η πολυπληθής Κίνησή μας.
Προβλήματα στεγαστικά (ολοκληρώνεται η μετατροπή του «Υπόστεγου» του προσκοπείου σε συνεδριακό χώρο, συντηρούνται οι προσκοπικές εστίες και ο νεώσοικος στο Μπλάντραφο) και προβλήματα ανάπτυξης για τα οποία χρειαζόμαστε την στήριξη όλων. Ανταποκρινόμαστε σ’ αυτά με τις Επιτροπές Κοινωνικής Συμπαράστασης και την Ένωση Παλαιών Προσκόπων, η οποία αποτελεί και τη «φωνή» μας με το περιοδικό μας «Προσκοπική Ζωή».
Και έχουμε αποτελέσματα. Τρία νέα προσκοπικά Συστήματα ιδρύθηκαν τα τελευταία χρόνια. Ένα στο Μαντούκι (με μικρό χρόνο ζωής), ένα στην Κάτω Κορακιάνα και ένα στο Κομπίτσι. Μέσω αυτών κι άλλοι νέοι της Κέρκυρας γίνονται σήμερα κοινωνοί των Αρχών του Προσκοπισμού. Η κίνησή μας είναι ανοικτή στον καθένα.
Μετά 95 χρόνια παρουσίας στην Κέρκυρα, συμπεραίνεται εύκολα, ότι ο Κερκυραϊκός Προσκοπισμός ανήκει σε όλους τους Κερκυραίους. Η επί δεκαετίες εθελοντική προσφορά των προσκόπων στην κοινωνία της Κέρκυρας, η μεγάλη διεισδυτικότητα που παρουσιάζουν στη νεολαία - η μεγαλύτερη πανελλήνια - έχουν πείσει κάθε Κερκυραίο ότι είναι χρήσιμο να στέλνει τα παιδιά του στους προσκόπους. Κι’ εμείς τα περιμένουμε τα παιδιά σας, τα παιδιά μας, να παίξουν μαζί μας το προσκοπικό παιχνίδι και να ζήσουν αξέχαστες «στιγμές χαράς, μαζί μ’ εμάς, στον κύκλο της Πυράς».
Γ.Χ.Κ.
(Σημείωση: Το 2015, οι Κερκυραίοι Πρόσκοποι κλείνουν 100 χρόνια ζωής).
Με αφορμή τον εορτασμό της 28ης Οκτωβρίου 1940, παραθέτω ένα περιστατικό στην περιοχή Λιβάδι Ρόπα στην Κέρκυρα με τίτλο, Χρονικό του αναγκαστικά προσγειωθέντος αεροπλάνου στο λιβάδι Ρόπα, την 25 Σεπτεμβρίου 1944.
Επρόκειτο για βαρύ αμερικανικό τετρακινητήριο βομβαρδιστικό τύπου CONSOLIDATED B-24 "LIBERATOR". Πλήρωμα 10+1 δημοσιογράφος=11
.
Επέστρεφε από βομβαρδιστική επιδρομή στην Θεσσαλονίκη μαζί με άλλα 60 σκάφη τα οποία κατευθυνόταν προς την βάση τους στην Ιταλία. Λόγω βλάβης μηχανικής ή προκληθείσης εξ αντιαεροπορικών πυρών των Γερμανών, ηναγκάσθη να προσγειωθή εις το λιβάδι του Ρόπα, αφού προηγουμένως διέγραψε 2-3 κύκλους, κατά τους οποίους 9 άνδρες επήδησαν με αλεξίπτωτα, ενώ οι δυο παρέμειναν και προσγείωσαν το σκάφος και αμέσως μετά το ενέπρησαν. Ο κυριώτερος παράγων δια την περισυλλογή και φυγάδευση των ήταν κάποιος Κωνσταντίνος Ζερβουδάκης, καθώς και ο έμπορος Αλέξανδρος Κασταμονίτης (το μεγάλο υφασματεμπορικό στην Πόρτα Ριάλα). Ο πατέρας μου, Βασίλειος Κατσαούνος, Ταγματάρχης, συνέβαλε απλώς, διαθέσας ισάριθμους στολάς χωροφυλακών.
Ο Κωνσταντίνος Ζερβουδάκης έλαβε αργότερα ευχαριστήριο επιστολή εκ μέρους του Αμερικανικού Γενικού Στρατηγείου της Μεσογείου. Οι αεροπόροι εφυγάδευθησαν προς Λευκίμμην και εκείθεν στην Ήπειρον, όπου παρελήφθησαν από τας αντάρτικας δυνάμεις του ΕΔΕΣ.
Μέρος του αεροπλάνου σώζεται σήμερα στο Ιστορικό-Λαογραφικό Μουσείο Μέσης Κέρκυρας στο Χωριό Σιναράδες. Το Χρονικό προέρχεται από το Ιστορικό- Λαογραφικό Αρχείο Σιναράδων. Το έλαβε ο κ. Νίκος Πακτίτης, διευθυντής του Μουσείου τις 3 Ιουνίου 1992 από τον Σπυρίδωνα Κατσαούνο.
O Κος Νίκος Δεσύλας σχολίασε το άρθρο και έκανε τις ακόλουθες προσθήκες:
Nikos Desillas Μία διευκρίνηση.Δεν επεστρεφε απο βομβαρδισμο της Θεσσαλονίκης,αλλα απο βομβαρδισμό των Ρουμανικών πετρελαιοπηγών στο Ploesti.Το χρονικο καθως και φωτογραφίες έχω στο αρχείο μου.Επίσης το αεροσκάφος προσεπάθησε να το καταστρέψει το πλήρωμα του αλλά δεν τα κατάφερε.Το έκαψαν οι Γερμανικές δυνάμεις λίγο πρίν αποχωρήσουν από την Κέρκυρα.Λεπτομέρειες γιά όλη την πορεία και την αναγκαστική προσγείωση θα παραθέσω καποια στιγμή στην ομάδα "Κερκυραϊκή Ιστορία" οταν φθάσουμε χρονολογικά.
Επίσης είχε την καλοσύνη να μας στείλει και την σχετική φωτογραφία που σχολιάζει σχετικά:
Αυτή είναι η φωτο που είχε κάνει την αναγκαστική προσγείωση και κόπηκε σε δύο κομμάτια.Τότε προσεπάθησαν να το καταστρέψουν τα μέλη του πληρώματος,αλλά δεν τα κατάφεραν.
Σχόλιο της Κας Καρδακάρη Σας ευχαριστώ πολύ κ. Δεσυλλα για την διευκρίνηση. Προσωπικά χρησιμοποιησα αυτουσια την πηγη ως χρονικο. Τα χρονικα συνηθως χρειαζονται μια εξειδικευμενη μελετη καθως δεν χαιρουν απολυτης ιστορικης τεκμηριωσης. Μέσα από το συγκεκριμένο χρονικό αναφέρεται "βομβαρδιστική επιδρομή" στην Θεσσαλονίκη. Το αεροπλανο επισης ερχονταν απο θεσσαλονικη οπου αποτελουσε την βαση του στρατιωτικου εμποριου με τα Βαλκανια. Επομενως ειναι πολυ πιθανον μετα απο την αναχωρηση απο την Ρουμανια να πηγε Θεσσαλονικη και εν συνεχεια Κέρκυρα.
Nikos Desillas 1η Αυγούστου 1943 απογειώθηκαν από τη Λιβύη 177 αμερικανικά βομβαρδιστικά Β-24 με 1.800 ιπτάμενους. Χωρισμένα σε μικρότερα σμήνη, πέταξαν επάνω από τη Μεσόγειο ως την Κέρκυρα και ύστερα έστριψαν λίγο βορινά, ώστε να μπουν στον εναέριο χώρο της Βουλγαρίας και ύστερα κατευθείαν προς τη Ρουμανία, το Πλοέστι.
Ο χάρτης που φαίνεται η πορεία των Β-24
Κομμάτια του αεροσκάφους όπως : Στροφόμετρο του υπ'αριθμ. 3ου κινητηρα - Δείκτη πιέσεως των 1ου και 2ου κινητήρα - πορτάκι επιθεώρησης της ατράκτου - μικρά κομμάτια της ατράκτου. 'Εχω στην συλλογή μου
Nikos Desillas 29-9-2002 Λιβαδι Ρόπα.Αποκαλυπτήρια της αναμνηστικής στήλης του διασωθέντος και φυγαδευθέντος πληρώματος του Αμερικανικού βομβαρδιστικού B-24 j Liberator ,απο μέλη του ΕΔΕΣ,το απόγευμα της 25ης Σεπτεμβρίου 1944
Επίσης ένα δεύτερο Β-24 Liberator με την ονομασία Wongo-Wongo κατέπεσε την 1 Αυγούστου 1943 στην θαλάσσια περιοχή μεταξύ Κέρκυρας και Παξών.
Η Κα Kety Tzora ανέβασε το πιο κάτω, πολύ ενδιαφέρον άρθρο, που αφορούσε την ΔΗΜΟΣΙΑ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΚΕΡΚΥΡΑΣ. Το Corfu Museum με την ευκαιρία αυτή προσθέτει πληροφορίες για την περιπέτεια του Ιδρύματος αυτού.
Η Δημόσια Βιβλιοθήκη Κέρκυρας είναι η αρχαιότερη Δημόσια Βιβλιοθήκη στην Ελλάδα. Βιβλιοθήκες στην Κέρκυρα υπήρχαν τουλάχιστον από τα τέλη του 17ου αιώνα, στην ιερογραμματεία του Μεγάλου Πρωτοπαπά των Ορθοδόξων, στη Λατινική Αρχιεπισκοπή και σε μονές όπως η Παναγία στην Παλαιοκαστρίτσα, η Παναγία η Πλατυτέρα, η Ζωοδόχος Πηγή στους Καστελάνους Μέσης (δωρεά του Ιππότη Μαρίνου Πρόσπερου στα 1694), η Αγία Αικατερίνη στην πόλη, ο Άγιος Φραγκίσκος, η Παναγία της Τενέδου και η Αγία Ιουστίνη στη Γαρίτσα.
Τον αρχικό πυρήνα της Δημόσιας Βιβλιοθήκης αποτέλεσε η δωρεά του βιβλιόφιλου Κανονικού Ιάκωβου Φραγκίσκου Σαβέριου Κανάλ, τοποτηρητή για πολλά χρόνια του Λατίνου Μητροπολίτη στην Κέρκυρα, ο οποίος πεθαίνοντας στα 1758, χάρισε στην Κερκυραϊκή Κοινότητα την πλούσια σε ποιότητα και ποσότητα βιβλιοθήκη του, που διατηρούσε στην καθολική μονή της Αγίας Ιουστίνης (Santa Giustina) στη Γαρίτσα. (Σχετκό άρθρο του Μουσείου: To Δεύτερο Ναυτικό Νοσοκομείο στον κόσμο στην Κέρκυρα: Αγία Ιουστίνa (Santa Giustina) *1)
Επιπλέον κατέθεσε διακόσια χρυσά τσεκίνια στο Ενεχυροδανειστήριο επ΄ ονόματι των Συνδίκων της πόλης ώστε με τους τόκους να γίνεται η συντήρηση, η φύλαξη και ο εμπλουτισμός των βιβλίων της με νέους τόμους.
Στην από 6 Ιανουαρίου διαθήκη του Ιάκωβου Φραγκίσκου Σαβέριου Κανάλ, μεταξύ άλλων αναφέρεται:
Ελληνική Μετάφραση
«Στη Δημόσια Βιβλιοθήκη η οποία υπάρχει στην Κέρκυρα ιδρυμένη εις το προάστιο των Γαστράδων (Γαρίτσας) παρά την μονή των μεταρρυθμισμένων Π.Πατέρων της Αγίας Ιουστίνης, αφήνω χρυσίνους διακοσίους αρ 200 για να παραδοθούν στο ιερό ίδρυμα του εν Κερκύρα ενεχυροδανειστηρίου ο δε τόκος αυτών να εισπράττεται από τους εφιστάται επιφανείς Συνδίκων της περίβλεπτου ταύτης κοινότητας και χρησιμεύει ωφέλεια της βιβλιοθήκης αυτής τόσο για την αύξησης αυτής με την αγορά άλλων βιβλίων , όσο και για την αναπλήρωση κάθε αναγκαίου σε αυτή ,με σκοπό να ευδοκιμεί και η ύπαρξης αλλά και να διατηρείται με αξιοπρέπεια τέτοιο πολύ ωφέλιμο ίδρυμα από το οποίο δύναται να ωφελούνται οι φιλομαθείς και οι λόγιοι και να χρησιμοποιείται ακόμα για την αξιοπρέπεια του κόσμου και της πόλεως αυτής»
Από τη μονή της Αγίας Ιουστίνος, για πρακτικούς λόγους, μεταφέρθηκε στην πόλη στη μονή της Τενέδου.*2) Όταν επί Γάλλων Δημοκρατικών καταργήθηκαν οι μονές, τα βιβλία από πολλές μονές συγκεντρώθηκαν στη μονή Τενέδου,*3) όπου στις 28 Ιουλίου 1798 εγκαινιάστηκε η Δημόσια Βιβλιοθήκη Κέρκυρας από τον Comeyra*4). Η Βιβλιοθήκη τέθηκε υπό την άμεση επίβλεψη και φροντίδα του Έλληνα γιατρού Αντώνιου Μαρούλη και βιβλιοθηκάριος ορίστηκε ο νεαρός Ιωάννης Μαρμαράς.*5) Ονομάστηκε Εθνική Βιβλιοθήκη Νομού Κερκύρας και συμπληρώθηκε με τα βιβλία από τις μονές της Ευαγγελιστρίας (Annunziata) και του Αγίου Φραγκίσκου, φθάνοντας έτσι τους 4.000 τόμους.
Ατυχώς στις 20 Νοεμβρίου 1798 ο βιβλιοθηκάριος Ι. Μαρμαράς αντικαταστάθηκε από τον νεαρό Ιακωβίνο Gaetano Rusconi από την Πάδοβα, που είχε ακολουθήσει τους Γάλλους στην Κέρκυρα. Αυτός 'καθάρισε' τη βιβλιοθήκη από τα κατά την κρίση του επιζήμια για την επανάσταση βιβλία, είτε καταστρέφοντάς τα είτε πουλώντας τα, μειώνοντας έτσι τους 4.000 τόμους, που είχαν καταλογογραφηθεί, σε 1605.*6)
Επί Επτανήσου Πολιτείας η Δημόσια Βιβλιοθήκη Κέρκυρας οργανώθηκε με εσωτερικό κανονισμό λειτουργίας και εμπλουτίστηκε με αγορές και δωρεές, φθάνοντας τους 7.000 τόμους. * 7) Τότε κανονίστηκε και η Σφραγίδα της Βιβλιοθήκης, που πήρε σαν έμβλημα την Απήδαλο Κερκυραϊκή Τριήρη και ολόγυρά της τις λέξεις: Bibliotheca Publica Corcyrese. Τα χρόνια αυτά βιβλιοθηκάριος ήταν ο νεαρός λόγιος Ανδρέας Μουστοξύδης, διακεκριμένος στα Γράμματα και την Αρχαιολογία.
Τον Μάιο του 1808*8) στη Βιβλιοθήκη Κέρκυρας ενσωματώθηκε η πλούσια βιβλιοθήκη του Ανδρέα Καλογερά, αποτελούμενη από 1675 τόμους με έργα Λατίνων Ποιητών και Λογογράφων.
Έτσι εμπλουτισμένη προσαρτήθηκε στην Ιόνιο Ακαδημία *9) και βοήθησε πολύ στη λειτουργία της. Ο Γκίλφορδ την εμπλούτισε ακόμη περισσότερο με 25.000 τόμους και προκάλεσε και άλλες δωρεές (Ζωσιμάδων, Γ. Μοντσενίγου, Α. Πολυλά, Μ. Πιέρρη, Ν. Ζαμπέλη) και αγορές, φθάνοντας ακόμη στο σημείο να παραχωρήσει και την προσωπική του συλλογή χειρογράφων.
Εδώ θα πρέπει να τονίσουμε πως όλες οι πιο κάτω σημειώσεις προέρχονται από το βιβλίο : ΚΕΡΚΥΡΑΪΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ ΤΟΜΟΣ XVII Λ.ΒΡΟΚΙΝΗ ΕΡΓΑ ΤΟΜΟΣ Β! ΠΡΟΛΕΓΟΜΕΝΑ Κ.Θ. ΔΗΜΑΡΑ, ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΚΩΣΤΑ ΔΑΦΝΗ, ΚΕΡΚΥΡΑ 1973 σελ.174-231.Σε όποια σημεία του άρθρου υπάρχει διαφορετική πηγή σημειώνεται επί τόπου.
*1)Η μονή της Αγίας Ιουστίνης κατείχε εκτός από θρησκευτικά βιβλία και άλλα μη θρησκευτικού περιεχομένου. Αυτό διότι οι καλόγηροι εκτός της θρησκευτικής τους λατρείας είχαν γνώσεις εμπειρικής Ιατρικής, -μη ξεχνάμε ότι η Μονή ήταν και νοσοκομείο,- μελετούσαν τα βιβλία αυτά για να εμπλουτίσουν τις γνώσεις τους ώστε να είναι χρήσιμοι στους άπορους ασθενείς. Με την πάροδο του χρόνου η βιβλιοθήκη εμπλουτίστηκε και με υλικό άλλων κλάδων, έτσι έφτασε να γίνει η μεγαλύτερη και σε ποσότητα αλλά και σε ποιότητα βιβλίων από το σύνολο των Βιβλιοθηκών των άλλων μοναστηριών. Με την προσθήκη των βιβλίων του Κανάλ και τα χρήματα που άφησε για την αξιοπρεπή παρουσία της, η Βιβλιοθήκη της Μονής έγινε αναγνωστήριο για κάθε ενδιαφερόμενο μελετητή.
*2)Η συγκέντρωση όλων αυτών των βιβλίων στην Μονή της Αγίας Ιουστίνης, προβλημάτισε τους Συνδίκους της πόλης, για το αν θα έπρεπε, να αφήσουν όλον αυτόν τον πλούτο στην επιμέλεια των καλόγηρων.
Μαζί με τον παραπάνω λόγο συνέτρεχαν και άλλοι , οι οποίοι οδήγησαν στην ανάπτυξη της ιδέας της μεταφοράς της στην πόλη στην Μονή της Υ.Θ. Τενέδου. Οι επιπρόσθετοι λόγοι ήταν : πρώτον, η απόσταση που βρίσκονταν η Βιβλιοθήκη ήταν μεγάλη για την εποχή εκείνη, δεύτερον, ο τότε δρόμος ήταν δύσβατος με αποτέλεσμα η πρόσβαση ιδιαίτερα κατά τη χειμερινή περίοδο να καθίσταται δύσκολη. Πρέπει να σημειώσουμε εδώ, πώς οι δύο τελευταίοι λόγοι είχαν σαν αποτέλεσμα, ο αριθμός των μελετητών κατά την χειμερινή περίοδο να είναι μηδενικός. Στο μεταξύ διάστημα πολλοί από τους καλόγηρους της Αγ. Ιουστίνης είχαν μετ’ εγκατασταθεί στην Υ.Θ. Τενέδου, λόγω του μικρού αριθμού των καλόγηρων που βρίσκονταν σε αυτή. Από το 1795 οι Σύνδικοι της Κοινότητος άρχισαν, να συζητάνε το θέμα της μεταφοράς. Για την μεταφορά αυτή έπαιξε ρόλο και η εγκατάσταση των καλόγηρων από την μία μονή στην άλλη, η οποία είχε ως αποτέλεσμα ο αριθμός των εναπομεινάντων καλογήρων στην Αγ. Ιουστίνη να μην είναι ικανός για την συντήρηση της βιβλιοθήκης. Μεγάλη αντίδραση για την μεταφορά, είχε ο Ηγούμενος της Μονής, παρόλο που οι καλόγηροι στην Υ Θ Τενέδου το ζητούσαν. Κι ενώ οι σύνδικοι επέμεναν στην απόφασή τους, ο Ηγούμενος έγραψε στον Επαρχιακό προϊστάμενο του τάγματος των Ιακωβίνων στην Βενετία το εξής : «των βιβλίων εποιούντο χρήσιν αυτοί οι μονασταί». Προς τον Επαρχιακό προϊστάμενο έστειλαν επιστολή και οι Σύνδικοι με ημερομηνία 6 Μαρτίου του 1795 καθώς επίσης και στον Ιππότη Νάνην της Βενετίας, υποστηριχτή των αιτημάτων των Κερκυραίων στη Βενετική διοίκηση, πληροφορώντας τον για την ανάγκην της μεταφοράς και ζητώντας του να προσπαθήσει για την επιβολή της από τις Βενετικές Αρχές. Τελικά την 26η Μαΐου 1795 αποφασίστηκε η μεταφορά και εγκρίθηκε το ποσό 120 ενετικών ταλίρων συνυπογράφοντας πρωτόκολλο με τους καλόγηρους, ότι το ποσό αυτό δίνεται για την φροντίδα της μεταφοράς των βιβλίων και για τον τρόπο της μελλοντικής συντήρησης αυτών. Οι Σύνδικοι τότε της Κοινότητας ήταν οι Βιάρος Πετρετίνος, Ιωάννης Χαλικιόπουλος, Σπυρίδων Καποδίστριας και ο Ηλίας Θεοτόκης.
Ενώ τα πάντα ήταν έτοιμα για την μετακόμιση και έμενε μόνο η υπογραφή των καλόγηρων για την εργολαβία, που θα αναλάμβανε την μεταφορά, οι μοναχοί αποφάσισαν να μην υπογράψουν την σύμβαση. Απευθύνθηκαν, λοιπόν, προς τον τότε Λατίνο Αρχιεπίσκοπο και ζήτησαν να ανασταλεί η απόφαση του Γενικού Προβλεπτή, διότι ο Κανάλ στην διαθήκη του άφηνε την δική του βιβλιοθήκη, στην Μονή της Αγ.Ιουστίνης και όχι στην πόλη της Κέρκυρας.
Η διαμάχη συνεχίστηκε και η μεταφορά δεν έγινε μέχρι και την κατάληψη της Κέρκυρας από τους Δημοκρατικούς Γάλλους.
3)Η μεταφορά έγινε ένα μήνα περίπου μετά την αλλαγή του πολιτεύματος (Ιούλιος 1797).Ο τότε εκτελών χρέη Δημοσίου Αρχιμηχανικού Π. Παρμεζάν, έλαβε την εντολή της δημιουργίας μιας μεγάλης αίθουσας, στον δεύτερο όροφο οικίας, που βρίσκονταν στο βόρειο μέρος της μονής Υ.Θ. Τενέδου. Επίσης ανέλαβε την κατασκευή νέων ραφιών και τη συντήρηση των παλαιών, στα οποία μεταφέρθηκαν τα βιβλία. Ζητήθηκε από τους μοναχούς ο κατάλογος των βιβλίων της διαθήκης Κανάλ και επιπλέον ο απολογισμός των εσόδων εκ των τόκων της κατάθεσης Κανάλ, που σύμφωνα με την διαθήκη έπρεπε να πηγαίνουν για την συντήρηση και επαύξηση της Βιβλιοθήκης. Το αίτημα αυτό στάλθηκε προς τον επίτροπο της Μονής Άγγελο Τζανίνη, ο οποίος ισχυρίστηκε, ότι εισέπρατταν τους τόκους οι σύνδικοι. Γι’ αυτό ζήτησε τα έσοδα από τον τοκισμό, να καταβάλλονται πλέον στο μοναστήρι.
Όσον αφορά την Δημόσια βιβλιοθήκη εκδίδεται η κάτωθι διαταγή.
Η ελληνική μετάφραση είναι :
ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ – ΙΣΟΤΗΣ
ΤΟ ΕΠΙ ΤΗΣ ΑΣΤΥΝΟΜΙΑΣ ΒΟΥΛΕΥΤΗΡΙΟΝ
ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΠΡΟΣΩΡΙΝΗΝ ΔΗΜΑΡΧΙΑΝ ΤΗΣ ΚΕΡΚΥΡΑΣ
Ο πολίτης Άγγελος Τζανίνης επίτροπος της μονής Τενέδου, με υπόμνημα που έστειλε προς εμάς τους Δημαρχιακούς Πολίτες γράφει, ότι ο ευεργέτης κανονικός Ιάκωβος Φραγκίσκος Κανάλ ,έκανε στους φιλομαθείς συμπολίτες του την ωφέλιμη δωρεά όλων των εκκλησιαστικών και κοσμικών βιβλίων που είχε στην κυριότητά του. Από τα βιβλία αυτά καταρτίστηκε η νέα δημόσια βιβλιοθήκη της μονής Υ. Θ Τενέδου, η οποία πριν βρίσκονταν στο μοναστήρι της Αγίας Ιουστίνης. Προστέθηκε δε ότι κατατέθηκε στο Ιερό κατάστημα του ελέους Ενεχυροδανειστήριο το κεφάλαιο 200 χρυσίνων, για να χρησιμοποιηθεί ο τόκος των 10 χρυσίνων για την εκπλήρωση του σκοπού της διαθήκης .Ότι ο πολίτης ποτέ Άγγελος Μοντζάνεγας εφόσον ζει ,θα εισέπραττε τον άνωθεν τόκο και θα τον παρέδιδε στους επιφανείς Μεταρρυθμιστικούς Πατέρες του ειρημένου μοναστηριού. Μετά το θάνατο του Μοντζέναγα ,οι πρώην Σύνδικοι αυτής της πόλεως ανέλαβαν την είσπραξη και σύμφωνα με το παράδειγμα του Μοντζάνεγα παρέδιδαν τον τόκο στους Πατέρες. Για τούτο καταγγέλλει μεν για αυθαιρεσία τους Συνδίκους , δεν παραπονιέται όμως για την μέχρι τώρα χρήση της προσόδου και ζητά από εδώ και πέρα να αντικαταστήσει αυτός , όσον αφορά την είσπραξη, τους πρώην Συνδίκους
Αφού ανατέθηκε από εσάς το θέμα, να ερευνηθεί από το Βουλευτήριο της αστυνομίας, το Βουλευτήριο θεώρησε σπουδαιότερο από κάθε τι άλλο την έρευνα για τη διαθήκη του αποθανόντος Κανάλ. Αφού βρέθηκε η διαθήκη έβγαλαν το συμπέρασμα, πως και οι πιο πάνω αναφερόμενοι πρώην Σύνδικοι είχαν την εντολή για την είσπραξη του τόκου και, ότι αυτός έπρεπε να πάει, για την αύξηση του αριθμού των βιβλίων και την αναπλήρωση κάθε πράγματος που θα ήταν αναγκαίο για να ευδοκιμήσει και αξιοπρεπώς να συντηρηθεί τόσο μεγάλο και οφέλιμο ίδρυμα.
Ήταν φανερό, ότι μέχρι τότε δεν επετεύχθη η βούληση του διαθέτη και ότι το Δημαρχιακό τούτο σώμα οφείλει με ακρίβεια να εκπληρώνει τη διαθήκη .Το Βουλευτήριο μας ,το οποίο δε γνωρίζει την κατάσταση των ήδη διασωθέντων συγγραμμάτων και, αν αυτά είναι πλήρη και χωρίς να γνωρίζει τι άλλο πρέπει να πράξει για να εξακριβώσει την κατάσταση. Σε περίπτωση που τα αξιόλογα βιβλία είναι ατελή, να προσδιορίσει πρόσωπα προικισμένα με τις ανάλογες γνώσεις και κρίσεις , και να τα εξουσιοδοτήσει για την αντικατάστασή τους από τους βιβλιοπώλες της Βενετίας. Να συνάψει δε συμφωνία μαζί τους, ότι η πληρωμή θα γίνεται από το ετήσιο ποσό των προαναφερομένων 10 χρυσίνων.
Για το λόγο αυτό το Βουλευτήριο εκδίδει προς εσάς το επόμενο σχέδιο θεσπίσματος :
Η προσωρινή Δημαρχεία Κερκύρας αφού έλαβε υπόψη την έκθεση του Βουλευτηρίου της αστυνομίας
Θεσπίζει :
1)Ο πιο πάνω αναφερόμενος ετήσιος τόκος να εισπράττεται από εδώ και πέρα από τον εκάστοτε πρόεδρο της Δημαρχίας .
2)Να εκλέγονται δύο από τους διαπρεπείς πολίτες οι οποίοι έχουν εντρυφήσει στις επιστήμες και τα καλά γράμματα, με σκοπό να εξακριβώσουν μετά προσοχής τα ήδη υπάρχοντα συγγράμματα της προαναφερθείσης βιβλιοθήκης. Στην περίπτωση δε που θα έβγαζαν το συμπέρασμα, ότι τα πλέον αξιόλογα από αυτά ήταν ελλιπή, να διαθέσουν τους εαυτούς τους και να προνοήσουν για τη συμπλήρωση, εάν αυτό είναι δυνατό ή να αποκτήσουν καινούρια.
3)Θα έχουν οι πιο πάνω αναφερόμενοι πολίτες την εξουσιοδότηση να διαπραγματευθούν με κάποιους από τους Ενετούς βιβλιοπώλες, για την απόκτηση των πιο πάνω βιβλίων. Η πληρωμή αυτών να γίνεται με την αποστολή των 10 χρυσίνων ετησίως, τα οποία θα εισπράττονται από το Ενεχυροδανειστήριο και θα καταβάλλονται μετρητά από το πρόεδρο της Δημαρχία
Επειδή δε επείγει τα νυν υπάρχοντα βιβλία να διατηρηθούν, όπως πρέπει, καθήκον έχει να φροντίζει για αυτό ο βιβλιοθηκάριος της μονής. Ο οποίος να επιτρέπει ·δε σε εκείνους που θέλουν να μάθουν, ελεύθερα την είσοδο στην αίθουσα της βιβλιοθήκης ,καθημερινά εκτός από τις εορτάσιμες μέρες, από το τις 9 το πρωί μέχρι τις 12 το μεσημέρι και το δειλινό από τις 9 μέχρι τις 11.
Εκδόθηκε από το πιο πάνω αναφερόμενο Βουλευτήριο το Σεπτέμβριο του 1797 πρώτου έτους της Κερκυραϊκής Ελευθερίας.
Όσον αφορά την παράγραφο 2) η Δημαρχία επέλεξε τον Απρίλιο του 1798, επιτροπή 2 ατόμων, τον Μάρκο Καρατζία και Νικόλαο Καλοσγούρο. Ο τελευταίος λόγω θανάτου του αντικαταστάθηκε από τον Ιουστινιάνη, προκειμένου να εκτελέσουν το έργο που αναφέρεται στην παράγραφο αυτή. Η επιτροπή αυτή δεν παρήγαγε έργο γιατί, υπήρξε καθυστέρηση του διορισμού της και άλλαξαν τα σχέδια της Διοίκησης για την οργάνωση της Βιβλιοθήκης.
Η Βιβλιοθήκη βρίσκεται από καιρό σε αδράνεια. Στο μεταξύ, μέρος της αίθουσας έχουν καταλάβει στρατιωτικοί του λόχου των Αλπινιστών.
Το πιο κάτω έγγραφο με ημερομηνία 28 Οκτωβρίου 1797 προσδιορίζει τις μελλοντικές ενέργειες εκ μέρους του Πολιτειακού Καθεστώτος.
Περίληψη εγγράφου:
Δήμευση όλων των περιουσιακών αποκτημάτων των Λατινικών Εκκλησιών 28 Οκτωβρίου 1797 (*)
(*)Πηγή:ΣΠΥΡΙΔΩΝΟΣ ΜΑΡΚΟΥ ΘΕΟΤΟΚΗ: ΑΝΑΜΝΗΣΤΙΚΟΝ ΤΕΥΧΟΣ ΤΗΣ ΠΑΝΙΟΝΙΟΥ ΑΝΑΔΡΟΜΙΚΗΣ ΕΚΘΕΣΕΩΣ ΜΕΡΟΣ Β ΔΗΜΟΚΡΑΤΟΥΜΕΝΟΙ ΓΑΛΛΟΙ ΕΝ ΚΕΡΚΥΡΑ ΧΡΩΜΟΤΥΠΟΛΙΘΟΓΡΑΦΕΙΟΝ ΑΔΕΛΦ.Γ.ΑΣΠΙΩΤΗ,· 1917
4)Ο P.J.B.Comeyras ήρθε στην Κέρκυρα σαν διοργανωτής της Διοίκησης και Γενικός Επίτροπος. Τα εγκαίνια της Βιβλιοθήκης έγιναν με πλήρη επισημότητα και ο Γενικός Επίτροπος μίλησε με θέμα «Περί ανάγκης της εκπαιδεύσεως».
5)Ως Δημαρχιακός διαχειριστής διορίζεται ο Αντώνιος Μαρούλης, , ο διαπρεπής Ασκληπιάδης (ιατρός), ο οποίος διαχειρίζεται τότε και τα της Δημόσιας εκπαίδευσης. Αυτός αναλαμβάνει και την αρμοδιότητα της Βιβλιοθήκης. Αρχιγραμματέας του Μαρούλη, την περίοδο εκείνη, ήταν ο Ιωάννης Μάρμορας, ένας νέος τριάντα ετών, εραστής των γραμμάτων και διακρινόμενος για την τιμιότητά του. Σε αυτόν ανατέθηκε προσωρινά η ευθύνη της Βιβλιοθήκης, μιας και δεν υπήρχε Βιβλιοθηκάριος. Παρόλα αυτά, δεν ήταν δυνατόν να εξυπηρετηθούν οι αναγνώστες καθώς και οι δύο ανωτέρω ήταν επιφορτισμένοι και με άλλα καθήκοντα.
Ο πολίτης Paris που ήρθε στην Κέρκυρα τον Μάιο του 1798, εκτός των άλλων, επιμελήθηκε και της Βιβλιοθήκης, η οποία με την συνεργασία του πολίτη Roulhiere από τότε αναβίωσε.
Βλέποντας την Βιβλιοθήκη ρημαγμένη και στρατιώτες να κοιμούνται σ’ αυτήν, διατάζει τα στρατεύματα να την εγκαταλείψουν. Επιπροσθέτως, βλέποντας τα βιβλία των μονών Υ.Θ. Ευαγγελιστρίας και του Αγ. Φραγκίσκου στοιβαγμένα σ’ ένα δωμάτιο διατάζει την μετακόμιση και τακτοποίηση αυτών. Έπειτα έγινε μια γενική καταμέτρηση, όπου ο αριθμός των βιβλίων ανήλθε περί τους 4.000 τόμους. Επί πλέον συγκέντρωσε από τους Γάλλους αξιωματικούς αλλά και την προσφορά του γιατρού Λάζαρου Μόρδου, άλλους 500 τόμους.
Τότε προτείνει στον Ιωάννη Μάρμορα να αναλάβει Βιβλιοθηκάριος. Ο Μάρμορας γνωρίζοντας την μέχρι τότε κατάσταση της Βιβλιοθήκης, υπέβαλε όρους για να αναλάβει την θέση αυτή. Οι όροι αυτοί ήταν: να συνταχθεί κατάλογος όλων των βιβλίων που θα παραλάμβανε, να έχει βοηθό του τον Ιωάννη Παβάν (μιας και ο αρχικά αιτηθείς βοηθός Σταμάτιος Βούλγαρης πέθανε) και να συνταχθεί οργανισμός παρά του Αντωνίου Μαρούλη και παράλληλα κανονισμός λειτουργίας της Βιβλιοθήκης.
Όλα αυτά έγιναν δεκτά από την Κεντρική Διοίκηση η οποία ανέθεσε στον πολίτη Roulhiere να προχωρήσει στην ικανοποίηση των αιτημάτων του Ιωάννη Μάρμορα.
*Πηγή:ΣΠΥΡΙΔΩΝΟΣ ΜΑΡΚΟΥ ΘΕΟΤΟΚΗ: ΑΝΑΜΝΗΣΤΙΚΟΝ ΤΕΥΧΟΣ ΤΗΣ ΠΑΝΙΟΝΙΟΥ ΑΝΑΔΡΟΜΙΚΗΣ ΕΚΘΕΣΕΩΣ ΜΕΡΟΣ Β ΔΗΜΟΚΡΑΤΟΥΜΕΝΟΙ ΓΑΛΛΟΙ ΕΝ ΚΕΡΚΥΡΑ ΧΡΩΜΟΤΥΠΟΛΙΘΟΓΡΑΦΕΙΟΝ ΑΔΕΛΦ.Γ.ΑΣΠΙΩΤΗ, 1917
Ο διορισμός του Μάρμορα
*Πηγή:ΣΠΥΡΙΔΩΝΟΣ ΜΑΡΚΟΥ ΘΕΟΤΟΚΗ: ΑΝΑΜΝΗΣΤΙΚΟΝ ΤΕΥΧΟΣ ΤΗΣ ΠΑΝΙΟΝΙΟΥ ΑΝΑΔΡΟΜΙΚΗΣ ΕΚΘΕΣΕΩΣ ΜΕΡΟΣ Β ΔΗΜΟΚΡΑΤΟΥΜΕΝΟΙ ΓΑΛΛΟΙ ΕΝ ΚΕΡΚΥΡΑ ΧΡΩΜΟΤΥΠΟΛΙΘΟΓΡΑΦΕΙΟΝ ΑΔΕΛΦ.Γ.ΑΣΠΙΩΤΗ, 1917
Ο κανονισμός λειτουργίας της Βιβλιοθήκης.
Μετά από όλα αυτά ο Μάρμορας λαμβάνει τα κλειδιά της Βιβλιοθήκης στα μέσα Ιουλίου.
6)Η μη προσέλευση αναγνωστών και η ανικανότητα του Δημόσιου ταμείου να πληρώνει τα αναγκαία για την Βιβλιοθήκη έξοδα, οδήγησαν τον Μάρμορα να παραιτηθεί από την θέση του. Μετά από λίγο χρονικό διάστημα τα κλειδιά της Βιβλιοθήκης παραδίδονται σε έναν Ιακωβίνο τυχοδιώκτη τον Γαετάνο Ρουσκόνι. Αυτός αναλαμβάνει Βιβλιοθηκάριος και διευθυντής στους ευρισκόμενους στρατιωτικούς αλευρόμυλους, που βρίσκονταν και αυτοί σ’ ένα οίκημα της Μονής Τενέδου. Την 29η Οκτωβρίου ο Ρουσκόνι ανακοινώνει στην Κεντρική διοίκηση την παραλαβή από τον Μάρμορα, υπογράφοντας το ακόλουθο έγγραφο:
Με τον Ρουσκόνι άρχισε η παντελής παρακμή και πλήρης αποσύνθεση της Βιβλιοθήκης. Κατ’ αρχήν ισχυρίζεται ότι έκαψε 106 τόμους διότι θεωρούσε άλλους από αυτούς επικίνδυνους για την Διοίκηση και άλλους επειδή θα έκαναν κακό στη νεολαία που θα τους διάβαζε. Με το πιο κάτω έγγραφό του δίνει την δικαιολογία για την πράξη του αυτή.
Με έγγραφό του στις 23 Οκτωβρίου του 1798 ζητά από την επιτροπή Δημόσιας ασφάλειας να του παραχωρηθούν δωμάτια από τις αίθουσες της Βιβλιοθήκης και μαγειρείο, για να μπορεί να μένει με τη δικαιολογία, ότι από εκεί θα του είναι πιο εύκολο να παρακολουθεί την Βιβλιοθήκη και τους Αλευρόμυλους. Παράλληλα ζητά να του παραχωρηθεί και ο κήπος για να καλλιεργεί.
Του παραχωρήθηκαν όλα όσα ζήτησε με μόνο περιορισμό τον κήπο να τον χρησιμοποιήσει για ένα εξάμηνο .Έτσι ο Ρουσκόνι έγινε κάτοχος ολόκληρου του δευτέρου (!) ορόφου της οικίας.
Με το πιο κάτω έγγραφο της 22ας Δεκεμβρίου 1798, ζητά από τον πολίτη Vianes της επιτροπής Δημόσιας ασφαλείας, την επισκευή της στέγης της βιβλιοθήκης, εκθέτοντας τους κόπους που κάνει για την λειτουργικότητα της.
Στις 20 Φεβρουαρίου του 1799,μετά από πολυήμερη πολιορκία οι Γάλλοι υπέγραψαν την παράδοση της Κέρκυρας στους Ρωσοτούρκους.
Ο Ρουσκόνι καθ’ όλη την διάρκεια της πολιορκίας κατέστρεφε έγγραφα όχι μόνο της Γαλλικής Διοίκησης, αλλά και Ενετικά που θα μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν οι νέοι κατακτητές. Παράλληλα διέθετε βιβλία σε όποιον του τα ζητούσε (μάλλον με πληρωμή) από τους Γάλλους που θα εγκατέλειπαν την πόλη. Από τους 4.000 τόμους που αριθμούσε η Βιβλιοθήκη, παρέδωσε στην νέα διοίκηση 1.605 και έφυγε από την Κέρκυρα τον Μάρτιο του 1799.
7)Ο Ναύαρχος Ουσακώφ δημιούργησε την «Επί την Κυβέρνησιν των πραγμάτων Επιτροπήν». Η επιτροπή αυτή αποτελούνταν από 16 διακεκριμένα μέλη των επτά νησιών. Η τελευταία ανέλαβε το έργο να περισώσει, όσα από τα έγγραφα και βιβλία είχε διασκορπίσει ο Ρουσκόνι. Με σχετικά έγγραφά της στις 3 και 4 Μαρτίου 1799, επιτάσσει όλα τα έγγραφα και καλεί, όσους έχουν ή γνωρίζουν κατόχους βιβλίων που κλάπηκαν ή αγοράστηκαν ή αποκτήθηκαν με οποιαδήποτε άλλο τρόπο, να τα καταθέσουν ή να τα καταγγείλουν σε αυτήν.
Βλέπε πιο κάτω την έγγραφη διαταγή:
Η ευθύνη της Βιβλιοθήκης δόθηκε σε έναν άνθρωπο λόγιο και μέλος της προσωρινής διοίκησης, τον Αντώνιο Τριβόλη Πιέρη. Ο Ρουσκόνι ενώπιον της Διοίκησης παρέδωσε στον Πιέρη τον κατάλογο 690 συγγραμμάτων συγκεντρωμένων σε 1605 τόμους. Αναχώρησε από την Κέρκυρα αποκρύπτοντας τις προηγούμενες απογραφές της Βιβλιοθήκης.
Η επιτροπή με ταχύτητα και έλεγχο προσπάθησε να εξιχνιάσει, που και σε ποιούς βρίσκονταν τα διασκορπισμένα βιβλία. Ο Ουσακώφ με προσωπική του επιστολή την 21η Μαρτίου 1799, ανέθεσε στους Κόμητα Βοΐνοβικ και Ιππότη Γιεχάριν, να κάνουν απογραφή των υπαρχόντων βιβλίων και, να την συγκρίνουν με τις παλαιότερες. Παράλληλα να διεξάγουν γενική έρευνα, ώστε να βρεθούν τα βιβλία αυτά. Επίσης, έδωσε διαταγή στο Φρούραρχο Νικόλαο κόμη Βούλγαρη Συνταγματάρχη, την καταδίωξη της παράνομης κατοχής βιβλίων, που ανήκαν στη Δημόσια Βιβλιοθήκη. Η παράδοση των κλειδιών της Βιβλιοθήκης στον Κόμητα Βοΐνοβικ έγινε στις 17 Μαρτίου 1799.
Αυτό αποδεικνύεται από την πιο κάτω επιστολή του Αντώνιου Πιέρη προς τον Βούλγαρη.
Συγκεντρώθηκαν και παραδόθηκαν, μέχρι τέλη Μαρτίου, στον Κόμη Βιάρο Καποδίστρια 35 τόμοι. Αλλά, επειδή δεν βρίσκονταν προηγούμενες απογραφές, κάλεσαν τον Μάρμορα και τον Ρουσκόνι να παρουσιαστούν και να απολογηθούν. Ο Μάρμορας παρουσίασε το πρωτόκολλο παραλαβής και παράδοσης προς τον Ρουσκόνι. Έτσι δεν του απεδόθη ευθύνη. Αντίθετα όλες οι ευθύνες επιρρίφθηκαν στον Ρουσκόνι, ο οποίος καταδικάστηκε στις 24 Αυγούστου 1799, όπου επέστρεψε στην Κέρκυρα και οδηγήθηκε στην φυλακή.
Από την εποχή της πολιορκίας μέχρι το 1803, παρόλο που πάρθηκαν τα πιο πάνω μέτρα που είδαμε, η Βιβλιοθήκη έπεσε σε λήθαργο. Στις 27 Ιουνίου 1799 ένας Κερκυραίος 20 ετών, ο Σπυρίδων Γεώργιος Τουρλινός, έχοντας ήδη δείξει την φιλομάθειά του, ζήτησε με αναφορά του προς τον Πρόεδρο της Γερουσίας την επιστασία της Βιβλιοθήκης, για να την ταξινομήσει .
Τελικά η αίτηση δεν έτυχε απάντησης λόγω των πολλών διοικητικών πράξεων που λάμβαναν χώρα την εποχή εκείνη. Τον Αύγουστο του 1799 ανατέθηκε στον προαναφερόμενο Πιέρη και τον τότε διαπρέποντα Νικόλαο Πολίτη, να αναλάβουν την απογραφή και αποκατάσταση του ιδρύματος, ώστε να γίνει και πάλι βιώσιμο και να αρχίσει ξανά η κανονική του λειτουργία. Παρά τις προσπάθειές τους την 28η Νοεμβρίου 1799 παραιτήθηκαν της αποστολής τους, προτείνοντας να εγκατασταθεί φύλακας, ο οποίος να έχει την ικανότητα να διασώσει από την φθορά τα εγκαταλελειμμένα Βιβλία. Τελικά στις 10 Δεκεμβρίου του 1799, τοποθετείται ως φύλακας ο Κερκυραίος Αντώνιος Παβέγγιος, έχοντας στην αρμοδιότητά του, όλο το οίκημα στο οποίο βρίσκονταν η Βιβλιοθήκη, τους γύρω χώρους και τον παραμελημένο ναό της Υ. Θ. Τενέδου.
Τελικά συστάθηκε επιτροπή αποτελούμενη από τους Νικόλαο Παδοβάνη ή Παδοβά, Ιωάννη Αρμένη και Φραγκίσκο Αλαμάνο. Ο Νικόλαος Παδοβάς παρέλαβε τα κλειδιά από τον παραιτηθέντα Παβέγγιο, την 5η Μαΐου 1801.Η επιτροπή ανέλαβε την ανασύσταση της Βιβλιοθήκης και όταν ολοκλήρωσε το έργο της, έστειλε στην Διοίκηση την πιο κάτω έκθεση, η οποία μεταφρασμένη από την Ιταλική γλώσσα στην τότε Ελληνική καθαρεύουσα, από τον Λαυρέντιο Βροκίνη, γράφει:
Μετά την έκθεση αυτή, η εγχώριος Διοίκηση ανέθεσε στον Κερκυραίο Συνταγματάρχη και τότε διοικητή του στρατιωτικού Μηχανικού, Ιωάννη Αναστάσιο Καρτάνο, να προβεί στις επισκευές. Τελειώνοντας, ο Καρτάνος υποβάλλει έκθεση του κόστους, το οποίο ανέρχονταν σε Λίρες 981 και Σόλδια 16.
Ο «Εθνικός Ιατρικός Σύλλογος», που ιδρύθηκε στα μέσα Μαΐου του 1802, προτείνει να στεγαστεί στις αίθουσες της Βιβλιοθήκης και, παράλληλα να φροντίσει για την φύλαξη, συντήρηση, επανασύσταση και λειτουργία αυτής. Στις 30 Μαΐου του 1802, η Διοίκηση απάλλαξε από τη επιστασία τον Παδοβάνη και, παρέδωσε τα κλειδιά στον Καθηγητή γιατρό Ιωάννη Φραγκίσκο Τζουλάτη, γραμματέα του Συλλόγου.
Την 3η Ιουλίου του 1802 έγινε η πρώτη συνέλευση του Συλλόγου στις αίθουσες της Βιβλιοθήκης. Μεταξύ των άλλων θεμάτων που συζητήθηκαν, ο γιατρός Αντώνιος Μαρούλης σε ομιλία του, αναφέρθηκε στην σπουδαιότητα της ύπαρξης Δημόσιων Βιβλιοθηκών, στην Βιβλιοθήκη της Κέρκυρας, στις ζημίες που αυτή είχε υποστεί, από Στρατιωτικές και Πολιτικές ταραχές και, στην μετατροπή της από τον Σύλλογο σε Εθνικό Σπουδαστήριο.
Η επιτήρηση της Βιβλιοθήκης ανατέθηκε στον ιατρό Τζουλάτη και η σύνταξη του οργανισμού στον ιατρό Αντώνιο Μαρούλη. Ο οργανισμός αυτός ήταν ίδιος με αυτόν του 1798 (βλέπε πιο πάνω).Η μόνη διαφορά ήταν στις ώρες λειτουργίας. Σύμφωνα με το νέο κανονισμό, οι ημέρες και ώρες ήταν : Δευτέρα, Πέμπτη και Σάββατο, μια ώρα πριν το μεσημέρι και μια ώρα μετά από αυτό.
Τότε ορίστηκε και η Σφραγίδα της Βιβλιοθήκης, που έφερε σαν έμβλημα την Απήδαλο Κερκυραϊκή Τριήρη και ολόγυρά της τις λέξεις: Bibliotheca Pubblica Corcyrae (όπως αναφέρεται και στο άρθρο της η Κα Τζώρα).
Όλα τα πιο πάνω εγκρίθηκαν από την Διοίκηση και έτσι στο φύλλο της Gazzeta Urbana,που εξέδιδε ο εικοσαετής τότε Ανδρέας Μουστοξύδης μαζί με τον Μάριο Πιέρη και, με ημερομηνία 26 Ιουλίου 1802, γνωστοποιείται σε όλους τους ενδιαφερόμενους το ωράριο της νέας Δημόσιας Βιβλιοθήκης.
To 1803 διορίζεται από τον Αυτοκρατορικό Πληρεξούσιο της Ρωσίας Κόμη Μοντζενίγο, Αρχιγραμματέας της Επικράτειας, ο Ιωάννης Καποδίστριας. Τον Οκτώβριο του 1804, ανατέθηκε η ευθύνη της Παιδείας, σε έναν αξιόλογο άνθρωπο στο χώρο των γραμμάτων, τον Στυλιανό Βλασσόπουλο, ο οποίος παρέλαβε τα κλειδιά της Βιβλιοθήκης. Κατά τον Μάρτιο του 1805 δίπλα από την μονή της Τενέδου δημιουργείται η Δημόσια Ελληνική Σχολή, στην οποία προσαρτάται και η Δημόσια Βιβλιοθήκη. Όλη η Παιδεία ήταν στην ευθύνη του Αρχιγραμματέα Ιωάννη Καποδίστρια, με τον τίτλο: «Γενικός Έφορος της Παιδείας». Ο Καποδίστριας καθόρισε εκ νέου της οργάνωση της Βιβλιοθήκης σε συνδυασμό με την Δημόσια Σχολή εκπαίδευσης, για χρήση της τόσο από τους καθηγητές και φοιτητές όσο και από ανεξάρτητους μελετητές.
Στην Βιβλιοθήκη τότε προστέθηκαν και τα βιβλία από την ιδιωτική Βιβλιοθήκη του ιερέα- ιδρυτού της Μονής της Αγίας Αικατερίνης Νικόδημου του Καρυοφυλάκτου. Επιπλέον προστέθηκαν, με αγορά, βιβλία από τους ευεργέτες Ζωσιμάδες και του ιδίου του κόμητος Μονζενίγου, ο οποίος προσέφερε γύρω στους 200 τόμους. Τότε με διαταγή του Καποδίστρια δημιουργήθηκαν νέες βιβλιοθήκες μιας και η αύξηση των βιβλίων και με την συνδρομή των καθηγητών της, ήταν πλέον απαραίτητες. Σχετικές ήταν και οι εισηγήσεις- εκθέσεις του Στυλιανού Βλασσόπουλου.
Παράλληλα με νεώτερη διαταγή του 1806, αποφασίστηκε έρευνα στα σπίτια για την συλλογή των απολεσθέντων βιβλίων κατά την περίοδο Ρουσκόνι και τιμωρία σε όσους δεν τα επέστρεφαν στην βιβλιοθήκη κρατώντας τα παράνομα. Η ευθύνη εκτέλεσης αυτής της διαταγής, ανατέθηκε στον Αντώνιο Μαρούλη. Η επιχείρηση είχε ως αποτέλεσμα να συγκεντρωθεί μια ποσότητα βιβλίων στην οικία του Μαρούλη, ο οποίος όμως πέθανε τον Νοέμβριο του 1806 και κατά εντολή του κληρονόμου του σφραγίστηκε η οικία του θανόντος. Τη θέση του Μαρούλη ανέλαβε τότε ο νεότατος Ανδρέας Μουστοξύδης. Την 12η Μαρτίου του 1807 την θέση του Καποδίστρια στην Κυβέρνηση έλαβε ο λόγιος Εμμανουήλ Θεοτόκης, ο οποίος καθ’ υπόδειξη του Καποδίστρια ανέλαβε και την διοίκηση των δύο ιδρυμάτων, δηλαδή της Βιβλιοθήκης και της Σχολής.
8)Τον Αύγουστο του 1807, η Κέρκυρα έρχεται στα χέρια των Αυτοκρατορικών Γάλλων. Αφού κατήργησε η νέα αρχή τα μέχρι τότε διοικητικά όργανα, επιτάσσει την βιβλιοθήκη και συγκεντρώνει τα βιβλία που βρήκε στην οικία Μαρούλη, συνεχίζοντας παράλληλα την έρευνα για τα απολεσθέντα βιβλία. Τον Μάιο του 1808 ο Ανδρέας Καλογεράς, ευπατρίδης Κερκυραίος, δωρίζει την ιδιωτική του βιβλιοθήκη, με τον όρο να είναι ισόβιος βοηθός επιστάτη της Βιβλιοθήκης. Ο όρος αυτός γίνεται δεκτός ,όπως φαίνεται από την πιο κάτω έγγραφη απόφαση:
Σύμφωνα με την απόφαση αυτή καθορίστηκε ο μισθός του Καλογερά σε 960 φράγκα ετησίως δηλαδή 80 φράγκα τον μήνα.
Η ελεύθερη μετάφραση που δίδεται από τον Λαυρέντιο Βροκίνη είναι:
Η Βιβλιοθήκη του Καλογερά αριθμούσε 1675 τόμους.
9) (*)Το έτος 1808 διάφοροι διανοούμενοι της Κέρκυρας , αποφάσισαν την ίδρυση επιστημονικού σωματείου υπό μορφή Ινστιτούτου, το οποίο ονόμασαν «Ιόνιος Ακαδημία». Τον κανονισμό λειτουργίας συνέταξε ο Γάλλος αξιωματικός του μηχανικού, Κάρολος Dupin.
Στις 17 Μαρτίου του 1820, ο Αρμοστής Μαίτλανδ προτείνει τον διορισμό του Λόρδου Γκίλφορδ ως Πρόεδρο και Διευθυντή του υπό ίδρυση κολλεγίου.
Στις 31 Μαΐου 1828 με την 1β Πράξη του Γ! Κοινοβουλίου το κολλέγιο ονομάζεται πλέον Πανεπιστήμιο. Στην ίδια πράξη συγχωνεύεται η Βιβλιοθήκη μαζί με αυτήν του Ιεροσπουδαστηρίου, ορίζεται η Βιβλιοθήκη της Ακαδημίας και κατατίθεται ο κανονισμός των καθηκόντων του βιβλιοθηκάριου.
Το 1832 αναλαμβάνει την Προεδρία της Επιτροπής Εκπαίδευσης ο Ανδρέας Μουστοξύδης. Τον Σεπτέμβριο του ιδίου έτους ο Μουστοξύδης καταθέτει μια μνημειώδη έκθεση για την κατάσταση στην εκπαίδευση και τον τρόπο βελτίωσής της. Η έκθεση διαιρούνταν σε οκτώ μέρη, όσα και τα τμήματα της εκπαίδευσης. Για τα βοηθητικά ιδρύματα του πανεπιστημίου, μεταξύ των οποίων ήταν και η Βιβλιοθήκη, έκανε ένα προϋπολογισμό συνόλου Λιρών Αγγλίας 847, από τις οποίες οι 213 θα πήγαιναν στην Βιβλιοθήκη.
Στην Βιβλιοθήκη προστέθηκαν χιλιάδες τόμοι, όπως αναφέρει στο άρθρο της η Κα Τζώρα και έφτασε να είναι αξιοζήλευτη σαν τις μεγάλες αντίστοιχες βιβλιοθήκες της Ευρώπης.
Δυστυχώς η πολυετής περιπέτεια της ύπαρξης της Βιβλιοθήκης, τελείωσε απότομα ένα βράδυ του Σεπτέμβρη του 1943 κατά την διάρκεια του 2ου Παγκοσμίου Πολέμου, όπου κάηκε ολοσχερώς.
*πηγή:ΚΕΡΚΥΡΑλΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ ΤΟΜΟΣ ΠΕΜΠΤΟΣ.ΣΠΥΡΙΔΩΝΟΣ Μ.ΘΕΟΤΟΚΚΗ Η ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΙΣ ΕΝ ΕΠΤΑΝΗΣΩ (1453-1864) ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ .Κ.ΔΑΦΝΗ :ΚΕΡΚΥΡΑΙΟΙ ΙΣΤΟΡΙΚΟΙ ΚΑΙ Ο ΣΠΥΡ.Μ. ΘΕΟΤΟΚΗΣ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΚΑΙ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΗ ΕΠΙΤΟΜΗ .ΚΕΡΚΥΡΑ 1956
Επιμέλεια κειμένου:Τίνα Πετσάλη-Εφη Μήτσιου
Ο Κος Άρης Ραπίδης,Ιδρυτής του Μουσείου Χαρτονομίσματος της Alpha Bank,στο ιστορικό κτήριο της Ιονικής Τραπέζης στην Κέρκυρα,μας έστειλε την μελέτη του:ΣΥΝΤΟΜΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΤΥΠΟΓΡΑΦΙΑΣ ΣΤΗΝ ΚΕΡΚΥΡΑ 1798-1940.Από την μελέτη αυτή παρουσιάζουμε το ΤΥΠΟΓΡΑΦΕΙΟ ΤΗΣ ΤΕΝΕΔΟΥ που ευγενώς μας πρόσφερε για το CORFU MUSEUM.
ΤΟ ΤΥΠΟΓΡΑΦΕΙΟ ΤΗΣ ΤΕΝΕΔΟΥ 18Ος – 19Ος ΑΙΩΝΑΣ
Η Ιστορία της τυπογραφίας στην Κέρκυρα είναι άμεσα συνδεδεμένη με την πολυτάραχη ιστορία των Ιονίων Νήσων και των συνεχών εναλλαγών των ξένων διοικήσεων σε αυτά κατά τον 18ο και 19ο αιώνα.
Η απαρχή γίνεται με την έλευση των Δημοκρατικών Γάλλων στην Κέρκυρα τον Ιούνιο του 1797, στους οποίους παραχωρήθηκαν τα Ιόνια Νησιά με την συνθήκη του Campo Formio, μετά την κατάληψη της Βενετίας, τον Μάρτιο του 1797, από τον Ναπολέοντα Βοναπάρτη. Ο γαλλοκορσικανός , επικεφαλής των γαλλικών δημοκρατικών δυνάμεων, στρατηγός Antoine Bonavita Gentili, ανταποκρινόμενος στην σφοδρή επιθυμία των Κερκυραίων για την εγκατάσταση τυπογραφείου στο νησί τους, που πεισματικά σε όλη τη μακραίωνη κυριαρχία τους , οι Βενετοί αρνούνταν να πραγματοποιήσουν, εισηγείται στον Βοναπάρτη την προμήθεια και σύσταση τριών τυπογραφείων πού θα εγκαθίσταντο όχι μόνο στην Κέρκυρα, αλλά και στην Κεφαλληνία και τη Ζάκυνθο. Πλην όμως " … παρότι παρηγγέλθησαν τρία πιεστήρια εις Παρισίους, εν μόνο απεστάλθη, διότι η δημαρχία δεν ηδυνήθη να προμηθεύση το απαιτούμενο ποσόν δια τόσον μεγάλην αγοράν…".
(Εμμ. Ροδακανάκη : Ο Βοναπάρτης και οι Ιόνιοι Νήσοι σ. 99)
Έτσι, τον Φεβρουάριο του 1798, το τυπογραφείο, εμπλουτισμένο με ελληνικά, γαλλικά και ιταλικά στοιχεία, τα οποία σύμφωνα με ορισμένες μαρτυρίες παραχωρήθηκαν από το τυπογραφείο του Firmin Didot, - γνωστό και από τις ελληνικές εκδόσεις των έργων του Κοραή στο Παρίσι –
φθάνει στην Κέρκυρα και εγκαθίσταται στον χώρο πίσω από την Μονή της Παναγιάς του Κορμήλου, εκεί που βρίσκεται σήμερα η εκκλησία της Υπεραγίας Θεοτόκου της Τενέδου, πολύ κοντά στην είσοδο του Νέου Φρουρίου.*
Χαρακτικό του Νικ.Βεντούρα
Η εκκλησία αυτή, κτισμένη στα 1678-1688 από τον Λατινοεπίσκοπο Κερκύρας Μάρκο Αντώνιο Μπαρμπαρίγκο, οφείλει την σημερινή της ονομασία στην θαυματουργή εικόνα της Παναγίας που μετέφεραν Φραγκισκανοί μοναχοί από την Τένεδο, όταν αναγκάστηκαν να την εγκαταλείψουν το 1657, διωγμένοι από τους Τούρκους κατακτητές της.
Την εποπτεία και τον συντονισμό για την στελέχωση και λειτουργία του τυπογραφείου έχει ο Κυβερνητικός Επίτροπος (Commissaire du Gouvernement), Pierre- Jacques Bonhomme de Cameyras.
Διευθυντής διορίζεται ο Jules – Paul Jouenne, με βοηθό του τον Jean Briche, ενώ ο Κερκυραίος Σπυρίδων Κονδός αναλαμβάνει διορθωτής και μεταφραστής για την ελληνική γλώσσα, με στοιχειοθέτη τον Ιταλό Giuseppe Salvatore.
Τα εγκαίνια της ‘‘Imprimerie Nationale de Corcyre’’, ή ‘‘της του Γένους Τυπογραφίας εν Κέρκυρα’’, έγιναν με μεγάλη επισημότητα από τις Αρχές και τον λαό.
Το πρώτο έντυπο που τυπώθηκε ήταν μια εγκύκλιος του Γάλλου διοικητή, με ημερομηνία 8/19 Μαΐου 1798, στην οποία μεταξύ άλλων αναφερόταν στην σύσταση του ‘‘πρώτου τυπογραφείου εν Ελλάδι’’ και στην εν γένει διάδοση της παιδείας η οποία οδηγεί στην πρόοδο και στην ευημερία ενώ καταπολεμά την αμάθεια και την τυραννία.
Έτσι λίγους μήνες αργότερα, στις 28 Ιουλίου 1798, στον ίδιο χώρο, ιδρύεται και η πρώτη Δημόσια Βιβλιοθήκη.
Το τυπογραφείο λειτουργεί σε κανονική βάση, εκδίδονται μονόφυλλες διαταγές και προκηρύξεις των γαλλικών αρχών, αλλά αυτό που αποτελεί σταθμό στην ιστορία της κερκυραϊκής και ελληνικής Τυπογραφίας, είναι η έκδοση τριών πολύ σπουδαίων εντύπων, μεγίστου εθνικού ενδιαφέροντος, στα ελληνικά : πρόκειται για τον ‘‘Θούριο’’, ήτοι, ορμητικός πατριωτικός ύμνος – μια Προσταγή Μεγάλη’’,
τον ‘‘Ύμνο Πατριωτικό της Ελλάδος και όλη της Γραικίας, προς ξαναπόκτησιν της αυτών Ελευθερίας’’ του Ρήγα Φεραίου – Βελεστινλή
και τον ‘‘Ύμνο Εγκωμιαστικό παρ’ όλης της Γραικίας προς τον αρχιστράτηγο Μποναπάρτε’’ του Χριστόφορου Περραιβού, ο οποίος, μετά την σύλληψη του Ρήγα, είχε καταφύγει από την Τεργέστη στην Κέρκυρα.
Οι Δημοκρατικοί Γάλλοι δεν μπόρεσαν όμως να κρατήσουν για πολύ καιρό την Κέρκυρα και τον Φεβρουάριο του 1799 το νησί παραδίδεται στον Ρώσο ναύαρχο Ουσακώφ και τον Τούρκο ομόλογο του Καδήρ Μπέη. Ο διευθυντής του τυπογραφείου Jules- Paul Jouenne παραχωρεί την διεύθυνση του στον Ιταλό στοιχειοθέτη Giuseppe Salvatore, ο οποίος παρέμεινε στην Κέρκυρα.
Το τυπογραφείο εξακολουθεί να λειτουργεί, αλλά μόνο για την έκδοση των εγκυκλίων και διαταγμάτων. Η ‘‘Του Γένους τυπογραφία’’
έδωσε την θέση της στην ‘‘Τυπογραφία Κορυφών’’.
Ευτυχώς η ρωσσοτουρκική κατοχή της Κέρκυρας λήγει στις 21 Μαρτίου 1800 και με την συνθήκη της Κωνσταντινουπόλεως, οι Ρώσοι αναλαμβάνουν την διοίκηση της ‘‘Επτανήσου Πολιτείας’’ , ενώ ο Ιωάννης Καποδίστριας αναλαμβάνει καθήκοντα γραμματέα.
Ο Ιωάννης Καποδίστριας έδωσε ιδιαίτερη προσοχή στην τυπογραφία και βοήθησε πολύ στην λειτουργία του τυπογραφείου. Στην αρχή αναθέτει την διεύθυνση του στον Ζαχαρία Χαραμή, ο οποίος όμως λίγο αργότερα πεθαίνει και τον διαδέχεται ο Διονύσιος Σαραντόπουλος,
ο οποίος και προχωρεί στην ριζική αναμόρφωση: παραγγέλνει στην Βενετία καινούργια ελληνικά τυπογραφικά στοιχεία και διάφορα ξυλογραφικά κοσμήματα, ενώ ταξιδεύει συχνά στην Τεργέστη προκειμένου να τελειοποιήσει τις γνώσεις του γύρω από την τυπογραφία. Παράλληλα , μαζί με τον Ανδρέα Μουστοξύδη και τον Μάριο Πιέρρη εκδίδει το 1802 την εφημερίδα ‘‘Gazzeta Urbana’’ (Αστική Εφημερίς),
ενώ από το 1805 μέχρι το 1808, εκδίδεται από τον Εμμ. Θεοτόκη το περιοδικό ‘‘Mercurio Litterario’’.
Με την συνθήκη του Τιλσίτ (7-9 Ιουλίου 1807) τα Ιόνια νησιά και κατά συνέπεια η Κέρκυρα, επανέρχονται στους Γάλλους του Ναπολέοντα και γίνονται γαλλική επαρχία. Η γαλλική αυτοκρατορική διοίκηση με τον Cesar Berthier στην αρχή και τον Francois Xavier Donzelot μετέπειτα, δίνει μεγάλη σημασία στην λειτουργία του τυπογραφείου: διατηρεί τον Διονύσιο Σαραντόπουλο ως διευθυντή, ενώ φροντίζει για την στελέχωση του με εμπειρότερο τεχνικό προσωπικό και νέο εξοπλισμό από την Νεάπολη της Ιταλίας.
Το 1810, το τυπογραφείο μετονομάζεται σε ‘‘Αυτοκρατορική τυπογραφία της Κυβερνήσεως των Ιονίων Νήσων’’,
όπου εκδίδονται εγκύκλιοι και διατάγματα και όχι μόνον : το περιοδικό ‘‘Mercurio Litterario’’ του Εμμ. Θεοτόκη συνεχίζει την έκδοσή του, και παράλληλα κυκλοφορούν τα περιοδικά L’ Arpe και το τρίγλωσσο Le Moniteur Ionien (Ιόνιος Μηνυτήρ – Monitore Jonio), ενώ το 1814 τυπώνεται η ‘‘Ρομέηκη Γλοσα, ή Μηκρή ορμήνηα γηα τα γράμματα κε την ορθογραφήα της ρομέηκης γλοσας’’ του δημοτικιστή Γιάννη Βηλαρά (1771-1823),
Ιωάννης Βηλαράς
στο οποίο διατυπώνει τις γλωσσικές του πεποιθήσεις ενάντια στην ιστορική ορθογραφία (τόνοι, πνεύματα, ομόηχα φωνήεντα). Το 1813, ο Διονύσιος Σαραντόπουλος αντικαθίσταται από τον Ιταλό τυπογράφο Pasquale Gambardella, ο οποίος παραμένει διευθυντής μέχρι τον Ιούνιο του 1814, οπότε η Κέρκυρα παραδίδεται από τους Γάλλους στον Άγγλο στρατηγό James Campbell και αρχίζει η πεντηκονταετής περίοδος της Αγγλικής Προστασίας (1815-1865).
Πρώτος αρμοστής διορίζεται στις 16 Φεβρουαρίου 1816 ο Sir Thomas Maitland, ο οποίος καταργεί το φιλελεύθερο σύνταγμα της Επτανήσου Πολιτείας του 1803 και συντάσσει νέο ανελεύθερο σύνταγμα το 1817, όπου μεταξύ των άλλων, με ειδικό άρθρο καταργεί την ελευθεροτυπία και δεν επιτρέπει την λειτουργία κανενός άλλου τυπογραφείου, παρά μόνον αυτού της Διοικήσεως, ονομάζοντας το ‘‘The Government Printing – Office’’ ή ‘‘Corfu Government Press’’ .
Διευθυντής διορίζεται ο Δημήτριος Ζερβός και το τυπογραφείο εξοπλίζεται με νέα πιεστήρια και νέους τυπογραφικούς χαρακτήρες στ’ αγγλικά . Δίπλα στο Κυβερνητικό Τυπογραφείο λειτουργεί ένα δεύτερο μικρότερο (προφανώς είναι ένα άλλο γαλλικό που μεταφέρθηκε από την Ζάκυνθο) προορισμένο για ιδιωτικές εκδόσεις, πάντα όμως κάτω από την σκιά της λογοκρισίας, με θέματα επιστημονικά, καλλιτεχνικά ή ποικίλης ύλης, όπως φανερώνουν και οι τίτλοι των περιοδικών που κυκλοφορούσαν : L’ Arte, Τετραφάρδινος Αποθήκη, Ιόνιος Ανθολογία.
Η κατάσταση αυτή για την τυπογραφία παραμένει μέχρι το 1843, όταν ο τότε αρμοστής Λόρδος John Seaton επιτρέπει τη σύσταση ιδιωτικών τυπογραφείων, αλλά μόνο για την έκδοση βιβλίων και εντύπων χωρίς αναφορές στο ‘‘κυβερνητικό έργο’’. Τελικά το 1848, με διάγγελμα του στην Ιόνιο Βουλή προτείνει την κατάργηση των διατάξεων ‘‘περί τύπου’’ του συντάγματος του 1817 και στις 22 Μαΐου 1848 δημοσιεύεται ο Νόμος ‘‘περί ελευθεροτυπίας’’. Αμέσως αρχίζουν να λειτουργούν ιδιωτικά τυπογραφεία και να κυκλοφορούν αρκετές εφημερίδες. Είναι χαρακτηριστικό ότι από το 1849 μέχρι το 1864 έχουμε τουλάχιστον είκοσι διαφορετικού τύπους τίτλους εφημερίδων που κυκλοφορούσαν στην Κέρκυρα, τις οποίες αναφέρουμε και αλφαβητικά : Αναγέννησις (1863), Ανατολή (1863), Ανεξάρτητος (1850), Εθνεγερσία (1861), Ελλάς (1850), Ερμής (1851), Εφημερίς των Ειδήσεων (1855), Εωσφόρος (1858), Ισραηλιτικά Χρονικά (1863), Καθημερινά (1855), Κέρκυρα (1848), Νέα Εποχή (1858), Παλιγγενεσία (1857), Παρατηρητής (1858), Πατρίς (1849),
Ριζοσπάστης (1850), Τιμόνι (1849), Φιλαλήθης (1852), Φιλελεύθερος (1849), Φίλος του Λαού (1850) κ. α.
Το πρώτο ιδιωτικό τυπογραφείο που ιδρύεται το 1849 στην Κέρκυρα, αμέσως μετά την ψήφιση του νόμου για την ελευθεροτυπία, είναι ‘‘Ο ΕΡΜΗΣ’’ του Χ. Νικολαίδη – Φιλαδελφέως,
για να ακολουθήσουν αρκετά ακόμα, όπως : το τυπογραφείο ‘‘ Σχερία’’ του Αντ. Πολυλά (1850), το τυπογραφείο των Αντ. Τερζάκη και Χ. Ρωμαίου (1852), το τυπογραφείο ‘‘Ιονία’’ των Σπυρίδωνος και Αρσενίου Κιάων (1857),
το τυπογραφείο ‘‘Κάδμος’’ του Νεόφυτου Καραγιάννη (1865),
το τυπογραφείο ‘‘Κοραής’’ του Ιωσήφ Ναχαμούλη (1869),
το τυπογραφείο ‘‘Αθηνά’’ του Αρσένιου Κιάου (1868),
το τυπογραφείο ‘‘Κέρκυρα’’, το τυπογραφείο ‘‘Η Ελπίς’’ των αδελφών Γ. Ασπιώτη (1873), κ. α.
Μετά την ένωση με την Ελλάδα, το 1865, η τυπογραφία στην Κέρκυρα αναπτύσσεται και ανθεί, πλην όμως, ένα θα είναι τυπογραφείο που θα κυριαρχήσει για έναν αιώνα, όχι μόνο στην Κέρκυρα, αλλά σε ολόκληρη την Ελλάδα και σε αρκετές περιπτώσεις και πέρα από τα σύνορα της: το τυπογραφείο ‘‘ΕΛΠΙΣ’’ των αδελφών Γ. Ασπιώτη.
*
* ·Ο Ερμάνος Λούντζης στο ·βιβλίο του ΤΑ ΕΠΤΑΝΗΣΑ ΕΠΙ ΓΑΛΛΩΝ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΩΝ στην σελ.114 γράφει:
Το πρώτο φύλλο που βγήκε από το πιεστήριο του τυπογραφείου της Κέρκυρας, που ονομάστηκε εθνικό τυπογραφείο, ήταν μια προκήρυξη γραμμένη γαλλικά.
Ημερομηνία Φλορεάλ έτος 6ον(8 Μαϊου 1798)
Η προκήρυξη αναφέρει ότι για πρώτη φορά ιδρύθηκε τυπογραφείο στην Ελλάδα. Και αν οι παλαιοί δυνάστες απομάκρυναν όλα τα μέσα, ικανά να χτίσουν το πέπλο της αμάθειας- ευνοϊκή στην τυραννία- οι νέοι απελευθερωτές αντίθετα, δεν αρκούνταν να διακηρύξουν τους Επτανησίους ίσους προς αυτούς και αδελφούς τους. Για χάρη της μορφώσεως τους, που προσπαθούσαν ·να προαγάγουν, τους χορηγούσαν και τα μέσα, ώστε ν' αξιοποιήσουν τα δικαιώματα που έμαθαν να αισθάνονται την αξία και την αξιοπρέπεια.
Και συνεχίζει, εγγίζοντας συνοπτικά τα προτερήματα του τυπογραφείου, τονίζει ότι σ' αυτή ·τη θαυμαστή ανακάλυψη, χρωστούν οι πέντε αιώνες γνώσεων και φιλοσοφία που την ακολούθησαν. Ότι στη τυπογραφική τέχνη χρωστούσε η ανθρωπότητα αν οι βασιλείς έτρεμαν τότε επάνω στους κλονιζόμενους τους ·θρόνους και αν μετά την επανάσταση, ο σιδερένιος τους ζυγός βάρυνε κάπως λιγότερο επάνω στους λαούς.
Η προκήρυξη τελείωνε με τούτα τα λόγια: "Να μπορούσε ώ Έλληνες αδελφοί και φίλοι (είναι ένας Γάλλος που γράφει) τούτη η γη τόσο ευτυχισμένη ένα καιρό, της οποίας την αρχαία λαμπρότητα, με τόση επιμέλεια αναζητά η Γαλλία , να μπορούσε να την ξανακάνει να λάμψει . Να μπορούσε αυτή, με τη γέννηση καινούργιων εποχών , να επισκίαση τα λαμπρά έργα που δόξασαν τους προγόνους σας , των οποίων την ένδοξη μνήμη τιμά μέχρι σήμερα ο κόσμος ολόκληρος"
Ήταν βέβαια ένα μεγάλο ιστορικό γεγονός, αφού μέχρι τότε ήταν άγνωστη η τυπογραφική τέχνη στην Ελλάδα.
Σήμερα το μουσείο μας παρουσίαζει την δημοσκοπική έρευνα που έγινε και αφορά τη δημιουργία μουσείου τυπογραφίας στης Κέρκυρα. Την έρευνα οποία παραγματοποίησαν οι μαθητές, με την βοήθεια των καθηγητών τους του 3ου Γυμνασίου Κερκύρας.Στο Γυμνάσιο,στους μαθητές και τους καθηγητές τους αξίζουν συγχαρητήρια.Η έρευνα πραγματοποιήθηκε το Σάββατο 17 Μαρτίου 2012 3.00 μ.μ στην πλατεία Λιστόν στην πόλη της Κέρκυρας.Τα έγκυρα ερωτηματολόγια από την έρευνα ήταν 108.
Οι αναλύσεις των πινάκων γίνονται από το Μουσείο μας.Πληροφορίες για την ίδρυση του εργοστασίου Ασπιώτη μπορείται να βρείτε στην διεύθυνση του Μουσείου μας
Από το δείγμα αυτό πρέπει να σημειώσουμε ότι το 74% ήταν κάτω των 40 ετών.Το ηλικιακό αυτό ποσοστό θεωρείται το δυναμικό παρόν και η τύχη του μέλλοντος του τόπου μας.
Στο πίνακα αυτό το 51% είναι άνθρωποι της εργασίας με την ιδιότητα του υπαλλήλου.
Η ανάλυση του πίνακα αυτού μας οδηγεί σ'ένα συμπέρασμα που το μουσείο μας έχει επισημάνει από την αρχή της ίδρυσης του.Δεν γνωρίζουμε τον τόπο μας.Τα σχολεία μας,η εκκλησία, τα τοπικά ΜΜΕ,οι τοπικοί άρχοντες,τα πολιτιστικά σωματεία κ.λ.π. θα έπρεπε να φροντίσουν για την διάδοση της τοπικής Ιστορίας.Είμαι σίγουρος ότι το 31% που γνώριζε ότι το πρώτο τυπογραφείο της Ελλάδος ιδρύθηκε στην Κέρκυρα, κάπου το διάβασαν ή το άκουσαν και δεν το διδάχτηκαν ποτέ.Το 69% είναι σε πλήρη άγνοια.
Ασπιώτης,ένα μεγάλο εργοστάσιο,πρωτοποριακό στο είδος του, που απασχολούσε εκατοντάδες υπαλλήλους.Πολλοί από το ποσοστό του 61% που δεν το γνώριζαν, είχαν προγόνους που δούλευαν εκεί μέσα και έθρεψαν τους παπούδες τους.Είναι κρίμα η άγνοια της τόσο κοντά μας ιστορίας της Κέρκυρας.
Περισσότερο εξειδικευμένη αυτή η ερώτηση.Μια μικρή όμως παρατήρηση στα γραμματόσημα θα έβλεπες ότι το έγγραφαν με μικρά γράμματα.Αλλά δεν γράφονταν μόνο στα γραμματόσημα αλλά και στις τράπουλες,στα σπίρτα,στα σιγαρόχαρτα κ.λ.π.
Εδώ έρχεται και η ώρα της ευθύνης και των ΜΜΕ.Ενώ ένα μεγάλο μέρος το 73% παρακολουθεί τα τοπικά κανάλια το 69% των Κερκυραίων δεν είχε ιδέα για το πρώτο τυπογραφείο της Ελλάδος.Ιδαίτερο στοιχείο για επιβεβαίωση αυτών είναι ο πιο κάτω πίνακας.
Παρόλη την άγνοια που εντοπίσαμε πιο πάνω, το 96% θέλει την ίδρυση του Μουσείου.Αυτό είναι λογικό γιατί στο μυαλό των ανθρώπων η ίδρυση ενός μουσείου είναι έννοια θετική.Αυτό το μαθαίνεις στο σχολείο.Η επίσκεψη όμως σ'ένα μουσείο είναι, σε παρα πολλούς, έννοια αποθητική.
Η απάντηση που έδωσαν οι συμπολίτες μας δηλ.72% στη Βίλα Ρόσα νομίζουμε ότι είναι η πιο σωστή λύση.1)Εκείνος που θέλει να κάνει τη χορηγία, στη περίπτωσή μας η Τράπεζα Πειραιώς,πρέπει να καταλάβει ότι η τοπική κοινωνία κανονίζει τα του οίκου της,2)Η οικία των Ασπιώτη δικαιούται και να συντηρηθεί και να στεγάσει αυτό, που οι κάτοικοί της,εκεί μέσα, σκέφτηκαν,μελέτησαν,ριψοκινδύνευσαν και έφτιαξαν το πανελλαδικής εμβέλειας εργοστάσιο.3) Η χορηγία τους θα συνδέσει τ'όνομα τους μ'ένα μνημείο της Ελλάδος που δημιουργήθηκε για την Ελλάδα και όχι όπως τα φρούρια που φτιάχτηκαν από ξένους για να ισχυροποιήσουν τη κατάκτησή τους σ'ένα κομμάτι της Ελληνικής γης, όπως την Κέρκυρα.4)Η ουσία ενός μουσείου είναι το τι περιέχει σαν εκθέματα και όχι να αποτελεί εξωτερικά μια όμορφη βιτρίνα και μέσα να έχει εκθέματα άνευ ουσίας.5) Τόσο περισσότερο διαφημίζεται ο χορηγός που το κατασκεύασε,εάν μπορεί να είναι εύκολη η πρόσβασή στο μουσείο από πολύ κόσμο.6) Το όνομα του χορηγού διακρίνεται μέσα από την πανελλαδικότητα της χορηγίας του,με την σχετική βοήθεια των των επισκεπτών,οι οποίοι θα αισθάνονται και θα διαδίδουν ότι βρέθηκαν μέσα στις κραβατοκάμερες και τις τραπεζαρίες των δημιουργών της τυπογραφίας στην Ελλάδα.
Ελπίζουμε και άλλα σχολεία της πόλης μας να μιμηθούν την προσπάθεια για την εκμάθηση της ιστορίας της πόλης μας και υποσχόμεθα ότι το Corfu Museum θα σταθεί συμπαραστάρης.
Αναζήτηση
Corfu Museum
Corfu Museum….τι μπορεί να είναι αυτό;
Θα το έλεγα με μια λέξη…. Αγάπη! Για ένα νησί που το γνωρίζουμε ελάχιστα. Η αλήθεια είναι ότι δεν μπορούμε ν’ αγαπήσουμε ότι δεν το γνωρίζουμε. Στόχος λοιπόν είναι να το γνωρίσουμε όσο πιο βαθιά μπορούμε, μέσα από το χθες και το σήμερα, γιατί αλλιώς πως θα το αγαπήσουμε; Αγαπάω ατομικά και ομαδικά έχει επακόλουθο…. φροντίζω….. μάχομαι… και σέβομαι. Αγάπη προς την Κέρκυρα είναι το Corfu Museum και τίποτε άλλο.
Μετρητής
- Εμφανίσεις Άρθρων
- 3561068