G.Orladi1602.Το περιφραγμένο κτήριο έξω από το Φρούριο χρησιμοποιήθηκε ως νοσοκομείο.

Για την Ιστορία των Ναυτικών Νοσοκομείων γνωρίζουμε ότι το πρώτο χρονολογικά είναι εκείνο του Λιβόρνο,που χτίσθηκε το 1570 για τα πληρώματα του στόλου του Μεγάλου Δούκα της Τοσκάνης.Δεύτερο θεωρείται το Ναυτικό Νοσοκομείο του Παπικού Στόλου στην Τσιβιταβέκια,που χτίσθηκε το 1610.Ακολούθησαν πολύ αργότερα τα Γαλλικά της Ροσφόρ (1666),της Βρέστης και της Τουλόν (1689)*(1)

Σε ένα χάρτη του 1571 χαραγμένο από τον Balthasar Jenichen*(2)

Λεπτομέρεια του πιο κάτω χάρτη δείχνει ακριβώς και το μοναστήρι,τη θέση του και τα κτίσματά του

 φαίνεται καθαρά το καθολικό  μοναστήρι Santa Giustina  στον χώρο της Γαρίτσας.Σύμφωνα με μαρτυρίες, η Μονή βρισκόταν στην θέση που μετέπειτα κτίστηκε το καπνεργοστάσιο,δηλ. στο τέρμα της σημερινής οδού Γρ. Μαρασλή.

Το πρώην  καπνεργοστάσιο.

.<<...προς το μέσον της τερπνoτάτης παραλίας οδού Γαρίτζης και ακριβώς μεταξύ των εν τη αρκτώα εισόδω του προαστείου τούτου κειμένων αρκτικών οικοιών>>(Βροκίνη,"Βιβλιοθήκη" σ.175). Στη νεότερη βιβλιογραφία σημειώνεται ότι απείχε από το Παλαιό Φρούριο περί τα 1200 μέτρα και βρισκόταν στη θέση της οικίας Brondel  το 1940.*(3)

Η μονή αυτή πρέπει να χρησιμοποιήθηκε ως πρόχειρο Ναυτικό νοσοκομείο για τους τραυματίες ναυτικούς, μετά  την νίκη των Χριστιανικών δυνάμεων ενάντια στην Οθωμανική αρμάδα,·" 7 Οκτωβρίου του 1571"στην περίφημη Ναυμαχία της Ναυπάκτου. Η απόφαση για την συγκέντρωση των Χριστιανικών στόλων με σκοπό την αντιμετώπιση του Οθωμανικού στόλου ελήφθη  τον Μάρτιο του 1571.Η Κέρκυρα δέχθηκε την Χριστιανική αρμάδα την 26η Σεπτεμβρίου του ιδίου έτους όπου και παρέμεινε λίγες ημέρες πριν ξεκινήσει για την συνάντηση με τον αντίπαλο στόλο. Πιστεύω ότι εφόσον είχαν προνοήσει για την ταφή των νεκρών...(ενταφιάστηκαν στην εκκλησία της Annunziata) το ίδιο θα είχαν φροντίσει και για την περίθαλψη των τραυματιών τους οποίους έφεραν στην Κέρκυρα.

 Η Ναυμαχία της Ναυπάκτου. ( Αγνώστου)

Η Ναυμαχία της Ναυπάκτου.Fernando Bertelli.

Η Ναυμαχία της Ναυπάκτου. Paolo Veronese.

Το 1572 ο Χριστιανικός Στόλος ετοιμάζεται να συναντήσει και πάλι τον Οθωμανικό, με αρχιναύαρχο και πάλι τον νικητή της Ναυπάκτου Don Juan τον Αυστριακό.

 Παραθέτουμε πιο κάτω κείμενο που η Βενετία έστειλε στις αρχές του 1572 προς τον Πάπα Πίο Ε! με το οποίο ζητά να βρεθούν τα χρήματα για  την επέκταση του ήδη υπάρχοντος νοσοκομείου στην Κέρκυρα.Το εν λόγω κείμενο προέρχεται από το βιβλίο..

The sixteenth century from Julius III to Pius V., Τόμος162 Kenneth M. Setton σελ. 1076.

Sec. Brevia, Reg.20 forls 320-21 with inserted,ibid,from Paolo Tiepolo and Giovani Soranzo, the Venetian ambassadors in Rome, as to the handling of the funds: "Supplicanto la Sanita vostra,noi ambasciatori di Venezia,che sia contenta far scriver a tutti li metropolitani in Italia che facciano cercar per l'hospital che si deve ampliar a Corfu.il quale ha da servire per tutte le armate Christiane,facendo che li denari capitino in mano di loro metropolitani,et siano mandati o in Venezia al reverendissimo nuntio o al patriarca overo qui al signior thesorier, et wuelli del regnio di Napoli siano fatti capitar a Otranto in mano del reverendissimo arcivescovo con ordine che li mandi al Bailo in Corfu."

 Tο σημείωμα αυτό δόθηκε στον Πάπα Πίο Ε! από τους πρεσβευτές της Βενετίας, ζητώντας να συγκεντρωθούν χρήματα από τα Βασίλεια της Ιταλίας, για την επέκταση του Ναυτικού Νοσοκομείου της Κέρκυρας και τα χρήματα του Βασιλείου της Νάπολης  να σταλούν στον Αρχιεπίσκοπο του Ότραντο  και από εκεί στον Βάιλο της Κέρκυρας.

Για το νοσοκομείο αυτό γράφει ο Bacchion:

" Το νοσοκομείο για τους ναυτικούς, το λεγόμενο της Αγίας Ιουστίνας, (Santa Giustina), ανηγέρθη με αίσιους οιωνούς στα χρόνια της Ναυπάκτου και για μερικά χρόνια εθεωρείτο ένα από τα καλύτερα της Ιταλίας,Η περίθαλψη,η καθαριότητα και η παροχή υπηρεσιών το είχαν καθιερώσει ως πρότυπο. Μετά από λίγο καιρό τα πράγματα άλλαξαν.Ο Γενικός προνοητής Θαλάσσης,Nicolo Suriano,θρηνολογεί πως το νοσοκομείο κατάντησε σε αθλία κατάσταση,από την αμέλεια των υπευθύνων. Ο εφημέριός του,ένας Φραγκισκανός μοναχός,άνθρωπος αφοσιωμένος και ευλαβής,ήταν το μόνο αξιόλογο άτομο,ενώ ο προΐστάμενος εισέπραττε τον μισθό του χωρίς να κάνει τίποτα. Ο κουρέας-χειρουργός, ο πιο απαραίτητος λειτουργός,είχε πεθάνει,δεν υπήρχε ούτε γιατρός,υπήρχε ένα μπαρμπεράκι,όμως τα μπαρμπεράκια είναι άνθρωποι τόσο διεφθαρμένοι,ώστε τρώνε με τις πόρνες αυτό που πρέπει να δίνουν για τροφή στους αρρώστους. Η εξουσία των (Βενετών Προνοητών) στο νοσοκομείο,ήταν μηδαμινή,επειδή οι Κερκυραίοι δεν ήθελαν αναμίξεις. Ο Suriano θα ήθελε να κάμει επεκτάσεις σ' αυτό το θεάρεστο έργο,αλλά τα χρήματα θα διασπαθίζονταν." *(1)

G.Orladi 1602.

Φαίνεται όμως ότι, όπως συνάγεται από άλλα στοιχεία,τα παράπονα του Suriano ήταν κάπως υπερβολικά. Με πρωτοβουλία του Βάιλου Francesco Gritti το νοσοκομείο της Αγίας Ιουστίνας απέκτησε ένα παράρτημα,με τμήματα καλύτερα διευθετημένα.Αρχικά το παράρτημα αυτό επρόκειτο να αποτελέσει ένα πρόσκαιρο μέσο αντιμετώπισης εκτάκτων αναγκών,όμως,με την πάροδο του χρόνου φάνηκε,ότι η προσφορά του ήταν αναντικατάστατη. Ο 88ος Δόγης της Βενετίας Pasquale Cicogna (1585-1595),  θέσπισε την αυτονομία του Νοσοκομείου Βάιλου Gritti,διέταξε την επισκευή των τμημάτων,καθιέρωσε τις θέσεις προσωπικού και τις απολαυές του και επεφύλαξε τη χρήση του για τη νοσηλεία των κωπηλατών των γαλερών.Αργότερα η νοσηλεία σ' αυτό περιορίστηκε,σύμφωνα με κανονισμό από 6.5.1628 του ανακριτή-επιθεωρητή (inquisitore) Alivice Civran, σε ναυτικούς των γαλερών, που έπασχαν μόνο από εμπύρετα νοσήματα και όχι άλλες ασθένειες.Η πάθησή τους έπερεπε να βεβαιώνεται από τον ιατρό του πλοίου,ο οποίος και παρέδιδε τους ασθενείς στον ηγούμενο των φραγκισκανών μοναχών,που επάνδρωναν το νοσοκομείο. *(1).

Στους πιο κάτω χάρτες διακρίνουμε εμπρός από την θέση του νοσοκομείου, μια εξέδρα στην θάλασσα που  χρησιμοποιούνταν για το πλεύρισμα των καραβιών που μετέφεραν ασθενείς.

Στο βιβλίο Davis, Robert C. Shipbuilders of the Venetian Arsenal: Works and Workplace in the Preindustrial City σελ.244 αναφέρεται: Francesco Casola came to the island of Corfu and stayed several years to complete a whole variety of tasks: "ogni mia opera nelli difficili,et importanti lavori di forni,quqrtieri,risarcimento drl ponte di Santa Giustina,acconcio di galeazzi ... ecc da me appalati" ASV:CRD suppliche,filza39,12 may 1648

Έτσι μαθαίνουμε ότι ο εργολάβος της εξέδρας ήταν ο Francesco Casola και ότι θεωρούσε το έργο αυτό αρκετά δύσκολο.

 Στην λεπτομέρεια του χάρτη του G.Orladi 1602, διακρίνονται ασθενείς και τραυματίες να αποβιβάζονται από τα πλοία και να κατευθύνονται στο παράρτημα του  νοσοκομείου του μοναστηριού,άλλοι υποβασταζόμενοι,άλλοι ακουμπώντας σε ραβδιά,ένας σε φορείο κι ένας περπατώντας με τα τέσσερα.

Στην πάνω δεξιά γωνία του χάρτη υπάρχει η εξής επιγραφή στα ιταλικά:

Μεταφραζόμενη στα ελληνικά γράφει:

" Ακριβές σχεδιαγράφημα της Νήσου και Πόλεως των Κορυφών,εις την οποίαν διά την Ιεράν Συμμαχίαν ανηγέρθη το Νοσοκομείον διά να δέχεται όλους τους χριστιανούς στρατιώτας, οι οποίοι ασθενούν οι τραυματίζονται κατά την παρούσαν ιεράν επιχείρησιν κατά των απίστων και το οποίον είναι επηνδρωμένον με ιατρούς παθολόγους και χειρουργούς και έτερον προσωπικόν,διά να τους θεραπεύει και να τους περιθάλπει,με κάθε είδους επιχορηγήσεις και αγαθοεργίες." *(1).

Στον χώρο της Santa Giustina, λειτουργούσε ήδη πριν από το 1583 νοσοκομείο το οποίο παρείχε περίθαλψη στους ασθενείς ναυτικούς των βενετικών γαλερών.

(ΚΕΦΑΛΛΟΝΙΤΟΥ,Ιστορία,σ.8.BACCHION,Dominio,σ.112.) Σχετικά με την λειτουργία του νοσοκομείου είναι και τα αιτήματα διαφόρων προς τις βενετικές αρχές, όπως του Βίδου Ροδόσταμου ο οποίος στις 3 Ιουνίου 1585 ζητούσε να επικυρωθεί η θέση του ως "medico chirurgo" στο νοσοκομείο και αργότερα να δοθεί η θέση του "ceroico"(καντηλαναύτης) στο νοσοκομείο στον γιο του Στάμο. Του frate Flavio Bolognese ο οποίος στις 15 Ιουλίου 1585 ζητούσε να  του επικυρωθεί η θέση του εφημερίου του νοσοκομείου (ΠΛΟΥΜΙΔΗ,Αιτήματα,σ.76,78,107 και σ.141).*(3)

Ανακοίνωση και δικαιολογητικά σχετικά με καταχρήσεις στη διοίκηση του Ενετικού ναυτικού τον 16ο και αρχές του 17ου αιώνα.

Μαρτυρίες για τις διάφορες ταραχές και καταχρήσεις στο βενετικό ναυτικό:

1. από Νικ. Σουριάνο, ιδρυτή του στόλου (1583).
3. Ανάμεσα στα έργα αντάξια αυτής της πιο θρησκευτικής Δημοκρατίας και πάντα φλογερής στη χριστιανική ευσέβεια, μπορεί να αριθμηθεί το Hospitale di Santa Giustina. της Κέρκυρας, που μπορεί να φέρει ανά πάσα στιγμή  τόσα οφέλη για τους ανθρώπους του στρατού και του πολέμου . Αυτά είναι γνωστά και δεν μπορούν να ειπωθούν περισσότερα. Αυτή ήταν μια μεγάλη αρχή, και πίστευαν, ότι ένα από τα διάσημα νοσοκομεία της Ιταλίας, έπρεπε να επιτύχει για να ασκήσει ευσεβή έργα, αν και με λίγα έσοδα, αλλά συνέβη ότι καθώς ισορρόπησε με την ευκαιρία του προηγούμενου πολέμου ,  με την ειρήνη μειώθηκε στο τίποτα. Δεν ξέρω αν πρέπει να μιλήσω γι' αυτό από υποχρέωση του φορτίου μου, επειδή οι Proveditori da mare τους έχει κατά κάποιο τρόπο αφαιρεθεί κάθε εξουσία πάνω σε αυτό το ίδρυμα αλλά ούτε δίνουν λογαριασμό σε εκείνους τους Επιμελητής της διοίκησης. για το τι μπορούν να κάνουν , οι οποίοι δεν μπορούν να ελέγξουν, ούτε να κατηγορήσουν αυτούς τους Επιμελητής διοίκησης για το τι υπηρετεί τους στρατιώτες και τα επιτελεία τους που τώρα στέκονται σ' αυτό το μέρος. για ένα σκοπό.

Έχει έναν ιερέα και έναν προϊστάμενο. Ο ιερέας είναι για την υπηρεσία  της εκκλησίας, και επί του παρόντος υπηρετεί έναν πατέρα του Αγίου Φραγκίσκου, πολύ αφοσιωμένο άτομο και γεμάτο φιλανθρωπία  Δεν ξέρω τι κάνει ο προϊστάμενος. Είναι το να ζει από αυτή την πρόσοδο , που του δίνει την ηρεμία του, που, θα μπορούσα να πω, πληρώνεται  άχρηστα, δεδομένου αυτού του νοσοκομείου με αυτούς τους όρους που υπάρχει. Ο κουρέας, που ήταν ο πιο απαραίτητος της διοίκησης , που είχε εκείνο το Νοσοκομείο, πέθανε, και το Hospidale είναι χωρίς κουρέα, ώστε αν κάποιος από τους ανωτέρους φιλοξενήσει έναν άρρωστο του στο Hospidale, να φέρει και  έναν κουρέα μαζί του, παραμένοντας οι άρρωστοι. στην ελπίδα του Κυρίου Θεού, έχοντας ένα αρρωστημένο και άχρηστο μούσι , χωρίς την επίσκεψη του γιατρού, ή την ύπαρξη ενός υποτυπώδη χειρούργου? και με αυτά τα γένια είναι τόσο άθλιοι οι άνθρωποι, που μαζί με τις πόρνες να παίρνουν  την τροφή που είναι για τους άρρωστους, τόσο που αφού δεν έχουν ούτε γιατρό, ούτε χειρούργο, που να επισκέπτεται ή να παρακαλεί τους εν λόγω γενειοφόρους, οι άρρωστοι που έρχονται διατρέχουν μεγάλο κίνδυνο ζωής. Ήθελα να βάλω έναν υποτυπώδη χειρούργο σε εκείνη την διοίκηση, όπως το είχε θέσει ο  πολύς ξεκάθαρος Messer Filippo Bragadino, και μου το απαγόρευσαν οι πολύ σαφείς Proveditori της Κέρκυρας, με τους οποίους δεν ήθελα να παλέψω για να ζήσω χάρη της ηρεμίας μου. Εγώ, έτσι ώστε, βλέποντας ότι δεν μπορώ να πράξω κανένα καλό καρπό σαν αυτό της ελεημοσύνη, που φυλάσσεται για τους φτωχούς ανθρώπους της γαλέρας, χωρίς κανένα όφελος από αυτούς για να επεκτείνω και να επαυξάνω εκείνο το μέρος, σ΄ αυτόν τον τόπο, θα το δεχτώ, όπου με την Εξουσίας σας θα δεσμευτώ, και προσφέρομαι να  δείξω, ή στους πολύ ξεκάθαρους κυρίους ανωτέρους στο Hospidali, τον τρόπο να αυξηθεί η φήμη του (4)

Βιβλιογραφία:

1) Γεωργίου Α. Αθανάσαινα-Ιατρού ΠΝ ε.α. ( Η Ιατρική στο Πολεμικό Ναυτικό της Βενετίας (14ος-18ος αιώνας.) <<Ναυτική Επιθεώρηση>>.

2)A. H. Keane The Early Teutonic, Italian and French Masters σελ.176· Balthasar Jenichen, occupied with copperplate engraving from 1560 to 1577,

3) Σπύρος Χρ. Καρύδης. (Ο ΑΣΤΙΚΟΣ ΧΩΡΟΣ ΚΑΙ ΤΑ ΙΕΡΑ). Η περίπτωση της Κέρκυρας τον 16ο αιώνα.σελ.234.

4)SECRETS D'ETAT DE VENISE DOCUMENTS EXTRAITS NOTICES ET ETUDES SERVANT A ECLAIRCIR LRA RAPPORTS DE LA SEIGNEURIE AVEC LES GRECS LES SLAVES ET LA PORTE OTTOMANE A LA FIN DU XV ET AU XVI " SIÈCLE PAR Vladimir Lamansky PROPRSSEUR A L'UNIVERSITÉ DE S. -PÉTERSBOURG