Η Ιόνιος Βουλή σε δαγκεροτυπία του Αύγουστου Κόλλα

 

        Ο κοινοβουλευτικός βίος του βρετανικού προτεκτοράτου «Ενωμένα Κράτη των Ιονίων Νήσων» (United States of the Ionian Islands και Ιόνιον Κράτος) διακρίνεται σε δυο φάσεις. Κατά την πρώτη λειτούργησε με κατ’ επίφασιν κοινοβουλευτικούς κανόνες καθώς ο αρμοστής και η υπαλληλία κάνοντας καταχρηστική ερμηνεία  της συνθήκης της 5^ης  Νοεμβρίου 1815, με την πρόφαση ότι: «…οι Επτανήσιοι δεν δύνανται να κυβερνηθώσιν άνευ της επ’ αυτών πιέσεως ξενικής λόγχης…» (1) ανέστειλαν διατάξεις του συντάγματος και επέβαλαν μια αποικιακού χαρακτήρα αυστηρή και ανελεύθερη διοίκηση, που στραγγάλιζε κάθε πολιτική προσπάθεια στη γέννησή της. Κατά τη δεύτερη, η «προστασία» παραχωρώντας σταδιακές  μεταρρυθμίσεις, παρενέβαινε διαρκώς χωρίς κανένα κοινοβουλευτικό ήθος, ώστε να αποτρέψει ή τουλάχιστον να αναβάλει την επιδιωκόμενη από τον ελληνικό πληθυσμό των νησιών, ένωση με το Βασίλειο της Ελλάδος. Όμως οι βουλευτές της Ιονίου Βουλής, ευνοημένοι από το διεθνές πολιτικοδιπλωματικό κλίμα, σε πολλές περιπτώσεις απαίτησαν με γενναιότητα την άσκηση των κοινοβουλευτικών ελευθεριών και σε τρεις διακήρυξαν τα πατριωτικά τους αισθήματα με ενωτικά ψηφίσματα. Γι αυτούς τους λόγους οι πάντα σκωπτικοί Επτανήσιοι διαχώριζαν τα κοινοβούλια σε «βουβά» και «ελεύθερα». (2)

 

       Το annus horribilis, των μεγάλων επαναστάσεων, 1848,βρήκε το Ιόνιον Κράτος σε διαδικασίες συνταγματικών μεταρρυθμίσεων. Στις 16 Μαΐου 1848, ο αρμοστής αντιστράτηγος βαρώνος Σήτον (Lord High Commissioner John Colborn baron Seaton) ήρωας του Βατερλώ, φιλελεύθερος και πράος στρατιωτικός, ανακοίνωσε στην Ιόνιο Βουλή την κατάργηση των περιορισμών του τύπου, που είχε επιβάλει με το αποικιακού χαρακτήρα σύνταγμα του 1817 ο αρμοστής  Μαίτλαντ (sir Thomas Maitland).

Φύλλο Της Επισήμου Εφημερίδος του Ηνωμένου Κράτους των Ιονίων Νήσων Κέρκυρα 18 Δεκεμβρίου 1848 το οποίο γράφει:

ΔΗΛΟΠΟΙΗΣΙΣ

Από της α.ης Ιανουαρίου 1849 παύει το μη επίσημον μέρος Εφημερίδος ταύτης, ήτις, από της ρηθείσης εποχής δεν θέλει περιέχει ειμή τας δημοσίας πράξεις,δηλαδή, τας Πράξεις της Γερουσίας, τας Πράξεις της Κυβερνήσεως, τας αποφάσεις της Βουλής, τας Προκηρήξεις και Δηλοποιήσεις των διαφόρων Αρχών, εκείνους της Αστυνομίας, του Υγειονομίου και των άλλων γενικών και επιτοπίων Καταστημάτων, συμπεριλαμβανομένης της Δημοσίου Εκπαιδεύσεως, τους Καταλόγους των Συγκλήτων, τους συνήθεις καταλόγους και τας Πράξεις του Υπερτάτου Συμβουλίου, τας Δηλοποιήσεις, Αποφάσεις και Πράξεις των Δικαστηρίων και των Δικαστικών Αρχών και τέλος, πάσαν Δημοσίαν Πράξιν οφείλουσαν να τυπωθή.

 

 Η νέα συνταγματική διάταξη είχε ως αποτέλεσμα την κατάργηση του μονοπωλίου του κρατικού τυπογραφείου και των εκδόσεών του, την  εγκατάσταση  ιδιωτικών τυπογραφείων, την έκδοση εφημερίδων και περιοδικών, και την κυκλοφορία των έως τότε απαγορευμένων εφημερίδων του απελευθερωμένου και του αλύτρωτου Ελληνισμού. Την  ελευθεροτυπία  ακολούθησαν νέες ρυθμίσεις, που αφορούσαν τις πολιτικές συγκεντρώσεις, τις πολιτικές λέσχες και τα κόμματα, οι οποίες άνοιξαν το δρόμο για τη διεκδίκηση άλλων παραχωρήσεων, που με τη σειρά τους οργάνωσαν καλύτερα τον κοινοβουλευτισμό και οδήγησαν στην πραγμάτωση των πόθων του ελληνικού πληθυσμού με την Ένωση.

Ειδικότερα, οι ρυθμίσεις για το «συνέρχεσθαι και συνεταιρίζεσθαι», επέτρεψαν τη δημιουργία πολιτικών λεσχών  και ακολούθως, την μετάλλαξη σε κόμματα των πολιτικών συσπειρώσεων. Από τις τρεις κυρίαρχες πολιτικές τάσεις που υπήρχαν, η μία εξελίχθηκε σε κόμμα εξουσίας, η άλλη σε κόμμα αρχών και η τρίτη σε πολιτικό μόρφωμα. Κόμμα εξουσίας συγκρότησαν οι «μεταρρυθμιστές», οι οποίοι ήταν ρεαλιστές φιλελεύθεροι, αστοί και αριστοκράτες, που ήθελαν να καλλιεργηθεί η πολιτική παιδεία του πληθυσμού, για να μπορεί να αντιμετωπίσει το πολιτικό του μέλλον. Κυριότεροι εκπρόσωποί του ήταν ο Ανδρέας Μουστοξύδης, ο Πέτρος Βράιλας–Αρμένης, ο Γεώργιος Κανδιάνος Ρώμας, ο Σωκράτης Κουρής, ο Δημήτριος Κουρκουμέλης, ο Αλέξανδρος Δαμασκηνός κα. Κόμμα αρχών συγκρότησαν οι  «ριζοσπάστες», ρομαντικοί εκπρόσωποι όλων των τάξεων διαποτισμένοι από το επαναστατικό πνεύμα και προσανατολισμένοι στην ιδέα της κοινωνικής δικαιοσύνης και της Ένωσης των Ιονίων με την Ελλάδα, οι οποίοι και συνέβαλαν καθοριστικά στην διαμόρφωση των απόψεων για την Μεγάλη Ιδέα και την Ενότητα του Έθνους. Εκπρόσωποί τους υπήρξαν στην πρώτη φάση του κόμματος οι: Ηλίας Ζερβός-Ιακωβάτος, Ιωσήφ Μομφεράτος, Γεράσιμος Λιβαδάς, Ναθαναήλ και Φραγκίσκος Δομενεγίνης, ενώ στη δεύτερη προστέθηκαν οι: Κωνσταντίνος Λομβάρδος, Ερμάννος Λούντζης, Στέφανος Παδοβάς, Αριστοτέλης Βαλαωρίτης κα. Διαχωριστικό όριο μεταξύ μεταρρυθμιστών και ριζοσπαστών, υπήρξαν οι απόψεις για τον τρόπο που έπρεπε να πραγματοποιηθεί η εθνική αποκατάσταση των Ιονίων και οι στόχοι που έπρεπε να επιδιωχθούν για την επιτυχία του σκοπού.

 Τέλος υπήρξε και πολιτικό μόρφωμα στο οποίο ήταν συνασπισμένοι οι ευεργετημένοι από το προτεκτοράτο, αριστοκράτες και προηγμένοι αστοί, με κυριότερους εκπροσώπους τον Γενικό Γραμματέα της Γερουσίας Αντώνιο Λευκόκοιλο–Δούσμανη και τον έπαρχο Κεφαλλονιάς Δημήτριο Καρούσο. Η ομάδα έμεινε γνωστή με τον χαρακτηρισμό των αντιπάλων της  «καταχθόνιοι» και «καμαρίλα». (3)

Ακολούθησαν στις 19 Απριλίου 1849 νέες μεταρρυθμίσεις, που αφορούσαν την κατάργηση του προκαταρκτικού συμβουλίου με το οποίο το προτεκτοράτο έλεγχε τις εκλογές και την τακτοποίηση αρμοδιοτήτων, που καταχρηστικά ασκούσε η  Γερουσία (όπως ο έλεγχος των δαπανών του Κράτους και η έκδοση από αυτήν νομοθετημάτων όταν η Βουλή σχόλαζε) και στις 2 Ιουνίου 1849 η ψήφιση της ΟΣΤ Πράξης της Τέταρτης Συνάθροισης της  Όγδοης Ιονίου Βουλής, η οποία επέτρεπε σε όλα τα κρατικά όργανα την χρήση της ελληνικής γλώσσας.

Φύλλο της Επίσημης Εφημερίδος του Ηνωμένου Κράτους των Ιονίων Νήσων: Κέρκυρα 18 Ιουνίου 1849 Αριθ 26 με άρθρο «Πράξις της Γερουσίας εισάγουσα την Ελληνικήν Γλώσσαν παρά τας διαφόροις Αρχαις του Κράτους»

 

 Την διοίκηση του Σήτον τάραξαν, δημιουργώντας φόβους για την αναστολή των μεταρρυθμίσεων, οι πατριωτικές εκδηλώσεις στην Κεφαλλονιά, που οδήγησαν  στα αιματηρά γεγονότα  της Μεγάλης Παρασκευής και της 14ης Σεπτεμβρίου 1848, όμως παρόλη την ένταση, ο αρμοστής χειρίστηκε με αυτοσυγκράτηση και σωφροσύνη, επιτυγχάνοντας την επαναφορά στην ομαλότητα, με τις λιγότερες ποινές. (4)

Αλλά στις 2 Ιουνίου 1849, ο Σήτον αντικαταστάθηκε από τον θιασώτη του βρετανικού ιμπεριαλιστικού πνεύματος, στελέχους του Υπουργείου Αποικιών,  Ουόρντ (Sir Henry George Ward), ενώ συνέβαιναν  η λήξη των ευρωπαϊκών επαναστάσεων και η παλινόρθωση των αριστοκρατικών πολιτευμάτων, όπως επίσης η εμφάνιση μεγάλων δημοσιονομικών προβλημάτων στο Ιόνιο Κράτος. Τα τελευταία είχαν αιτία αφενός την κακή διαχείριση από την Προστασία, αφετέρου την ελάττωση του εισοδήματος των πολιτών από τον περιορισμό των ναυτεμπορικών δραστηριοτήτων και τα πλήγματα που δέχθηκε η αγροτική παραγωγή. Την οικονομική στενότητα ακολούθησαν η κοινωνική και πολιτική αναταραχή. Τον δεκαπενταύγουστο του 1849, όργανα των «καταχθονίων», που δεν είχαν ξεπεράσει τον διαλλακτικό τρόπο με τον οποίο ο Σήτον κατεύνασε τα πράγματα στην Κεφαλλονιά, εκμεταλλευόμενα την δυσαρέσκεια του πληθυσμού για την Προστασία, προκάλεσαν νέες αντικυβερνητικές ενέργειες στην Σκάλα της Κεφαλλονιάς. Η μαζικότητα της συμμετοχής, ο εθνικός χαρακτήρας της εξέγερσης, η βιαιότητα  των συγκρούσεων και η νοοτροπία του αρμοστή, συντέλεσαν ώστε να επιβληθεί ο στρατιωτικός νόμος και τα βρετανικά στρατεύματα να διαπράξουν ωμότητες σε βαθμό να ειπωθεί  ότι ο Ουόρντ  «…έπραξεν ως ο Ιμβραήμ εις την Πελοπόννησον…». (5)

 Τέλος, νέο εμπόδιο στις ελληνοβρετανικές σχέσεις προκάλεσε η μεροληπτική στάση  του προτεκτοράτου απέναντι  στην ωμότητα της βρετανικής εμπλοκής κατά την αντιδικία του βρετανού υπηκόου Ντέιβιντ Πατσίφικο με το Ελληνικό Δημόσιο. Το επεισόδιο χρησιμοποιήθηκε  ως αφορμή από τον υπουργό εξωτερικών Πάλμεστον (Henry John Temple, 3^rd viscount Palmeston) για να περιοριστούν η φιλορωσική πολιτική, που θεωρούσε ότι ασκούσε ο βασιλεύς Όθων και οι αντίπαλες των βρετανικών, ελληνικές εμπορικές δραστηριότητες στον Εύξεινο πόντο. Γι’ αυτό, με κυνισμό διέταξε τον  αποκλεισμό των ελληνικών λιμανιών και παραλίων  από τον υπό τον ναύαρχο Πάρκερ (admiral of the Fleet sir William Parker, 1^st baronet) βρετανικό στόλο  της Μεσογείου (7 Ιανουαρίου-17 Φεβρουαρίου 1849), προκαλώντας λιμό στον πληθυσμό  και καταστροφή μεγάλου μέρους των ναυτεμπορικών δικτύων. 

 

Αυτά τα γεγονότα είχαν ως αποτέλεσμα στις εκλογές της 28^ης Φεβρουαρίου 1850 για την ανάδειξη των αντιπροσώπων της Ενάτης Ιονίου Βουλής, που πραγματοποιήθηκαν με τις νέες συνταγματικές μεταρρυθμίσεις και το πρόσφατο νομοθέτημα της 12^ης Δεκεμβρίου 1849, που αφορούσε την κεντρική και τις τοπικές διοικήσεις, να εκλεγούν με συντριπτική πλειοψηφία αντιπολιτευόμενοι, διακρινόμενοι για τον φλογερό πατριωτισμό και την προσωπικότητά τους. Ανάμεσα σε αυτούς οι εξορισμένοι Κεφαλλονίτες ριζοσπάστες Ηλίας Ζερβός-Ιακωβάτος και Ιωσήφ Μομφερράτος.

         Από τις πρώτες αποφάσεις της Ενάτης Βουλής, υπήρξαν η ψήφιση ως εθνικής εορτής της 25^ης Μαρτίου και η κατασκευή ανδριάντα του Ιωάννη Καποδίστρια. Αλλά η πρώτη ελεύθερη Ιόνιος  Βουλή δεν μπόρεσε να επιζήσει γιατί στις 26  Νοεμβρίου 1850 και ενώ το Σώμα συνεδρίαζε, ο Αρμοστής διέταξε την άμεση διακοπή των εργασιών της και την αναβολή της λειτουργίας της για την 8^η Ιουλίου 1851, προκειμένου να μην ολοκληρωθεί η ανάγνωση και στη συνέχεια να μην κατατεθεί στο Προεδρείο, η εξής ενωτική διακήρυξη των ριζοσπαστών βουλευτών, που είχε αρχίσει  ο κεφαλλονίτης ριζοσπάστης βουλευτής Ιωάννης Τυπάλδος: (6)

Σχέδιον Ψηφίσματος της Βουλής των Αντιπροσώπων

Επειδή η ανεξαρτησία, η κυριαρχία και η εθνικότης εκάστου λαού, είναι δικαιώματα φυσικά και απαράγραπτα.

Επειδή ο Λαός της Επτανήσου απαρτίζων μέρος αναπόσπαστον της Ελληνικής φυλής, στερείται σήμερον της πραγματικής απολαυής και εξασκήσεως των τοιούτων δικαιωμάτων.

Επειδή προς τοις άλλοις εξέλειψαν πλέον αι αφορμαί, ένεκα των οποίων ετέθη υπό την  Αγγλικήν Προστασίαν, δυνάμει συνθήκης, εις την οποίαν ουδεμίαν ποτέ έδωκε συγκατάθεσιν .

Επειδή, τέλος, μερίς τις της Ελληνικής φυλής εις την οποίαν ανήκει δηλαδή η απελευθερωμένη Ελλάς, ανέκτησε τα κυριαρχικά και εθνικά αυτής δικαιώματα.

Δι’ όλα ταύτα η πρώτη ελευθέρα Βουλή των αντιπροσώπων της Επτανήσου, διακηρύττει:

‘Οτι η ομόθυμος στερεά και αμετάτρεπτος θέλησις του Επτανησιακού λαού είναι η ανάκτησις της ανεξαρτησίας του, και η Ένωσις αυτού με το λοιπόν Έθνος του την απελευθερωμένην Ελλάδα.

Η παρούσα διακήρυξις θέλει διαβιβασθή, διά διαγγέλματος της Βουλής προς την προστάτιδα Δύναμιν, όπως  διά των αρμοδίων μέσων διακοινώση αυτήν, εις τάς λοιπάς της Ευρώπης Δυνάμεις, διά νά ενεργήσωσιν ομού πρός ταχείαν αυτής πραγματοποίησιν                              Εν τη Βουλή των αντιπροσώπων τη 26η Νοεμβρίου 1859 εα

                                                         Οι αντιπρόσωποι

Γεράσιμος Α. Λιβαδας, Ναδάλης Δομενεγίνης, Άγγελος Δεσύλλας, Φραγκίσκος Δομενεγίνης, Ηλίας Ζερβός, Ιωσήφ Μομφερράτος, Τηλέμαχος Παϊζης, Ιωάννης Τυπάλδος-Δοτοράτος, Σταματέλος Πυλαρινός, Γεώργιος Τυπάλδος-Ιακωβάτος, Χριστόδουλος Ποφάντης.

 

Ακολούθησαν νέες εκλογές στις οποίες πλειοψήφησαν, με την υποστήριξη των αρχών, οι Μεταρρυθμιστές. Η νέα 10η Ιόνιος Βουλή λειτούργησε  από την 14/26 Φεβρουαρίου 1852 έως τα τέλη του 1856. Πριν την λήξη της ο Ουόρντ αντικαταστάθηκε στις 13 Απριλίου 1855 από τον πείσμονα και δύσκαμπτο πολιτικό, στέλεχος επίσης του Υπουργείου Αποικιών, Γιάγκ (sir John Young 1^st baronet of Bailieborough, αργότερα 1^st baron Lisgar), ο οποίος σύμφωνα με μαρτυρία συγχρόνου του δήλωνε στους Ιονίους συνομιλητές του ότι: «…η αγγλική προστασία τοις ιδίοις τηλεβόλοις πέποιθεν, ουχί δε τη ημετέρα φιλία…».(7)

 

Η σφραγίδα της Ιονίου Βουλής

 

         Με τις  εκλογές της 4/16 Φεβρουαρίου 1857 ανεδείχθη η  11η Βουλή, για την οποία πολλές ενστάσεις υποβλήθηκαν, λόγω της μεγάλης παρέμβασης του προτεκτοράτου, στις εκλογές της Κεφαλλονιάς.Στις 20 Ιουνίου 1857, ο κερκυραίος ριζοσπάστης βουλευτής Αντώνιος Δάνδολος αποκάλυψε στο Κοινοβούλιο τους βρετανικούς σχεδιασμούς για την μετάπτωση του προτεκτοράτου σε αποικία. Σύμφωνα με αυτούς θα αποικιοποιούνταν τα βόρεια νησιά του Ιονίου (Κέρκυρα και Παξοί) και τα υπόλοιπα θα ενσωματώνονταν στο Βασίλειον της Ελλάδος. Με πρόταση των ριζοσπαστών, οι παρόντες βουλευτές συνέταξαν την παρακάτω διακήρυξη, η οποία και καταχωρήθηκε στα πρακτικά της συνεδριάσεως: (8)

 

Η  ΙΑ Βουλή παμψηφεί διακηρύττει:

Μόνη επιθυμία και θέλησίς μας είναι η παύσις της Προστασίας και η Ένωσις της Επτανήσου μετά της Ελευθέρου Ελλάδος.

Ότι τούτο καθείς των αντιπροσώπων είναι έτοιμος να το υπογράψει ουχί απλώς διά της μελάνης αλλά δι’ αυτού του αίματός του.

Ότι ο ξενισμός ουδέποτε θα εύρη υποστήριξιν εν Επτανήσω και ότι η βία, μόνη η βία, δύναται να μας διακρατήση εις την τωρινήν πολιτικήν μας κατάστασιν.

Εφημερίδα επίσημος του Ηνωμένου Κράτους των Ιονίων Νήσων 6/18 Δεκεμβρίου 1858 Αριθ. 383

Στην εφημερίδα αναφέρεται η λήψη από τον Λόρδο Αρμοστή της διαμαρτυρίας από τους 10 βουλευτές του Κοινοβουλίου για την αποικιοποίηση της Κέρκυρας και των Παξών. Διαχωρίζεται η απάντηση του Αρμοστή John Young, η οποία μεταξύ άλλων γράφει:  Δεν ήταν ποτέ στη θέληση της Αγγλίας να μετατρέψει σε αποικίες την Κέρκυρα και τους Παξούς και αυτό,επισημαίνει, δεν είχε την δυνατότητα να το κάνει.  Καλεί δε τους κατοίκους των Ιονίων Νήσων να συνεργαστούν με την Προστασία για το καλό του Κράτους.

 

Με την αντίδραση των βουλευτών το σχέδιο αποικιοποιήσεως εγκαταλείφθηκε και σε νέο ελιγμό το υπουργείο Αποικιών απέστειλε στις 25 Ιανουαρίου 1850, ως προσωρινό διαχειριστή της προστασίας έως 17 Φεβρουαρίου 1850, το μέλος του ιδιαίτερου συμβουλίου της βασίλισσας Βικτωρίας και γνωστό για τα φιλελληνικά του αισθήματα Γκλάντστοουν (William Ewart Glandstone), με αποστολή να ανακόψει την ενωτική κίνηση, προσφέροντας ριζικές μεταρρυθμίσεις στο Σύνταγμα. Η 11^η Βουλή όμως απέριψε τις προτάσεις και με την αναχώρησή του εγκαταστάθηκε ως αρμοστής  ο μετριοπαθής συντηρητικός υποστράτηγος Νάιτ Στόρξ (Maj Gen sir Henry Knight Storks), που είχε ήδη επιλεγεί. Τότε συνέβησαν δυο γεγονότα που η βρετανική διπλωματία θεώρησε σύμφωνα με τους σχεδιασμούς της για την περιοχή: Η επανάσταση στις 10 Οκτωβρίου 1862 που είχε ως συνέπεια την αναχώρηση από την Ελλάδα του βασιλικού ζεύγους Όθωνα και Αμαλίας και στη συνέχεια στις 18 Μαρτίου 1863 η εκλογή του Γεωργίου Α ως βασιλέως των Ελλήνων. Την 1^η Αυγούστου 1863 στο Λονδίνο, η Μεγάλη Βρετανία και οι τέσσερεις δυνάμεις Αυστρία, Ρωσία, Πρωσία και Γαλλία υπέγραψαν ειδικό πρωτὀκολλο με το οποίο έπαυε η βρετανική προστασία στα Ιόνια νησιά,  η οποία είχε συμφωνηθεί στο Παρίσι με την συνθήκη της 5^ης Νοεμβρίου 1815.

Την 19^η Σεπτεμβρίου/1^η Οκτωβρίου 1863συνήλθε13^η Ιόνιος Βουλή και τέσσερεις ημέρες αργότερα ψήφισε παμψηφεί το εξής ψήφισμα της Ενώσεως του Ιονίου Κράτους και του Βασιλείου της Ελλάδος, το οποίο με βαθειά συγκίνηση ανέγνωσε ο πρόεδρός της κερκυραίος ριζοσπάστης Στέφανος Παδοβάς: (9)

Η ΒΟΥΛΗ ΤΗΣ ΕΠΤΑΝΗΣΟΥ

Εκλεχθείσα συνεπεία προσκλήσεως της Προστάτιδος Δυνάμεως και συνελθούσα όπως οριστικώς αποφανθή περί της εθνικής αποκαταστάσεως του Ιονίου λαού, πιστώς δε εκδηλούσα τον διάπυρον πόθον και την άνωθεν σταθεράν αυτού θέλησιν και συμφώνως προς τας προηγηθείσας ευχάς και διακηρύξεις των ελευθέρων Ιονίων Βουλών

ΨΗΦΙΖΕΙ

Αι νήσοι Κέρκυρα, Κεφαλληνία, Ζάκυνθος, Λευκάς, Ιθάκη, Κύθηρα, Παξοί και τα εξαρτήματα αυτών ενούνται μετά του Βασιλείου της Ελλάδος, όπως εσαεί αποτελούσιν αναπόσπαστον αυτού μέρος εν μιά και αδιαιρέτω Πολιτεία υπό το Συνταγματικόν σκήπτρον της Αυτού Μεγαλειότητος του Βασιλέως των Ελλήνων Γεωργίου του Α’ και των διαδόχων αυτού.

                                                  Εγένετο εν τω  Βουλευτηρίω

                           Κερκύρα τη 23η Σεπτεμβρίου του Σωτηρίου έτους 1863.

 

Τα πατριωτικά, ενωτικά ψηφίσματα της Ιονίου Βουλής αποδεικνύουν τα ελληνικά αισθήματα των αντιπροσώπων του πληθυσμού και παράλληλα διαψεύδουν τον ισχυρισμό του θεμελιωτή του προτεκτοράτου Μαίτλαντ ότι η κοινωνική τάξη που είχε τα πολιτικά δικαιώματα (οι αριστοκράτες και οι προηγμένοι αστοί), θεωρούσε ότι «…ελευθερία και ανεξαρτησία σημαίνουν: ελευθερία στη λεηλασία του Κράτους και ανεξαρτησία σε όλες τις δικαστικές διαδικασίες…».(10) ΄Οπως αποδείχθηκε στα πενήντα περίπου χρόνια της βρετανικής προστασίας, αυτή η νοοτροπία και οι εξ αυτής συμπεριφορές τελικά ανήκαν στους εκπροσώπους και τους υποστηριχτές του προτεκτοράτου. 

 

 

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

(1). Λομβάρδος Κ., Απομνημονεύματα προς καταρτισμόν της περί απελευθερώσεως της Επτανήσου ιστορίας, Ζάκυνθος 1870, σ.106-107, σημ 2.

(2). Χιώτης Π., Ιστορία του Ιονίου Κράτους, Ζάκυνθος 1877α, Αθήνα 1980β, τ.β, σ. 127 επομ.

(3). Ζερβός-Ιακωβάτος Η., Η επί της Αγγλικής προστασίας Επτανήσιος Πολιτεία και τα κόμματα. Επιμέλεια–προλεγόμενα Χ.Σ. Θεοδωράτου, Πρακτικά Τρίτου Πανιονίου Συνεδρίου, Παράρτημα, Αθήνα 1969.

(4).Παξιμαδοπούλου-Σταυρινού Μ., Οι εξεγέρσεις της Κεφαλληνίας κατά τα έτη 1848 και 1849, Εταιρεία Κεφαλληνιακών Ιστορικών Ερευνών, Αθήνα 1980.

(5). Βερύκιος Σ.Χ., Ιστορία των Ηνωμένων Κρατών των Ιονίων Νήσων, η αποκληθείσα βρετανική προστασία και οι αγώνες των επτανησίων διά την εθνικήν αποκατάστασιν 1815-1864 , Αθήναι 1964 σ.268.

(6). Χιώτης Π., σ. 248.

(7).Βερύκιος Γ., Απομνημονεύματα περί της πρώην Ιονίου Πολιτείας, κυρίως δε περί του εν ταύτη επικρατήσαντος ριζοσπαστικού φρονήματος, Κεφαλληνία, 1870, σ. 123.

(8). Χιώτης Π., σ. 370-371.

(9). Χιώτης Π., σ. 640-641. Πρβλ Υπουργείον Εξωτερικών, Έγγραφα επίσημα αφορώντα τας επί του Επτανησιακού ζητήματος διαπραγματεύσεις. Εκ του Εθνικού  Τυπογραφείου 1864.

(10). Michael Pratt, Britain’s Greek Empire, Λονδίνο 1978, σ.105. Παξιμαδοπούλου-Σταυρινού Μ. σ. 35-36.

 

 

Ο εμπλουτισμός του άρθρου έγινε και με την προσθήκη υλικού από το CORFU MUSEUM

 

 

Η Κέρκυρα τα έτη 1884-1885

Το ημερολόγιο του C.A.BLENGINI 1884-1885 μέλος της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων του Βασιλείου της Ελλάδος, δίνει μια πληρέστατη εικόνα των πόλεών της και μια εξαιρετική περιγραφή της Πόλης της Κέρκυρας.

Στην αρχή δίνει σε μερικές παραγράφους μια ολοκληρωμένη εικόνα του νησιού. Οι πιο αξιόλογες από τις σημειώσεις του είναι:

Ο Τύπος στην Κέρκυρα είχε αναπτυχθεί πολύ  την προαναφερομένη περίοδο, λόγω των κατακτητών που πέρασαν από το νησί, τον αγώνα της Ένωσης με την Ελλάδα, αλλά και τα χρόνια  μετά την Ένωση , λόγω της αστάθειας της Πολιτικής ζωής της χώρας.

  Παραθέτουμε, κατά χρονολογική σειρά, την, μετά από μεγάλη έρευνα, συλλογή για γνώση και περαιτέρω μελέτη από τους ενδιαφερόμενους.

 Έτος 1801 Αριθ. 20

Έτος 1802.

Έτος 1805 Αριθ.16 ΕΠΤΑΝΗΣΟΣ ΠΟΛΙΤΕΙΑ Εποχή Ρωσοτούρκων.

Έτος 1812. Ιταλόφωνη.

Έτος 1814. Η εφημερίδα έβγαινε κατά τη διάρκεια της δεύτερης γαλλικής κατοχής των Ιονίων Νήσων (1807-1814). Το συγκεκριμένο φύλλο είναι της 16.5.1814, η Κέρκυρα παραδόθηκε στους Άγγλους στις 26.6.1814.

Έτος 1814 Αριθ.1 Η Πρώτη εφημερίδα της Αγγλικής Κυριαρχίας.

Έτος 1815. Αριθ 3.  Η πρώτη μορφή της  GAZZETTA JONIA. Ιταλιστί.

Έτος 1818 Αριθ. ; 84 Ιταλιστί.

Έτος 1823 Αριθ.262  Τίτλος Εφημερίδος: GAZZETTA DEGLI STATI UNITI DELLE ISOLE JONIE. Ιταλιστί.

Έτος 1824 Αριθ. 366

Έτος 1824. Αριθ. 153  Ελληνιστί. 

Έτος 1836. Αριθ. 262. Δίγλωσση: Ελληνιστί-Ιταλιστί.

Έτος Α! 1841 Αριθ. 18 Ιταλιστί.

Έτος 1844 Αριθ.1  Δίγλωσση: Ελληνιστί-Ιταλιστί,  με αλλαγή του ελληνικού τίτλου σε: ΕΦΗΜΕΡΙΣ ΤΟΥ ΗΝΩΜΕΝΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ ΤΩΝ ΙΟΝΙΩΝ ΝΗΣΩΝ.

Έτος Α! 1849. Αριθ. 2 Ιταλιστί.

Έτος Α! 1849. Αριθ.1 Δίγλωσση: Ελληνιστί-Ιταλιστί.

Έτος Α! 1850. Αριθ.2  Δίγλωσση: Ελληνιστί-Ιταλιστί. Εκδίδεται άπαξ της εβδομάδος καθ' εκάστην

Πέμπτην. Συντάκτης: Σ. Γούλιος.

Έτος 1850. Αριθ. 83 Τρίγλωσση: Ελληνιστί-Αγγλιστί-Ιταλιστί.

Έτος Α! 1850. Αριθ.1 Εφημερίς  Εθνική  και Δημοτική. 

 

Έτος Β! 1850. Αριθ. 85 Δίγλωσση: Ελληνιστί-Ιταλιστί. Εφημερίδα των Μεταρρυθμιστών με Ιδρυτή τον Πέτρο Βράιλα-Αρμένη.

Έτος Α! 1850. Αριθ.1  Δίγλωσση Ελληνιστί-Ιταλιστί.

Έτος Α! 1850. Αριθ.1 

Έτος Α! 1851. Αριθ.1 και 2. Εκδίδεται άπαξ της

εβδομάδος. Υπεύθυνος Συντάκτης: Πέτρος Φωκάς,

μετέπειτα ο  Σπ. Μαύρος.

Έτος Α! 1851. Αριθ.1  Εφημερίς των Δημοτικών συμφερόντων. Εκδίδεται άπαξ της εβδομάδος ενίοτε και δις. Συντάκτης: Σπ. Μαύρος. 

 

Έτος Α! 1855. Αριθ.15  Τα Καθημερινά - " Εθος άλλη φύσις." Εκδίδεται άπαξ της εβδομάδος. Συντάκτης: Γεώργιος Μοναστηριώτης.

Έτος Α! 1855. Αριθ.34

 Έτος 1858 Αριθ.2  Τόμος Α!  Φύλλον  εγκυκλοπαιδικόν.

Έτος 1858. Φυλλἀδιο Β!

1858 Φύλλο της 16.6.1858 

‘Έτος 1861 Αριθ 502-504 ΕΦΗΜΕΡΙΣ ΕΠΙΣΗΜΟΣ ΤΟΥ ΗΝΩΜΕΝΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ ΤΩΝ ΙΟΝΙΩΝ ΝΗΣΩΝ Δίγλωσση Ελληνιστί-Αγγλιστί.

Έτος Α! 1861 Αριθ. 1 Ιταλιστί.

Έτος 1861 Τόμος Α! Εκδίδεται τετρακίς του μηνός.

Έτος Α! 1861 Αριθ.1 

Έτος Α! 1862.  Αριθ.1  Δίγλωσση: Ελληνιστί-Ιταλιστί.

Έτος Α!1863.  Αριθ.1 Εφημερίς των αρχών του Έθνους. Εκδίδεται άπαξ

της εβδομάδος ανά εκάστην Πέμπτην. Συντάκτης: Αλεξ. Ι. Βραχιώτης.

Έτος Α! 1863.  Αριθ.25 

Έτος Β! 1863.  Αριθ.41  Εφημερίς  Ηθικο-Πολιτική.

Έτος Α! 1863. Αριθ.1 

Έτος 1864. Αριθ.21

Έτος Α! 1864.  Αριθ.11

Έτος Α! 1864. Μάρτιος Φύλλο 1  

Έτος Α!  1865. Αριθ.1    Εφημερίς Πολιτική εκδίδεται άπαξ της εβδομάδος.

Έτος Α! 1865.  Αριθ.2

Έτος Α! 1866.  Αριθ.1

Έτος Ζ! 1867.  Αριθ. 20   Εκδίδεται τετράκις του μηνός.

Έτος Α! 1867. Αριθ.1  Εκτός της τακτικής εκδόσεως του φύλλου άπαξ της εβδομάδος θέλομεν εκδίδει και έκτακτα φύλλα οσάκις παρουσιάζεται ανάγκη.

Έτος Α! 1867. Αριθ.1  

Έτος Α! 1868.  Αριθ.1 Εφημερίς Πολιτική και Φιλολογική. Εκδίδεται άπαξ της εβδομάδος κατά Δευτέραν. Υπεύθυνος Συντάκτης: Νικόλαος Μαυροϊωάννης.

Έτος Α! 1868. Αριθ.3

Στο ΕΛΙΑ υπάρχει ένα φύλλο της βραχύβιας δεκαπενθήμερης «Δικαιοσύνης» της Κέρκυρας, το αρ. 3 (8.3.1868), που κυκλοφόρησε παραμονές των βουλευτικών εκλογών της 21ης Μαρτίου 1868. Η κυβέρνηση Κουμουνδούρου είχε παραιτηθεί στις 15 Δεκεμβρίου του προηγούμενου έτους· η παραίτηση αυτή θεωρείται αρκετά περίεργη καθώς την 1η Δεκεμβρίου είχε λάβει ψήφο εμπιστοσύνης 107 βουλευτών σε σύνολο 181. Το βέβαιον είναι ότι ο πρωθυπουργός είχε συγκρουστεί με τον βασιλιά Γεώργιο Α’ σε αρκετά μέτωπα. Στην εξωτερική πολιτική, όσον αφορά την Κρητική Επανάσταση και το ζήτημα της Θεσσαλίας και της Ηπείρου, ο μονάρχης διαφωνούσε με την Eλληνοσερβική προσέγγιση και την επιθετική στρατηγική του Κουμουνδούρου και του υπουργού του των Εξωτερικών, του νεαρού Χαρίλαου Τρικούπη. Ως επίσημη εκδοχή πάντως προβλήθηκε η αντισυνταγματική αξίωση του βασιλιά για την αποπομπή δύο υπουργών.

Έτος Α! 1869. Αριθ. 2  Εφημερίς Πολιτική. Εκδίδεται άπαξ της εβδομάδος.

Έτος Α! 1869.  Αριθ.24 

Έτος Β! 1870. Αριθ.51- 61 Εκδιδομένη άπαξ και δις της εβδομάδος.

Έτος Α! 1872. Αριθ.3  Ψαλλίδω - Εφημερίς Πολιτική. Εκδίδοται κατά  Πέμπτην  μετά παραρτημάτων. Υπεύθυνος Συντάκτης: Ε. Σ. Πλατζαίος.

Έτος Α! 1872.  Αριθ.1  Εφημερίς Κωμικοπολιτική διά τον λαόν. Εκδίδοται κατά Κυριακήν.  Συντάκτης: Ι. Δ. Πιέρρης.

Έτος Α! 1873. Αριθ. 14  Εκδίδεται άπαξ της εβδομάδος.

Έτος Γ! 1873.  Αριθ. 109 Εφημερίς Πολιτική. Εκδίδεται άπαξ η πολλάκις της εβδομάδος κατά τας περιστάσεις. Συντάκτης: Ν. Καραγιάννης.

Έτος Δ! 1873.  Αριθ. 172   Εφημερίς Πολιτική. Εκδίδεται άπαξ της Εβδομάδος. Υπεύθυνος

Συντάκτης: Γεώργιος Κουστουδιώτης. Προσκείμενη στο κόμμα του Ιακώβου Πολυλά.

Έτος Β! 1873. Αριθ.83  Όργανον Εκπαιδευτικού Συνδικαλισμού και Κοινωνικής Πρωτοπορείας. Ιδιοκτησία-Διεύθυνσις: Τεϊνης Δ. Μαυροπούλου.

Έτος Α! 1876. Αριθ.1 Εφημερίς Πολιτική του λαού και των Ειδήσεων. Από (12/9/1876) ο υπότιτλος:  «Εφημερίς του λαού». Εκδίδοται άπαξ και δις της εβδομάδος κατά τας περιστάσεις. Συντάκτης και Υπεύθυνος: Γεώργιος Κουστουδιώτης. Τυπογραφείο – ΚΑΔΜΟΣ.

Έτος Α! 1877. Αριθ.1  Εβδομαδιαίον Κερκυραϊκόν φύλλον.

Έτος Α! 1878. Αριθ.36 Ιταλιστί.

Έτος ΣΤ ! 1880. Αριθ. 296  Εφημερίς Πολιτική. 

Έτος Α! 1880. Αριθ.1. Εφημερίς Πολιτική και Φιλολογική. Εκδίδεται άπαξ της εβδομάδος.

 Συντάκτης: Ιακ. Καός.

Έτος Α! 1881.  Αριθ.1-2.  Διαβολόπουλος Διευθυντής. Εφημερίς Σατυρική, εκδίδοται ανά εβδομάδα. Συντάκτης: Βασίλειος Γ. Ρεγγής.

 

Έτος Α! 1881.  Αριθ.1 Εφημερίς Πολιτική και Κοινωνική, εκδιδομένη άπαξ της εβδομάδος. Εκδότης-Συντάκτης: Γ. Ν. Αραβαντινός.

Έτος Α! 1881.  Αριθ.2  Εφημερίς εβδομαδιαία. Συντάκτης: Π.Β. Κωνστάντας.

Έτος Α! 1882. Αριθ.1   Εφημερίς Πολιτική και Φιλολογική. Εκδιδομένη άπαξ της εβδομάδος.

Έτος 1882 Αριθ.1  

Έτος Α! 1884  Αριθ.33  

Έτος Κ! 1884. Αριθ. 1015 Εφημερίς εκδιδομένη άπαξ της εβδομάδος. Συντάκτης και Υπεύθυνος:

Χαράλαμπος Κουστουδιώτης.

Έτος Α! 1885. Αριθ.1  Εφημερίδα του λαού εκδιδομένη κάθε Κυριακή.

Έτος Β! 1887. Αριθ. 23  Εφημερίς Πολιτική και Κοινωνική. Εκδίδοται κατά Κυριακήν.

Διευθυντής: Ιωάννης Δ. Λευθεριώτης.

Έτος Α! 1888. Αριθ.18 

Έτος A! 1890. Αριθ.4  Είναι φανατικά αντιθεοτοκική και αντιτρικουπική εφημερίδα.

 

 

 

 

 

Έτος 1891. Αριθ. 10-16   Εφημερίς του λαού. Ιδιοκτήτης: Κ. Βραδής.

Έτος Β! 1891 Αριθ.392  Εφημερίς Πολιτική και Φιλολογική. Εκδίδεται άπαξ της εβδομάδος.

Εκδότης: Σ. Κάος.

Έτος Α! 1896. Αριθ. 30-31 

Έτος Γ! 1898. Αριθ. 112  Εφημερίς λαϊκή εβδομαδιαία.

Έτος Α! 1899 Αριθ.3 Περιοδικόν κοινωνικόν και φιλολογικόν εκδιδόμενον άπαξ του μηνός υπό Μ.Χαήμη.

Έτος Α΄ 1902 Αριθ. 32

Έτος Α΄ 1905 περ.Β΄ Αριθ. 47

Έτος 1906.  Εφημερίδα καθ' αυτό σατυρική που τη γράφει ο Μαρίνος στους Κόρφους την Κυριακή.

Έτος Α! 1906 Φύλλον 1.

Έτος 1906.

Έτος Α! 1909 Αριθ.1 

Έτος Α΄1909 Αριθ. 3

Έτος Α΄ 1910 Αριθ.22  Όργανον των εν Κερκύρα φιλελευθέρων και ριζοσπαστικών αρχών.

Έτος Α΄1913  Αριθ. 21

Έτος 6^ο 1913. Περίοδος Β!

Έτος Β΄ 1914  Αριθ. 44

Έτος 1916 Αριθ.183

Έτη 1916-1918. Σερβική Εφημερίδα που εκδιδόταν στην Κέρκυρα την εποχή που ο Σερβικός στρατός περιθάλπονταν στο νησί από την ΑΝΤΑΝΤ.

Έτος Β΄ 1918  Αριθ. 174 Βενιζελική εφημερίδα με έμφαση στις διεθνείς ειδήσεις.

Έτος Η΄ 1918  Αριθ. 151 Βενιζελική εφημερίδα.

Έτος 1920 Περίοδος Γ! Αριθ.1 ή (171) από το έτος ιδρύσεως 1909. 

Έτος Α΄ 1922  Αριθ. 7

Έτος Α΄ 1922  Αριθ.3

Έτος Α! 1922  Αριθ.1 

Έτος Α΄ 1922 Αριθ. 16  (26.4.1922)

Έτος Α΄ 1922  Αριθ. 18

Έτος Β!  1923. Αριθ. 64 

Έτος 1924.  Αριθ.1  Περίοδος Γ! 

Έτος 1^ο   1926.  Εβδομαδιαία πολιτική εφημερίς Κερκύρας. Από το 1956 Πολιτική εφημερίς δημοκρατικών αρχών.

Έτος Β! 1926 Αριθ.1  Περίοδος Β! 

Έτος Γ! 1926 Αριθ.91

Έτος Α΄ 1926  Αριθ. 23

Έτος Β΄ 1926  Αριθ. 73

Έτος 1926. Περίοδος Γ΄. Αριθ.20  Προεκλογικό φύλλο, υπέρ του Κωνσταντίνου Ζαβιτσιάνου και της Εθνικής Ενώσεως.

Έτος 1926.

Έτος Α! 1927 Αριθ.2  Κοινωνική και λαϊκή εφημερίς.

Έτος 1927. Αριθ.80  Στην πρώτη σελίδα  δημοσιεύεται φωτογραφία του διευθυντή με λεζάντα:  Ι. Δ. Ζαφειρόπουλος, απότακτος υπολοχαγός πεζικού λόγω των πολιτικών του φρονημάτων.

Έτος Β! 1928 Αριθ. 56 Περίοδος Β!

Έτος 1929. Αριθ.396. Έτος ιδρύσεως της εφημερίδος 1909.

Έτος 1930. Δισεβδομαδιαία πολιτική και κοινωνική εφημερίς, όργανον των λαϊκών ελευθεριών και δικαίων.

Έτος 7^ο 1930 Αριθ. 200 (215) Περίοδος Β! 

Έτος Α΄ 1930 Αριθ.8  Περίοδος Β΄

Έτος 1933. Έτος ιδρύσεως της εφημερίδος 1891. Εφημερίς του Κόμματος Θεοτόκη.

Έτος 1933.

Έτος 3^ον 1934  Αριθ.1-16 Περίοδος Β! 

Έτος 1^ον 1934

Έτος 1934. Έτος ιδρύσεως της εφημερίδος 1891. Εφημερίς του κόμματος Θεοτόκη.

Έτος Η. 1935  Αριθ. φύλλου 256.

Έτος 15^ο  1949.  Τεύχος 9-11. Έτος ιδρύσεως 1935.

Έτος 1^ο  1936. Δεκαπενθήμερον όργανον του Αγροτικού Κόμματος Ελλάδος (Τμήματος Κερκύρας).

Έτος 1940. Χριστούγεννα 25.12.1940 παρόλο που η Ελλάδα βρίσκεται υπό την ιταλική κατοχή.

Έτος 1941. Δίγλωσση: Ελληνιστί-Ιταλιστί.

Έτος 1941 Αριθ.4 Δίγλωσση: Ιταλιστί-Ελληνιστί.

Έτος Α! 1941. Αριθ.1 Ελληνιστί, παρόλο την ιταλική κατοχή.

Έτος 1942. Ιταλιστί- Ιταλική κατοχή.

Έτος Α! 1944 Αριθ. 6.  Έκτακτη έκδοση αντιστασιακού χαρακτήρα.

Έτος 1944. Όργανο του Ε.Δ.Ε.Σ.

Έτος 1944. Όργανο του Εθνικού Δημοκρατικού Ελληνικού Συνδέσμου Κέρκυρας, Β΄περ. Ημερησία πρωινή έκδοσις. Όργανον μάχης των Ελλήνων Πατριωτών.

Έτος1944. Φύλλο 1^ο  των Εθνικών Ομάδων Ελλήνων Ανταρτών.

Έτος 1944.

 

Έτος 1945.

Έτος 1947.

Εφημερίς του κόμματος των Φιλελευθέρων.

 

 

Πηγές:

Βουλή των Ελλήνων

 Ε.Λ.Ι.Α.

 Αρχείο Γιάννη Πετσάλη.

Βοηθός άρθρου: Τίνα Πετσάλη

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Οι πληροφορίες προέρχονται από το βιβλίο ¨ΑΝΕΚΔΟΤΕΣ ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ ΚΑΙ ΕΓΓΡΑΦΑ ΤΟΥ 1821 Ιστορικά Δοκουμέντα από τα Αυστριακά Αρχεία" του Γεωργίου Λάϊου 1958

 

Περίληψη άρθρου

Κέρκυρα 13 Αυγούστου 1821