O Kaiser Wilhelm II διατάσσει να φτιαχτεί η όπερα “KERKYRA”

Από το βιβλίο WESTERMANS MONATSHEFTE  σελ.470[i]

Η όπερα αυτή μπορούμε να πούμε ότι θεωρείται αδικημένη καθότι παίχτηκε ελάχιστες φορές στη Γερμανία, εξαιτίας του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου και την πτώση του Κάϊζερ. Έκτοτε δεν ξαναπαίχτηκε ποτέ

Στο βιβλίο «Τα απομνημονεύματα του Κάιζερ Γουλιέλμου ΙΙ. ΑΝΑΜΝΗΣΕΙΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΕΡΚΥΡΑ» Μετάφραση Στέφανου Αγάθου σελ.51 γράφει:

Ένας άλλος φιλοξενούμενος μου, που είχε επίσης παραδοθεί εντελώς στην απόλαυση της διαμονής του  και στην ατμόσφαιρα της ελληνικής αρχαιότητας, ήταν ο Γενικός Διευθυντής του Βασιλικού Θεάτρου Κόμης  Hulsen-Haseler.

Count Georg von Hülsen-Haeseler (1858 – 1922), the artistic director of the Prussian Royal Theatre.

Όλες οι χορδές της λεπτής, ευαίσθητης ποιητικής και καλλιτεχνικής φύσης του δονούσαν σε πλήρης συγχορδίες, όταν μπορούσε να απολαύσει τη μεγάλη συμφωνία του τόπου σε ανενόχλητη ησυχία. Συχνά πήγαινε μαζί μου περίπατο στους κήπους και στις ταράτσες παρατηρώντας κάθε μια ωραία εικόνα και κάθε ένα  από τα διάφορα χρωματιστά λουλούδια, μέχρι που μια μέρα μου πρότεινε, πως αυτή η θαυμάσια ομορφιά θα έπρεπε να παρουσιαζόταν και στους βερολινέζους, τουλάχιστον σα ζωγραφικό σκηνικό. Από αυτήν την ιδέα εξελίχθηκε μετά το σχέδιο για το θεατρικό έργο «Κέρκυρα», στο οποίο φυσικά ενσωματώθηκε και ο χορός των κορφιάτισσων,

αφού πρώτα ο κόμης τον είχε δει συχνά και σπουδάσει. Η Πριγκίπισσα Viktoria-Louise  

Η Πριγκίπισσα Viktoria-Louise με Κερκυραϊκή ενδυμασία.

του πρόσφερε πολύτιμες υπηρεσίες γιατί κατέχει μια μεγάλη επιδεξιότητα όσο αφορά ρυθμό και μελωδία και είχε μάθει πολύ γρήγορα τον καθαυτό δύσκολο χορό. Έτσι αναπτύχθηκε το έργο βαθμιαία, μέχρις ότου-και ιδιαίτερα με μια αναπαράσταση του ναού από τον καθ. Δοέρπφελντ και μ’ ένα υπέροχο εναλλασσόμενο σκηνικό-μπορούσε να παρουσιαστεί σε τελειότητα στο κοινό του Βερολίνου. Η αυτοκρατόρισσα κι εγώ δεν παραμελήσαμε ποτέ, όταν ήταν κάπως δυνατό, να παρακολουθήσουμε την παράσταση.

Πορτρέτο του Wilhelm Dörpfeld.

Έτσι σχεδιάστηκε η δημιουργία της όπερας “Kerkyra” To λιμπρέτο ανατέθηκε στον Joseph Lauff, ποιητή και δραματουργό.

Την μουσική ανέλαβε ο Josef Schlar Βασιλικός συνθέτης και μαέστρος. Καλλιτέχνες από την Γερμανία ήλθαν στην Κέρκυρα για να μελετήσουν τον Κερκυραϊκό χορό καθώς ο Κάιζερ διέταξε αυτός  να είναι το κύριο μπαλέτο της όπερας.

Ο Rachael Langford στο βιβλίο του:Textual Intersections: Literature, History and the Arts in Nineteenth-Century Europe, γράφει: …Επίσης στο Βερολίνο στις 15 και 18 Ιανουαρίου του 1913, ένα έργο, επί πλέον, αναβιώνει τον  χαρακτήρα της Αρχαίας Ελληνικής τραγωδίας, διότι έλαβε χώρα με την παρουσίαση μιας τραγωδίας που ονομάζονταν «Kerkyra».Αυτό το μουσικό δράμα, με ποιητή τον Joseph_Lauff έχει έναν απελευθερωμένο αρχαϊκό χαρακτήρα. Χωρίζονταν σε δύο πράξεις, η πρώτη αφορούσε την ιστορία της αρχαίας Κέρκυρας και η δεύτερη ήταν μια σύγχρονη ιστορία. Η απόδοση του αρχαιοελληνικού μέρους σε αυτές τις παρουσιάσεις επιδίωκε  να έχει ένα πνεύμα αυθεντικότητας, καθώς η ποίηση διαβάζονταν στην Αρχαία Ελληνική γλώσσα, τα θεατρικά σκηνικά παρομοίαζαν με αυτά που υπήρχαν στο αρχαιοελληνικό θέατρο, η μουσική ήταν, όσο  μπορούσε πιο υποθετικά, κοντά στην αρχαιοελληνική και τα όργανα ήταν παρόμοια με εκείνα των αρχαίων.

Την Αρχαία Ελληνική γλώσσα στην ποίηση ανέλαβε ο αρχαιολόγος Wilhelm Dörpfeld.

 Η μεγαλοπρεπής παράσταση έγινε στα επίσημα γενέθλια του Κάιζερ. Τότε στους θεατές μοιράστηκε το πιο κάτω πρόγραμμα:

Για την παράσταση θα παρουσιάσουμε τρείς δημοσιεύσεις:

1)Η Εφημερίδα «Σκριπ» δημοσιεύει το ακόλουθο άρθρο:

Βερολίνο 16 Ιανουαρίου (Ιδ. Ανταπόκρισις «Σκριπ» Επί τη ευκαιρία των γενεθλίων του Αυτοκράτορος Γουλιέλμου, εδόθη εις την Βασιλικήν Όπεραν του Βερολίνου το νέον μελόδραμα «Κέρκυρα» του μουσουργού Ιωσήφ Σλάρ, στεφθέν υπό μεγάλης επιτυχίας.

Το έργον διαιρείται εις δύο πράξεις. Η πρώτη τούτων παίζεται κατά την αρχαιότητα κατά τους χρόνους του Πελοποννησιακού Πολέμου. Η νίκη των Κερκυραίων εορτάζεται δια χορών και ασμάτων εν τω Ναώ. Ο συνθέτης Σλαρ συνεδύασεν αρχαίον Ελληνικόν ύμνον μετά του Πρωσσικού εθνικού ύμνου, ον έψαλλεν ο χορός της Βερολινείου Μητροπόλεως ευρισκόμενος επί της γαλαρίας του θεάτρου, καθ’ όν χρόνον επίσης ο χορός του θεάτρου έψαλλεν επί σκηνής παιάνας για την Ελληνικήν σοφίαν.

Η Δευτέρα πράξις παίζεται εις την σημερινήν Κέρκυραν. Μεγίστην ενεποίησαν εντύπωσιν κατά την πράξιν ταύτην αι σκηνοθεσίαι μήκους περίπου πεντακοσίων μέτρων αξίας τριάκοντα χιλιάδων μάρκων. Αναπαριστώσι τας ωραιότατας τοποθεσίας της Κέρκυρας και εικόνας τινάς εκ του Αχιλλείου. Ωραία είναι η σκηνή καθήν όμιλος αρχαιολογικού  καραβανιού συνομιλεί με τους Κερκυραίους και εκθειάζει εις αυτούς τα θαυμάσια τοπία της νήσου και τους κεκρυμμένους θησαυρούς εις την γην αυτής μοναδικούς θησαυρούς τέχνης. Λαϊκοί χοροί της Κέρκυρας εχορεύθησαν τελειότατα υπό τους ήχους της ορχήστρας παιανιζούσης Ελληνικάς μελωδίας.

Ο Κάιζερ ήτο κατενθουσιασμένος με την μεγάλην επιτυχίαν του έργου, οφειλομένου εις την έμπνευσιν Αυτού ίσως και στην συνεργασίαν Του. Η όλη εντύπωσις ήτο γενικώς αρίστη και κατέδειξε τον ενθουσιασμόν του Γερμανού Αυτοκράτορος με την νήσον των Φαιάκων.

Φωτογραφία σκηνικού

Φωτογραφίες του μπαλέτου

2) The New York Times:

Το άρθρο αυτό με ημερομηνία 1/2/1913 αναφέρεται στην μεγαλοπρέπεια της ημέρας καθότι από το πρωί στους δρόμους του Βερολίνου, τα κτήρια είχαν και αυτά σημαιοστολιστεί. Όλο το θέατρο έλαμπε από χρώματα και επίσημοι από όλες τις χώρες συμμετείχαν στον εορτασμό παρακολουθώντας την όπερα «Kerkyra». Στην συνέχεια αναφέρει μακρύ κατάλογο παρευρισκομένων προσκαλεσμένων του Κάιζερ.

3) Άρθρο του περιοδικού WESTERMANS MONATSHEFTE  

Το πλήρες πρόγραμμα που δόθηκε στην παράσταση και περιλαμβάνει σχολιασμό των Wilhelm Dörpfeld, Joseph_Lauff και Josef Schlar.

Καλά θα ήταν τα μουσικά σωματεία του τόπου μας να έκαναν μια έρευνα σε διάφορα μουσικά  αρχεία μήπως και εύρισκαν της σχετικές παρτιτούρες και μπορέσει να ξαναζωντανέψει η όπερα αυτή που γράφτηκε για το νησί μας.

[i], [i][i]   Πολλές ευχαριστίες στον φίλο Stefan Unkelbach  για την πολύτιμη βοήθειά του στην έκδοση του άρθρου αυτού.

 Many thanks to my good friend Stefan Unkelbach for his valuable help in the publication of this article.