Το καζίνο "Ρολίνα" στην Κέρκυρα

ΡΟΛΙΝΑ

Γιὰ σὲνα ἀλήθεια ἐλύσσιαξαν τσ’ ἰντούστριας καβαλλιέρηδες,
Παλιοὶ μπασταρδοκόντηδες καὶ νιόπλουτοι σπιτσιέρηδες.

1904 Λορέντζος Μαβίλης

Το αρχικό βρετανικό νεκροταφείο βρίσκονταν στη θέση που σήμερα στεγάζεται το Ξενοδοχείο CORFU PALACE στην παραλιακή λεωφόρο της Γαρίτσας.

Σκοπός της Δημαρχίας Κέρκυρας ήταν η εκμετάλλευση του χώρου αυτού με την ανέγερση καζίνου. Το 1902 κρίθηκε αναγκαίο να ζητήσει η Ελληνική κυβέρνηση από την Μεγάλη Βρετανία την μεταφορά του νεκροταφείου σε ένα άλλο μέρος, παρέχοντας όλες τις απαραίτητες εγγυήσεις. Αρχικά το αίτημα αυτό δεν έγινε αποδεκτό από τους Άγγλους. Η Ελλάδα έκανε μεγάλες προσπάθειες για να έρθει στην δικαιοδοσία της το οικόπεδο όπου βρίσκονταν οι τάφοι των Άγγλων θανόντων κατά την διάρκεια της Αγγλικής Προστασίας των Ιονίων Νήσων. Η αντίρρηση  της μεταφοράς του νεκροταφείου  στηρίζονταν στο ότι θα απομακρύνονταν από την πόλη και στο ότι το οικόπεδο το οποίο  θα μεταφέρονταν θα έπρεπε να ήταν μεγάλο, τουλάχιστον ίσο με το παλιό  για να χωρέσει τα μνήματα αλλά και τους μελλοντικούς τάφους Άγγλων πολιτών. Όταν ήρθε σε γνώση των Βρετανών ότι η αρχική τοποθεσία προορίζεται για την ανέγερση καζίνο, το θεώρησαν  προσβολή προς τους νεκρούς τους. (1) Σύμφωνα με το πρακτικό της παραχώρησης τον Ιονίων νήσων και την Ένωση μετά της Ελλάδος κρατούσαν οι Βρετανοί την κυριότητα των Αγγλικών νεκροταφείων.    Οι ελληνικές αρχές δήλωσαν αρχικά πως ο χώρος που θα απελευθερώνονταν θα γίνονταν κήπος, ενώ στην συνέχεια, όταν προέκυψε το θέμα εκμετάλλευσης του χώρου από  βελγική εταιρεία δήλωσαν ότι στο υπό ανέγερση Καζίνο δεν θα υπήρχαν τυχερά παιγνίδια καθότι απαγορεύονταν από τον νόμο. Τελικά με απόφαση του Βρετανικού Κοινοβουλίου, παρ’ όλες τις αντιδράσεις που υπήρξαν, αποφασίστηκε η μεταφορά. Οι Άγγλοι μη έχοντας εμπιστοσύνη ζήτησαν η μετεγκατάσταση να γίνει με προσωπικό που θα εγγυόνταν  την ασφαλή μεταφορά  και την επίβλεψη του θα αναλάμβαναν Άγγλοι σταλέντες για το σκοπό αυτό. Οι ίδιοι για τούτο έστειλαν, μεταξύ άλλων, και δύο παρατηρητές.  

Η εφημερίδα ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΗ στο φύλλο της 9 Μαΐου 1904 δημοσιεύει:

ΜΙΣΕΛΛΗΝΙΚΑ ΑΙΣΘΗΜΑΤΑ

Τις 5 Μαΐου του αυτού έτους σε φύλλο της  αγγλικής εφημερίδος Dailly Express γράφτηκε ελεεινό δημοσίευμα, γεμάτο ανακρίβειες , το οποίο με το πρόσχημα κάποιων παρατηρήσεων σε σχέση με την εδώ γενόμενη μεταφορά των οστών των νεκρών που ήταν θαμμένοι στο παλιό Αγγλικό νεκροταφείο βρίσκει την ευκαιρία να επιτεθεί σε ότι είναι Ελληνικό. Ο αρθογράφος κατηγορεί την αγγλική Κυβέρνηση όπου επέτρεψε να ανεγερθεί χαρτοπαικτική λέσχη σε ιερό τόπο ( ενώ αυτό είναι απόλυτα ανακριβές διότι στον χώρο εκείνο θα γίνουν μόνο κήποι).

 Αναγράφει είτα ότι η μεταφορά των οστών εγένετο εν πάση αταξία κα χωρίς καμία εκδήλωση σεβασμού, προσθέτοντας και πολλά άλλα. Στο τέλος ειρωνεύεται την τελετή, που τελευταία έγινε στο αγγλικό νεκροταφείο και τον λόγο που έβγαλε ο Δήμαρχος Κερκυραίων, γράφοντας κάποιες περικοπές, υποσημειώνοντας αυτές τις οποίες σχολιάζει ειρωνικά.

Συντάκτης του άρθρου φέρεται ο Λόρδος Bruge καθότι το άρθρο φέρει την υπογραφή του. Ο κύριος αυτός είχε περάσει από την Κέρκυρα τον προηγούμενο χειμώνα για να πάει για κυνήγι απέναντι στην Ήπειρο. Αξιοσημείωτο δε είναι ότι από βεβαιώσεις αξιόπιστων προσώπων δεν ευρίσκετο καθόλου στη Κέρκυρα όταν έγινε η μεταφορά των οστών και η πρόσφατη τελετή που έγινε στο νεκροταφείο. Είναι φανερό ότι ο εν λόγω κύριος εμπνεύστηκε από κάποιον άλλον συμπατριώτη του που είναι εγκατεστημένος στην Κέρκυρα……..     

Πολλές είναι οι δημοσιεύσεις στον Αγγλικό τύπο για το οικόπεδο και την μεταφορά του νεκροταφείου. Οι Times  του Λονδίνου στις 12.6.1904 γράφουν: …αλλά έχει ρητώς καθοριστεί, λαμβάνοντας υπόψη τα συναισθήματα εκείνων που έχουν σχέσεις με  θαμμένους στο νεκροταφείο ότι το καζίνο δεν θα κατασκευαστεί. στον πραγματικό χώρο του παλιού ταφικού εδάφους, αλλά έξω, σε γη που ανήκει στην πόλη έτσι ώστε σε καμία περίπτωση να μην υπάρχουν τυχερά παιχνίδια στον ιερό χώρο της παλιάς ταφής,…. (2)

Η θέση που βρίσκονταν το Αγγλικό Νεκροταφείο .Διακρίνονται στο δεξιό μέρος της δεύτερης φωτογραφίας οι τάφοι των Άγγλων.

Βρισκόμαστε στην  εποχή  που η Κέρκυρα συγκέντρωνε το τουριστικό ενδιαφέρον ολόκληρης της Ευρώπης. Άγγλοι λόρδοι, με το πάθος κυνηγιού έρχονταν στο νησί να οργανώσουν τις κυνηγητικές τους εκδρομές προς την Ήπειρο που τα βουνά της πρόσφεραν «χοντρό» κυνήγι. Ευγενείς από την Αυστρία, ποτισμένοι με το πάθος των Ομηρικών μελετών και ακολουθώντας το προηγούμενο της Αυτοκράτειρας Ελισάβετ, περνούσαν στο νησί αυτό πολλές βδομάδες. Και μαζί με αυτούς Γάλλοι, Γερμανοί, Βέλγοι, Ιταλοί, αποτελούσαν την πελατεία των ξενοδοχείων «Σαιν Ζωρζ» και «Μπέλα Βενέτσια» με τα χρυσά σερβίτσια και τις πλούσιες «Κάβες». To κλίμα κατά συνέπεια ήταν ευνοϊκό για  μια επιχείρηση διεθνούς κλίμακας που στηρίζονταν εις «ολίγον απ' όλα», όπως η Εταιρεία Θαλασσίων Λουτρών  του Μόντε Κάρλο.(3)

 Όπως μας πληροφορεί ο ιατρός Hermann Weber, το νησί είχε γίνει γνωστό και ως θέρετρο υγείας μετά την επίσκεψη και παραμονή της αυτοκράτειρας Ελισάβετ (Σίσι) της Αυστρίας στο Γαστούρι. Η έντονη παρουσία μεγαλοαστών στο νησί επιβεβαιώνεται και από τις διαφημίσεις ευρωπαϊκών λουτροπόλεων, που φιλοξενούσε ο κερκυραϊκός τύπος. Η έστω και προσωρινή εγκατάσταση αριστοκρατών σε διάφορα θέρετρα ενίσχυε τη φήμη των περιοχών και τελικά οδηγούσε σε αύξηση της επισκεψιμότητας. Είναι προφανές πως η φήμη της Κέρκυρας μαζί με τον αρχιτεκτονικό και πολιτιστικό πλούτο της προσέλκυσαν το ενδιαφέρον υποψήφιων επενδυτών, οι οποίοι οραματίζονταν την ανάπλαση του νησιού σε θέρετρο πολυτελείας. Οι προτάσεις ήταν από διαφόρους ενδιαφερομένους. (4)

Το  θέμα δημιουργίας Καζίνο πρωτοεμφανίζεται το  1890  όταν η Εφημερίδα «Επόπτης» τον Ιούλιο του 1890 δημοσιεύει ένα άρθρο από την Κέρκυρα, με τίτλο Το Παικτείον και το Δημοτικόν Συμβούλιον. Οι πρόταση έγινε προς τον Δήμο Κερκυραίων. Σύμφωνα με το άρθρο το Δημοτικό συμβούλιο αποφάσισε να δώσει την άδεια,  με βάση τη πρόταση του Γάλλου επιχειρηματία, αλλά με την προϋπόθεση  να συμπεριληφθεί και ο όρος «τηρουμένων των διατάξεων των περί αστυνομικών  και του ποινικού δικαίου διατάξεων» . Την τροπολογία αυτή δεν δέχτηκε ο Γάλλος επενδυτής.(5)

Τις 28.2. 1900 η εφημερίδα των Αθηνών «Άστυ» δημοσιεύει:

«ΤΟ ΜΟΝΤΕ ΚΑΡΛΟ ΕΙΣ ΤΗΝ ΚΕΡΚΥΡΑΝ

Η ΑΓΟΡΑ ΤΟΥ ΑΧΙΛΛΕΙΟΥ

ΣΧΕΔΙΟΝ ΠΟΥ ΔΕΝ ΘΑ ΕΠΙΤΥΧΕΙ

Η εταιρία των καταστημάτων του Μόντε Κάρλο απεφάσισε να μεταφέρει αυτά αλλαχού, καθόσον η Κυβέρνησις του Μονακό δια την  ανανέωσιν του προνομίου εζήτησε να της χορηγήται ετησίως διπλάσιον επίδομα, τουτέστιν από 25 εκατομμύρια να δίδει 50. Η εταιρία ανανέωσε την σύμβασιν δι’ εν μόνον έτος.

 Απεφάσισε πλέον η εταιρία να μεταφέρει την έδραν εις άλλην πόλιν και προετίμησεν ως τοιαύτην την νήσον Κέρκυρα, της οποίας το γλυκύ και ευκραές κλίμα υπεραρκεί όπως προκαλέσει άφθονον συρροήν ξένων περιηγητών. Προς τον σκοπόν δε τούτον ηγόρασεν από τους κληρονόμους της αοιδίμου αυτοκρατείρας Ελισάβετ το «Αχίλλειον»  ανάκτορον αντί 2.400.000 χρ. φράγκων, το οποίον απεφάσισεν η εταιρία να μεταβάλει εις σανατόριον. Ωσαύτως ηγόρασεν εν τη εξοχικήν θέσει Γαρίτσα μεγάλας εκτάσεις γαιών, επί των οποίων θ’ ανεγείρει ξενοδοχεία, καφενεία, θέατρα και άλλα ψυχαγωγικά κέντρα, τα οποία θα καταστήσωσιν ευφρόσυνον την διαμονήν των ξένων εν Κερκύρα.

Η ίδια εταιρία θα κατασκευάσει μικρά ταχύπλοα ατμόπλοια, τα οποία θα εκτελώσι την μεταξύ Βρεντησίου και Κερκύρας συγκοινωνίαν δεκάκις τουλάχιστον της ημέρας, το οποίον νυν ούτε άπαξ της ημέρας δεν επιτυγχάνεται.

 Η εταιρία σκέπτεται να υποβάλει προτάσεις προς την Κυβέρνησιν, όπως τη χορηγηθεί προνόμιον, το οποίον θα προσεπικυρωθεί υπό ειδικής συμβάσεως ψηφισθησομένης υπό της Βουλής. Είναι δε διατεθειμένη να δίδει αντί προνομίου 12-15 εκατομμύρια ετησίως φόρον εις την Κυβέρνησιν.

Ως γνωστόν, παρομοίας προτάσεις διετύπωσαν προς την Κυβέρνησιν και άλλαι εταιρίαι , πρωθυπουργούντος του Τρικούπη, ο οποίος δεν εδέχθει αυτές φοβηθείς την κατακραυγήν του κοινού άτε μεταβαλλομένης της Κέρκυρας εις χαρτοπαικτικόν κέντρον.

Τοιούτους ενδοιασμούς, δικαίως άλλωστε, έχει και η σημερινή Κυβέρνησις, το σχέδιον δε της εγκαταστάσεως ρουλέττας εις την Κέρκυραν φαίνεται, ότι θα μείνει σχέδιον».

Η είδηση αυτή έχει ορισμένες ανακρίβειες όπως ότι αγόρασαν το Αχίλλειο  και οικόπεδα στην περιοχή της Γαρίτσας. Όμως η αναφορά   στην περιοχή Γαρίτσα μας δίνει την πεποίθηση ότι ζήτησε την περιοχή του Βρετανικού νεκροταφείου και έτσι η Ελλάδα απευθύνθηκε στην Μεγάλη Βρετανία για να ελευθερώσει τον χώρο αυτόν. 

Μια δεύτερη εκδοχή της ιδίας  πρότασης με τίτλο :«Η σύστασις του χαρτοπαιγνίου εν Κέρκυρα», εμφανίζεται στην Εφημερίδα Εμπρός, 26 Φεβρουαρίου 1900

Σύμφωνα με το δημοσίευμα, τον Φεβρουάριο του 1900, ο Ελβετός επιχειρηματίας Μαρκέζι επισκέφθηκε τον δήμαρχο Κέρκυρας Δ. Κόλλα, προτείνοντάς του να ιδρύσει σανατόριο στο νησί ως αντάλλαγμα για την άδεια ανέγερσης καζίνο. Ο Μαρκέζι οραματιζόταν ένα σχέδιο συνολικής ανάπλασης, το οποίο περιλάμβανε την κατασκευή  σανατορίων, τεχνητών λιμνών, , αναδασώσεις, κατασκευή πάρκων και πλατειών και αγορά δύο ατμόπλοιων για τη ναυτιλιακή γραμμή Μπρίντιζι-Κέρκυρα. Το κόστος της ανάπλασης υπολογιζόταν στα 25.000.000 ελβετικά φράγκα.Τον Σεπτέμβριο του ίδιου έτους ο δήμαρχος της Κέρκυρας επισκέφθηκε τον πρωθυπουργό, Γεώργιο Θεοτόκη, για να του διευκρινίσει πως η απόρριψη της ιδέας του σανατορίου θα κατέστρεφε οικονομικά το νησί. Είναι προφανές πως η εμπλοκή του Θεοτόκη σε αυτή τη συζήτηση συνδεόταν τόσο με την κερκυραϊκή καταγωγή του, όσο και με την προηγούμενη θητεία του στο δημαρχικό θώκο της πόλης.

Από τις δύο πιο πάνω προτάσεις συμπεραίνεται ότι ο Δήμαρχος του νησιού είχε την απαίτηση, από κάθε επενδυτή, να φτιάξει σανατόριο στην Κέρκυρα λόγω των αυξημένων κρουσμάτων φυματίωσης.

O Βέλγος επιχειρηματίας Βίκτωρ Νταρκουέν, (Μαρκέζι, Μαρκέ) (6) ζήτησε από το Δήμο να του παραχωρήσει τον Χώρο του Αγγλικού νεκροταφείου, εκεί που υψώνεται σήμερα το ξενοδοχείο «Κορφού Παλάς».

Η εφημερίδα «Ακρόπολις» ασχολείται, το πρώτο δίμηνο του 1902, πολύ με το θέμα της Ρολίνας και δημοσιεύει συνέχεια  επ’ αυτού σχόλια και άρθρα από τον μόνιμο ανταποκριτή της στην Κέρκυρα. Από την συνέντευξη με τον κ. Μαρκέ ,(7) της εταιρίας με τίτλο  «Ρολίνα εις την Κέρκυρα» προκύπτουν το τι ζητάει η εταιρία και τι προσφέρει καθώς, και τις απόψεις του για την επιτυχία της επένδυσης. Ο κος Μαρκέ ,Βέλγος επιχειρηματίας, γράφει το άρθρο, διατηρεί τρία καζίνο στο Βέλγιο. Μεταξύ των οποίων και το περίφημο  Κοπερσάλ της Οστάνδης. Το όνομα του καζίνου αυτού είναι Kursaal και σε ερώτηση ξένων δημοσιογράφων στη διοίκησή του, εάν όντως θα ανοίξουν καζίνο  στην Κέρκυρα απάντησαν ότι ουδέποτε υπήρξε τέτοιο ενδιαφέρον.

Επί πλέον στην εισήγηση της εταιρίας, όπως αναφέρεται στην συνέντευξη, προβλέπεται να ξοδευθούν 40 εκ. φράνκα για έξοδα και 3 εκ. για διαφήμιση. Επίσης 3 εκ. δι’ εξωραϊσμό της πόλης με ξενοδοχεία.

 …  "Αλλα τόσα διά τήν έξωράϊσιν πάλιν αυτής διά κήπων καφενείων θεά­τρων κτλ. 2 εκατομμύρια διά τήν διοργάνωσιν ίπποοροαικών αγώνων, κατά τό σύστημα  των Παρισίων Βρυξελλών και άλλων μεγάλων πόλεων. 'Υπέρ τάς 500.000 φρ. διά  περιστεροθήραμα. "Αλλα μεγάλα ποσά διά καζίνα διασκεδάσεων, μίαν λέσχην κατά τό σύστημα τού έν Μόντε Κάρλο, διά τό παίγνιον τού Ζατρικίου, και χίλια δύο άλλα πράγματα, τά όποία θά καταστήσουν τήν Κέρκυραν μοναδικόν τόπον διαμονής διά τους πλουσίους καθόλον τον κόσμον διά τάς εκτάκτους διασκεδάσεις της κτλ. Θά εγκαθιδρύση επίσης και ταχυτάτην συγκοινωνίαν μεταξύ Κέρκυρας και Μπρίντιζι και Πατρών. Η υπηρεσία θά γίνεται καθ’ εκάστην διά ταχυπλόων ατμόπλοιων τά οποία θά διανύουν 22 μίλια τήν ώραν…

 Η «Ακρόπολις» με δημοσίευμα της από 22 Ιανουαρίου 1902  γνωστοποιεί ότι συνεδρίασε το Δημοτικό Συμβούλιο  και απεδέχθη την πρόταση της εταιρίας. Σημειώνει  τους συμβούλους που συμμετείχαν και τους μειοψηφήσαντες.

Η απόφαση αυτή έφερε μεγάλη διχόνοια στον κόσμο της Κέρκυρας. Μια ομάδα αντιρολινικών  με κύριο εκφραστή της τον πνευματικό κόσμο  αντιδρά έντονα με επιχείρημα την ηθική κατάπτωση του πληθυσμού. Κύριοι εκφραστές της ο Λορέντζος Μαβίλης , Κωνσταντίνος Θεοτόκης, Γεώργιος Καλοσγούρος κ.α. Ο κόσμος αυτός άσκησε πολεμική για την «καζινοποίηση» της Κερκύρας με κάθε είδους δημοσιεύματα στον εγχώριο και  αθηναϊκό τύπο , υπογραμμίζοντας ότι αλλοιώνονταν οι παραδόσεις και o τρόπος ζωής της κερκυραϊκής κοινωνίας, ότι η ανηθικότητα, η έκλυση των ηθών, η εγκατάλειψη των αποδοτικών εργασιών, η κάμψη της παραγωγικότητας θα ήταν από τις συνέπειες της εγκατάστασης Καζίνου.

O Λ. Μαβίλης, θέλοντας να στιγματίσει όσους προωθούσαν την «καζινοποίηση» της Κέρκυρας, εκτός από άλλα δημοσιεύματα, έγραψε το παρακάτω δίστιχο .

Για σένα. ελυσάξανε της Ιντούστριας καβαλιέρηδες.Παλιοί μπασταρδοκόντηδες και νιόπλουτοι σπιτσέρηδες

Με διασκεδαστικό τρόπο  μας διηγήθηκε  ο Φώτος Γιοφύλλης πώς πρωτοαντίκρισε τον Μαβίλη το 1902. (Νέα Έστία, Χριστούγ. 1960, σ. 12)

Προσέξαμε πως γινόντανε μεγάλη φασαρία προς το μέρος της πλατείας (Σπιανάδας)... Πλήθος κόσμου έτρεχε, εφώναζε, θορυβούσε... Αποδοκίμαζε, Έβριζε και γιουχάιζε δυο ανθρώπους, πού προχωρούσανε μπροστά... Βαδίζανε γοργά βήμα και φαίνονταν πώς θέλανε ν' αποφύγουν τον κόσμο, πού τούς κυνηγούσε... Τέλος, με τη βοήθεια των χωροφυλάκων, οι δύο εκείνοι άνθρωποι στρίψανε σ' ένα στενό και χαθήκανε...Γυρέψαμε τότες να μάθουμε ποιοι ήτανε αυτοί οι δύο άνθρωποι και τι είχαν κάμει. Και μάθαμε τούτα:  o ένας είναι ο ποιητής Μαβίλης κι ό άλλος ο Ντίνος, ό γιός τού Κόντε Μάρκου Θεοτόκη. Αυτοί οι δύο θέλουνε το κακό τού τόπου μας. Θέλουνε να μποδίσουνε να γένει ή ρολίνα στην Κέρκυρα. 'Όλοι ξέρουμε πώς, αν γένει η ρολίνα, θα γλυτώσει, ο τόπος, θα πλέξουμε μέσα χρυσάφι! κι όμως αυτοί οι δύο θέλουνε μποδίσουνε την ευτυχία του τόπου μας. Γι’ αυτό δίκαια τούς προγκάνε τούς βρίζουνε... Πραγματικά, Εξακολουθεί Φ. Γιοφύλλης……., ό Μαβίλης κι' ο Θεοτόκης είχαν τότες αντισταθεί μ' όλους τούς τρόπους να εγκατασταθεί ρολίνα στ' ωραίο νησί. Είχανε γένει σχετικές προτάσεις από ξένη Εταιρία και φαινόντανε πώς "ή κυβέρνηση κι ό δήμος κάνανε σύμβαση να  ιδρυθεί ρολίνα στην Κέρκυρα. Πολύς κόσμος μάλιστα υποστήριζε σύσταση αυτού τού καταστήματος των τυχερών παιγνιδιών. "Έγινε ακόμα συλλαλητήριο στην πλατεία, εμίλησεν ένας τσαγκάρης και συντάχτηκε σχετικό ψήφισμα, πού ζητούσε να γένει γρήγορα ρολίνα «για να σωθεί ό τόπος».

     Δεν ήταν ή πρώτη απόπειρα για να  πραγματοποιηθεί τέτοια εγκατάσταση. Και αντίδραση είχε γίνει σφοδρή. Ο X. Γ. Σακελλαριάδης (8) ήταν  ό πρώτος που ανέφερε ένα ανυπόγραφο άρθρο πού δημοσιεύτηκε στο «Άστυ» «Μιαν φοράν για πάντα». (9)

Από το άρθρο αυτό θα αποσπάσουμε αυτά τα λόγια:

«0υδεις Κερκυραίος, άξιος τιμής να φέρηται το όνομα του εν τοις δημοτολογίοις της νήσου, διενοήθει ποτέ τοιαύτην βδελυγμία. Ουδείς Κερκυραίος εφαντάσθη, οτι δύναται ποτέ νήσος ελληνική και δει η Κέρκυρα, να κερδοσκοπήσει τού παγκοσμίου ελαττώματος της χαρτοπαιξίας, γινομένη άσυλον και ιερόν των διψομανιών τού ξένου χρήματος και βάφουσα ερυθράς τας ωραίας αυτής ακτάς, εις τας οποίας ή Ναυσικά,

Προσέξαμε πως γινόντανε μεγάλη φασαρία προς το μέρος της πλατείας (Σπιανάδας)... Πλήθος κόσμου έτρεχε, εφώναζε, θορυβούσε... Αποδοκίμαζε, Έβριζε και γιουχάιζε δυο ανθρώπους, πού προχωρούσανε μπροστά... Βαδίζανε γοργά βήμα και φαίνονταν πώς θέλανε ν' αποφύγουν τον κόσμο, πού τούς κυνηγούσε... Τέλος, με τη βοήθεια των χωροφυλάκων, οι δύο εκείνοι άνθρωποι στρίψανε σ' ένα στενό και χαθήκανε...Γυρέψαμε τότες να μάθουμε ποιοι ήτανε αυτοί οι δύο άνθρωποι και τι είχαν κάμει. Και μάθαμε τούτα:  o ένας είναι ο ποιητής Μαβίλης κι ό άλλος ο Ντίνος, ό γιός τού Κόντε Μάρκου Θεοτόκη. Αυτοί οι δύο θέλουνε το κακό τού τόπου μας. Θέλουνε να μποδίσουνε να γένει ή ρολίνα στην Κέρκυρα. 'Όλοι ξέρουμε πώς, αν γένει η ρολίνα, θα γλυτώσει, ο τόπος, θα πλέξουμε μέσα χρυσάφι! κι όμως αυτοί οι δύο θέλουνε μποδίσουνε την ευτυχία του τόπου μας. Γι’ αυτό δίκαια τούς προγκάνε τούς βρίζουνε... Πραγματικά, Εξακολουθεί Φ. Γιοφύλλης……., ό Μαβίλης κι' ο Θεοτόκης είχαν τότες αντισταθεί μ' όλους τούς τρόπους να εγκατασταθεί ρολίνα στ' ωραίο νησί. Είχανε γένει σχετικές προτάσεις από ξένη Εταιρία και φαινόντανε πώς "ή κυβέρνηση κι ό δήμος κάνανε σύμβαση να  ιδρυθεί ρολίνα στην Κέρκυρα. Πολύς κόσμος μάλιστα υποστήριζε σύσταση αυτού τού καταστήματος των τυχερών παιγνιδιών.

"Έγινε ακόμα συλλαλητήριο στην πλατεία, εμίλησεν ένας τσαγκάρης και συντάχτηκε σχετικό ψήφισμα, πού ζητούσε να γένει γρήγορα ρολίνα «για να σωθεί ό τόπος».

     Δεν ήταν ή πρώτη απόπειρα για να  πραγματοποιηθεί τέτοια εγκατάσταση. Και αντίδραση είχε γίνει σφοδρή. Ο X. Γ. Σακελλαριάδης (8) ήταν  ό πρώτος που ανέφερε ένα ανυπόγραφο άρθρο πού δημοσιεύτηκε στο «Άστυ» «Μιαν φοράν για πάντα». (9)

Από το άρθρο αυτό θα αποσπάσουμε αυτά τα λόγια:

«0υδεις Κερκυραίος, άξιος τιμής να φέρηται το όνομα του εν τοις δημοτολογίοις της νήσου, διενοήθει ποτέ τοιαύτην βδελυγμία. Ουδείς Κερκυραίος εφαντάσθη, οτι δύναται ποτέ νήσος ελληνική και δει η Κέρκυρα, να κερδοσκοπήσει τού παγκοσμίου ελαττώματος της χαρτοπαιξίας, γινομένη άσυλον και ιερόν των διψομανιών τού ξένου χρήματος και βάφουσα ερυθράς τας ωραίας αυτής ακτάς, εις τας οποίας ή Ναυσικά, τού Αλκινόου ή Κόρη, υπεδέξατο ναυαγόν τον Όδυσσέα, διά του αίματος των αυτοχείρων θυμάτων της ρουλέτας. Αλλ' αν, γένοιτο, ήθελεν υπάρξει Κερκυραίος, τού οποίου το δέρμα θα διατρέχει φρίκη προ τοιαύτης ατιμώσεως, υπόθεσης καθ' ης διατόρως διαμαρτυρόμεθα, η Ελληνική Κυβέρνησις βεβαίως δεν δύναται να λησμονήσει  ότι η Κέρκυρα είναι νήσος Ελληνική και ότι κατ' ακολουθίαν ή τιμή αυτής είναι αλληλένδετος και αλληλέγγυος πες την τιμήν ολοκλήρου τού Ελληνικού "Έθνους».

Ο Μαβίλης, μετά την ψήφιση από το Δημοτικό Συμβούλιο της ίδρυσης του καζίνο νόμισε, ότι ήταν καιρός να ενεργήσει. 'Ήθελε να ξέρει ποιες ήταν οι διαθέσεις της Κυβέρνησης, Βουλής και  των δημοσιογράφων της Αθήνας σχετικά με το ζήτημα. Στις 23 Γενάρη έστειλε στο φίλο του, Γιάννη Βλαχογιάννη, τη παρακάτω επιστολή (10)

Φίλτατε Βλαχογιάννη!

Σε παρακαλώ να κινηθείς γρήγορα. και να γράψεις ή να βάλεις να γράψουν κατά της Ρολίνας. Οι σύμβουλοί μας και πάλιν μας επόμπευσαν. Εψήφισαν 10 υπέρ της Ρολίνας και 3 κατά. Κοίταξε τι γίνεται εκεί και γράψε μου. Έβουβάθηκαν όλοι. Διαθέτονται εκατομμύρια και πολλοί μωροί εδώ πιστεύουν, κατορθωθεί να δωροδοκηθούν βουλευτές και δημοσιογράφοι, διά να σιωπήσουν. Δεν δύναμαι να παραδεχθώ ότι εφθάσαμε σε τέτοιο σημείον εξαχρειώσεως. Εδώ είναι οι συνηθισμένοι, πού υποστηρίζουν αυτό και εξάπτουν την όρεξιν του πλήθους με μυθώδεις επαγγελίες.  Μη δυνάμενοι επί πλέον να χορτάσουν τα πλήθη διά δημοσίων έργων ή  ιδιωτικών Κληροδοτημάτων και φοβούμενοι μήπως στραφεί επί τέλους κατ' αυτών, προς εξασφάλισιν τού πολιτικού των μέλλοντος αποφάσισαν να πωλήσουν την τιμήν της Κερκύρας, ήτις άλλοτε εθυσίασε την υλικήν της ευμάρειαν εις την εθνικήν της αποκατάστασιν. Σε παρακαλώ να με συμπαθήσεις, αν δεν σου έγραψα τόσον καιρόν. Έχρειάζετο τόσο μεγάλο κακό σαν και τούτο, διά vα βγω από τη νάρκην μου εις την οποίαν και πάλιν θα βυθιστώ, όταν περάσει τούτη η αφορμή. Γράψε μου, αν μπορείς, ποιές εφημερίδες νομίζεις ότι θα αναλάβουν τον αγώνα. Πήγαινε στον Λυκούδη και πες του να γράψει προς Θεού δυνατά και ωραία σαν άλλη φορά (1) Μη λείψεις. 'Eγώ σε αγαπώ και σε χαιρετώ.

Λορέντσος

Είτε από μικροπονηριά είτε από κακία κάποιος κατεργάρης τόλμησε να τον διαβεβαιώσει ότι μετάνιωσε ο Πολυλάς πού,  είχε πολεμήσει τους οπαδούς της ρολίνας. Θύμωσε τότε ό Μαβίλης και στις 27 Γενάρη 1902 έγραψε πάλι στον Γ. Βλαχογιάννη και έστειλε εσώκλειστη μια διάψευση (με  ημ. 27. 1. 1902 ) να τυπωθεί από μιαν εφημερίδα της Αθήνας. Την έφερε στο φώς το Νέον Άστυ τού Δ. Κακλαμάνου (11). (12)

Φίλτατε Έπαχτίτη !

Σού έγραψα και άλλο γράμμα αλλά δεν μου απάντησες. ΄Av είσαι θυμωμένος θα σού περάσει. Εv τοσούτο σε παρακαλώ να μεταβείς εις τα γραφεία τού  «N."Άστεως» ή της « Ακροπόλεως » να συστήσεις να μου τυπωθεί μια διάψευσις σχετική με το ζήτημα της Ρολίνας. Σε παρακαλώ ‘όμως μη γελάσης, να πεις  τού Κακλαμάνου νά μη γράψει επαίνους και κολοκύθια εμπρός εις τ’ όνομά μου, γιατί τότε χάνει η διάψευσις όλη τη σοβαρότητα. Σε παρακαλώ νά το λάβης υπό σπουδαίαν έποψιν και να κάμης σύ ότι δυνατόν δια να γίνει θόρυβος κατά της Ρολίνας,  μη τύχη και περάσει στη βουλή  τέτοιο ντροπερό νομοθέτημα. Μας εντρόπιασαν οί σύμβουλοι εμάς τους Κερκυραίους. Δεν είναι τώρα σωστά vα ντροπιασθή το έθνος. Όπως σε γνωρίζω δεν αμφιβάλλω πού θα πράξης και σύ ότι είναι δυνατόν. Και τότε θα σε αγαπώ ακόμη περισσότερο και ας μη σού γράφω .Αυτά σού γράφω και στο περασμένο μου γράμμα που δεν ξέρω αν τόλαβες αφού δεν απαντάς. ΄H δεν είσαι στας Άθήνας ; Την διεύθυνσίν σου δεν την θυμάμαι πλειό ούτε μπορώ να την εύρω με την αταξίαν που έχω στα χαρτιά μου.Ελπίζω όμως ότι καθώς και άλλοτε τα γράμματά μου θα σού φθάνουν εγκαίρως Σε εξορκίζω να κουνηθής. Πες μου ότι θέλεις,  βρίσε με μαγάρι αλλά κάμε ότι σου ζητώ.

O φίλος σου

Λορέντσος

Επί του προκειμένου επεμβαίνει  και ο Γεώργιος Καλοσγούρος που δημοσιεύει επιστολή της γυναικαδέλφης του Πολυλά, Ασπασίας Σορδίνα Ρίγλερ η οποία κατακρίνει την δημοσιογραφία γύρω από το όνομα και τη στάση του Πολυλά. (13)

Κι ο Kωνσταντίνος Θεοτόκης έλαβε μέρος στον αγώνα. Tο  άρθρο του «H Ρολίνα. Επιστολή προς τούς Κερκυραίους», από την 3 Φλεβάρη 1902 τυπώθηκε στην  Άκρόπολιν τις 11. 11. 1902. (14)

Ο Ντίνος Θεοτόκης στην επιστολή του αυτή δεν μπορεί να αποφύγει την σοσιαλιστική του ιδεολογία η οποία όμως στη  παρούσα περίπτωση τον κάνει να είναι αλληλοσυγκρουόμενος.  Μιλάει για τους εργάτες και την μεσαία τάξη, οι οποίοι ήταν μαχητικοί  υπέρ της δημιουργίας του καζίνο και προσπαθεί να τους μεταπείσει, ενώ δηλώνει ότι αυτός με τη θέση του, ενάντια στην ίδρυση του καζίνο, πάει κόντρα στο συμφέρον του μια και είναι μεγαλοκτηματίας και τα κτήματα του θα πάρουν αξία. Επίσης κατηγορεί τον κλήρο γιατί δεν παίρνει θέση επί του ζητήματος που διχάζει την Κερκυραϊκή κοινωνία. 

« Ότι γίνεται στή Δύση, γράφει ό K. Θεοτόκης, σ' έμάς δε συγχωριέται  τό χώμα τούτο είνε άγιώτατο. Ελλάδα και ηθική  διαφθορά είνε πράματα ένάντια που δυνατό δεν είνε να ύπάρχουν άντάμα. Καί ίσα ίσα γιά τούτο οι πλέον υπέρμαχοι της ρολίνας είνε ή απάτριδες ξένοι, κατεργαρέοι φευγάτοι για εγκλήματα από τον τόπο τους, ή άρνησι πάτριδες δικοί μας, πού ο εύγενικός λαός της Κέρκυρας άλλοτες είχε μισήση με  δίκηο»  Έπειτα προσθέτει δυο έπιχειρήματα πού δέν είναι χωρίς αξία: «Το συμφέρο! Τα πλούτη, τά μαγεμένα παλάτια, άφθονία πού τάζουν οί μιαροί ύποστηριχτές τής ρολίνας ποιους θα ώφελήσουν; Τόν έργατικό λαό; Άλλά αν τα κέρδη γενούν μεγαλήτερα θ' άξιώσουν και τά έξοδα, γιατί και νοίκια και θροφές και τάλλα θα άκριβήνουν. Tή μεσαία τάξη τών έμπόρων καί τών ύπαλλήλων;— Βέβαια όχι, το κράτος δεν θα δίνει περσότερους μισθούς και οί εμποροί μας δε θα δύνανται νά μετρηθούν με τούς ξένους πού θάχουν κεφάλαια άφθονα και πείρα πλειότερη, νάρθοΰν άπληστοι v' άρπάξουν τές εργασίες.  Ο τόπος βέβαια θα πλουτήνη μα ποιός χαίρεται τά καλά του». Το δεύτερο επιχείρημα αφορά την ηθική: «0ί ξένοι που θά μάς καταφρονούν εμάς και το έθνος και τήν πίστη, πλούσιοι και παντοδύναμοι στον τόπο μας με τά χρήματα, στά  λαμπρά παλάτια πού θα χτίσουν, θά μαυλίζουν τες άγνές παρθένες μας και τούτες, γιατί έδώ θα δοξασθή ή ακολασία, θα ζηλέψουν τές νειόφερτες άπό τα πέρατα τού κόσμου άμαρτωλές και θά παραιτούν τη φτωχή πατρική σκέπη, γιά να παραδίδονται στούς άνήθικους κατακτητές τού νησιού μας.» κι συγγραφεύς κλείνει έτσι την επιστολή του: «Το μεγαλήτερο που ποθώ είναι να σας παρακινήσω στο καθήκον , σάς ξυπνήσω άπό άνεξήγητο λήθαργο και νάχω τη συνείδησην αναπαμένη που το χρέος μου σαν Κερκυραϊος, σάν "Ελληνας, το έκαμα» (15) Παράλληλα οι ρολινικοί προβαίνουν σε βίαιες εκδηλώσεις προς τους ενάντιους της ίδρυσης του καζίνο.  «Ακρόπολις» 12.2.1902…… Ο κόσμος ιδία της κατωτέρας εργατικής τάξεως γαργαλισθείς εκ πολλών ελπίδων εφανατίσθη μέχρις απελπιστικού σημείου…… συνήλθον τινές και προέβησαν εις αποδοκιμασίας κατά του συντάκτου του άρθρου της ρολίνας, του Κου Γεωργ.Θεοτόκη καθημένου εις την πλατείαν μετά του Κου Μαβίλη εις το καφενείον «Ευρώπη»….. Δυστυχώς αι αρχαί δεν ηδυνήθησαν να προλάβουν τας απρεπείς σκηνάς……(16)

 «Ακρόπολις» 12.2.1902 …Ο κ.Γ.Θεοτόκης εδήλωσεν ρητώς εις φίλους του βουλευτάς, ότι ουδεμίαν λαμβάνει ευθύνην δια τα γενόμενα εν τη νήσω, ότι ουδείς ποτέ εσκέφθη σοβαρώς περί της εγκαταστάσεως  ρολίνας και επισήμου χαρτοπαιγνίου και ότι είνε αξιοκατάκριτοι οι υποθάλπτοντες όνειρα τοιαύτα παρά τω Κερκυραϊκω λαώ, όστις δεν έχει ανάγκην  ρολίνας να ευημερήση……(17)

«Ακρόπολις» 23.2.1902….Οι αποδοκιμασίες είχαν έντονο χαρακτήρα…εν σφυριγμοίς και γιουχαισμοί, οι ζωηρότεροι όμως των διαδηλωτών δεν ηρκέσθηκαν εις τούτο αλλά μετέβησαν εις τας οικίας των αντιρολινικών κκ. Θεοτόκη,Μάνεση, Μυλωνόπουλου και εκτός των γιουχαισμών έρριψαν και λίθους κατά των παραθύρων….

Οι φωνές των διαδηλωτών διέσχιζαν όλη την πόλη. Συνθήματα όπως:

-Ζήτω η Ρολίνα

-Κάτω κακούργοι Ιησουίτες

κυριαρχούσαν σε όλους τους δρόμους.

Συνελήφθησαν 7 άτομα μεταξύ των οποίων οι ευυπόληπτοι πολίτες  Πιζάνης, Δεμπόνος ,Κάρτερ. Οι συλληφθέντες θεωρούνται φιλήσυχοι  εμπορευόμενοι και κτηματίες. Παρόλα αυτά μετά τη σύμφωνη γνώμη οδηγήθηκαν στις φυλακές προφυλακισθέντες. Ομοφώνως ή κοινή γνώμη ετάχθη υπέρ τού ζητήματος. Επιστήμονες, Ιατροί, δικηγόροι, καθηγητές, κτηματίες, πολιτευόμενοι πτωχοί εκφράζονται υπέρ.  Οι σε μεγάλο αριθμό ενάντιοι της ρουλέτας αναφέρονται σε λόγους και επιχειρήματα κενά, περίτου κινδύνου της ηθικής εκλύσεως των ηθών, τους οποίους καταρρίπτουν με ευχέρεια οι υπέρμαχοι της ρολίνας χαρακτηρίζοντας αυτούς καθαρά ουτοπικούς, διότι ή ρολίνα, όπως ισχυρίζονται, χωρίς να προσθέσει ουδέν εις τις συμβαίνουσες, στην Κέρκυρα ανηθικότητες, θα επιφέρει τηνανόρθωση των οικονομιών του τόπου, σώζουσα έτσι τον πληθυσμό από της μεγαλύτερης πληγής της ανηθικότητας της φτώχειας.

 Η «Ακρόπολις» θέλοντας να ερευνήσει το όλο θέμα από οικονομικής άποψης κάλεσε γνωστό οικονομολόγο ο οποίος μελετώντας την επένδυση κατέληξε:

….Από οικονομική άποψη η επένδυση είναι σωτήρια όχι μόνον τοπική αλλά και δι’ όλην ακόμη την Ελλάδα δια πολλούς λόγους. Πρώτος εξ αυτών είνε ότι ετησίως θα εισάγεται πολύς χρυσός εκ του εξωτερικού χάρις εις την διαμονήν   απλώς των ξένων εν Κερκύρα. Δεύτερος είνε ότι η από της Κερκύρας περιοδεία της Ελλάδος δια τους παρεπιδημούντας τυχόν εκεί δεν θα είναι παρά ζήτημα ολίγων ημερών και ολίγων χρημάτων δι’ αυτούς, αφού προϋποθέτει ότι θα είναι πλούσιοι και συνεπώς θα δύνανται ανέτως να δαπανήσουν χρήματα. Τρίτος λόγος είνε η πυκνή και ταχύτατη συγκοινωνία ήτις βοηθουμένη και δια των σιδηροδρόμων Πειραιώς-Συνόρων θα φέρη την Ελλάδα εις αμεσωτέραν επικοινωνίαν μετά της λοιπής Ευρώπης, προς την οποίαν σήμερον συνδεόμεθα   ωσάν ν’ αποτελούμεν κανέν κράτος της Απωτάτης Ανατολής. Εγώ υπολογίζω ότι τουλάχιστον 5-10 εκατομμύρια φράγκων χρυσών, αληθινών όμως και όχι κατά φαντασίαν θα εισάγωνται εις την Ελλάδα, μέγιστον δηλαδή κέρδος, δυνάμενον μετ’ ου πολύ ν’ αντισταθμίση τα πολλά και υπέρογκα έξοδα όπως και την έλλειψιν του χρυσού, πράγματα εις τα οποία οφείλεται καθαρώς η καταπληκτική αύτη ύψωσις του συναλλάγματος….. 

Ο άνθρωπος αυτός στη συνέχεια μιλά για τα θέματα της ηθικής και καταλήγει…. Ότι όλα τα χρυσά όνειρα τα οποία πλέκει η Ρολίνα εις την Ελλάδα πρέπει να την αποκρούσωμεν, διότι θα αποτελεί στίγμα δυνάμενον να παραβλάψη εις το μέλλον ύψιστα εθνικά συμφέροντα. (18)

Τελικά η έγκριση δόθηκε. Ο Βέλγος επιχειρηματίας Βίκτωρ Νταρκουέν, ζήτησε και πήρε από το Δήμο τον Χώρο του νεκροταφείου. Ο μηχανικός Vilentini υπέγραψε, κατ' εξουσιοδότηση του Νταρκουέν τη σύμβαση με το Δήμο Κερκυραίων .

 Διαφημιστικό ταχυδρομικό δελτάριο. Υπογραφή Valentini

Σε εκτέλεση της σύμβασης ο Δήμος παραχώρησε για τη μεταφορά του Αγγλικού Νεκροταφείου νέο χώρο κοντά στις φυλακές. Η μεταφορά άρχισε το 1902 και έληξε το 1904. Ο Vilentini, χρηματοδοτούμενος από τον Νταρκουέν, έκτισε το κτίριο της Ρολίνας, που υπάρχει ακόμη σήμερα  στον χώρο που βρίσκεται  το «Αρχαιολογικό Μουσείο» και στο  « Κορφού Παλάς» κτίστηκε το κτίριο των Λουτρών, ένα ωραιότατο νεοκλασικό κτίριο που καταστράφηκε από τους βομβαρδισμούς του πολέμου και στη συνέχεια κατεδαφίστηκε.(19)

(Το κτήριο των λουτρών το 1917 χρησιμοποιήθηκε ως εργαστήριο Βακτηριολογίας)

H επιχείρηση όμως, που θέλησε να στήσει o Νταρκουέν, δεν πήγε καλά. Τα κεφάλαια που διέθετε απορροφήθηκαν από τις κτιριακές εγκαταστάσεις, προτού δε να ιδρύσει κάποια μετοχική εταιρεία ώστε να βρει κεφάλαια, δεν ευδοκίμησε. Επίσης απέτυχαν και διάφορες άλλες προσπάθειες, μέχρις ότου ιδρύθηκε το 1904 στο Βερολίνο η Korfu Kompagnie Actien Gessellschapt (Κερκυραϊκή Μετοχική Εταιρεία) 5 εκατ. φράγκων κατανεμημένο σε 10.000 μετοχές των 500 φράγκων.

Από το κεφάλαιο αυτό καταβλήθηκε μόνον το 10 % , δηλ. 500.000 φράγκα. Tα υπόλοιπα 90 % των μετοχών παραχωρήθηκαν στην Εταιρεία Σκρά και Σία, η οποία εμφανίστηκε να κατέχει το προνόμιο της εκμετάλλευσης των εγκαταστάσεων της Ρολίνας, έπειτα από παραχώρηση των αρχικών αναδόχων. Πρέπει να σημειωθεί ότι η παραχώρηση των Λουτρών και της Λέσχης είχε εκτιμηθεί σε 900.000 φράγκα από τους άμεσα ενδιαφερομένους.(20) Επίσης έκθεση των μηχανικών Vilentini, και Λοπρέστη (του Δήμου) ανέβαζε την αξία των οικοπέδων, που ανήκαν στο Δήμο, σε 1.385.000 δραχ., των δε οικοδομών σε 392.000 Για τα περιουσιακά αυτά στοιχεία, που, κατά την ευνοϊκότερη εκδοχή , στοίχιζαν 900.000 φράγκα, παραχωρήθηκαν μετοχές 4.5 εκατ. φράγκων, δηλ. το πενταπλάσιο.

Από τη στιγμή αυτή αρχίζει η απάτη. Οι μετοχές προσφέρονται προς πώληση από επιτήδειους πωλητές με μεγάλη προμήθεια. Την προσφορά συνόδευαν πομπώδης διαφήμιση και πλούσιες υποσχέσεις. Πολυτελή έντυπα πλημμύρισαν ολόκληρη την Ευρώπη. « H  Κέρκυρα γραφόταν σ' αυτές, είναι ένα από τα ωραιότερα ελληνικά νησιά, το μαργαριτάρι της Μεσογείου. Διαθέτει ένα μεγαλόπρεπα οργανωμένο Καζίνο με (cercles prives), στο οποίο ήδη φιλοξενούνται 14.000 μέλη, μεγάλα οικοδομήματ, μέσα σε κιγκλίδωμα, επί 15.500 τετρ. μέτρων στην παραλία Ελισάβετ. Ελεύθερα χρεών αποτελούν ιδιοκτησία της Εταιρείας Σκρά & Σία. (21) 

Δεν υπήρξαν λίγοι οι αφελείς που έπεσαν στην παγίδα, παρασυρόμενοι όχι μονάχα από τις διαφημίσεις,

Διαφημιστικό ταχυδρομικό δελτάριο σταλέν το 1904. Διαφημίζει τα λουτρά και το καζίνο.

αλλά και τα ονόματα των μελών του Δ. Συβουλίου, μεταξύ των οποίων ένας στρατηγός, σεβαστά όλα μεταξύ της γερμανικής κοινωνίας. Για την επιτυχία της απάτης αρκεί να σημειωθεί ότι πληρώθηκαν για προμήθειες 160.000 μάρκα της εποχής εκείνης. Οι ιδρυτές της Εταιρείας ταξίδευαν συχνά στην Κέρκυρα, χρεώνοντας τα ταξίδια αυτά με σημαντικά ποσά. 'Όταν δε αντιμετώπιζαν οικονομικές δυσχέρειες πρόσφεραν σε διαφόρους τη Γενική Διεύθυνση της Εταιρείας και παχυλούς μισθούς με αντίκρισμα την αγορά αριθμού μετοχών. Όταν και η μηχανή αυτή έπαψε να αποδίδει, ενεχυρίασαν τις μετοχές. Όλοι  αυτοί οι συνδυασμοί επέτρεπαν στους κυρίους Σκρα και Σία να ζουν πλουσιοπάροχα μολονότι οι επιχειρήσεις της Κέρκυρας δεν πήγαιναν καθόλου καλά. Επειδή όμως σ' όλα τα πράγματα υπάρχει ένα τέλος, συνέβη κάποτε ένας από τους «αφελείς» μετόχους να καταλάβει ότι ζημιώνεται. Προσέφυγε στη δικαιοσύνη, η οποία με τη σύλληψη των κυριοτέρων αυτουργών της απάτης, έθεσε τέρμα στη μηχανή του  Καζίνου.

H τελευταία πράξη της απάτης παίχτηκε στο Δικαστήριο της γερμανικής πόλης Κολωνία , ενώπιον του οποίου παραπέμφθηκαν να δικαστούν οι ιδρυτές και το Δ. Συμβούλιο της «Κερκυραϊκής Μετοχικής Εταιρείας», για απάτη. H δίκη κράτησε πολλές ημέρες (Ιούνιος- Ιούλιος 1909) πολλές αποκαλυπτικές λεπτομέρειες δημοσιεύθηκαν στο γερμανικό τύπο της εποχής. (22)

Mε τη δίωξη της «Σκρα και Σία» τερματίστηκε η δραστηριότητα της στην Κέρκυρα. Οι εγκαταστάσεις της Ρολίνας περιήλθαν εξ ολοκλήρου στο Δήμο Κερκυραίων και λειτούργησαν υποτυπωδώς μερικά χρόνια. Δεν κατέχουμε στοιχεία το πως λειτούργησε. Κερκυραϊκή όμως εφημερίδα του 1909, με τίτλο « H Λέσχη των Ξένων», δημοσιεύει το παρακάτω κείμενο : « Την προπαρελθούσαν Τρίτην ήρξατο η λειτουργία της παρά την Λεωφόρον Ελισάβετ ιδρυμένης Λέσχης των Ξένων. Εδόθη προς τούτο μουσική συναυλία υπό του φημισμένου Quatuor Fitzner, παρετέθη δε πλουσιώτατον κυλικείον υπό_του κομητάτου προσεκλήθη και παρέστη το άνθος της Κερκυραϊκής κοινωνίας. Εκάστην εσπέρα η Ορχήστρα της Φιλαρμονικής Εταιρείας, δίδονται δε, απογευματινέ, κατά Κυριακή. Ως πληροφορούμεθα, πλείστοι διέρχονται τας ώρας αυτών εκ τε των αλλοδαπών και των Κερκυραίων, πάντες δε αποχωρούσι αποκομίζοντες άριστας εντυπώσεις εκ τε του Ευρωπαϊκού όλως διακόσμου του εκ του υπό την διεύθυνσιν του  K. Δομπάη Αμερικανικού Μπαρ.» (23)

Μια είδηση έρχεται από τους Times του Λονδίνου: Eκκαθάριση της εταιρίας Anglo-Adriatic Syndicate (Limited). Ο εκκαθαριστής ανέφερε ότι η εταιρεία ιδρύθηκε τον Φεβρουάριο του 1910, με ένα ονομαστικό κεφάλαιο £ 50.000 για τη διεξαγωγή μιας επιχείρησης τυχερών παιχνιδιών στο Καζίνο στη Κέρκυρα, και για έργα δημοσίου χαρακτήρα στην Ελλάδα. Η εταιρεία συνέχισε τις δραστηριότητές της για περίπου τρεις μήνες, οι καιρικές συνθήκες όμως ήταν τόσο κακές και οι επισκέπτες δεν πήγαν στο νησί. Τελικά τα έπιπλα κατασχέθηκαν από τις τοπικές αρχές και πωλήθηκαν για να πληρώσουν τοπικά χρέη. (24)

Πλήρης ο χώρος: Το καζίνο στο βάθος, δεξιά το κτήριο των λουτρών και οι κήποι.

Εξετάζοντας όλη αυτή τη ιστορία της ίδρυσης της Ρολίνας στην Κέρκυρα, διαπιστώνουμε τον διχασμό του Κερκυραϊκού λαού και την αντιπαλότητα μεταξύ δύο μερίδων του πλήθους. Ποιο ήταν το βαθύτερο αίτιο που οδήγησε σ’ αυτή τη σφοδρή αντιπαράθεση; Εάν παρατηρήσουμε τα επιχειρήματα των δύο πλευρών θα δούμε ότι εκ μέρους των ρολινικών το αίτημα ήταν να πέσει χρήμα στην αγορά. Η αστική τάξη που είχε πλέον υποκαταστήσει στον πλούτο το αρχοντολόι, είχε συγκεντρώσει στα χέρια της την αγορά, καθότι οι περισσότεροι ήταν έμποροι και ήθελαν την αύξηση των κερδών. Αυτό θα το πετύχαιναν μέσω της μεγαλύτερης κατανάλωσης από τους παίκτες του καζίνο και τους επισκέπτες που θα έρχονταν.  Βλέπουμε να συμμετέχουν στις διαδηλώσεις ευυπόληπτα μέλη της Κερκυραϊκής κοινωνίας και μάλιστα να συλλαμβάνονται σαν ταραξίες. Οι εργάτες είναι φυσιολογικό να συμπράττουν με την παράταξη αυτή με σκοπό να βρίσκουν δουλειά, να αυξήσουν τα έσοδα τους και να καλυτερεύσουν τη ζωή τους. Αξιοσημείωτο εργαζόμενοι και εργοδότες να διαδηλώνουν μαζί..

Οι αντιρολινικοί ήταν μια συντηρητική μερίδα που προέρχονταν από ένα πολύ παλιότερο σύστημα, των ευγενών γαιοκτημόνων. Ήταν τα απομεινάρια και τα τελευταία υπολείμματα μιας τάξης αρχόντων, η οποία μέσω των αιώνων  οδηγήθηκε στον οικονομικό ξεπεσμό. Ναι μεν είχαν μεγαλύτερη μόρφωση, λόγω των δυνατοτήτων των προγόνων τους να τους χρηματοδοτήσουν, αλλά η ανεπτυγμένη ιδεολογική σκέψη τους ήταν πλέον μακριά από τον ρεαλισμό. Μόνο τους επιχείρημα η «ηθική». Ποια  ήταν η ηθική επί φεουδαρχίας; To σύνθημα αυτό ήταν εκτός τόπου και χρόνου. Τι έκαναν στην περίπτωση της ρολίνας; Μια απέλπιδα άμυνα στις νέες συνθήκες.

  Κατά την Ενετοκρατία η εχθρότητα των αστών και των λαϊκών στρωμάτων στρέφεται κατά των ευγενών και κατά των Ενετών προστατών τους. Το 1628 το «ρεμπελιό των ποπολάρων» συγκλονίζει την Ζάκυνθο για τέσσερα χρόνια. Το 1640 και το 1652 ξεσπάνε οι «στάσεις της Κέρκυρας».

Στη περίπτωση μας γίνεται ακριβώς το ίδιο. Με τη μόνη διαφορά ότι εδώ επιβάλλεται η τάξη των αστών και των εργατών. 

---------------------------------------------------------

1)Παράρτημα 2

2) ο.π.

3) ΚΕΡΚΥΡΑΙΚΑ ΝΕΑ Έτος 40^ο αριθ.1584-1585Κώστας Δαφνής Ιούλιος- Αύγουστος 1984 )

4) ΓΙΑΝΝΗΣ ΣΤΟΓΙΑΝΝΙΔΗΣ ΤΑ ΣΑΝΑΤΟΡΙΑ ΚΑΙ ΤΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΖΗΤΗΜΑ ΤΗΣ ΦΥΜΑΤΙΩΣΗΣ ΣΤΗΝ ΑΘΗΝΑ, 1890-1940 σελ. 171

5) ΔΕΛΤΙΟΝ Αναγνωστικής εταιρίας Κερκύρας Έτος 7^ο αριθ.7 1970

6) Τα τρία αυτά ονόματα ως επενδυτές εμφανίζονται σε τρεις δημοσιεύσεις :στα ΚΕΡΚΥΡΑΙΚΑ ΝΕΑ Έτος 40^ο αριθ.1584-1585Κώστας Δαφνής Ιούλιος- Αύγουστος 1984  όνομα Νταρκουέν, στην εφημερίδα Εμπρός το όνομα Μαρκέζι, και στα άρθρα της εφημερίδας Ακρόπολις το όνομα Μαρκέ. Άποψη μου είναι ότι ο επενδυτής ήταν ο Νταρκουέν και συνεργάτης του ο Μαρκέ που διαπραγματεύονταν με τις Ελληνικές αρχές. )

7) Παράρτημα 1

8) Στο βιβλίο του: 'O Μαβίλης ένας κριτικός του κι' ή Ακαδημία Αθηνών, 1957, σ.23

9) Παράρτημα 1

10) ΔΕΛΤΙΟΝ Αναγνωστικής εταιρίας Κερκύρας Έτος 7^ο αριθ.7 1970 σελ 62

11) Παράρτημα 1

12) ΔΕΛΤΙΟΝ Αναγνωστικής εταιρίας Κερκύρας Έτος 7^ο αριθ.7 1970 σελ 62

13) ΚΕΡΚΥΡΑΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ ΤΟΜΟΣ ΧΧΧVIII Γεωργίου Καλοσγούρου ΚΡΙΤΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ 1986 σελ. 230.

14) Παράρτημα 1

15) ΔΕΛΤΙΟΝ Αναγνωστικής εταιρίας Κερκύρας Έτος 7^ο αριθ.7 1970

16) Παράρτημα 1

17) ο.π.

18) ο.π.

19) ΚΕΡΚΥΡΑΙΚΑ ΝΕΑ Έτος 40^ο αριθ.1584-1585Κώστας Δαφνής Ιούλιος- Αύγουστος 1984

20) ο.π.

21) ο.π

22) ο.π.

23) ο.π.

24) Παράρτημα 2

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 1

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 2

 Τα έτη 1843-1844 η υγειονομική κατάσταση στην Κέρκυρα δεν ήταν καθόλου καλή. Επιδημίες είχαν προσβάλει το νησί και οι θάνατοι αυξάνονταν. Η διοίκηση αποφάσισε να   λάβει μέτρα υγιεινής προστασίας δημοσιεύοντας στην ΓΚΑΖΕΤΑ ΙΟΝΙΚΑ : GAZZETTA JONIA (Εφημερίς των Ιονίων) – Κέρκυρα τον Φεβρουάριο του 1844 σχετικό νόμο.

Ο νόμος προέβλεπε τέσσερα τμήματα

Εμείς θα ασχοληθούμε κύρια με την «Εσωτερική δημόσια Υγιεινή».

Οι μεταδοτικές ασθένειες που μάστιζαν τότε το νησί ήταν:

Εγκεφαλονωτιαία μηνιγγίτιδα:

 Στην Κέρκυρα εμφανίστηκε για πρώτη φορά  ως επιδημία το 1843. Θεωρήθηκε ότι το ‘μίασμα’ ήλθε από την Κρήτη, όπου μεταφέρθηκε εκεί από τα Αιγυπτιακά στρατεύματα. Ωστόσο, η νόσος ήταν διαδεδομένη σε πολλές πόλεις της Ελλάδος, εξ αιτίας της μαζικής έλευσης  οικογενειών από την Κρήτη. Η επιδημία αυτή στην Κέρκυρα δεν είναι γνωστό από που προήλθε. Παρουσιάστηκε κατά το μήνα Μάρτιο στα νότια του νησιού, στην περιοχή της Λευκίμμης. Σύμφωνα με το γιατρό Λαβράνο(1) τους μήνες  Απρίλη και Μάιο παρουσιάστηκαν κρούσματα  στην  πόλη της Κέρκυρας αλλά και τα προάστια της. Μετά από ένα διάστημα ύφεσης ,επανήλθε  τον Νοέμβριο του 1843 μέχρι τον Φεβρουάριο του 1844, με μεγάλη ένταση και αρκετούς θανάτους στην πόλη.  Στην συνοικία των Ισραηλιτών, καταγράφονται τα περισσότερα κρούσματα λόγω των πολύ κακών υγειονομικών συνθηκών.

Περί της Μικροβιολογίας το πρώτον νυν διδάσκεται εν τω εγκεφαλονωτιαίας µηνιγγίτιδος εν Ελλάδι»

ΓΚΑΖΕΤΑ ΙΟΝΙΚΑ : GAZZETTA JONIA (Εφημερίς των Ιονίων) - Κέρκυρα

	Άρθρο 35 Παράληψη δήλωσης κρούσματος από οικογενειάρχη. Χρηματική ποινή.       Άρθρο 36 Κανείς εφημέριος δεν επιτρέπεται να ενταφιάσει  εάν δεν περάσουν 34 ή 36 ώρες από τον θάνατο. Η παράβαση του άρθρου τιμωρείται από 1 μέχρι 4 στερλίνες.
	Άρθρο 37 Η εκταφή  δεν επιτρέπεται πριν  τα  πέντε έτη.                                         Η παράβαση του άρθρου τιμωρείται από 1 μέχρι 5 στερλίνες.     Άρθρο 38 Ουδείς δύναται να πουλά φθαρμένα είδη και τρόφιμα. Πρόστιμο στον πωλητή 3 έως 50 σελίνια Να θάβονται τα νεκρά ζώα
	Άρθρο 39 Απαγορεύεται η επεξεργασία   ζωικού λίπους στην πόλη, η κατασκευή σαπουνιού , η βυρσοδεψία, η αποξήρανση δερμάτων κ.λ.π Πρόστιμο : 10 σελίνια έως 10 λίρες. Άρθρο 40 Απαγορεύεται η σφαγή ζώων στην πόλη
	Άρθρο 41 Οι αδέσποτοι σκύλοι θα φονεύονται εκτός αν φέρουν περιλαίμιο με το όνομα του ιδιοκτήτη.   Υποχρέωση των καταστηματαρχών να έχουν έξω από τη πόρτα δοχείο με νερό για τους σκύλους. Πρόστιμο 1έως 10 σεληνίων.
	Για τις ποινές.

Πιστοποιητικό θανάτου της εποχής.

Ήταν καλό για το νησί ότι πολλοί Κερκυραίοι σπούδαζαν ιατρική στα πανεπιστήμια της Ιταλίας και κύρια στο Πανεπιστήμιο της Παβίας. Αυτό βοήθησε  τους ντόπιους στους  δύσκολους καιρούς της Αγγλικής προστασίας.

Το πιο πάνω νομοσχέδιο , αν και αργά, έβαζε μια τάξη στην άναρχη ιατρική περίθαλψη.

Journey Through Greece And The Ionian Islands: In June, July, And August, 1821 (1822) 

Ο Δρ. Christian Muller ήταν Γερμανός περιηγητής που επισκέφθηκε την Ελλάδα και τα Ιόνια Νησιά. Στο βιβλίο του, μεταξύ άλλων, περιγράφει  την πόλη  της Κέρκυρας, την κοινωνική ζωή της εποχής κι όχι μόνο , ασκώντας παράλληλα και την δική του προσωπική  «κοινωνική κριτική».  Το βιβλίο μεταφράστηκε στα Γαλλικά  από το οποίο την μεταφορά στα Ελληνικά  παρουσιάζουμε.

Η πόλη της Κέρκυρας– Μια  οπτική γωνία της πόλης - Ποια είναι – Τα Αγγλικά κτίρια – Τα Μαγαζιά -Το εσωτερικό της πόλης - Σπιανάδα – Νέο Κυβερνητικό παλάτι - Τα ελαττώματά του – Η Εσωτερική  κατανομή - Κόστη - Ο αρχιτέκτονας- Άλλα νέα κτίρια στη Σπιανάδα-Το άγαλμα του κόμη Schulembourg - Οχύρωση -Φυλακές - Ιταλία και Βενετία– Το εσωτερικό των οικογενειών - Τα πληρώματα - Ευγένεια της Κέρκυρας-Η διάκρισή της στο χρόνο - Η απόσταση που αισθάνεται για τους Άγγλους – To πάθος για το κυνήγι - Παροχές  από τους Άγγλους –Η αγάπη για τους Ρώσους –Άνδρες και διακεκριμένες γυναίκες της Κέρκυρας - Θέατρο.

……………

    Συνήθως το βράδυ κάθομαι προς  τα βορειοανατολικά της Σπιανάδας απέναντι από τα επιβλητικά βουνά της Χειμάρρας, εκείνων της Θεσπρωτίας και της Ηπείρου,  όπου ο ήλιος δύοντας, τους δίνει τα χίλια διαφορετικά χρώματα. Πίσω από αυτά  είναι η θέση της Δωδώνης και ο τόπος που είναι το Buthly (?)   με τους Ηπειρώτες, τους Αλβανούς και τους Σουλιώτες. Στα πόδια μου κυλάει το γαλαζοπράσινο κύμα που ορμά με βιασύνη από τις ακτές της Ελλάδας μέχρι το παλιό Βουθρωτό. Βλέπω το λιμάνι γεμάτο με σκάφη να περιβάλλεται από βουνά καλυμμένα με πράσινο, τα οποία  εντάσσονται στην ομάδα των υψηλοτέρων βουνών που ξεκινούν από τη  μέση του νησιού. Στα δεξιά  προχωρά στη θάλασσα και κυριαρχεί μέσα σ’ αυτά τα βράχια η  παλιά ακρόπολη (Aërias Phœhcum Arces, λέει ο Βιργίλιοςl), ένας ισχυρός Κύκλωπας που φαίνεται να έχει τοποθετηθεί εκεί σαν ένας τεράστιος γίγαντας .Δεν ξέρω τίποτα πιο αξιοθαύμαστο από αυτή τη θέα, ακόμα και από αυτή του κόλπου της Νάπολης και του Φάρου της Μεσσήνης .

     Το παλιό φρούριο είναι τώρα στα αριστερά μου, προσθέτοντας μια υπέροχη θέα στη θάλασσα με τα μικρά νησιά και τα βουνά της Ηπείρου, που απλώνονται προς τα Γιάννενα και διασχίζουν όλο δεξιά τα απέναντι στενά, μέχρι το Άσπρο ακρωτήριο και την Πάργα. Από τη θέση όμως αυτή  είμαστε στερημένοι από εκείνη τη θέα του λιμανιού και των βουνών της Κέρκυρας*.

     Αν η φύση έχει κάνει πολλά για την Κέρκυρα, η τέχνη δεν έχει να προσθέσει τίποτα. Οι αναγνώστες  μου  λένε να τους δώσω λεπτομέρειες για τα μεγάλα σπίτια που εδώ αποκαλούνται  παλάτια, την υπόλοιπη πόλη, κι όχι μόνο για τις εκκλησίες και την ακρόπολη. Ακόμη και η πιο μικρή πόλη στην Ιταλία έχει πολύ καλύτερη εμφάνιση από εκείνη της Κέρκυρας και είναι αδιανόητο αυτό εκ μέρους της Βενετίας που επί της εποχή της χτίστηκαν εκεί για τους υπηκόους της τόσο μικρά και ασήμαντα κτίρια με τόσο κακή αρχιτεκτονική. Η Βενετία που γοητεύει με τα κτίρια της,  όλα με ομορφιά και με τέλεια αρχιτεκτονικά σχέδια, είτε στο Γερμανικό στυλ είτε στο πιο σύγχρονο.

   Αξίζει τον κόπο  να αναφερθούμε μόνο για τα τελευταία κατασκευασμένα κτίρια από τους Άγγλους.

    Κοντά στο λιμάνι και πίσω από το τελωνείο, βλέπουμε τα νέα σφαγεία κι  αίθουσα συγκεντρώσεων στο ίδιο κτίριο. Είναι μια κιονοστοιχία σε σχήμα τέλειου τετραγώνου με ένα μικρό περιστύλιο στη μέση: Από έναν καλό συνδυασμό, ενώθηκε η ματαιότητα με την κομψότητα. Αλλά  στην  αυλή, αν με πιστεύετε? που περιβάλλεται από κτίρια,  υπάρχει μια μικρή διώροφη ροτόντα που σκεπάζεται από έναν θόλο. Αυτή η βαριά κατασκευή κι άχρηστη, που προορίζεται να χρησιμεύσει ως ένα σιντριβάνι, κάνει πολύ κακό στο όλο σύνολο.

Αφού υπερνικήσουμε  τη δυσκολία από  το οδυνηρό ανισόπεδο πλακόστρωτο όλων δρόμων της πόλης, φτάνουμε, χωρίς να συναντήσουμε πουθενά  κάποιο ωραίο κτίριο , σε ένα μεγάλο κι όμορφο μέρος, που ονομάζεται Σπιανάδα. Στο βόρειο τμήμα βρίσκεται το παλάτι που οι Άγγλοι κτίζουν για την κυβέρνησή τους. Είναι απομονωμένο, δεν τρώει πολύ χώρο. Το μόνο που χρειάζεται για να ολοκληρωθεί είναι ένα τμήμα  του δεύτερου ορόφου, ο οποίος θα υπερκαλύπτεται από  ένα τρούλο. Αυτό το κτίριο, άξιο ενός ηγεμόνα, είναι επιβλητικό αλλά ένα εκπαιδευμένο μάτι σύντομα ανακαλύπτει σφάλματα στην αρχιτεκτονική του. Το κυρίως κτίριο είναι ένα απλό διώροφο τετράγωνο χτισμένο με σωστές αναλογίες.

  Ο αρχιτέκτονας είχε την άτυχη  ιδέα να τοποθετήσει μπροστά σε αυτό τον όγκο, μια εντυπωσιακή σειρά από μικρές στήλες δωρικού ρυθμού,  σχηματίζοντας  μία κιονοστοιχία σχεδόν  πέταλο, που  συνθλίβεται εντελώς κάτω από ένα τεράστιο κτίριο που φαίνεται να το κρατάει. Η αντίθεση βλάπτει ιδιαίτερα το σύνολο. Ο ίδιος ο αρχιτέκτονας φαίνεται να το έχει αισθανθεί, και γι 'αυτό στο σημείο όπου τελειώνει την ευθεία της κιονοστοιχίας  και όπου αποκλίνει δεξιά και αριστερά με μορφή καμπύλης, έχτισε, από κάθε πλευρά, πολύ υψηλές θριαμβικές αψίδες που εξυπηρετούν την είσοδο και την έξοδο και πρέπει να είναι διακοσμημένες με quadrigas(?), διάσημα, αγάλματα, κλπ. Από την κιονοστοιχία, αυτές οι θριαμβευτικές αψίδες φαίνονται κολοσσιαία μονοδιάστατες. Ο αρχιτέκτονας, τοποθετώντας τες  εκεί  με σκοπό να  καταστήσει λιγότερο εντυπωσιακή την αντίθεση μεταξύ του κτιρίου και της κυρίας κιονοστοιχίας, έκανε ένα άλλο λάθος. Φαίνεται πως είχε στο μυαλό του την κιονοστοιχία του Αγίου Πέτρου  στη Ρώμη, αλλά, σε αυτή υπάρχει αρχοντιά, μεγαλείο, σε σωστές αναλογίες  με την εκκλησία!
Από την άλλη πλευρά, η διαρρύθμιση και η εσωτερική έλξη του παλατιού είναι αυτό που θεωρώ πιο τέλειο.
Το όλο κτίριο είναι χτισμένο από εξαιρετικές πέτρες οι οποίες ήρθαν από τη Μάλτα αφού προηγουμένως κόπηκαν εκεί. Δεν ξέρω γιατί δεν χρησιμοποίησαν αυτό το όμορφο γκρίζο μάρμαρο που παράγουν τα λατομεία της Κέρκυρας.
Ο κ. Whitmoore, συνταγματάρχης της Μηχανικής, είναι ο αρχιτέκτονας αυτού του παλατιού, που ήδη κοστίζει πάνω από £ 83.000 στερλίνες κι εντούτοις
ο δεύτερος όροφος, η οροφή, τα αγάλματα και τα στολίδια δεν έχουν τελειώσει.
Το παλάτι άρχισε να κτίζεται στα ανατολικά της Σπιανάδας από τότε που οι Βρετανοί κατέλαβαν την Κέρκυρα. Στα δεξιά απέναντι του παλατιού υπάρχει μια σειρά από αρκετά υπέροχα σπίτια που έχουν θέα στην πλατεία και είναι κτισμένα με καμάρες ( βόλτα). Στα κτίρια αυτά υπάρχει το καλύτερο και μοναδικό   στην Κέρκυρα ξενοδοχείο , φτιαγμένο σε αγγλικό ύφος. Εκεί είναι και η κατοικία των Τούρκων και Αυστριακών προξένων. Κάτω από τις στοές φτιάχτηκαν αίθουσες για μπιλιάρδο, καφετέριες κι αναγνωστήρια.

 Στην Σπιανάδα βλέπεις  το μαρμάρινο άγαλμα του γενναίου Κόμη Schulcmbourg. Είναι αρκετά καλά σκαλισμένο,  και με το στυλ  που επικράτησε στις αρχές του περασμένου αιώνα.

Η επιγραφή που  ακολουθεί  βρίσκεται στο βάθρο του :

Για τις οχυρώσεις οι οποίες χτίστηκαν στην πρωτεύουσα του νησιού την αρχαία και σύγχρονη εποχή, θα έπρεπε να αποφασίσω να μιλήσω  για την αξία τους και  τη χρησιμότητας  τους. Είμαι πολύ αμήχανος γιατί δεν  έκανα τίποτα, αλλά είμαι, σε αυτή τη κατάσταση  και  λυπάμαι, γιατί δεν έχω ακούσει τίποτε γι΄ αυτές.

Σίγουρα  δεν μπορεί να  βλέπετε πια  στο νησί Vido τους κήπους, τα δέντρα και το πράσινο που εντυπωσίαζε πριν από τούς Γάλλους που έχτισαν εκεί ένα φρούριο. Αυτό που μπορώ να πω είναι ότι, σε αυτό το δρόμο από την Ιταλία στην Ανατολή, η Κέρκυρα καλύπτει συνολικά τις αισθήσεις, από τα οχυρά τα οποία, όπως ειπώθηκε, έγιναν πρόσφατα  και έχουν άφθονες στρατιωτικές παροχές. Σε αυτά υπάρχει ακόμα πολύ ιππικό.  Η Κέρκυρα, της οποίας το λιμάνι υπερασπίζεται επίσης από ένα πολεμικό πλοίο και αρκετές φρεγάτες, μου φαίνεται απόρθητη. Υπάρχουν  αμυντικά έργα που οι σφαίρες δεν έχουν ισχύ. Δεν έχω δει ποτέ τις φυλακές που χρησιμοποιήθηκαν από τους Βενετούς και μάλλον δεν θα μου επιτραπεί να επισκεφτώ , γιατί εδώ και μερικούς μήνες είναι γεμάτες.

Η Κέρκυρα ονομαζόταν το σύνορο προς τα ανατολικά. Αυτό το όνομα μπορεί να της ταίριαζε εδώ και πενήντα χρόνια, αλλά σήμερα η πόλη είναι ήδη εξ ολοκλήρου ιταλική, και τα ανατολίτικα ήθη  μοιάζουν μόνο με ένα εξωτικό φυτό, όπως και στη Βενετία. Οι Ιταλικοί τρόποι και τα έθιμα κυριαρχούν. Παντού ,η γλώσσα, στο εσωτερικό των σπιτιών και σε δημόσιους χώρους.  Κι όλα όσα έχουν υιοθετηθεί από τις  τάξεις τους.

      Ας δούμε μόνο τα δημόσια καφέ που παίζουν τόσο σημαντικό ρόλο στην Ιταλία. Το ίδιο δε γίνεται στην Κέρκυρα? Η συνάντηση γενικά και των δύο φύλων στη μέση της νύχτας?Δεν το βλέπουμε εκεί, όπως κάτω από τις στοές του Αγίου Μάρκου στη Βενετία? Αυτές οι σειρές των εραστών με ένα κύπελλο ή ένα ποτήρι γυάλινο  στο χέρι? Τέλος, δεν είναι αυτό το παζάρι όπου η δύση και η ανατολή κάνουν  ανταλλαγή, των απολαύσεων τους και δημιουργούν αντίστοιχες νέες μορφές;

         Αν εισέλθουμε στο εσωτερικό του σπιτιού θα βρούμε εκεί, όπως στην Ιταλία, εξίσου άσχημη κατάσταση για τις οικογενειακές συναναστροφές  και την ίδια αδιαφορία σε αυτούς για τα οφέλη της καλής καθαριότητας. Τα σπίτια μοιάζουν να είναι περικυκλωμένα από ένα μαγικό κύκλο όπου είναι αδύνατο  για έναν ξένο να σπάσει αυτό το  ξόρκι. Υποστηρίζουν μέσα τους όλες τις στερήσεις, όλες τις κακουχίες υπό την προϋπόθεση ότι μπορούν να λάμψουν δημόσια, η τουλάχιστον να δεχθούν δημόσια αναγνώριση. «Έβλεπα  στη Σπιανάδα της Κέρκυρας ένα παλιό  baiard (μικρή καρότσα),  που την έσερνε ένα μουλάρι με πομπώδη τρόπο. Ο οδηγός λόγω έλλειψης καθίσματος, έτρεχε δίπλα από την καρότσα.»

      Πάμε τώρα στα  μέρη ευχαρίστησης, όπου ο όμορφος κόσμος συναντιέται την Κυριακή. Εκεί, και πάλι, βρίσκουμε την Ιταλία. Μόνο, κι αυτό είναι σοβαρό, λείπουν αυτές οι γυναίκες οι γοητευτικές και χαριτωμένες από την Ιταλία.  Υπάρχει κι εδώ μια εκπληκτική αντιζηλία των ατόμων όπως στη Φλωρεντία, Ρώμη ή Νάπολι σε τρόπο ώστε να χρειάζεται με ένα οποιοδήποτε κόστος να παρουσιάζεται ο καθένας με μια ψεύτικη εμφάνιση η οποία έχει αποκτηθεί κάτω από τις πιο σκληρές στερήσεις. Όλα αντισταθμίζονται με την ικανοποίηση ενός πεζού, από ένα χαιρετισμό αναγνώρισης του.

Η τουαλέτα  των γυναικών είναι περίεργη, ένα κακώς συνδυασμένο μίγμα από όλα τα φωτεινά χρώματα, χωρίς συγκράτηση, δίνοντας τους ακόμη λιγότερη χάρη και πάνω απ όλα μια πλήρη υποτίμηση της ευαίσθητου και ευχάριστου κοκεταρίας, η οποία κατευθύνεται από την καλαισθησία. Με αυτές τις διαφορετικές απόψεις, οι κυρίες της Κέρκυρας θα μπορούσαν να κερδίσουν πολλά μιμούμενες εκείνες της Βενετίας ,του Μιλάνου, της Φλωρεντίας.

Οι Άγγλοι, ακόμα λιγότερο επιεικείς για τους κατοίκους της πόλης απ 'ό, τι για τους άλλους νησιώτες, έφτιαξαν τα πορτρέτα τους κάπως κολακευμένα κι επιδίωξαν πάνω από όλα να γελοιοποιήσουν την αριστοκρατία της Κέρκυρας. Αυτή η αρχοντιά, όμως, κάποτε έκανε μεγάλες υπηρεσίες στη χώρα της και έδειξε τόση τόλμη και πατριωτισμό. Όλες οι σελίδες της ιστορίας της χώρας αποδεικνύουν αυτή την αλήθεια, αλλά οι Άγγλοι τους περιφρονούν αντί να πείσουν τους εαυτούς τους για την αξία τους. Είναι αναμφισβήτητο ότι αυτή η αριστοκρατία έχει εκφυλιστεί, πιστεύω μάλιστα ότι η βενετική διοίκηση πριόνισε και έχει κάνει πολλά για να σβήσει τη λάμψη, αλλά αναμφισβήτητα βρήκε ακόμα μεταξύ των πολύ αξιοσέβαστων αντρών και οικογενειών τους την πιο κακή αντιμετώπιση. Η υψηλή κοινωνία  της Κέρκυρας κάνει την μέχρι σήμερα σύγκριση των Άγγλων με τους Βενετούς τους Γάλλους και τους Ρώσους, που ήταν οι εμπειρίες της κοινωνίας της. Είναι το συμπέρασμα παρόμοιο με τα πλεονεκτήματα από τους προηγούμενους; Αμφιβάλλω πάρα πολύ. 

Εάν οι κάτοικοι επιδιώκουν, κατά το δυνατόν, να απομακρυνθούν από τις παλιές εμπειρίες, αποφεύγουν ιδιαίτερα να συναντήσουν αυτούς τους νέους αξιωματικούς του στρατού και της θάλασσας, που φαίνεται να έχουν μόλις βγει από τα δάση της «Αλβιώνας». Μπορούμε να τους κατηγορήσουμε; Σίγουρα όχι . Ορισμένοι αμερόληπτοι Άγγλοι αντίθετα είναι συμβατοί με τη κατάσταση, οι άλλοι θα βρίσκουν παντού την ίδια υποδοχή όπως στην Κέρκυρα. Ο Άγγλος αξιωματικός εδώ φιλοδοξεί να πρωτοτυπήσει, αλλά είναι απλά παράξενο.  Άλλο ένα παράδειγμα, είδα πρόσφατα έναν έφιππο, στη Σπιανάδα, του οποίου η ενδυμασία ήταν: Στολή κόκκινη και πλεξούδα,  ασημένιες επωμίδες, μεγάλο λευκό παντελόνι, λευκά παπούτσια, ένα μεγάλο καπέλο με άχυρο, μια ανοιχτή ομπρέλα με το ένα χέρι, ένα ραβδί με το άλλο.

Ωστόσο, η Κέρκυρα έχει κερδίσει από τότε που ήρθαν οι Βρετανοί?

Είναι πολύ περισσότερο, καθαρή και καλύτερα αεριζόμενη. Τα σπίτια, οι αίθουσες και τα παλάτια έχουν ανυψωθεί . Κήποι, πάρκα, εξοχικές κατοικίες κοσμούν το περιβάλλον. Πολλοί έμποροι της Αγγλίας έχουν εγκατασταθεί εκεί κι αν πληρώσετε καλά μπορείτε να πάρετε όλα τα πολυτελή και επιθυμητά αντικείμενα. Οι Άγγλοι αγοράζουν μόνο ότι έρχεται από την Αγγλία. Αυτόν τον αξιέπαινο πατριωτισμό τους τον επεκτείνουν ακόμα και στις πόρνες.

Ωστόσο, δεν γνωρίζω αν στις συνήθειες τους θεωρούν αυτές τις ταπεινές υπηρέτριες της Αφροδίτης είδος πολυτέλειας: ούτως ή άλλως, αυτές οι  ναΐδες (πόρνες) του Τάμεση, φτάνουν εδώ με φορτίο, και παρόλα αυτά, χωρίς να προσβάλλουμε αυτές τις κυρίες, θα ήταν για εκείνες πολύ καλύτερα να πάνε στη Σικελία και τη Βενετία, όπου οι πιο εύποροι ιταλοί πληρώνουν ακριβά  για τις υπηρεσίες (απολαύσεις) που προσφέρονται.

Εξακολουθεί να βασιλεύει στις πρώτες οικογένειες της Κέρκυρας η αγάπη για τους Ρώσους. Αίσθημα που έχει αυξηθεί πολύ από τη διαμονή που διαβάσαμε πρόσφατα για έναν διάσημο πολιτικό, κερκυραίο στην καταγωγή, που βρίσκεται σήμερα στην υπηρεσία της Ρωσίας.

        Η Κέρκυρα μπορεί επίσης να δοξαστεί επειδή εκεί γεννήθηκε μια γυναίκα, μια πολύ γνωστή και μια καλή συγγραφέας, με το όνομα Ισαβέλλα Θεοτόκη Αλμπρίτζι. Της οφείλουμε εξαιρετικές παρατηρήσεις για τα έργα του Canova, αγάλματα κι ανάγλυφα.

Μεταξύ των σύγχρονων μελετητών και καλλιτεχνών της Κέρκυρας, αξίζει να αναφερθεί ο Κύριος Μουστοξύδης, συγγραφέας της τελευταίας ιστορίας του νησιού. Ο καθηγητής Bondioli, διακεκριμένος γιατρός και λογοτέχνης, του οποίου ο θάνατος του ήταν για την πατρίδα του μια δυσαναπλήρωτη απώλεια. Και τέλος ο Κύριος Προσαλένδης ένας εξαιρετικός γλύπτης.

Δεν υπάρχει τίποτα να παρατηρήσουμε για τα θέατρα.  Λειτουργούν μόνο το φθινόπωρο και κατά τη διάρκεια του καρναβαλιού, παίζοντας μόνο μερικές Ιταλικές κωμικές- όπερες. Οι μελωδικές χορδές του Rossini εδώ έχουν την ίδια μοίρα  με τη μελωδία του Marlborough στην εποχή του: τα ακούμε όλα γύρω από τις γωνιές του δρόμου.

……………………. 

Τα πριν της ίδρυσης της Ιονικής Τραπέζης στην Κέρκυρα

Όταν οι Άγγλοι ανέλαβαν την «προστασία» του Κράτους των Ιονίων Νήσων το 1814, αυτό ήταν πλήρως ανοργάνωτο και η επαγγελματική κι εμπορική δραστηριότητα  περιορίζονταν σε μαραγκούς, χτίστες, παντοπώλες, σιδεράδες, ψαράδες, εργάτες στις αλυκές, γεωργούς και λίγους κτηνοτρόφους . Χειρώνακτες στη πλειονότητά τους . Εκ’ του ότι δεν υπήρχε απαραίτητη κοινωνική υποστήριξη, εξ ανάγκης δημιουργήθηκαν από παλιά οι  αδελφότητες για να υποστηρίζουν τα κοινά συμφέροντα των τάξεων, οι οποίες όμως δεν είχαν την δυνατότητα επιβολής εννόμου τάξης  . Άναρχα δημιουργήθηκε πλουτισμός που συγκεντρώθηκε στα χέρια κυρίως μεγαλεμπόρων. Ο John Ramsay McCulloch για το 1837 γράφει:

Αυτά τα νησιά διαθέτουν λίγα προϊόντα που είναι γνωστά. Αι σύζυγοι των κατοίκων της πόλεως ή των χωρικών υφαίνουν ένα τραχύ είδος μάλλινου υφάσματος επαρκές εν μέρει για τη χρήση των οικογενειών τους. Λίγο σαπούνι παράγεται στην Κέρκυρα και τη Ζάκυνθο. Οι επιχειρήσεις είναι  πολύ λίγες.  Οι αγροτικές επιχειρήσεις είναι τεμπέλικες και αυτές της Ζακύνθου και Κεφαλονιάς είναι περισσότερο εργατικές από ότι οι Κερκυραϊκές, ιδιαίτερα στη ανώτερη τάξη. Είναι πιθανόν αυτό να αποδίδεται, εν μέρει τουλάχιστον, στο ότι οι ευγενείς κατοικούν στις περιουσίες τους και παραμελούν  τη γη τους, ενώ συνεχίζουν την πρακτική τους να  προτιμούν να παρακολουθούν  τις ευκαιρίες, στην έδρα μιας διεφθαρμένης κυβέρνησης, για να βελτιώσουν τις περιουσίες τους. Τα νόμιμα μέσα μιας αξιοσέβαστης προσπάθειας και προσοχής, από αυτή την άποψη, ελλείπουν..[1]

[1] A Dictionary, Geographical, Statistical, and Historical: Of the Various Countries, Places and Principal Natural Objects in the World, Τόμος 2 α/John Ramsay McCulloch. 1842 A Dictionary, Geographical, Statistical, and Historical: Of the Various Countries, Places and Principal Natural Objects in the World, Τόμος 2 α/John Ramsay McCulloch. 1842

Τα κτηνοτροφικά αποθέματα στα νησιά, το 1836, αποτελούνταν από 14.189 άλογα, 10.366 βοοειδή με κέρατα, 95.950 πρόβατα και 68.826 κατσίκες, αριθμός πολύ μικρός για να ικανοποιήσει τις απαιτήσεις του λαού κι επομένως, μεγάλες  είναι οι ετήσιες εισαγωγές από την Αλβανία και Ελλάδα. Τα παραγόμενα  βιοτεχνικά προϊόντα δεν ήταν σημαντικά.  Το σαπούνι κατασκευάζεται στην Κέρκυρα και τη Ζάκυνθο και η αξία της εξαγόμενης ποσότητας το 1838 εκτιμάται επίσημα στα 12.000 λίβρες. Πήλινα, μεταξωτά, εσάρπες, πρόβεια κιλίμια, χοντροειδείς κουβέρτες, πάνινα  λινά, και υλικό κατασκευής σάκων  γίνονται επίσης σε κάποιο βαθμό. Τα νησιά, λόγω της θέσης  τους, δέχονται σημαντικό μέρος του εμπορίου της Μεσογείου, για να προμηθεύουν τη  γειτονική ήπειρο. Εισάγουν σιτηρά, χαλιά από την Οδησσό, μεταξωτά, βαμβακερά και μάλλινα υφάσματα, επεξεργασμένα  ψάρια κ.α. Από τη Βρετανία και τις αποικίες της, η συνολική αξία της εισαγωγής ανήρχετο το 1838 σε 342.326 λίβρες  και την ίδια εποχή οι εξαγωγές των νησιών (ελαιόλαδο, σταφίδα, κρασί, βαλανίδια , βαμβάκι, αλάτι, σαπούνι και υφάσματα) φθάνει μέχρι το ποσό των 669.588 λιβρών. Το εμπόριο των νησιών ήταν περιορισμένο λόγω των υψηλών δασμών που είχαν  τεθεί στα εξαγόμενα προϊόντα.  [1]

Τα μόνα νομίσματα των Ιονίων  Νησιών  ήταν ένα ασημένιο  3d. κομμάτι κι  ένα χάλκινο σεντς. [2]Αυτά που κυκλοφορούσαν κυρίως ήταν ισπανικά και βενετσιάνικα δολάρια που εισπράττονταν  ως  πληρωμή για τα προϊόντα που εξάγονταν στην Ισπανία και την Ιταλία. Μερικές φορές κυκλοφορούσαν και Βρετανικά ασημένια  νομίσματα.[3]

Στις αρχές  του 19^ου αιώνα η κατάσταση στα νησιά ήταν άθλια. Εξελίχθηκε όμως σε πολύ χειρότερη λόγω της μετά το τέλος των Ναπολεόντειων πολέμων πτώσης  των τιμών όλων των ειδών, που είχε σαν επακόλουθο την επάνοδο στον χρυσό κανόνα[4]

1Ο,π.

2 The chief standard of weight is the imperial troy pound of 5.760 grains : 21 of these grains make a calco; 20 calci make an ounce, and 12 ounces compose a libbra sottile. The libbra grosse is equivalent to the pound avoirdupois, and 100 of these pounds make a talento. The English yard is the standard linear measure: 51 yards make a camico, 220 yards a stadio, and 1.700 yards a mile. The galion (equivalent to the English gallon) contains 8 dicotoli. A Dictionary, Geographical, Statistical, and Historical: Of the Various Countries, Places and Principal Natural Objects in the World, Τόμος 2 α/John Ramsay McCulloch. 1842 A Dictionary, Geographical, Statistical, and Historical: Of the Various Countries, Places and Principal Natural Objects in the World, Τόμος 2 α/John Ramsay McCulloch. 1842

 3Η ενοποίηση του ιονικού νομισματικού συστή­ματος με το βρετανικό ολοκληρώθηκε με την πράξη 57του Β’ Κοινοβουλίου (15 Μαρτίου 1827), που καθόριζε ότι το εθνικό νόμισμα του Ιονίου Κράτους θα έχει Βάση το βρετανικό και θα συνίσταται σε κο­ρώνες {crowns),μισές κορώνες {half crowns), σελίνια {shillings) και εξάπεννα {six pence) αργυρά, καθώς και φαρδίνια {farthings) χάλκινα. Τα νομίσματα αυτά θα έχουν νόμιμη κυκλοφορία σε όλη την ιονική επι­κράτεια. Οι δημόσιοι λογαριασμοί θα γίνονται σε pounds ή λίρες στερλίνες, σελλίνια, πέννες, και φαρδίνια.https://www.lefkadatoday.gr/ionio-nomismata-stin-ionio-politia/

 4Χρυσός κανόνας είναι το πρώτο σύστημα συναλλαγματικών ισοτιμιών, σύμφωνα με το οποίο το νόμισμα ήταν μετατρέψιμο σε χρυσό σε ορισμένη τιμή. Τα νομίσματα είχαν μια κεντρική ισοτιμία έναντι του χρυσού και με βάση αυτή την ισοτιμία προέκυπταν οι διμερείς ισοτιμίες των νομισμάτων. Σύμφωνα με αυτό το σύστημα κάθε χώρα καθόριζε μια συγκεκριμένη ισοτιμία του εθνικού της νομίσματος με τον χρυσό.

 δημιουργώντας αντιπληθωριστικά αποτελέσματα. Τα νησιά δεν είχαν συνέλθει από τις καταστροφές που άφησε η Γαλλική κυριαρχία. Οι χωρικοί αναγκάστηκαν να καταστρέψουν τις φυτείες σταφιδαμπέλων και ελαιώνων προκειμένου να τα χρησιμοποιήσουν  για καύσιμη ύλη.

Οικονομικά τα νησιά εξαρτιόταν από τη σοδειά του λαδιού και της σταφίδας. Το χονδρεμπόριο του κερκυραϊκού ελαιολάδου ήταν κυρίως εβραϊκή υπόθεση, έτσι έγιναν οι εβραίοι  πλούσιοι, πολλοί και ισχυροί. Παράλληλα οι εμπορικές  τους ασχολίες διευρύνονταν µε την ίδρυση βιοτεχνιών αξιόλογου μεγέθους που ήταν ονομαστές για την ποιότητα της παραγωγής τους και τις εξαγωγές τους, ενώ ασχολούνταν και με την τοκογλυφία.[1]

Η Κυβέρνηση δημοσίευσε για το 1837 τον  λογαριασμό «Κέρδη & Ζημίες»

1 ΙΟΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ Η  ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΚΑΙ Η  ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΗΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΗΣ  ΜΙΙΑΙΟΥΣΗ ΜΑΡΙΑΣ σελ 8

2 Ο.π. A Dictionary, Geographical, Statistical, and Historical:

 Έλλειμμα Λίρες Αγγλίας=  51.754

Ο λογαριασμός αυτός μας δίνει ενδεικτικά στοιχεία για το κράτος.

 Α) Το κόστος που πλήρωνε η Κερκυραϊκή κοινωνία για την «προστασία» ήταν : Γενική κυβέρνηση L 41.307 + Ενοίκια δημόσιων γραφείων  L 3.044 + Μισθοί L 6.838 +   Προστασία Στρατεύματος   L 29.914 = Σύνολο L 81.103.- Το σύνολο αυτό αποτελεί το 55% των εσόδων.

B) Δεν παρουσιάζονται και στα δύο μέρη (Έσοδα-Έξοδα) τόκοι εισπρακτέοι και τόκοι πληρωτέοι. Αυτό σημαίνει ότι το κράτος δεν φαίνεται να δανείζεται  για να καλύπτει το έλλειμμα. Μη υπάρχοντος εξωτερικού δανεισμού το έλλειμμα θα πρέπει να καλύπτονταν από το θησαυροφυλάκιο του Κράτους.   

Υπήρχε λοιπόν το Θησαυροφυλάκιο του Κράτους για το οποίο οι δημοσιεύσεις εκ μέρους του Αρμοστή στην ΓΚΑΖΕΤΑ ΙΟΝΙΚΑ : GAZZETTA JONIA (Εφημερίς των Ιονίων Νήσων) μας δίνουν μια σαφή εικόνα

Από την παρουσίαση του Αρμοστή στο Κοινοβούλιο  26.2.1835 για τα έσοδα του θησαυροφυλακίου του Κράτους.     Το καθαρό πλεόνασμα των ετών 1818-1834  ήταν:  1818 …..L 38.334 1819 ……     6.541 1820…….   13.514 1821 …..    21.324 1822 …..    25.427 1823  ……    9.792 1824  ……   32.254 1825-1826-1827  (0) 1828  …….    8.700 1829….(0) 1830 ……….     167 1831…. (0) 1832 …        12.832 1833 ….  (0) 1834 ……….  34.273

Από τις δύο αυτές παρουσιάσεις της κίνησης του Θησαυρού,  μέσα σε 20 μέρες σαφέστατα προκύπτει ότι έχουμε ένα Κράτος μικρής οικονομικής επιφάνειας και ελλειμματικό.

 Δεύτερο στοιχείο είναι ότι ο δανεισμός δεν προέρχονταν από κρατικά χρηματοπιστωτικά ιδρύματα. Εν ολίγοις το κράτος δανείζεται αλλά δεν δανείζει στους πολίτες. Πληροφορίες που εμφανίζονται σε διάφορες μελέτες αναφέρουν ότι πλούσιοι Εβραίοι δανειοδοτούσαν την Κυβέρνηση. Οι Εβραίοι ήταν τοκιστές δηλ εφόσον δεν υπήρχαν οργανωμένες Τράπεζες ή άλλα πιστωτικά ιδρύματα υπήρχαν  δανειστές χρημάτων, που σύναπταν ιδιωτικές συμφωνίες με πολίτες που είχαν ανάγκη. Η επιστροφή των χρημάτων γίνονταν με σημαντική επιβάρυνση (τόκο) για εκείνον που χρωστούσε και πολλές φορές με ανταλλαγή γης ή άλλων περιουσιακών στοιχείων, αφού όσοι δανείζονταν έβαζαν ενέχυρο το μαγαζί, το σπίτι, το χωράφι ή κάποιο ζώο τους. Γίνεται αντιληπτό ότι η τοκογλυφία ήταν στο απόγειο της.

Οι αγρότες βρίσκονταν σε θέση ιδιαίτερα δύσκολη, εάν ληφθεί υπόψη η εξάρτησή τους από τις καιρικές συνθήκες, τις τυχόν κακές σοδειές και την αναγκαστική υποταγή τους στους εμπόρους, στους οποίους αναγκάζονταν να πουλάνε τα προϊόντα τους. Οι έμποροι με μονοπωλιακό καρτέλ   κι έχοντας να κάνουν με

ανοργάνωτη μάζα φτωχών χωρικών εκμεταλλεύονταν στο έπακρον την δύναμή τους και την έλλειψη χρήματος. Αγόραζαν σε τιμές κατώτερες των τρεχουσών και δάνειζαν τους αγρότες με τοκογλυφικούς τόκους. Ο Λόρδος Ύπατος Αρμοστής παρατήρησε ότι η έλλειψη πιστωτικού συστήματος οδηγούσε «εις διατήρησιν και απόκρυψιν εις ιδιωτικάς κατοικίας σημαντικών ενίοτε τεράστιων ποσών αυτουσίων νομισμάτων, όπερ παρείχε συχνά αφορμήν εις τρομεράς ληστρικάς επιδρομάς των βαρβάρων εξ Αλβανίας»[1]

Η νομισματική κυκλοφορία αποτελείτο αποκλειστικά από μεταλλικά νομίσματα, κύρια αργυρά δολάρια, ή τάλιρα. Από το 1825 έγιναν απόπειρες για να καθιερωθεί η Στερλίνα σαν  νομισματική μονάδα στα Νησιά.

Η ζωηρή  απεικόνιση  της κατάστασης διασώζεται στην αναφορά του  τότε Λόρδου Ύπατου Αρμοστή, Λόρδου, Nugent, προς το Υπουργείο Αποικιών στο Λονδίνο.  Στην πολυσέλιδη  αναφορά που  έστειλε το Σεπτέμβρη του 1833 ο Αρμοστής ζωγράφιζε με τα πιο μελανά  χρώματα την απελπιστική κατάσταση  των  φτωχών  αγροτών  και  την  ανίερη  εκμετάλλευση  των τοκογλύφων που δάνειζαν με τόκο 25-30% και πρόσθετε ότι αναγκάστηκε να  προβεί  σε  μείωση  ορισμένων  δασμών  επί  της  εξαγωγής  εγχώριων προϊόντων, για να σώσει τους αγρότες από την πλήρη καταστροφή[2]

 Στην απολογιστική ομιλία του προς την Γενική Συνέλευση του Ιονικού Κοινοβουλίου για το έτος 1834 που έγινε τις 26 Φεβρουαρίου 1835 λέει επί λέξει :

1ΙΟΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ Η  ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΚΑΙ Η  ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΗΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΗΣ  ΜΙΙΑΙΟΥΣΙΗ ΜΑΡΙΑΣ σελ 8 2ΙΟΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ Η  ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΚΑΙ Η  ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΗΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΗΣ  ΜΙΙΑΙΟΥΣΙΗ ΜΑΡΙΑΣ σελ 9

Βλέπουμε λοιπόν ότι η οικονομική κατάσταση όπως περιγράφεται ήταν απελπιστική έως απάνθρωπη. Μορφή ειδικού πιστωτικού ιδρύματος είχε μόνο το Ενεχυροδανειστήριο των πτωχών (Monte di pieta) που δημιουργήθηκε στην Κέρκυρα το 1630-31. Ήταν ένα ίδρυμα που γεννήθηκε στην Δ.Ευρώπη από μοναστηριακό τάγμα προς ενίσχυση των πτωχών. Αυτός ο χρήσιμος θεσμός για την καταπολέμηση της τοκογλυφίας, ευδοκίμησε τη πρώτη δεκαετία της λειτουργίας του. Το 1706 ο Γενικός Προνοητής F. Grimani σταματά την λειτουργία του καταστήματος. Το ενεχυροδανειστήριο, λειτουργεί και πάλι το 1768. Πρωταρχικός του ρόλος ήταν η βελτίωση του βιοτικού επιπέδου των κατώτερων κοινωνικών στρωμάτων. Ήταν ένα χρηματοπιστωτικό ίδρυμα που συνδύαζε την τριπλή λειτουργία ενεχυροδανειστηρίου, τράπεζας και ταμείου για παρακαταθήκες. Με το πέρασμα των χρόνων, κυρίως επί Αγγλοκρατίας, παρατηρείται μια σχέση αλληλεπίδρασης  ανάμεσα στην τοκογλυφία και το  Monte di Pieta .Όπως επισημαίνεται  το 13,9 % του πληθυσμού προέβαινε στην σύναψη πιστωτικών συμβάσεων στο ενεχυροδανειστήριο ,ενώ το 21,1% εξ αυτών δεν μπορούσε να αποπληρώσει το χρέος.[1]

Το φεουδαρχικό σύστημα που επικρατούσε από την Εποχή των Ανδιγαβών, είχε σαν αποτέλεσμα οι τρεις συντελεστές της παραγωγής «φύση+ εργασία= κεφάλαιο» να μην λειτουργούν για την οικονομική ανάπτυξη διότι στον τομέα «κεφάλαιο» θησαύριζαν οι γαιοκτήμονες καθώς καρπούνταν από την εργασία, το ήμισυ ή το τρίτον του παραγόμενου κεφαλαίου. Δεν πήγαινε παρά μικρό μέρος του κεφαλαίου στα χέρια των εργατών που παρήγαγαν αυτό.

 Η ανεργία είχε αυξηθεί και για το λόγο αυτό η Βουλή ψήφισε νόμο για τη έκδοση διαβατηρίου για τους εργάτες που έφευγαν για να δουλέψουν στο εξωτερικό.

 Από πολιτικής άποψης οι Άγγλοι είχαν και ένα μεγαλύτερο προβληματισμό διότι γνώριζαν πολύ καλά, άλλωστε δεν είχαν περάσει και πολλά χρόνια από την Γαλλική επανάσταση, ότι εάν ξεσηκώνονταν ένας, από πάσης άποψης, καταπιεσμένος λαός, τα αποτελέσματα γι’ αυτούς θα ήταν ολέθρια.

 Ο Αρμοστής σχημάτισε ένα κεφάλαιο λιρών 35.000 το οποίο προορίζονταν για δανεισμό των παραγωγών ενόψει της σοδειά τους. Με την ΛΘ΄ Πράξη της Δ΄ Γερουσίας (29.5.1833) συστήθηκαν με κρατική εγγύηση σε κάθε νησί του Ιονίου, Ταμεία Δανείων. Τα δάνεια αυτά χορηγούνταν προς 6% και είχαν μεγάλη επιτυχία.

Λόγω αυτής της επιτυχίας ο Αρμοστής σκέφτηκε να δημιουργήσει μόνιμο κεφάλαιο, χρηματοδοτούμενο από το δημόσιο ταμείο. Την ιδέα του αυτή προσπάθησε να την προωθήσει στο Λονδίνο προτείνοντας την έκδοση κρατικού χαρτονομίσματος για τα Νησιά. Πρότεινε, από το θησαυροφυλάκιο των Ιονίων Νήσων, τα πλεονάσματα να κατατίθενται σε λογαριασμό για να καλύπτουν την έκδοση χαρτονομίσματος και να χορηγούνται προκαταβολές στους αγρότες. Ο τόκος των προκαταβολών δεν θα υπερβαίνει το 6%.[2] για χρονικό διάστημα μεγαλύτερο των 30 ημερών και μικρότερο του έτους. Αν κάποιος οφειλέτης δεν κατόρθωνε να αποπληρώσει το δάνειό του μετά τη λήξη της προθεσμίας, οι εγγυήσεις πωλούνταν σε δημοπρασία. Για το σχηματισμό δανειοδοτικών κεφαλαίων δέχονταν τα ταμεία  καταθέσεις, οι οποίες ήταν δύο ειδών: «καταθέσεις με επιτόκιο», δηλαδή τοκοφόρες με ετήσιο τόκο 4% και «απλές καταθέσεις» με τόκο 1%[3].

Η πρώτη σκέψη της δημιουργίας Εξοικονομικής Τράπεζας δημοσιεύεται στην εφημερίδα της Κυβέρνησης τις  24 Μαίου 1835.

1Η Κέρκυρα κατά την Αγγλοκρατία: οικονομία και υποδομές της Χριστίνα Μπρέστα  http://www.corfu-museum.gr/index.php/el/173-2016-03-29-08-44-26

2 Ο.π. ΙΟΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ Η  ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΚΑΙ Η  ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΗΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ

3Χρήστος Δεσύλλας Η Εξοικονομική Τράπεζα και η Συμβολή της στο Χρηματοπιστωτικό Σύστημα της Κέρκυρας. Χρήστος Δεσύλλας

Τελικά οι προτάσεις αυτές του Λόρδου Αρμοστή δεν είχαν απήχηση στο Λονδίνο. Οι Λόρδοι Επίτροποι « αντιτίθεντο κατηγορηματικώς, κυρίως εις την υπό της Βρετανικής Κυβερνήσεως αναδοχήν οιασδήποτε ευθύνης δι’ οιασδήποτε μορφής χαρτονόμισμα εκδοτέον υπό της Κυβερνήσεως των Ιονίων Νήσων» .

Ο Λόρδος Αρμοστής Nugent δεν δέχτηκε την απόρριψη του σχεδίου του και τον Δεκέμβριο του 1834 παραιτήθηκε από το αξίωμά του.  Ο διάδοχος του, Σερ Howard Douglas, καταρχήν δεν δέχτηκε το σχέδιο του προκατόχου του «επειδή είμαι ανέκαθεν αντίθετος προς οιανδήποτε ανάμιξιν της Κυβερνήσεως εις εμπορικάς πράξεις κατέστησα σαφές, ότι τοιούτον νομοσχέδιον δεν θα ετύγχανε της επικυρώσεως μου»[1]

Όταν όμως ο Douglas ήρθε σε γνώση της οικονομικής πραγματικότητας των Νήσων τον Δεκέμβριο του 1835 υποβάλει στο Υπουργείο Αποικιών σημαντική αναφορά αναπτύσσοντας τις ιδέες του για την ίδρυση Τράπεζας των Ηνωμένων Κρατών των Ιονίων Νήσων.  Η τράπεζα αυτή θα ήταν εκδοτική και τράπεζα καταθέσεων, θα προχωρούσε στη χορήγηση αγροτικών δανείων και θα προσπαθούσε για τη προσέλκυση καταθέσεων σημαντικών ποσών σε αυτούσια νομίσματα, τα οποία αποθησαυρίζονται  στα νησιά.

Στην αλληλογραφία μεταξύ Howard Douglas και του Υπουργού Αποικιών Λόρδου Glenelg δόθηκαν υποδείξεις  από το Λονδίνο περί του τρόπου λειτουργίας  μιας τράπεζας της μορφής που ήθελε ο Αρμοστής.[2]

Η Βρετανία με ιδιαίτερο ενδιαφέρον προσπάθησε να μεταμοσχεύσει  ιδρύματα και πρακτικές στην Ιoνική κοινωνία σύμφωνα με τα Αγγλικά πρότυπα. Όχι πάντα με επιτυχία. Το 1835 ιδρύθηκε στην Κέρκυρα μια τράπεζα ταμιευτηρίου προς όφελος των φτωχών βιοτεχνών , τεχνιτών, εργατών και γεωργών με το ξένο (ειδικότερα το Σκωτσέζικο) σχέδιο που δανείστηκε από «άλλα κράτη». Επιδίωξη της  ήταν να μετατρέψει τις κατώτερες τάξεις των Ιονίων σε εργατικό λαό προσφέροντας κάποια μορφή ασφάλισης  σε  περιόδους ασθένειας, συνταξιοδότησης ή για μια προίκα για τις κόρες των καταθετών, με βάση τα κέρδη των καταθέσεων .Το «πείραμα» ενός παρόμοιου θεσμικού οργάνου θα ήταν «υπό την άμεση προστασία της κυβέρνησης».[3]

   Ένας επί πλέον λόγος για τη δημιουργία τράπεζας ήταν η αυξανόμενη παρουσία της Ιονίου Ναυτιλίας, του στόλου και του ανθρώπινου δυναμικού της. Αυτή διαμόρφωνε και τις κατάλληλες συνθήκες για την ίδρυση σημαντικών για την οικονομία των Επτανησίων θεσμών, όπως τις προεξοφλητικές και ασφαλιστικές τράπεζες. Αυτές ιδρύονται και εγκαθίστανται σε όλα τα νησιά του Ιονίου, κατά την περίοδο του μέσου του 19ου αιώνα[4]

       Η ΠΓ΄ Πράξη της Ε΄ Γερουσίας (14/26.6.1837) έθετε τις βάσεις για τη δημιουργία κρατικής τράπεζας. Το ιδρυτικό κεφάλαιο είχε οριστεί σε 100.000 στερλίνες με δυνατότητα αύξησης και διαιρούνταν σε 4.000 μετοχές . Η ονομασία του νέου ιδρύματος θα ήταν «Τράπεζα Παρακαταθήκης και Κυκλοφορίας» και θα είχε το δικαίωμα έκδοσης τραπεζογραμματίων και χορήγησης δανείων με εγγυημένη κάλυψη. 

1Ο.π. ΙΟΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ Η  ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΚΑΙ Η  ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΗΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ

2Ο.π.

3Sakis Gekas: Xenocracy: State, Class, and Colonialism in the Ionian Islands, 1815-1864

 4 Η Ιόνιος Ναυτιλία κατά την βρετανική κατοχή (1809 - 1864) Παναγιώτης Σ. Καπετανάκης

 Για την ενίσχυση της εμπιστοσύνης στη νέα τράπεζα η Κυβέρνηση θα διατηρούσε το 1/6 των μετοχών με δικαίωμα εκλογής των δύο Διευθυντών που θα συνέτασσαν επιμέρους κανονισμούς και θα τους υπέβαλλαν για έγκριση στη Βουλή, ενώ η ευθύνη των μετόχων περιοριζόταν στην αναλογική αξία των μετοχών τους[1].Το ενημερωτικό δελτίο που δημοσιεύτηκε στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως έχει και πίνακα  του τρόπου υποβολής των αιτήσεων για εγγραφή στο κεφάλαιο της Τραπέζης. Η απήχηση ήταν απογοητευτική κι έτσι η ίδρυση Τραπέζης, με εντόπια κεφάλαια ήταν καταδικασμένη να αποτύχει.  

29 Ιουλίου 1837 Ενημερωτικό Δελτίο[2]

Η δημιουργία Εξοικονομικής Τράπεζας (Saving Bank) θεώρησαν οι Άγγλοι ότι θα ήταν η καταλληλότερη ενέργεια για να αντιμετωπισθούν τα προβλήματα.  Οι πρώτοι διαχειριστές ήταν δέκα βρετανικοί «Esquires»(αξιότιμοι κύριοι),πέντε ιερείς (τέσσερις Ρωμαιοκαθολικοί κι ένας Ορθόδοξος), ο καθιερωμένος έμπορος Γεροστάθης  κι ο Ηλίας Βασιλάκης ως ορκωτός ελεγκτής της Κέρκυρας, ο οποίος μετά το 1848 διορίστηκε τοπικός διευθυντής της Ιονικής Τράπεζας.

2 ΓΚΑΖΕΤΑ ΙΟΝΙΚΑ : GAZZETTA JONIA (Εφημερίς των Ιονίκων Νήσων)

Ήταν σαφώς η εποχή που οι ντόπιοι δεν ενεπλάκησαν ή δεν προσκλήθηκαν να συμμετάσχουν, με τις λίγες εξαιρέσεις που αναφέρθηκαν. Οι διαχειριστές περιστασιακά βρέθηκαν σε δύσκολη θέση. Οι καταθέσεις της τράπεζας, δημοσιεύθηκαν στην επίσημη εφημερίδα, με ένα πνεύμα λογοδοσίας, από το 1820 και μετά.[1]

1 Sakis Gekas: Xenocracy: State, Class, and Colonialism in the Ionian Islands, 1815-1864

Συνεχή δημοσιεύματα στη ΓΚΑΖΕΤΑ ΙΟΝΙΚΑ προτρέπουν τους πολίτες στο να εμπιστευτούν το τραπεζικό Ίδρυμα.

Τα αναμενόμενα αποτελέσματα  ήταν:

1) Εκμηδένιση του ληστρικού επιτοκίου των τοκιστών

2) Ενίσχυση της οικονομίας με την κυκλοφορία των αποθησαυρισμένων κεφαλαίων.

3) Κέρδος κρατικών πόρων.

4) Ηρεμία στις τάξεις των λαϊκών στρωμάτων.

5) Επανεκκίνηση της οικονομίας

6) Αύξηση των Επενδύσεων

7) Αύξηση της παραγωγής.

Πρόθεση της Προστασίας ήταν να μετατρέψει τα Επτάνησα σε τμήμα της αυτοκρατορίας και σε πεδίο εφαρμογής της βρετανικής ιδεολογίας. Στόχος ήταν η εισαγωγή τραπεζικών θεσμών προς ίδιο όφελος  και η διασφάλιση οικονομικών πόρων για την υποστήριξη της ανάπτυξης της βιομηχανίας της αυτοκρατορίας.[1] Στα αρχικά τους στάδια οι αποταμιευτικές τράπεζες περιορίζονταν στη συλλογή καταθέσεων. Αν και η βασική τους στόχευση αφορούσε εργάτες και τεχνίτες, εντούτοις διαπιστώνεται ότι οι συναλλασσόμενοι ανήκαν στη μεσαία και ανώτερη αστική τάξη. Η Εξοικονομική Τράπεζα της Κέρκυρας  ιδρύθηκε στα πρότυπα των αντίστοιχων βρετανικών. Εκεί υπήρχε μεγάλη τραπεζική παράδοση.

1Χρήστος Δεσύλλας: Η Εξοικονομική Τράπεζα και η Συμβολή της στο Χρηματοπιστωτικό Σύστημα της Κέρκυρας

Οι  βασικές λειτουργίες στην περίπτωση της Κέρκυρας ήταν : α) η εστίαση στις καταθέσεις και β) ο τοπικός χαρακτήρας. Τα θεσμικά χαρακτηριστικά συνοψίζονται στα εξής: α) ήταν δημόσια τράπεζα με ενεργή συμμετοχή των τοπικών αρχών στη διοίκησή της, β) είχε οργανωθεί και λειτουργούσε με θεσμική απόφαση, γ) μνημονευόταν ο ηθικός της χαρακτήρας (στήριξη φτωχών, υποστήριξη της τοπικής οικονομίας) και δ) δεν δάνειζε, όμως υπήρχε η δυνατότητα ένταξης και συνεργασίας στο ευρύτερο χρηματοπιστωτικό δίκτυο. Η εφημερίδα του Ιονίου Κράτους έγραψε ότι «ο στόχος της  τράπεζας δεν είναι μόνο να βοηθήσει τις εργατικές τάξεις να προσκομίσουν κέρδη, αλλά να τις βελτιώσει ηθικά,   οι εργάτες να γίνουν ικανοί  και  να εμπλουτιστούν,  καθότι στερούνται τα βασικά στοιχεία της καλής εκπαίδευσης, την αγάπη για τη σκληρή  εργασία, τη σύνεση και την ακρίβεια. »

Με την ΜΕ΄ Πράξη της Ε΄ Γερουσίας του Ηνωμένου Κράτους των Ιονίων Νήσων (24.5/5.6.1835) συστήθηκε στα Ιόνια Νησιά Τράπεζα  Εξοικονομήσεων με κεντρικό κατάστημα στην Κέρκυρα και υποκαταστήματα ή αντιπροσώπους στα άλλα νησιά.

Οι καταθέτες θα ήταν «μόνο Ιόνιοι  ή Βρετανοί υπήκοοι». Η εσωτερική λειτουργία ήταν υπό τον έλεγχο του Αρμοστή και του Έπαρχου. Η διεύθυνση του ιδρύματος είχε ανατεθεί σε πέντε Προέδρους. Αποτυπώθηκαν διαχρονικά μια σειρά ονοματολογικών προσδιορισμών όπως: Κερκυραϊκή Τράπεζα, Banco Corcirese, Banco di Risparmio di Corfù, Οικονομική Τράπεζα, Φιλάνθρωπον Κατάστημα, Επωφελές Κατάστημα, Εξοικονομική Τράπεζα Κερκύρας, Stabilimento, Αποταμιευτική Τράπεζα. Οι περισσότεροι συμμετέχοντες  ήταν εύποροι αστοί, επιχειρηματίες και κεφαλαιούχοι, οι οποίοι εξασφάλιζαν δεσμούς συνεργασίας με άλλες οικονομικές και πιστωτικές δομές. Ανάμεσά τους συναντώνται επιφανείς αγγλικανοί και ορθόδοξοι κληρικοί, όπως ο Μητροπολίτης Κερκύρας Αθανάσιος, ενώ η συμμετοχή τους δημιουργούσε αίσθημα ασφάλειας, φερεγγυότητας και προσέδιδε κύρος και αξιοπιστία στη λειτουργία της τράπεζας. Οι καταθέσεις δεν μπορούσαν να είναι μικρότερες από ένα σελίνι και για το διάστημα ενός ημερολογιακού έτους δεν έπρεπε να υπερβαίνουν τις 20 στερλίνες, γιατί πάνω από το ποσό αυτό δεν χορηγούνταν τόκος. Στους συναλλασσόμενους εκτός από τα φυσικά πρόσωπα συναντώνται κληροδοτήματα και ιδρύματα, όπως το Monte di Pietà, προς το οποίο διοχετεύονταν κεφάλαια που αξιοποιούνταν στην τοπική οικονομία.[1]

Από το 1846 έως το 1852 στην Ευρώπη σημειώθηκε μια από τις μεγαλύτερες υφέσεις με χαρακτηριστικό τους βαρείς χειμώνες που οδήγησαν στην εκτίναξη της τιμής των δημητριακών και βασικών ειδών διατροφής. Στην Κέρκυρα υπήρξαν δύο συνεχείς χρονιές χωρίς ελαιοφορία (1851-1852), ενώ το 1851 επλήγη η αμπελοκαλλιέργεια, μετατρέποντας την ευρωπαϊκή ύφεση σε τοπική κρίση. Λόγω της δυσμενούς οικονομικής και κοινωνικής κατάστασης που επικρατούσε στο νησί, για τη βελτίωση των οικονομικών της Τράπεζας οι υπεύθυνοι προέβησαν στην αύξηση του καταθετικού επιτοκίου από 4% σε 6%. Σε μια συντονισμένη προσπάθεια προσέλκυσης καταθέσεων προχώρησαν στην κινητοποίηση του ορθοδόξου κλήρου της υπαίθρου μέσω του Πρωτοσύγκελου της Μητροπόλης.[2]

1 Χρήστος Δεσύλλας: Η Εξοικονομική Τράπεζα και η Συμβολή της στο Χρηματοπιστωτικό Σύστημα της Κέρκυρας

2 Ο.π.

Στην εξέλιξη , τόσο τα Επτάνησα, όσο και οι απέναντι ακτές, παρήγαγαν σημαντικές ποσότητες φθηνών προς τρίτους πρωτογενών προϊόντων, χρήσιμων στο βρετανικό εμπόριο και τη βιομηχανία, πολλαπλασιάζοντας τα οφέλη της Προστασίας. Από ότι προκύπτει, αυτό ήταν η αιτία που ο εντεταλμένος του Αρμοστή Douglas, Sir Alexander Wood στα τέλη του 1837 ήρθε σε επαφή με τους Βρετανούς επενδυτές Farrer-Wright group.

Είναι βέβαιο ότι η αλληλογραφία που ανέπτυξε στη συνέχεια ο John Wright με τον Αρμοστή Douglas, τον πρόεδρο της Ιονίου Γερουσίας, Κόμη Σπ. Βούλγαρη και τον Sir A. Wood, όπως και η αποστολή στα νησιά του μελλοντικού γενικού γραμματέα της εταιρείας, George Ward, στάθηκαν ιδιαίτερα διαφωτιστικές για τους επενδυτές, οι οποίοι διείδαν σημαντικά οφέλη στο να ιδρύσουν μια κρατική και όχι αποικιακή τράπεζα στο επτανησιακό προτεκτοράτο. Στο prospectus της «Ιονικής Κρατικής Τράπεζας»(Ionian bank Ltd)  που κυκλοφορήθηκε στο Λονδίνο τον Ιανουάριο του 1839 δηλώνονταν ότι η τράπεζα θα ιδρυόταν με βάση τον Νόμο του 1837 της Ιονίου Βουλής. Παράλληλα, τονίζονταν η σημασία του εμπορίου της σταφίδας και των Ιόνιων λιμένων ως διαμετακομιστικών σταθμών για την εξαγωγή βρετανικών προϊόντων στην απέναντι ενδοχώρα.

Η «Ιονική Κρατική Τράπεζα» ιδρύθηκε στις 23 Οκτωβρίου του 1839, με έδρα το Λονδίνο. Το πρώτο της κατάστημα το οποίο ήταν ταυτόχρονα και το κεντρικό γραφείο της Τράπεζας λειτούργησε για πρώτη φορά στις 2 Μαρτίου1840 στην Κέρκυρα. Στις 18 Μαΐου και στις  10 Αυγούστου του ίδιου έτους άνοιξαν τα υποκαταστήματα στην Ζάκυνθο και  Κεφαλονιά αντίστοιχα, ενώ το 1845 λειτούργησαν πρακτορεία της τράπεζας στην Αθήνα και την Πάτρα. Το 1873 με έδρα πάντα το Λονδίνο τα κεντρικά γραφεία της τράπεζας μεταφέρθηκαν στην Αθήνα.Παράλληλα με την Ιονική Κρατική Τράπεζα λειτουργούσε και η Εξοικονομική Τράπεζα μέχρι την ένωση των Επτανήσων το 1864.