Ο Δόγης της Βενετίας Ερρίκος Δάνδολος,[2] σκεπτόμενος τα πλούτη που θα του έφερνε η εκστρατεία, ήταν και ο κύριος χρηματοδότης αυτής.

Ο Δόγης της Βενετίας Ερρίκος Δάνδολος

Με διαφορετικά κίνητρα ο καθένας συμφώνησαν και οργάνωσαν την Δ! Σταυροφορία. Αρχηγός ορίστηκε ο Βονιφάτιος ο Μομφερρατικός [3].Σε αυτήν,θα συμμετείχε και ο ίδιος ο Δόγης  που ήταν σε ηλικία ενενήντα ετών.

Η στέψη του Βονιφάτιου αρχηγού της Σταυροφορίας

Η εκστρατεία, σύμφωνα με το σχεδιασμό της, προέβλεπε  την κατεύθυνση προς την Αίγυπτο και από εκεί προς τους Αγίους Τόπους.

Τρεις είναι οι ιστορικοί της εποχής που  περιγράφουν τα γεγονότα που συνέβησαν κατά την διάρκεια της. Οι Robert de Clari[4], o Geoffrey de Villehardouin[5] και ο Νικήτας Χωνιάτης[6]. Ο Χωνιάτης-που σαν τέως γραμματέας του αυτοκράτορα είχε σημαντική θέση και γνώριζε τι συνέβαινε-  κατέγραψε την ανελέητη λεηλασία της Πόλης, μια και βρίσκονταν μέσα σ’ αυτήν, καθώς  και τις αγριότητες που έλαβαν χώρα όχι μόνο στους δρόμους  και τις εκκλησίες, αλλά και μέσα στην ίδια την Αγία Σοφία. Οι Κλαρί και Βιλαρδουίνος, στους οποίους θα στηριχθούμε ,  ήταν στρατιωτικοί  που ακολούθησαν την Σταυροφορία συμμετέχοντας και περιγράφοντας αυτήν σε όλα τα στάδια της.

Βρισκόμαστε στην εποχή που αυτοκράτορας του Βυζαντίου είναι ο Αλέξιος Γ´ Άγγελος. Ήταν δευτερότοκος γιος του Ανδρόνικου Αγγέλου, ενός εξαδέλφου του Αυτοκράτορα Αλεξίου Β΄ Κομνηνού. Το 1195, και ενώ ο αδελφός του Ισαάκιος Β' βρισκόταν για κυνήγι στη Θράκη ανακηρύχθηκε από τα στρατεύματα Αυτοκράτορας. Συνέλαβε τον Ισαάκιο στα Στάγειρα της Μακεδονίας, και αφού τον τύφλωσε, τον φυλάκισε μαζί με τον ανήλικο γιο του Αλέξιο, μολονότι είχε ελευθερωθεί από αυτόν από την αιχμαλωσία του στην Αντιόχεια και είχε περιβληθεί με τιμές. Θέλοντας να λησμονηθεί το έγκλημά του απέβαλε το επίθετο των Αγγέλων και για να σταθεροποιήσει την θέση του χρησιμοποιούσε αυτό της γιαγιάς του Θεοδώρας Κομνηνής: μετονομάσθηκε Αλέξιος Γ΄ Κομνηνός για να δώσει περισσότερη λαμπρότητα στον εαυτό του ως απόγονος του μεγάλου οίκου των Κομνηνών.

Αλέξιος Γ!

Όπως πολύ ζωντανά περιγράφει ο Κλαρί,  ο Αλέξιος Δ΄ των Αγγέλων δραπετεύει από την φυλακή και  πηγαίνει στην αδελφή του την Ειρήνη Αγγελίνα, , που ήταν γυναίκα του αυτοκράτορα της Γερμανίας, Φιλίππου της Σουηβίας. Αιτία ήταν ότι ο θείος του ήθελε να τον εξοντώσει,  ενώ αυτός ήταν ο πιο νόμιμος κληρονόμος του θρόνου.

 Αλέξιος Δ! Κομνηνός

Ο αρχηγός της Σταυροφορίας Βονιφάτιος ο Μομφερρατικός είχε επισκεφτεί τον Αλέξιο όταν βρίσκονταν στον ξάδελφο του, τον προαναφερόμενο  Φίλιππο, στην Γερμανία. Το τι συνομίλησαν ή τι συμφώνησαν εκεί δεν είναι γνωστό.Είναι όμως γεγονός ότι  ο Φίλιππος της Σουηβίας δεν μπορούσε να βοηθήσει τον Αλέξιο να επανέλθει ως Αυτοκράτορας στην Κωνσταντινούπολη, λόγω δικών του προβλημάτων.  Ο Αλέξιος χρειαζόταν την βοήθεια των σταυροφόρων ώστε να τον αποκαταστήσουν στον θρόνο τον οποίο, όπως έχουμε ήδη αναφέρει, κατείχε ο αδελφός του πατέρα του, Αλέξιος Γ΄.

Στη Βασιλική του Αγίου Μάρκου, όπου έγινε η επίσημη τελετή υποδοχής των σταυροφόρων.

Ο Δόγης πρότεινε στους αρχηγούς των σταυροφόρων να επιτεθούν πρώτα στο λιμάνι της Ζάρας στη Δαλματία (σημερινή Κροατία), προκειμένου να ξεπληρώσουν οι κάτοικοί της, τα χρέη τους προς την Βενετία. Η Ζάρα, που προμήθευε με ξυλεία τον στόλο του δόγη, είχε αποσκιρτήσει από τη Βενετία και βρισκόταν υπό την προστασία του βασιλιά των Ούγγρων Έμερικ. Οι κάτοικοί της ήταν χριστιανοί και μάλιστα καθολικοί.

  Ο Πάπας Ιννοκέντιος, απείλησε με αφορισμό όσους σταυροφόρους στραφούν εναντίον χριστιανών. Τη σχετική επιστολή του όμως, φρόντισαν να την κρατήσουν μυστική οι επικεφαλείς της εκστρατείας. Ο Δόγης Δάνδολος δεν είχε καταβληθεί από τον αφορισμό- δεν ήταν εξάλλου η πρώτη φορά που η Βενετία παρέβαινε παπικές εντολές και δεν θα ήταν ούτε και η τελευταία. Η επιχείρηση τελικά πραγματοποιήθηκε. Η πόλη της Ζάρας καταλήφθηκε ύστερα από σύντομη πολιορκία και ο Πάπας Ιννοκέντιος Γ’ πραγματοποίησε τον αφορισμό του. Η λεηλασία ήταν απίστευτη και ήταν προάγγελος του τι θα ακολουθούσε[7]… Εδώ δεν θα πρέπει να ξεχνάμε το δόγμα των Βενετσιάνων "Siamo prima Veneziani e poi Cristiani" (Είμαστε πρώτα Βενετοί και ύστερα Χριστιανοί).

Ο αρχηγός των Σταυροφόρων Βονιφάτιος ο Μομφερατικός δεν πήρε μέρος στην εκστρατεία κατά της Ζάρα, φοβούμενος ίσως τις παπικές κυρώσεις.

 Κέρκυρα(Κατά την περιγραφή του Βελαρδουίνου)

Geoffrey de Villehardouin

Ο στόλος μετά την εκστρατεία της Ζάρας και αφού πέρασε από το Δυρράχιο κατευθύνθηκε στην Κέρκυρα όπου και αγκυροβόλησε. Είχαν όμως ειδοποιηθεί οι Σταυροφόροι ότι θα έρχονταν ο αρχηγός μαζί με τον Αλέξιο τον Δ! νόμιμο κληρονόμο του θρόνου της Ανατολικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Έμειναν 2 καράβια στην Ζάρα,(στο ένα βρισκόταν ο Δόγης), για να τους μεταφέρουν στην Κέρκυρα. Πράγμα το οποίο κι’  έγινε.

 Όταν οι Κερκυραίοι έμαθαν το γεγονός αυτό, το ότι έρχονταν ένα μέλος της Αυτοκρατορικής οικογένειας, καθότι ανήκαν ουσιαστικά στο Βυζάντιο, έκαναν μεγάλη χαρά.

Φτάνοντας στην Κέρκυρα βρήκαν πραγματική φιλοξενία. Στρατοπεδεύσανε εμπρός από την πόλη.( σημειώνουμε εδώ, ότι η πόλη την εποχή εκείνη, ήταν συγκεντρωμένη μόνο στο Παλαιό Φρούριο. Άρα η στρατοπέδευση πρέπει να έγινε στο χώρο της σημερινής  Σπιανάδας) . Το στράτευμα φιλοξενούμενο από τους ντόπιους, είχε απλώσει τις σκηνές του και τα κιόσκια του. Ελευθέρωσε τα άλογα  από τις αναγκαστικές διαδρομές μεταφοράς πολεμικού υλικού για να τραφούν, να  ξεδιψάσουν και  να  ξεκουραστούν.

 Όταν έμαθαν την άφιξη του γιου  του Αυτοκράτορα της Κωνσταντινούπολης (εννοούν τον τυφλωμένο Ισαάκιο Β') οι ιππότες και οι ανώτεροι διοικητές, συγκεντρώθηκαν οδηγώντας  πληθώρα των καλυτέρων  πολεμικών αλόγων και τον υποδέχθηκαν με μεγάλη χαρά  και με μεγάλες τιμές.

Είχε στηθεί η σκηνή του στη μέση του στρατοπέδου ∙  και αρκετά κοντά του βρισκόταν η σκηνή του αρχηγού της Σταυροφορίας Μαρκήσιου του Μομφερατικού, ο οποίος  διετάχθει από τον Βασιλιά Φίλιππο της Σουηβίας,  να  βοηθήσει τον Αλέξιο Δ! να εγκατασταθεί στον θρόνο του.

Πως οι αρχηγοί των σταυροφόρων συγκράτησαν εκείνους οι οποίοι ήθελαν να εγκαταλείψουν το στράτευμα.

Διέμειναν έτσι για τρεις βδομάδες στο νησί, το οποίο ήταν πλούσιο και στο οποίο υπήρχε αφθονία για την συντήρηση του στρατεύματος. Κατά τη διαμονή τους συνέβη μία κακοτυχία.(Τους είχε ανακοινωθεί ότι θα άλλαζε η αποστολή και αντί για τους Αγίους τόπους θα επιτίθονταν στην Κωνσταντινούπολη).  Ένα μεγάλο τμήμα  από αυτούς   ήθελαν να διασπαστεί το στράτευμα, και ήταν ενίοτε εχθρικοί προς αυτό, συνομίλησαν και είπαν πως η περιπέτεια ήταν πολύ μεγάλη και επικίνδυνη, και γι’  αυτό τουλάχιστον οι ίδιοι θα παρέμεναν στο νησί, αναγκάζοντας το στράτευμα να αναχωρήσει. Και όταν αυτό θα αναχωρούσε τότε αυτοί ήθελαν μέσω του λαού της Κέρκυρας, να απευθυνθούν στον Κόμη της Brienne, ούτως ώστε αυτός να στείλει πλοία για να τους πάρει.

Δεν μπορώ να περιγράψω όλων τα ονόματα που συντάχθηκαν με αυτή την άποψη αλλά θα αναφέρω τους σημαντικότερους αρχηγούς Odo of Champlitte, of Champagne, James of Avesnes, Peter of Amiens, Guy the Castellan of Coucy, Oger of Saint-Chéron, Guy of Chappes and Clerembaud his nephew, William of Aunoi, Peter Coiseau, Guy of Pesmes and Edmund his brother, Guy of Conflans, Richard of Dampierre, ο αδελφός του Odo, και πολλοί περισσότεροι οι οποίοι είχαν υποσχεθεί μυστικά να είναι με το μέρος τους, αλλά ποιος θα τολμούσε να το ομολογήσει ανοιχτά λόγω ντροπής;  Συμπεραίνουμε λοιπόν ότι πάνω από το μισό στράτευμα  είχε την ίδια άποψη.

Όταν ο Μαρκήσιος του Μομφερατικού  τα άκουσε αυτά, μαζί με τον Count Baldwin of Flanders και τους Count Louis, Count of St. Paul και τους βαρόνους που τους ακολουθούσαν, προβληματίστηκαν πάρα πολύ και συζήτησαν:

«Κύριοι, βρισκόμαστε σε μια σατανική περίπτωση. Εάν αυτοί οι άνθρωποι μας εγκαταλείψουν , μετά από τόσους που είχαν αποχωρήσει προγενέστερα ( ίσως αποχώρησαν λόγω διαφωνίας για την επίθεση στη Ζάρα), το στράτευμα μας είναι καταδικασμένο, και δεν θα μπορέσουμε να πραγματοποιήσουμε καμιά κατάκτηση. Ας πάμε σε αυτούς και ας πέσουμε στα πόδια τους και να εκλιπαρήσουμε για έλεος και να δείξουν συμπόνια, εν ονόματι του Θεού, στους εαυτούς τους και σε εμάς. Επίσης, να μην ατιμάσουν τους εαυτούς τους και να μην στερήσουν από μας την απελευθέρωση των εδαφών».

 Έτσι αποφασίστηκε στη σύσκεψη τους και πήγαν όλοι μαζί στο σημείο όπου ήταν συγκεντρωμένοι όσοι ήταν της αντίθετης πλευράς. Πήραν μαζί τους τον γιό του Αυτοκράτορα της Κωνσταντινούπολης, και όλους τους αρχιεπισκόπους και ηγουμένους του στρατεύματος. Όντως στην συνάντηση έπεσαν στα πόδια τους και τους δήλωσαν πως, δεν θα κουνηθούν από τη θέση τους μέχρι οι αντιρρησίες να τους διαβεβαιώσουν πως δεν θα αποχωρήσουν από το στράτευμα.

 Κατά τη συνάντηση, όταν οι διαφωνούντες είδαν αυτό, δηλαδή τους συντρόφους τους γονατισμένους να τους παρακαλούν, τότε ένιωσαν μεγάλη συμπόνια. Αποφάσισαν να συσκεφθούν όλοι μαζί και να βγάλουν κάποια συμπεράσματα από κοινού. Το τελικό συμπέρασμα ήταν : δεν θα αποχωρήσει κανείς μέχρι τη γιορτή Michaelmas[8], ( 29^η Σεπτεμβρίου) με τον όρο πως η άλλη πλευρά θα δηλώσει πίστη στα ιερά λείψανα από δω και μπρος, και οποιαδήποτε στιγμή και να τους ζητηθεί, με καλή πίστη και χωρίς πονηριά, θα δώσουν τα πλοία και μετά το πέρας της διορίας (δηλ.29^η Σεπτεμβρίου)  θα φύγουν για τη Συρία.

 Τελικά επήλθε συμφωνία για όλα τα αιτήματα και επικράτησε μεγάλη ικανοποίηση στο στράτευμα.

Αυτοί τελικά αποχώρησαν από το λιμάνι της Κέρκυρας την παραμονή της Πεντηκοστής (24^η Μαΐου), δηλαδή χίλια διακόσια τρία χρόνια μετά την ενσάρκωση του Ιησού Χριστού.

Κέρκυρα κατά τον Robert de Clari

 Πριν φθάσει στην Ζάρα ο Πρίγκηπας (Αλέξιος Δ!) και η συνοδεία του, ο στόλος αγκυροβόλησε στην Κέρκυρα διότι το Πάσχα είχε ήδη περάσει, μα άφησαν στην Ζάρα δύο γαλέρες για να τους περιμένουν. Οι σταυροφόροι εγκαταστάθηκαν στην Κέρκυρα όπου τελικά ήλθαν και οι γαλέρες από την Ζάρα με τους υψηλούς επιβαίνοντες. Όταν ήλθε ο Πρίγκηπας όλοι οι Σταυροφόροι πήγαν να τον υποδεχθούν, τον χαιρέτησαν και  έδειξαν μια ανήκουσα σε αυτόν  ζεστασιά. Στις τιμές που του προσέφεραν, οι μεγάλες αυτές προσωπικότητες και όλος ο στόλος ο οποίος είχε παραταχθεί υπό τις διαταγές των, ο νεαρός άνδρας έλαβε μια υποδοχή που κανένας άλλος δεν είχε γνωρίσει. Τότε ο μαρκήσιος πήρε τον νεαρό πρίγκηπα από το χέρι και τον οδήγησε στην σκηνή του.

Μετά από αυτό, όλοι οι μεγάλοι βαρόνοι και ο Δόγης της Βενετίας συναντήθηκαν στην σκηνή του μαρκήσιου. Μίλησαν για πράγματα της εκστρατείας και το τι θα τους πρόσφερε ο Πρίγκηπας, εάν τον έκαναν αυτοκράτορα και γινόταν από αυτούς η στέψη του. Τους βεβαίωσε ότι θα έκανε ότι του ζητούσαν. Με την εξέλιξη των συζητήσεων τους προσέφερε:

1.  την υπόσχεσή του ότι θα παρείχε φαγητό σε  όλον το στρατό για ένα χρόνο
2. Θα συντηρούσε με δικά του έξοδα για ένα χρόνο 10.000 έφιππους στρατιώτες στους Αγίους Τόπους

   3.Όσο ζούσε θα έβαζε στα έξοδά του 500 ιππότες στους Αγίους  Τόπους και θα εκταμίευε 100.000 μάρκα ασημιού στον Δόγη της  Βενετίας και για σιγουριά, άλλες 100.000 στο στρατό του.

4. Η Βυζαντινή Εκκλησία  θα δεχόταν την υποταγή της στον Πάπα με την  ακύρωση του σχίσματος ανάμεσα στην Καθολική και την Ορθόδοξη Εκκλησία.

 Σε όλους τους βαρόνους του στρατεύματος και τους Βενετσιάνους, δημιουργήθηκε μεγάλο πρόβλημα. Τότε ο Δόγης της Βενετίας σηκώθηκε και απευθύνθηκε σε όλους και είπε:

«Κύριοι,μου φαίνεται έχουμε τώρα μια καλή ευκαιρία για να πάμε προς την Κωνσταντινούπολη, διότι τώρα, εάν είστε σύμφωνοι, έχουμε κληρονομικό δικαίωμα».

Τότε υπήρξαν αρκετοί που αρνήθηκαν να πάνε λέγοντας:

«Επιτέλους τι θα κάνουμε εμείς στην Κωνσταντινούπολη; Πρέπει να εκτελέσουμε την Σταυροφορία μας και τον σκοπό μας. Να πάμε στο Κάϊρο ή στην Αλεξάνδρεια και ο στόλος μας δεν μπορεί να μας ακολουθήσει πέρα από ένα χρόνο και ήδη ο μισός χρόνος πέρασε.»

 Οι άλλοι απάντησαν:

«Τι να κάνουμε εμείς στην Αλεξάνδρεια ή στο Κάϊρο, δεν έχουμε ούτε τρόφιμα ούτε χρήμα που θα μας επέτρεπε να πάμε εκεί. Είναι καλύτερα, πριν να πάμε, να προμηθευτούμε τρόφιμα και χρήμα με ένα τρόπο ώστε να μη πεθάνουμε στην πείνα. Έτσι μπορούμε να πετύχουμε πλεονεκτήματα   εξ αιτίας του προβλήματος του (του Αλέξιου Δ!) που εκτός των άλλων προσφέρεται να μας ακολουθήσει και να διατηρήσει με έξοδά του τον στόλο μας και την αποστολή μας για ένα χρόνο επί πλέον»

Ο Μαρκήσιος του Μομφερατικού  ήθελε πιο πολύ από κάθε άλλο να πάει στην Κωνσταντινούπολη για να εκδικηθεί για μια κακή συμπεριφορά που του είχε προκαλέσει ο σημερινός Αυτοκράτορας.

………………………..

Όταν ο Δόγης είπε στους βαρόνους ότι  έχουν τώρα μια καλή δικαιολογία για να εισέλθουν στην αυτοκρατορία της Κωνσταντινούπολης και ότι τους παροτρύνει γι’ αυτό, όλοι οι βαρόνοι συμφώνησαν. Μετά ρώτησαν τους επισκόπους εάν αυτό ήταν μία αμαρτία του δηλ.του να πάνε εναντίον της Κωνσταντινουπόλεως; Αυτοί απάντησαν ότι ανεξάρτητα εάν αυτό ήταν αμαρτία, θα ήταν αντίθετα μια πράξη κληρονομικού δικαίου η οποία θα τους έκανε κληρονόμους, Θα μπορούσαν καλώς να τον βοηθήσουν (τον Αλέξιο Δ!) να επανακτήσει το δίκιο του και να επιβληθεί στους εχθρούς του. Τότε κάλεσαν να ορκιστεί ο νέος άνδρας εμπρός στα ιερά ευαγγέλια, να σεβαστεί τις υποχρεώσεις του που υποσχέθηκε προηγουμένως ενώπιον τους. Μετά την ορκωμοσία  όλοι οι Σταυροφόροι και οι Βενετσιάνοι συμφώνησαν να ξεκινήσουν.

Η ΣΥΜΦΩΝΙΑ ΜΕ ΤΑ ΑΙΣΧΡΑ ΤΗΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ (τα οποία θα αναλύσουμε περαιτέρω) ΕΠΕΤΕΥΧΘΗ

Τελικά ο Αλέξιος Δ! ανακηρύχτηκε νόμιμος Αυτοκράτορας της Ανατολής.[9]

Τα παραπάνω ωθούν την ιστορική σκέψη σε μία περαιτέρω ανάλυση, η οποία πρέπει με κάθε τρόπο να διατυπωθεί. Η συμφωνία μας δίνει κάποια εννοιολογικά εργαλεία μέσω των οποίων μπορούμε να κατανοήσουμε,  το βαθύτερο νόημα κάτω από το οποίο διαδραματίστηκαν τα γεγονότα. Με την φράση «κληρονομικό δικαίωμα» καταλαβαίνουμε τον τρόπο με τον οποίο οι Σταυροφόροι νομιμοποίησαν την εκστρατεία τους προς την Κωνσταντινούπολη. Η νομιμοποίηση  χρειαζόταν, γιατί έπρεπε να δικαιολογηθεί το γεγονός  ότι χριστιανοί θα επιτίθονταν σε χριστιανούς.  Στην εποχή του Βυζαντίου σαφώς και δεν υπήρχε νόμος  που να κατοχυρώνει την κληρονομικότητα. Αυτή κατοχυρώνονταν μέσω μεταφυσικής πράξης. Πιο συγκεκριμένα, ο αυτοκράτορας ήταν ο εκλεκτός του Θεού στη γη, επομένως οι έχοντες το ίδιο αίμα με αυτόν, αποκτούσαν το δικαίωμα διαδοχής μέσω αυτής της μυστικής ένωσης. Επομένως ανακηρύσσοντας τον Αλέξιο Δ’ ως τον αυτοκράτορα της Κωνσταντινούπολης, στην ουσία τον αναγνωρίζουν ως το νόμιμο διάδοχο  του Βυζαντίου εξαιτίας της εξ’ αίματος σχέσης που έχει με τον θρόνο. Το νομικό πλαίσιο της στέψης επισφραγίζεται με την συγκατάθεση της εκκλησιαστικής αρχής. Τον ορκίζουν μπροστά από τα ιερά ευαγγέλια, επομένως ο Αλέξιος Δ’ από δω και πέρα νοείται ως ο εκλεκτός του Θεού.  Αν και η εκκλησία γνωρίζει πως είναι αμαρτία η επίθεση κατά του χριστιανικού λαού, παρόλα αυτά αποκτώντας κληρονομικό δικαίωμα «ξορκίζει το κακό».   Η Σταυροφορία έχει πλέον σαν στόχο την αποκατάσταση του δικαίου (σύμφωνα με τους ίδιους) και εσαεί αναλαμβάνουν να υπερασπίσουν αυτό το δίκαιο.

Ανάμεσα σε αυτούς που είδαν, όπως ήταν φυσικό. με καλό μάτι την πρόταση του Αλέξιου ήταν οι Ενετοί. Λαός ναυτικός, επιζητούσαν την αύξηση της επιρροής τους στην Ανατολή εις βάρος της Γένουας και της Πίζας, που ήταν οι κύριοι ανταγωνιστές τους. Μη ξεχνάμε ότι παρότι έφυγε ο στόλος, ο Δόγης παρέμεινε στη Ζάρα για να περιμένει τον Αλέξιο και να φύγουν μαζί για Κέρκυρα.   Επιπροσθέτως,  μισούσαν τους Βυζαντινούς και ήθελαν να πάρουν εκδίκηση για τη σφαγή των συμπατριωτών τους, στη διάρκεια των αντιπαπικών ταραχών στην Κωνσταντινούπολη το 1182.

Στο δεύτερο και κύριο οργανωτικό της μέρος της εκστρατείας  ο Πάπας θα δυνάμωνε την  ισχύ του καθότι θα ηγεμόνευε όλου του Χριστιανικού κόσμου.

 Από την άλλη πλευρά, το Βυζάντιο σπαρασσόταν από εμφύλιες διαμάχες και την καταστροφική πολιτική των τελευταίων Κομνηνών και της δυναστείας των Αγγέλων. Βρισκόταν σε προφανή παρακμή, ενώ είχαν αρχίσει οι αποσχιστικές τάσεις από φιλόδοξους τοπάρχες. Ο λαός στέναζε από τη βαριά φορολογία.

Ο χάρτης δείχνει την πορεία της 4^ης Σταυροφορίας και το μέγεθος της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας την εποχή αυτή.

Ο ιστορικός Νικήτας Χωνιάτης περιέγραψε  και την ανεύθυνη στάση των βυζαντινών αυτοκρατόρων που διαδέχθηκαν ο ένας τον άλλον τις πικρές ημέρες του 1203-1204. Οι Ρωμαίοι,(δηλ.Βυζαντινοί) λέει, είχαν τη δυστυχία οι αυτοκράτορές τους να είναι μαλθακοί και τρυφηλοί, ενδιαφερόμενοι μόνο για τις απολαύσεις τους. «H ολιγωρία και η οικουρότης αυτών που χειρίζονταν τα ρωμαϊκά πράγματα μάς έφερε τους ληστές ως δικαστές και τιμωρούς». Ο Αλέξιος Γ' «φερόταν ως εάν να προσπαθούσε με όλες του τις δυνάμεις να κάνει την Πόλη ένα πτώμα και να την καταστρέψει ολοσχερώς». Τη νύχτα της 17ης-18ης Ιουλίου του 1203 εγκατέλειψε τον θρόνο του και την Πόλη και τους κατοίκους της και δραπέτευσε στη Θράκη χωρίς να έχει ηττηθεί από τους σταυροφόρους. Πήρε μαζί του τα χρυσαφικά του και όλα τα χρήματα του δημόσιου ταμείου. 

Η συμφωνία της Κέρκυρας διαμέλισε την Βυζαντινή Αυτοκρατορία εγκαθιστώντας πλέον τους Λατίνους, κατόχους μεγάλων τμημάτων της.

 Ο χάρτης δείχνει την κατακομματιασμένη πρώην Αυτοκρατορία.

Πιο αναλυτικά θα δούμε μερικά από τα επί μέρους νέα Κράτη[10]:

  Επαίσχυντη Δόξα θα μπορούσε να χαρακτηριστεί όλο αυτό το ιστορικό κομμάτι που αναπτύχθηκε.

Δόξα στον Πάπα που αποφάσιζε και διοργάνωνε τις Σταυροφορίες, για να σκοτωθούν άνθρωποι, επειδή δεν είχαν την ίδια θρησκεία με αυτόν. Δόξα στον υπέργηρο Δόγη που ενώπιον του προσωπικού πλούτου  και του εμπορικού στόχου της Βενετίας, πέτυχε αφήνοντας τα κόκκαλα του λόγω γήρατος, στην Κωνσταντινούπολη

Ο τάφος του Δόγη στην Αγ.Σοφιά

Δόξα στον αυτοκράτορα, που για να επικρατήσει τύφλωσε τον νόμιμο και φυλάκισε τον γιο του.

 Δόξα στον Αλέξιο Δ! που για να ανεβεί στο θρόνο ξεπούλησε τα «εσώρουχά» του,την πίστη του και ότι χρήματα, που υποτίθεται θα εύρισκε, στα ταμεία του Κράτους, συναχθέντα από την μεγάλη φορολογία των κατοίκων.

 Δόξα τέλος σε όλους αυτούς τους τιτλούχους κόντηδες, μαρκησίους, βαρόνους, ιερωμένους  κ.λ.π που τυχοδιωκτικά σκότωναν ανθρώπους για μεγαλύτερα πλούτη και Επαίσχυντη Δόξα

Η Partitio terrarum imperii Romaniae (συνθήκη διαμελισμού της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας) υπογράφηκε την 1η Οκτωβρίου 1204. Σύμφωνα με αυτή, τα 5/8 της Κωνσταντινούπολης αποδίδονταν στο λατίνο αυτοκράτορα, ενώ τα υπόλοιπα 3/8 περιέρχονταν στον έλεγχο της Βενετίας.

---------------------------------------------------------------

 

 

  [1] Ο Ιννοκέντιος Γ΄ (1160 - 16 Ιουλίου 1216) ήταν Πάπας (1198-1216) και κόμης του Σένι.Γεννήθηκε το 1160 και το πραγματικό του όνομα ήταν Ιωάννης Λοθάριος. Σπούδασε θεολογία στο πανεπιστήμιο Παρισίων και δίκαιο στο πανεπιστήμιο της Μπολόνια. Το 1190 εκλέχτηκε καρδινάλιος. Εξελέγη Πάπας το 1198.