Εργασία της: Καρδακάρη Δήμητρα- Χρυσούλα.
Επόπτρια Καθηγήτρια:Τζελίνα Χαρλαύτη.
Αριθμός Μητρώου: I2008113.

Η εργασία αυτή αφιερώνεται,
στην γιαγιά μου Ελένη.

Που να πω τον πόνο μου.

Θέλω να κάτσω μοναχή τον πόνο μου να γράψω,
ξέρω που άκρη δε θα βρω κι από καρδιάς να κλάψω.

Αν θα τον πω σε άνθρωπο το ξέρω δεν θ’ αντέξει
με δάκρυα φαρμακερά τα μάτια του θα βρέξει.

Αν θα το πω στην θάλασσα κι αυτή θα φουρτουνιάσει τ’ αγριεμένο κύμα της τον κόσμο θα χαλάσει.

Αν θα τον πω αγάπη μου στον ήλιο στο φεγγάρι
με μιας θα σβήσουν και τα δυο και θα γενεί σκοτάδι.

Ερμιόνη Κ. Κουρτέση, ετών 36, Κάτω Γαρούνας 1978, στο Νίκος Πακτίτης, Κερκυραϊκά Δημοτικά Τραγούδια, Δεύτερη Έκδοση, Δωδώνη, Αθήνα 2005.

Περιεχόμενα

Βιογραφικό Σημείωμα. 5

Εισαγωγή. 6

Λαογραφία και Τοπική Ιστορία. 8

Το νησί της Κέρκυρας. 18

Το χωριό Σιναράδες. 23

Η Ιστορική-Λαογραφική Εταιρεία Κέρκυρας. 28

Νίκος Πακτίτης. 32

• Πολιτιστικές Εκδηλώσεις. 41
• Προστασία του Περιβάλλοντος. 44
• Εκπαίδευση. 45
• Διοργάνωση Εκθέσεων. 48
• Συμμετοχή σε Πανελλήνια, Διεθνή Συνέδρια, Εκπαιδευτικά

 Σεμινάρια και Ομιλίες. 52

• Συμμετοχή σε Ευρωπαϊκά Προγράμματα και Μελέτες-Συνεργασία με
• Πολιτιστικούς και Κοινωνικούς  Φορείς. 54

Μουσεία: Η Ίδρυση και η Λειτουργία τους. 58

• Ιστορικολαογραφικό Μουσείο Μέσης Κέρκυρας. 58
• Μουσείο Κερκυραϊκής Κεραμικής. 67

Επίλογος-Συμπεράσματα. 75

Ευχαριστίες. 78

Φωτογραφικό Αρχείο. 80

Βιβλιογραφία. 113

Βιογραφικό Σημείωμα.

Ονομάζομαι Καρδακάρη Δήμητρα και φοιτώ στο τμήμα Ιστορίας του Ιονίου Πανεπιστημίου.

 Στα πλαίσια του προγράμματος πρακτικής άσκησης φοιτητών του Τμήματος Ιστορίας,

 στο Ιόνιο Πανεπιστήμιο, μου δόθηκε η ευκαιρία να συνεργαστώ με το Ιστορικό

 Λαογραφικό Μουσείο Μέσης Κέρκυρας, που εδρεύει στους Σιναράδες.

 Έτσι μου ανατέθηκε η συγγραφή της Ιστορίας της Λαογραφικής Εταιρείας Κέρκυρας και των Μουσείων της, με απώτερο σκοπό να έρθω για πρώτη φορά σε  άμεση επαφή με το αντικείμενο που σπουδάζω, την Ιστορία.                

 Γεννημένη στο όμορφο νησί της Κέρκυρας όπου η Λαογραφία, είναι ιδιαίτερα διευρυμένη επιστήμη, καθώς το νησί διαθέτει πληθώρα λαογραφικού αρχείου και υλικού, από μικρή ηλικία, η επιστήμη αυτή μου κέντρισε το ενδιαφέρον. Αυτός ήταν και ένας από τους βασικότερους λόγους που επέλεξα να πραγματοποιήσω την πρακτική μου άσκηση στο Ιστορικό Λαογραφικό Μουσείο Μέσης Κέρκυρας. Προσωπικά έχω ασχοληθεί ιδιαίτερα με την λαογραφία, δημοσιεύοντας άρθρα λαογραφικού περιεχομένου στον ηλεκτρονικό ιστότοπο www.corfumuseum.gr, με επιστημονικό υπεύθυνο τον κ. Ιωάννη Πετσάλη και μελετώ ανάλογα έργα ελλήνων και ξένων λαογράφων.

Εισαγωγή.

Σκοπός της συγκεκριμένης εργασίας είναι να αποδοθεί η Ιστορία της Ιστορικής-Λαογραφικής Εταιρείας Κέρκυρας και των Μουσείων της, το Ιστορικολαογραφικό Μουσείο Μέσης Κέρκυρας που στεγάζεται στο χωριό Σιναράδες

O Νικόλαος Πακτίτης(ιδρυτής του Μουσείου) την ημέρα των εγκαινίων

ΑΛΛΕΣ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ ΤΩΝ ΕΓΚΑΙΝΙΩΝ

 και το Μουσείο Κεραμικής που στεγάζεται στο Νέο Φρούριο, κάνοντας ένα μικρό ταξίδι στο παρελθόν.

Εικόνα VIΑπό την Ομιλία του Νίκου Πακτίτη  στα εγκαίνια Μουσείου Κεραμικής στο Νέο Φρούριο

ΑΛΛΕΣ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ ΤΩΝ ΕΓΚΑΙΝΙΩΝ ΣΤΟ ΝΕΟ ΦΡΟΥΡΙΟ ΚΑΙ ΤΑ ΣΧΕΤΙΚΆ ΕΚΘΕΜΑΤΑ

Εικόνα VII Ο Νίκος Πακτίτης με την Ρούλα Μαυρίδη και της "Κερκυραίες του", Αναστασία Δαβιδοπούλου και Μαρί Ζερτσιάνου. 

 Θα αναφερθώ στην ίδρυση της Ιστορικολαογραφικής Εταιρείας Κέρκυρας και στον εμπνευστή της τον κ. Νίκο Πακτίτη.    

Εν συνεχεία, θα εξεταστούν οι δράσεις της Ιστορικολαογραφικής Εταιρείας από το 1978 που ιδρύθηκε έως σήμερα, μέσα από τις αρχειακές πηγές και τα δεδομένα των προφορικών συνεντεύξεων από ιδρυτικά μέλη, υπαλλήλους και τους κατοίκους των Σιναράδων. Θα σκιαγραφηθεί η δράση της Ιστορικής-Λαογραφικής Εταιρείας Κέρκυρας, μέσα από τα ευρωπαϊκά προγράμματα που συμμετείχε και τις εκθέσεις που κατά καιρούς πραγματοποίησε. Τέλος, θα γίνει μια μικρή μνεία στην δημιουργία και εξέλιξη των δυο Μουσείων της Εταιρείας, το Ιστορικολαογραφικό Μουσείο Μέσης Κέρκυρας που στεγάζεται στο χωριό Σιναράδες και το Μουσείο Κεραμικής που στεγάζεται στο Νέο Φρούριο.

Στο τέλος της παρούσα εργασίας, θα παρουσιαστεί μέσα από φωτογραφικό αρχείο που προέρχεται από την Ιστορικολαογραφική Εταιρεία Κέρκυρας, η δράση του Σωματείου  στα τριάντα χρόνια ύπαρξής της.         

Πριν προχωρήσω στην ανάλυση των παραπάνω, θεωρείται σκόπιμο να αποσαφηνιστούν οι όροι λαογραφία και τοπική ιστορία, να δοθούν τα πρώτα ψήγματα λαογραφικής έρευνας στο νησί της Κέρκυρας και εν συνεχεία να αναφερθούν λίγα πράγματα για την ιστορία της Κέρκυρας και το χωριό Σιναράδες.

Ένας από τους βασικότερους στόχους της δεδομένης πρακτικής άσκησης, είναι να εντρυφήσει σε εμάς τους μελλοντικούς ερευνητές-ιστορικούς, στην θεωρία της Έρευνας και της Τεκμηρίωσης. Βασικοί ζωοποιοί παράγοντες μιας έρευνας είναι η Μεθοδολογία σε πρώτο στάδιο, καθώς διασαφηνίζονται οι τρόποι με τους οποίους μελετάμε ένα φαινόμενο. Στις κοινωνικές επιστήμες, η μεθοδολογία μπορεί να οριστεί με περισσότερο ευρύ τρόπο (π.χ. ποσοτική και ποιοτική), ή με λιγότερο ευρύ τρόπο (π.χ. ανάλυση κειμένου ή θεμελιωμένη θεωρία). Όπως ακριβώς και η θεωρία, η μεθοδολογία δεν είναι αληθής ή ψευδής, αλλά απλώς περισσότερο ή λιγότερο χρήσιμη και βιώσιμη.    

Σε δεύτερο στάδιο έχουμε την Μέθοδο, όπου αντικατοπτρίζονταισυγκεκριμένες ερευνητικές τεχνικές, όπως η συμμετοχική παρατήρηση, η συνέντευξη και η μαγνητοσκόπηση. Οι μέθοδοι, επίσης, είναι περισσότερο ή λιγότερο χρήσιμες, ανάλογα με τη θεωρία και τη μεθοδολογία που επιλέγουμε (και δεν μπορούν να θεωρηθούν ψευδείς ή αληθείς).  Τα εργαλεία αυτά, αποτελούν με την σειρά τους σημαντικά εφόδια για την ιστορική έρευνα.[1]          

Μέσα από την έρευνα λοιπόν αυτή, συνειδητοποίησα πως η Ιστορία δεν περιορίζεται μόνο στην πολιτική ιστορία ενός λαού, ούτε αποδίδεται κατά κόρον μέσα από τους πολέμους. Η Ιστορία επομένως, δεν είναι μια ευθύγραμμα εξελισσόμενη πορεία αλλά μια διαρκής επίδραση από αλληλοδιαδοχικούς και αλληλεπιδρώντες παράγοντες, που διαφοροποιούνται συνεχώς ως προς το στόχο αλλά και ως προς το είδος τους. 

[1] Χαράλαμπος Τσέκερης, Εισαγωγή στην Κοινωνική Έρευνα ΙΙ, Τμήμα Ψυχολογίας, Πάντειον Πανεπιστήμιον, Αθήνα 2008.

Φωτογραφία του Φιλέλληνα Ελβετού Fred Boissonnas περ.1903

Εικόνα I Κερκυραϊκό Πανηγύρι στο χωριό Γαστούρι. Από προσωπικό Αρχείο.

Λαογραφία και Τοπική Ιστορία. 

Η μελέτη της Λαογραφίας, κατά την γνώμη μου συνδέεται στενά με την «Τοπική Ιστορία». Στο σημείο αυτό όμως πρέπει να διευκρινιστούν οι όροι «Λαογραφία» και «Τοπική Ιστορία». Για δεκαετίες, υπήρξε η αντίληψη ότι η παράδοση του λαϊκού πολιτισμού μας έχει κατά κόρον μνημονικό χαρακτήρα. Έλληνες αλλά και ξένοι λαογράφοι στις μελέτες τους, τονίζουν ότι για την συγγραφή των τελευταίων, στηρίχθηκαν στην προφορική παράδοση, καθώς οι πληθυσμοί όπου πραγματοποιούσαν την επιτόπια έρευνα, ήταν ως επί των πλείστων αγράμματοι. Από τους πρώτους λαογράφους που επεσήμαναν την αναγκαιότητα της προφορικής παράδοσης για την επιστήμη της λαογραφίας, ήταν ο Αμερικανός W. Newell.   

Στον ελληνικό χώρο η Άλκη Κυριακίδου- Νέστορος

 υποστηρίζει, ότι η έννοια της παράδοσης είναι βασικά συνάρτηση της «προφορικής επικοινωνίας», δηλαδή, «του δια ζώσης», «αυτού που δεν έχει γραφτεί».  Παρόλα αυτά όμως, οι αντιλήψεις αυτές με το πέρασμα των χρόνων δεν διατηρηθήκαν, καθώς η κοινωνική και οικονομική εξέλιξη που επικράτησε στο μεγαλύτερο μέρος του κόσμου διαδέχθηκε τον αναλφαβητισμό, με αποτέλεσμα οι λαϊκές μάζες, άρχιζαν σταδιακά να εκφράζονται με τον Γραπτό Λόγο.  Έτσι η σημασία της γραφής όπως τόνισε και ο ανθρωπολόγος Jack Goody,

 παραμένει κυρίαρχη στην δημιουργία ενός νέου μέσου επικοινωνίας μεταξύ των ανθρώπων. [1]Χαρακτηριστικό δείγμα γραπτής λαϊκής παράδοσης στον ελληνικό χώρο μπορεί να θεωρηθούν οι έμμετρες επιστολές που αντάλλασαν διάφορα άτομα μεταξύ τους. Τα γράμματα αυτά συντάσσονται στον δεκαπεντασύλλαβο στίχο και απευθύνονται σε αγαπημένα πρόσωπα τα οποία βρίσκονται συνήθως στο εξωτερικό.     

[1] Αλεξιάδης Μηνάς, Γραπτός και Προφορικός Λόγος στην Λαϊκή Παράδοση, για το περιοδικό Διαβάζω, τεύχος 245, 1990.

Ωστόσο ο γραπτός χαρακτήρας της παράδοσης αυτής, αποδίδεται επαρκέστερα και με την μορφή της έντυπης λαϊκής ποίησης. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελούν τα μοιρολόγια και οι μαντινάδες. Η  Λαογραφία, καθιερώθηκε ως επιστήμη από το Νικόλαο Πολίτη το 1909.

Μεταγενέστεροι επιστήμονες, αμφιταλαντεύονται για το περιεχόμενο και την μέθοδό της και εξακολουθεί ακόμη και στις μέρες μας να μην έχει αποσαφηνιστεί πλήρως η έννοια της λαογραφίας.

Η Κυριακίδου - Νέστορος αναφέρεται στις αμφιταλαντεύσεις αυτές που δημιουργούνται γύρω από το περιεχόμενο του όρου: «Λαογραφία είναι η συλλογή λαογραφικού υλικού. Λαογραφία είναι η συναισθηματική και λογοτεχνική παρουσίαση του λαογραφικού υλικού. Λαογραφία είναι η εθνική, καθώς τονίζεται, ανάγκη να περισωθεί και να επιβιώσει η εθνική μας παράδοση. Λαογραφία είναι η παρουσίαση των έργων της λαϊκής μας τέχνης, της λαϊκής μουσικής και των λαϊκών χορών, ακόμα και η οργάνωση τελετών με εθνικές ενδυμασίες». [1] Ένας ορισμός που μπορεί να δοθεί για την ερμηνεία της λαογραφίας είναι «η επιστήμη του λαϊκού μας πολιτισμού». Σημαντικός αρωγός για την εξέλιξη της λαογραφίας είναι ο λαογράφος, ο οποίος προέρχεται από  τον λαό που μελετά.           

Σύμφωνα με τον ιδρυτή της επίσημης ελληνικής λαογραφίας, Νικόλαο Πολίτη, αντικείμενο μελέτης της λαογραφίας είναι οι πράξεις του βίου και μάλιστα οι «κατά παράδοσιν» και όχι αυτές που «οφείλονται εις την ανατροφήν και την μόρφωσιν». Ο ορισμός αυτός συνάδει με τον όρο folklore, που εισήγαγε η αγγλική λαογραφία και καθιερώθηκε σχεδόν διεθνώς. Ο όρος σημαίνει «αυτό που γνωρίζει ο λαός», δηλαδή, «το τι πιστεύει, λέει και πράττει κατά παράδοση».[2]

[1] Κυριακίδου- Νέστορος Α, Λαογραφία:· Η Ουσία και η Μέθοδος, στο Λαογραφικά Μελετήματα, εκ. Ολκός, 1975, σελ. 59-77.

[2] Κυριακίδου- Νέστορος Α, Η θεωρία της ελληνικής λαογραφίας. Κριτική ανάλυση, Αθήνα, Εταιρεία Σπουδών Νεοελληνικού Πολιτισμού και Γενικής Παιδείας, Δ΄ Έκδοση, 1997.

Το 1909, στον πρώτο τόμο της Ελληνική Λαογραφικής Εταιρείας,

 ο Πολίτης διατύπωσε επίσημα τον ορισμό της ελληνικής λαογραφίας: «Η λαογραφία εξετάζει τας κατά παράδοσιν δια λόγων, πράξεων ή ενεργειών εκδηλώσεις του ψυχικού και κοινωνικού βίου του λαού». Ο ορισμός αυτός συμπεριλαμβάνει τόσο τη λαϊκή λογοτεχνία, τα «μνημεία του λόγου», όπως τα ονομάζει ο Πολίτης (τραγούδια, παραμύθια, παροιμίες, ξόρκια), όσο και τον υλικό, πνευματικό και κοινωνικό βίο του λαού, τις «κατά παράδοσιν πράξεις και ενέργειαι».

Στην περίπτωση του νησιού της Κέρκυρας, οι Κερκυραίοι ήταν οι πρωτοπόροι στον Ελληνικό χώρο που άρχισαν να ασχολούνται με την Λαογραφία-Εθνογραφία. Ανάμεσα τους ξεχώρισαν,

ο Εμμανουήλ Θεοτόκης,

Ο Ανδρέας Μουστοξύδης,

             Ο Αντώνιος Μανούσος,

Ιάκωβος Πολυλάς και άλλοι.

 Έχοντας αναπτύξει γνωριμίες με σημαίνοντα πρόσωπα της Ευρώπης κατά την διάρκεια των σπουδών τους κυρίως στην Ιταλία, άρχισαν να ασχολούνται με την καταγραφή της λαϊκής παράδοσης του νησιού.

Αξίζει να σημειωθεί ότι το ενδιαφέρον για την  Ελληνική Λαογραφία εκφράστηκε και από ξένους διανοούμενους πριν από την Ελληνική Επανάσταση του 1821, με χαρακτηριστικό παράδειγμα την περίπτωση του Δανού Φιλλέληνα καθηγητή Jean Pio, καθηγητής και ερευνητής, ο οποίος ήρθε στην Κέρκυρα όπου διέμεινε στο χωριό Γαστούρι το 1855 και φιλοξενήθηκε από τον παπαδάσκαλο Γεώργιο Κοντό. Η πρώτη συλλογή Ελληνικών Δημοτικών Τραγουδιών πραγματοποιήθηκε το 1850 από τον Αντώνιο Μανούσο, καθηγητή της Ιονίου Ακαδημίας με τίτλο «Τραγούδια Εθνικά συναγμένα και διασαφηνισμένα υπό Αντωνίου Μανούσου». Λίγο αργότερα το 1877, κυκλοφόρησε η πρώτη συλλογή του Γεωργίου Κοντού με τον τίτλο «Ανέκδοτα Δημοτικά Τραγούδια Κέρκυρας».[1]

Σημαντική υπήρξε και η πνευματική προσφορά του Γερασίμου Σαλβάνου, ένα από τα πρώτα τακτικά μέλη της «τρίτης» Ιονίου Ακαδημίας(Κέντρο Έρευνας και Διεθνούς Επικοινωνίας), που ιδρύθηκε το 1972. Το 1918, υπήρξε συντάκτης του Ιστορικού Λεξικού της Ακαδημίας Αθηνών.              

Η «εν Αθήναις Γλωσσική Εταιρεία», του απένειμε το Α’ Βραβείο για την γλωσσική συλλογή, που είχε συντάξει στο χωριό Αργυράδες Κέρκυρας και που την τύπωσε αμέσως με δικά του χρήματα.      Η συλλογή αυτή είχε τίτλο: «Μελέτη περί του γλωσσικού ιδιώματος των εν Κέρκυρα Αργυράδων».

[1] Πακτίτης Νίκος, Λαογραφία και Εθνογραφία στην Κέρκυρα, από το Αρχείο της Ιστορικολαογραφικής Εταιρείας Κέρκυρας.

 Μέσα από την συλλογή αυτή ο  ερευνητής διαπίστωσε ότι το γλωσσικό ιδίωμα των αγροτών της Κέρκυρας είχε διατηρήσει αμιγή φραστικά ελληνικά στοιχεία, πράγμα που διαλύει την παλαιότερη αντίληψη, ότι το Κερκυραϊκό ιδίωμα ήταν «σύμφυρμα παραμορφωμένων ελληνικών και ενετικών λέξεων».

           Ο Γιάννης Μαρτζούκος, ένας από τους σημαντικότερους της Κερκυραϊκής γενιάς, που συνέδεσε το όνομά του με το κίνημα του δημοτικισμού και της αναγέννησης, φιλόλογος, καθηγητής, εραστής της προόδου ζούσε στα μεταπολεμικά χρόνια στον Φέλεκα, στο παλιό αρχοντικό του Βιάρου Καποδίστρια, όπου συχνά πήγαινε και ο Σολωμός, όταν κυνηγούσε την έμπνευση στην κερκυραϊκή ύπαιθρο. Η αγάπη του Μαρτζούκου για την κερκυραϊκή παράδοση, τον οδήγησε στην συγκέντρωση άφθονου λαογραφικού υλικού, από το οποίο δημοσίευσε τα «Κερκυραϊκά Δημοτικά Τραγούδια», στηριγμένο στις παραδόσεις των χωριών Κορακιάνας, Σκριπερού και Λευκίμμης.[1]

[1] Λουκάτος Δημήτριος, Στην εφημερίδα «Κάτω Γαρουνιάτικη Φωνή», που εκδόθηκε τον Ιούλιο-Αύγουστο το 1992.

Εν συνεχεία ο καθηγητής του Ιονίου Πανεπιστημίου Αύγουστος Σορδίνας, εκδίδει το· 1977 την «Παπυρέλλα», αλιευτική σχεδία, εξελεγκτική μορφή πλοιαρίου μεσολιθικής εποχής,

Ο καθηγητής Αύγουστος Σορδίνας παρατηρεί την Παπυρέλλα

 το 1981 τους «Νερόμυλους-Ανεμόμυλους-Χειρόμυλους» και το 1997 τις «Μπίντες(δέστρες)στο Μαντράκι». Ο Νίκος Πακτίτης αντίστοιχα συγγράφει το 1982, «Τα Διαπόντια νησιά: Οθωνοί, Ερείκουσα, Μαθράκι και η ναυτική τους παράδοση», και το 1989τα «Κερκυραϊκά Δημοτικά Τραγούδια».         

Λίγο αργότερα το 1988, ο Γεράσιμος Χυτήρης εκδίδει «Τα Λαογραφικά Της Κέρκυρας», που αφορούσαν τα έθιμα γύρω από την εγκυμοσύνη, τον τοκετό, τον θάνατο, την μαγεία, την λαϊκή λατρεία, τα ξόρκια.

 Όσον αφορά τον τομέα της μεθοδολογίας, το άνοιγμα της λαογραφίας προς τις άλλες ανθρωπιστικές επιστήμες είχε σαν αποτέλεσμα να υιοθετηθούν νέοι ερευνητικοί μέθοδοι. [1] Η λαογραφία της ‘’πολυθρόνας’’ αντικαταστάθηκε από την επιτόπια λαογραφική μέθοδο, με την οποία όχι μόνο συλλέγεται νέο υλικό, αλλά και διασταυρώνεται το υπάρχον. [2]

Στην περίπτωση που ο ερευνητής στοχεύει στη μελέτη ενός «παραδοσιακού πολιτισμικού συνόλου» τότε συλλέγει κάθε είδους λαογραφικό υλικό, από την περιοχή την οποία εξετάζει, ώστε να μπορεί να διαμορφώσει και να έχει μια άμεση και πλήρη για την παράδοση της περιοχής που πραγματοποιείται η έρευνα.[3]

[1] Πακτίτης Νίκος, Λαογραφία και Εθνογραφία στην Κέρκυρα, από το Αρχείο της Ιστορικολαογραφικής Εταιρείας Κέρκυρας.

[2] Laburthe – Torla, Warnier, Εθνολογία – Ανθρωπολογία, εκδόσεις Κριτική, Α΄ έκδοση 1993, Αθήνα, 2003

[3] Βαρβούνης Μ.Γ, Συμβολή στη μεθοδολογία της επιτόπιας λαογραφικής έρευνας, εκ. Οδυσσέας, Αθήνα, 1994, σελ.14.

Όταν ο ερευνητής θέλει να διασταυρώσει ένα υλικό πάνω σε ένα συγκεκριμένο θέμα, το οποίο έχει εντοπίσει στη ανάλογη βιβλιογραφία, τότε στοχεύει στην «εξακρίβωση λεπτομερειών, στη διερεύνηση των συναφειών του θέματος, στο πλαίσιο της παραδοσιακής κοινότητας και ζωής, στη διερεύνηση και εμπλουτισμό της βάσης δεδομένων, όπου θα στηριχτεί η μελέτη του. Προσπαθεί ακόμη να σχηματίσει εικόνα για τη χρονική διάρκεια και τις εξελικτικές τάσεις των εθιμικών μορφών που μελετά, τις αποδομήσεις, τις μεταλλαγές και τις διαφοροποιήσεις που έχουν επέλθει, εργαζόμενος σε συγχρονική και διαχρονική βάση.»[1]

Πέρα όμως από τη μελέτη και την διαμόρφωση του προϋπάρχοντος υλικού, ο ερευνητής οφείλει να γνωρίζει και μια σειρά από άλλα στοιχεία του τόπου που πρόκειται να μελετήσει.

Όπως είναι το φυσικό περιβάλλον, η ιστορία της περιοχής, η πληθυσμιακή σύνθεση, οι κοινωνικές και οικονομικές συνθήκες.[2] Ο λόγος που πρέπει να μελετήσει αυτούς τους παράγοντες είναι το γεγονός ότι οι τελευταίοι μπορούν να διαμορφώνουν και να επηρεάζουν τις συνθήκες ζωής.

Για να είναι επιτυχημένη μια επιτόπια έρευνα οφείλει ο ερευνητής «να ενταχθεί, κατά το δυνατόν, στην κοινωνία που μελετά, κερδίζοντας την εμπιστοσύνη αλλά και την εκτίμηση των πληροφορητών του.»[3] Μέσα από μια βιωματική και άμεση σχέση με το αντικείμενο και τους πληροφορητές, όπου συνήθως πραγματοποιείται σε χρονικό διάστημα άνω των έξι μηνών, ο ερευνητής γνωρίζει καλύτερα τι πρόκειται να ερευνήσει, με ποιο τρόπο θα το κάνει και ποιοι θα τον βοηθήσουν

[1] Βαρβούνης Μ.Γ, Συμβολή στη μεθοδολογία της επιτόπιας λαογραφικής έρευνας, εκ. Οδυσσέας, Αθήνα, 1994, σελ.18.

[2] Βαρβούνης Μ.Γ, Συμβολή στη μεθοδολογία της επιτόπιας λαογραφικής έρευνας, εκ. Οδυσσέας, Αθήνα, 1994, σελ.61-62.

[3]  Βαρβούνης Μ.Γ, Συμβολή στη μεθοδολογία της επιτόπιας λαογραφικής έρευνας, εκ. Οδυσσέας, Αθήνα, 1994, σελ.47.

Άλλη μια συνήθης τεχνική στην μεθοδολογία της επιτόπιας λαογραφικής έρευνας είναι η χρήση των ερωτηματολογίων, καθώς «Τα εκάστοτε ερωτηματολόγια ανταποκρίνονται στις ανάγκες και το επίπεδο της έρευνας, χωρίς να έχουν γενικευτικό χαρακτήρα ή καθολική ισχύ».[1]                   

Όπως ανέφερα και παραπάνω, υπάρχει αλληλένδετη σχέση μεταξύ Λαογραφίας και Τοπικής Ιστορίας. Παρόλο που ο όρος «Τοπική Ιστορία» φαίνεται απλός και κατανοητός, στην πραγματικότητα όταν ζητηθεί να προσδιοριστούν τα όρια του «τόπου», τότε δημιουργείται ένας εύλογος προβληματισμός, ο οποίος σχετίζεται με την έννοια του «τόπου». Δηλαδή αν νοείται η ιδιαίτερη πατρίδα καθενός, δηλαδή ο συγκεκριμένος τόπος ζωής και δράσης του ατόμου ή η αναφορά σε μια ευρύτερη περιοχή.

Γενικότερα με τον όρο «Τοπική Ιστορία», νοείται το ιστορικό εκείνο υλικό που βρίσκεται στη γειτονική περιοχή και είναι ήδη γνωστό και οικείο ή μπορεί να εγνώσθη κυρίως ως το αποτέλεσμα εργασιών και επιτόπιας έρευνας. Με τον όρο «Ιστορία της ιδιαίτερης πατρίδας» γίνεται αναφορά στην ιστορία ενός περιορισμένου γεωγραφικού χώρου, όπου ο καθένας αναπτύσσει μια άμεση και προσωπική σχέση. Αυτό, δηλαδή που χαρακτηρίζει την ιδιαίτερη πατρίδα είναι το πυκνό δίκτυο των κοινωνικών δεσμών.[2] Σε αυτήν την κατηγορία υπάγεται ο τόπος κατοικίας, ο τόπος που βρίσκεται το σχολείο, το εμπορικό κέντρο της πόλης, οι διάφοροι γειτονικοί τόποι όπου κατοικούν οι συγγενείς, οι φίλοι και οι γνωστοί.

[1] Βαρβούνης Μ.Γ, Συμβολή στη μεθοδολογία της επιτόπιας λαογραφικής έρευνας, εκ. Οδυσσέας, Αθήνα, 1994, σελ.102.

[2] Δρ Ιωάννης Φυκάρης, Τοπική Ιστορία: Σημασία, Δυνατότητες και Προοπτικές, Κατερίνη 2003.

Το ενδιαφέρον για την τοπική ιστορία πήγασε από την ειλικρινή προσπάθεια για στήριξη του ίδιου του έθνους και της ανεξαρτησίας του, ως όργανο διαμόρφωσης της ιστορικής συνείδησης. Ο ρόλος της Τοπικής Ιστορίας είναι διαφωτιστικός και ερμηνευτικός, προκειμένου να έρθουν στην επιφάνεια αλήθειες ξεχασμένες, να εξηγηθεί καλύτερα το παρόν και να σηματοδοτηθεί το μέλλον.          

Γενικότερα, η Τοπική Ιστορία ασχολείται με θέματα που χαίρουν άμεσης μεταχείρισης και ενδιαφέροντος ενός τόπου παρά τις αναγκαίες αναγωγές σε ευρύτερα πλαίσια. Στηρίζεται στην άμεση και προσωπική επαφή του ατόμου με την μητέρα γη, την φύση, τις αξίες και τα ιδανικά της τοπικής κοινωνίας. [1]

[1] Δρ Ιωάννης Φυκάρης, Τοπική Ιστορία: Σημασία, Δυνατότητες και Προοπτικές, Κατερίνη, 2003.

Το νησί της Κέρκυρας.

Η Κέρκυρα ένα από τα επτά νησιά του Ιονίου Πελάγους, το βορειότερο, βρίσκεται λίγο νοτιότερα από το σημείο που το Ιόνιο σμίγει με την Αδριατική θάλασσα. Ανατολικά συνδέεται μέσω θαλάσσης με τα παράλια της Ηπείρου και δυτικά και βορειοδυτικά επικοινωνεί με τα παράλια της Νότιας Ιταλίας.  Ένα νησί γνωστό παγκόσμια ως τουριστικό θέρετρο με αναμφισβήτητο φυσικό, ιστορικό και πολιτισμικό πλούτο.

Η Κέρκυρα δεν ήταν πάντα νησί, καθώς στην Παλαιολιθική Εποχή ήταν ενωμένη με την απέναντι ηπειρωτική χώρα. Ψήγματα αυτής της περιόδου εντοπίζονται στο χωριό Άγιος Ματθαίος. Στην βορειοδυτική Κέρκυρα και ιδιαίτερα στο  Σιδάρι εντοπίζονται ίχνη της Νεολιθικής Εποχής. Ο Απολλώνιος ο Ρόδιος

αναφέρει στα ‘Αργοναυτικά’ πως στο νησί της Κέρκυρας βρήκε καταφύγιο ο Ιάσωνας με τους Αργοναύτες και τη Μήδεια για να αποφύγει τους Κόλχους. Ο Όμηρος από την άλλη στην ‘Οδύσσεια’ αναφέρει τον Οδυσσέα εξαντλημένο και γυμνό στο νησί μέχρι που τον βρήκε η Ναυσικά, η κόρη του βασιλιά του νησιού, Αλκινόου. Οι κάτοικοι ήταν Φοινικικής καταγωγής, ενώ αργότερα άρχιζαν να έρχονται μετανάστες από την Υπερία, την σημερινή Σικελία.[1]

Η πρώτη Ελληνική αποίκηση πραγματοποιήθηκε από τους Ερετριείς της Εύβοιας περίπου το 775-750πΧ.  Λίγο αργότερα, καταφεύγουν πολιτικοί φυγάδες από την Κόρινθο στην Κέρκυρα, αναπτύσσοντας και μεταφέροντας εκεί την πολιτική τους νοοτροπία. Σύντομα, η Κέρκυρα καθιερώθηκε από το 735 έως το 435πΧ, ως μια ισχυρή ναυτική δύναμη δημιουργώντας αψιμαχίες στην πολιτική κοινωνία του νησιού, με αποτέλεσμα οι Φαίακες να διαχωριστούν σε Ολιγαρχικούς και Δημοκρατικούς. Τριακόσια χρόνια συμμαχίας μεταξύ Κορινθίων και Κερκυραίων δεν αποτέλεσαν αστάθμητο παράγοντα για την σύγκρουση που δημιουργήθηκε ανάμεσα τους για την κοινή τους αποικία την Επίδαμνο, το σημερινό Δυρράχιο.

Στο προσκήνιο εμφανίζονται οι Αθηναίοι, οι οποίοι στάθηκαν στο πλευρό των Κερκυραίων δίνοντας με αυτό τον τρόπο το έναυσμα για την έναρξη του Πελοποννησιακού Πολέμου.

[1]  Παναγιώτης Αναγνωστάκος, Terra Kerkyra, περιηγητικός οδηγός για τον Νομό της Κέρκυρας, Ελληνική Έκδοση, Terra Editions.

Η συμμαχία αυτή διήρκησε περίπου ένα αιώνα από το 435 έως το 338π.Χ στην μάχη της Χαιρώνειας όπου οι Μακεδόνες με βασιλιά τον Φίλιππο κερδίζουν την μάχη και διαλύουν την Αθηναϊκή Συμμαχία. 

Εν συνεχεία ο Μέγας Αλέξανδρος επισκέπτεται το νησί και γοητευμένος από την φυσική ομορφιά του, το θέτει υπό την προστασία του για 35 χρόνια περίπου. Από το 300π.Χ και μετά η Κέρκυρα γίνεται προσωρινή κτίση των Σπαρτιατών, των Συρακουσών και των Ιλλυριών, οι οποίοι την παραδίδουν στην Ρώμη το 229π.Χ. Οι Ρωμαίοι με την κατάκτηση της Κέρκυρας από το 229π.Χ  έως το 337μ.Χ, που αποτέλεσε και την πρώτη υπαγωγή Ελληνικού εδάφους στην Ρώμη, εξασφάλισαν την ασφάλεια που επιζητούσαν μεν οι Κερκυραίοι από τις επιδρομές των Ιλλυριών πειρατών.[1]

[1]  Παναγιώτης Αναγνωστάκος, Terra Kerkyra, περιηγητικός οδηγός για τον Νομό της Κέρκυρας, Ελληνική Έκδοση, Terra Editions.

Οι Ρωμαίοι δε έβλεπαν την προστασία που παρείχαν στους τελευταίους, ως ένα τρόπο για να επεκτείνουν την κυριαρχία τους στην ανατολική λεκάνη της Ανατολικής Μεσογείου. Η Κέρκυρα έχαιρε ιδιαίτερων προνομίων επειδή κατέφυγε στους Ρωμαίους οικειοθελώς. Συγκεκριμένα είχε το δικαίωμα να κόβει δικά της  αργυρά νομίσματα, να γίνει σύμμαχος των Ρωμαίων και να διαθέτει σε αυτούς τα λιμάνια της. Την περίοδο της ρωμαϊκής κυριαρχίας στην Κέρκυρα ιδρύθηκε η εκκλησία της Κέρκυρας στο τέλος του 1^ου αιώνα μΧ, από τους μαθητές του αποστόλου Παύλου, Ιάσονα και Σωσίπατρο,

 στα συντρίμμια του οποίου οικοδομήθηκε η τρίκλιτη βασιλική Εκκλησία Χριστιανική που σώζεται στην Παλαιά Πόλη.[1]

Το 337μ.Χ. το Ρωμαϊκό κράτος διαιρείται σε Ανατολικό και Δυτικό. Η Κέρκυρα συμπεριλαμβάνεται το 395μ.Χ. στο Ανατολικό Ρωμαϊκό κράτος.

[1] Δημητρίου Χρ. Καπαδόχου, Αφιέρωμα στην Ιστορία της Κέρκυρας, Ημερολόγιο του 2002. Αθήνα, 2001.

Ακολουθεί μια περίοδος ακραίων βανδαλισμών καθώς το νησί δέχεται αλλεπάλληλες καταστροφές από τις επιδρομές των βαρβάρων. Η λεηλασία του 550μ.Χ. από τους Γότθους-Ερούλους του Τοτίλα, έδωσε το έναυσμα για την δημιουργία οχυρώσεων στο Παλαιό Φρούριο.

Κατά την διάρκεια του 7^ου αιώνα μΧ, Σαρακηνοί καταλαμβάνουν το νησί της Κέρκυρας χρησιμοποιώντας την ως ορμητήριο μέχρι το 733μΧ, όπου οι Βυζαντινοί εκδιώκουν τους τελευταίους, σηματοδοτώντας μια νέα περίοδο του βυζαντινορθόδοξου πολιτισμού στην Κέρκυρα. [1]        

Η μεσαιωνική πόλη Κορυφώ

όπως ονομάστηκε, απέκτησε ισχυρά βυζαντινά τείχη, μεγαλοπρεπή δημόσια κτίρια και γενικότερα βρισκόταν σε ακμή από τον 9^ο μέχρι και τον 13^οαιώνα που περιήλθε στους Ανδηγαυούς. Κάτω από την κυριαρχία τους, ηΚορυφώ παρακμάζει καθώς προσπαθούν να διαδώσουν τον Καθολικισμό διώκοντας τους Ορθοδόξους.  Έτσι μεγάλος μέρος των κατοίκων φεύγει και κτίζει το Ξώπολι, στην θέση περίπου της σημερινής πόλης.[1]

Το 1386, οι Ευγενείς του νησιού παραδίδουν την πόλη στην προστασία της Βενετίας με σχετική  έγγραφη συμφωνία. Οι Βενετσιάνοι με οχυρωματικά έργα και με την κατασκευή του λιμανιού Μαντράκι και την δίαυλο Κόντρα Φόσα, διαμορφώνουν μια ισχυρή άμυνα και προστασία για το νησί. Δυο αιώνες αργότερα λόγω των καταστροφικών επιδρομών των Οθωμανών του 1537, 1571, 1573, κτίζουν τείχη γύρω από το Ξώπολι και το Νέο Φρούριο. Το 1716, μετά την περιτείχιση μια νέα επιδρομή των Οθωμανών στάθηκε άκαρπη με αποτέλεσμα το ενδιαφέρον των τελευταίων για την κυριαρχία στην Κέρκυρα να παύσει να επικρατεί.

Η Ενετοκρατία στο νησί της Κέρκυρας, διήρκεσε για τέσσερις αιώνες μέχρι το 1797, που καταλύθηκε από την Γαλλική Επανάσταση. Στο διάστημα αυτό οι Κερκυραίοι γαλουχήθηκαν στον τρόπο ζωής των Ενετών και αναπτύχθηκε το εμπόριο, η γεωργία αλλά κυρίως η πνευματική και καλλιτεχνική ζωή του τόπου.

Το 1800, με Διεθνή Συνθήκη, δημιουργείται κάτω από την Ρωσοτουρκική επικυριαρχία αυτόνομο Επτανησιακό Ελληνικό Κράτος που συνεχίζει την ύπαρξή του με κυρίαρχους προστάτες τους Γάλλους αυτοκρατορικούς, από το 1807 έως το 1814 , όπου εμφανίζονται και οι Βρετανοί. Την εποχή της Αγγλικής κυριαρχίας-προστασίας(1814-1864), το κράτος των Ενωμένων Ιονίων Νήσων παρότι είχε αναπτυχθεί οικονομικά, πολιτισμικά και οργανωτικά, η Ιόνιος Βουλή, εκφράζοντας την επιθυμία της συντριπτικής πλειοψηφίας του Ιονίου Λαού, με ομόφωνο ψήφισμά της,

 αποφάσισε την ένωση των Ιονίων Νήσων με την Ελλάδα που πραγματοποιήθηκε επίσημα το 1864.      

Από την επίδραση των αναφερομένων ιστορικών γεγονότων με πολιτιστικές επιδράσεις από την Βυζαντινή παράδοση και τον Δυτικό πολιτισμό διαμορφώθηκε η πόλη Κέρκυρα με την μοναδική της ιδιαιτερότητα. [1]

[1] Νίκος Πακτίτης, Κέρκυρα η Νύφη του Ιονίου, Κέρκυρα 1960.

Φωτογραφία του Φιλέλληνα Ελβετού Fred Boissonnas περ.1903

Εικόνα 2 Από προσωπικό Αρχείο.

Το χωριό Σιναράδες.

Το χωριό Σιναράδες βρίσκεται στα κεντροδυτικά του νησιού Κέρκυρας, και απέχει από την πόλη Κέρκυρα 13 χιλιόμετρα, χτισμένο κατά το μεγαλύτερο μέρος στην πλαγιά ενός λόφου κατάφυτου από ελιές και αμυγδαλιές. 

      Μια συστάδα ταφών Ρωμαϊκής εποχής που βρέθηκαν τυχαία ένα χλμ έξω από το χωριό, οδηγούν στο συμπέρασμα για την ύπαρξη του οικισμού από την περίοδο της Ρωμαϊκής περιόδου. Το χωριό στην σημερινή του θέση χτίστηκε κατά τον 10^ο και 11^οαιώνα από κατοίκους παραθαλάσσιου οικισμού, οπού τον εγκατέλειψαν λόγω των επιδρομών των Σαρακηνών κουρσάρων. Η τοποθεσία ήταν κατάλληλη για την προφύλαξη των κατοίκων από αυτές τις επιδρομές των πειρατών, λόγω της γειτνίασης με την θάλασσα.      

Για την ονομασία του χωριού υπάρχουν δυο εκδοχές. Αρχικά θεωρούνταν ότι το χωριό ονομάστηκε «Αξιναράδες», από την λέξη αξίνα που είναι το τσαπί, επειδή στην περιοχή υπήρχαν πολλοί γεωργοί και η χρήση της αξίνας ήταν ευρέως διαδεδομένη.        Με την πάροδο του χρόνου πήρε την σημερινή ονομασία Σιναράδες για να είναι πιο εύηχο στο άκουσμα. Σύμφωνα με μια άλλη εκδοχή, όπου είναι πιθανόν και η επικρατέστερη, η ονομασία του προήλθε από το Βυζαντινό επώνυμο Σιναράς. [1]  

Ακολουθώντας την ιστορική πορεία του νησιού όπως αναφέρεται παραπάνω, το χωριό πέρασε περιόδους ακμής και παρακμής, επιδρομές Τούρκων και Αλγερινών, όπου η παράδοση μέχρι σήμερα διατηρείται με άσβεστη ζωντάνια μέσα από τις προφορικές μαρτυρίες των κατοίκων του χωριού.            Πλακόστρωτα δρομάκια, καμπυλωτές κατωγόπορτες, πορτόνια με ανάγλυφα οικόσημα, διώροφα σπίτια με μικρούς βοηθητικούς χώρους, εξωτερικές πέτρινες σκάλες, βεράντες γνωστές ως μπότζοι, συμπαγή παραθυρόφυλλα, κατατάσσουν το χωριό σε έναν παραδοσιακό οικισμό.  Στο χωριό υπάρχουν αρκετές εκκλησίες, χώροι λατρείας που η κατασκευή τους χρονολογείται από τα τέλη του 15^ου αιώνα, μέχρι σήμερα.

Κοντά στην κεντρική πλατεία του χωριού βρίσκεται ο Ιερός Ναός του Αγίου Νικολάου και Αγίου Σπυρίδωνος, όπου αποτελεί και τον Μητροπολιτικό Ναό του χωριού.

Ένα από τα σημαντικότερα αξιοθέατα του χωριού είναι το αρχοντικό του Βασιλάκη.

 Σύμφωνα με τον μύθο ο Βασιλάκης ήταν ο πιο φτωχός του χωριού και ζούσε σε μια καλύβα έξω από το χωριό. Δούλευε σκληρά μαζί με την γυναίκα του για να ζήσει, σε ξένα κτήματα. Μια μέρα η γυναίκα του δούλευε κοντά στην θάλασσα και όταν τελείωσε την δουλειά της πήγε να πλυθεί. Καθώς πλενόταν είδε να κατευθύνεται προς το μέρος της, από την μεριά της θάλασσας ένα μπαούλο. Το άνοιξε και διαπίστωσε ότι ήταν γεμάτο λίρες και κοσμήματα. Το πήρε κρυμμένο με ξύλα στον άντρα της. Από τότε έγιναν πάμπλουτοι.[1] Το αρχοντικό χτίστηκε το 1950 και βρίσκεται στην αρχή του χωριού. [2]

[2] Πακτίτης Νίκος, Το χωριό μας Σιναράδες στο περιοδικό Image Κέρκυρα, τεύχος 34, Κέρκυρα 2006.

Ένα χιλιόμετρο από το χωριό Σιναράδες βρίσκεται το Αερόστατο. Η ονομασία αυτή δόθηκε από έναν ντόπιο δάσκαλο, όπου σ’ ένα σημείο της απότομης δυτικής πλαγιάς του λόφου Αιθόχτιστος, πάνω ακριβώς από το νησάκι Κεραδικιά, έχτισε ένα εξοχικό κέντρο με μια βεράντα που αντικρίζει το πέλαγος.        Αγόρασε τα αγροτεμάχια που γειτνίαζαν με την δική του περιοχή και με τις ενέργειές του χαράχτηκε το 1965 αμαξωτός δρόμος. Η περιοχή αυτή αποτελούσε κομμάτι μιας πιο μεγάλης περιφέρειας που ονομάζεται Βάρδια. Αρχές του 8^ου αιώνα, όταν Αλγερινοί πειρατές έφταναν με τα κουρσάρικα καράβια τους στην περιοχή, οι βαρδιόλοι που ήταν υπεύθυνοι για την φύλαξη της περιοχής, ειδοποιούσαν τους κατοίκους του χωριού για να κρύψουν τα υπάρχοντα τους και εν συνεχεία να βρουν και οι ίδιοι καταφύγιο. Κάτω από την περιοχή και Βορειοδυτικά της περιοχής Βάρδιας, είναι η τοποθεσία Μοναστήρι. Εκεί κοντά σε μια καλύβα, δεμένο από τους κλώνους μιας ελιάς ήταν ένα σήμαντρο. Αυτό το χρησιμοποιούσαν οι καλόγεροι της Κεραδικιάς αφενός για να έρθει το καΐκι από το νησί να τους πάρει και αφετέρου το χρησιμοποιούσαν και ως σύμβολο κινδύνου όταν διέκριναν στον ορίζοντα κουρσάρικα καράβια. [1] Κάτω από την περιοχή Αερόστατο βρίσκεται το νησάκι της Κεραδικιάς. Το νησάκι έχει μάκρος 60 μέτρα και πλάτος 30 μέτρα και έχει από την επιφάνεια της θάλασσας 15 μέτρα ύψος.

Οι όχθες του είναι πολύ απόμακρες εκτός από την ανατολική που είναι απέναντι από την παραλία Μαύρου Άμμου. Αυτή είναι πιο ομαλή και ένα μονοπάτι οδηγεί στο Μοναστήρι. Στο κέντρο σχεδόν του νησιού υπάρχει εκκλησία αφιερωμένη στην Παναγία Κυρά Δικαία. Είναι ένα παλιό κτίριο που η ημερομηνία κατασκευής του δυστυχώς δεν μας είναι γνωστή. Στο δεξιό τοίχο υπάρχουν δυο τοιχογραφίες. Μια της Παναγίας με το Χριστό βρέφος και μια με το τρίμορφο(Παναγία-Χριστός-Αγ. Γιάννης Πρόδρομος). Κοντά στην εκκλησία βρίσκονται τα ερείπια ενός κτιρίου που αποτελούσε τα κελιά και τις αποθήκες του μοναστηριού.  Σύμφωνα με τα δεδομένα ενός χειρόγραφου εγγράφου του 1771, το νησί γνώρισε στο παρελθόν μεγάλη ακμή και φιλοξενούσε πολλούς καλόγερους.           
«Εδόθη 16 Σεπτεμβρίου 1771     Ε.Π.Χ. Σιναράδες».         
«Κάπο και γέροντες του Χ. Σιναράδων. Ο λογιώτατος Παπά-Κυρ. Σπυρίδων Ασπρέας Εφημέριος της Μονής της Υ.Θ. Δικαίας γιους Πούμπλικο εφανέρωνε όπου ο Γαληνότατος πρίνζιπες του διορίζει πέντε ανθρώπους από το άνωθεν χωρίον, οι οποίοι έχουν να σερβίρουν δια τη βάρκα της αυτής μονής. Ο ένας να δουλέβη ος καβαλαρότος της αντράδας της: Όμως του λόγου σας να μην ηθέλετε τους πειράζει τους κάτωθεν εις καμμίαν αγγαρίαν μίτε αυτούς μίτε τα ζα τους ή δε και λείψετε αποφασίζει ο αφέντης ο Πρεβεδάρος την τιμωρίαν σας.        
Όλοι από Χ. Σιναράδες, Στάθης Δαμπρέας του Σπύρου, Γιάννης Γραμμένος του Ζαφείρι, Πολύμερος Γραμμένος του Νικολάου, Τζανέτος Λέισος του Γιάννη»          
Γεράσιμος Κακουράτος, Καπετάνιος.                       

Σήμερα η Κυρά-Δικαία, λειτουργείται δύο φορές το χρόνο. Των Αγίων Αποστόλων στις 30 Ιουνίου και στα Γενέθλια της Θεοτόκου στις 8 Σεπτεμβρίου.

Ο λόγος που γίνεται ιδιαίτερη μνεία στην ιστορία του χωριού των Σιναράδων, είναι για να περιγραφεί το μέρος και τα χαρακτηριστικά του εφόσον εκεί στεγάζεται το Ιστορικό-Λαογραφικό Μουσείο Μέσης Κέρκυρας και θα δοθεί στην συνέχεια της εργασίας  η περιγραφή του.[1]

[1] Πακτίτης Νίκος, Κερκυραϊκή Ύπαιθρος. Αερόστατο-Κεραδικιά, από Αρχείο Ιστορικολαογραφικής Εταιρείας Κέρκυρας.

Η Ιστορική-Λαογραφική Εταιρεία Κέρκυρας.

Όπως κάθε οργανισμός, σύλλογος, ερευνητικό κέντρο και γενικότερα όπως κάθε ανθρώπινη πνευματική δραστηριότητα, απαρτίζεται από μια ομάδα καλλιεργημένων ανθρώπων διαμορφώνοντας με αυτόν τον τρόπο ένα αξιόλογο πνευματικό και καλλιτεχνικό έργο, έτσι και η Ιστορική-Λαογραφική Εταιρείας Κέρκυρας ξεκίνησε την ενεργό δράση της το Μάρτιο του 1978. Η Ιστορική-Λαογραφική Εταιρεία Κέρκυρας αποτέλεσε και συνεχίζει να αποτελεί σημαντικό αρωγό για την μεταλαμπάδευση του Κερκυραϊκού πολιτισμού και παράδοσης όχι μόνο στο νησί της Κέρκυρας αλλά και σε πολλά μέρη της Ελλάδας, έχοντας λάβει συμμετοχή σε πανελλήνια και διεθνή συνέδρια.                  

Τις 13 Μάρτιου του 1978, με πρωτοβουλία του εκπαιδευτικού Νίκου Πακτίτη, συγκεντρώθηκαν δώδεκα άτομα καταγόμενα από την περιοχή της Μέσης Κέρκυρας και υπέγραψαν το ιδρυτικό της Ένωσης Προσώπων, που απέβλεπε στην έρευνα, συλλογή, μελέτη και προβολή των ιστορικών λαογραφικών, γλωσσολογικών και καλλιτεχνικών στοιχείων και μνημείων της επαρχίας της Μέσης Κέρκυρας. Έδρα της Ιστορικολαογραφικής Εταιρείας Μέσης Κέρκυρας όπως ονομάστηκε αρχικά, ορίστηκε η πόλη της Κέρκυρας με χώρο έρευνας ολόκληρο το νησί. Η Ένωση αυτή, εμφανίστηκε στον πνευματικό χώρο της Κέρκυρας με το βραχύβιο περιοδικό «Η Κερκυραία».[1]

[1] Από μπροσούρες Ιστορικολαογραφικής Εταιρείας Κέρκυρας. Αρχείο Ιστορικολαογραφικής Εταιρείας Κέρκυρας.

Η απήχηση ήταν θετική και γρήγορα κέντρισε το ενδιαφέρον και την εκτίμηση του Κερκυραϊκού πνευματικού κόσμου. Συγκεκριμένα στην εβδομαδιαία κερκυραϊκή εφημερίδα, Ο  Ελεύθερος Λόγος, που κυκλοφόρησε την Κυριακή 13 Αυγούστου του 1978, αναφέρεταi χαρακτηριστικά:

: “Πρέπει να θεωρηθεί αξιόλογο πνευματικό γεγονός για την πόλη μας, η εμφάνιση-κυκλοφορία του περιοδικού «η Κερκυραία». Εκδόθηκε από μια ομάδα πνευματικών ανθρώπων που έχουν συστήσει την «Ιστορικολαογραφική Εταιρεία Μέσης Κέρκυρας». Πυρήνας της ομάδας αυτής είναι ένας αθόρυβος και συνάμα δραστήριος εκπαιδευτικός, ο Νίκος Πακτίτης. Σ’ αυτόν αντιπροσωπεύεται επάξια ο δάσκαλος που σαν κοινωνικός παράγοντας έχει προσφέρει τόσα και τόσα στην ελληνική κοινωνία. Το περιοδικό με την πολύ ενδιαφέρουσα ύλη του και την άρτια εμφάνιση του συμπληρώνει ένα μεγάλο πνευματικό κενό του τόπου μας. Γράφουν σ’ αυτό εκλεκτοί πνευματικοί άνθρωποι αρχίζοντας από μια μαθήτρια του Λυκείου και φτάνοντας στον διαπρεπή επιστήμονα Αύγουστο Σορδίνα, καθηγητή του Πανεπιστημίου της Μέμφιδος των Η.Π.Α. Η εφημερίδα μας χαιρετίζει με ενθουσιασμό την έκδοση του περιοδικού και εύχεται να προχωρήσει προς τα μπρος δίνοντας μεγαλύτερη ώθηση στην πνευματική κίνηση του Νησιού μας”.[1]

Επομένως ο θαυμασμός που προσκόμισε το Σωματείο από την κυκλοφορία του περιοδικού αυτού, προώθησε την εγγραφή νέων μελών, με αποτέλεσμα να συνταχθεί πρακτικό ίδρυσης Σωματείου, το οποίο αναγνωρίστηκε και επίσημα με την υπ’ αριθ. 51/1980 απόφαση του Πολυμελούς Πρωτοδικείου Κέρκυρας. Η κυκλοφορία του περιοδικού «η Κερκυραία», ήταν βραχύβια καθώς λόγω οικονομικών προβλημάτων και ελλείψεως χρηματοδότησης κυκλοφόρησε μόνο σε τέσσερα τεύχη.   

Τα μέλη που απάρτιζαν το σώμα της Ιστορικολαογραφικής Εταιρείας Μέσης Κέρκυρας ήταν 21 και ήταν τα ακόλουθα: Νικόλαος Πακτίτης, Αθηναγόρας Αλαμάνος, Μελέτιος Γραμμένος, Κων/νος Γραμμένος, Νικόλαος Παπαδάτος, Περικλής Παγκράτης, Στυλιανός Γραμμένος,Κων/νος Παπαδάτος, Σπυρίδων Γραμμένος, Ανδρέας Παϊπέτης, Ιωάννης Δόϊκας, Ανδρέας Πακτίτης, Ιωάννης Σκιαδόπουλος, Θεόφιλος Κένταρχος, Μαίρη Γραμμένου, Αντώνιος Παγκράτης, Γεώργιος Αλαμάνος και Δημήτριος Κονιδάρης.[1]                 
Βασική επιδίωξη του Σωματείου, ήταν η ίδρυση Ιστορικού-Λαογραφικού Μουσείου που θα είχε τέσσερα τμήματα. Πρώτον, θεωρούνταν απαραίτητη η δημιουργία Ιστορικού-Λαογραφικού Αρχείου που είχε συγκροτηθεί από τον Νίκο Πακτίτη. Δεύτερον, δημιουργία πινακοθήκης με έργα ζωγραφικής και φωτογραφίας νέων καλλιτεχνών με θέματα παραδοσιακά. Τρίτον, δημιουργία βιβλιοθήκης με έργα Κερκυραϊκά ποικίλου περιεχομένου. Τέταρτον, την δημιουργία Λαογραφικού Μουσείου που να περιλαμβάνει συλλογές από σπιτικά σκεύη, έπιπλα, ρούχα, γεωργικά εργαλεία και άλλα υλικά του παραδοσιακού Κερκυραϊκού πολιτισμού της υπαίθρου.[2]

[1] Καταστατικό της Ιστορικής Λαογραφικής Εταιρείας Μέσης Κέρκυρας υπ’ αριθ. 51/1980. Αρχείο Λαογραφικής Εταιρείας Κέρκυρας

Εικόνα XV Παραδοσιακή Βρύση Κουζίνας.

Εικόνα XVII Μαντήλι Παντρεμένης με λουλούδια.

Έτσι λοιπόν, συγκεντρώνοντας από δωρεές και με αγορές Λαογραφικό υλικό, τον Αύγουστο του 1982 εγκαινιάστηκε το Ιστορικό Λαογραφικό Μουσείο Μέσης Κέρκυρας στο χωριό Σιναράδες. Το έτος 1985, αγοράστηκε για την στέγαση του Ιστορικού Λαογραφικού Μουσείου, παραδοσιακό σπίτι από τα πιο αντιπροσωπευτικά της ντόπιας αρχιτεκτονικής, στο χωριό Σιναράδες. Τα έτη 1987 και 1988 γίνεται η μελέτη και πραγματοποιείται η επισκευή του παραδοσιακού σπιτιού, όπου αποτελεί και την οριστική στέγαση του Ιστορικού Λαογραφικού Μουσείου Μέσης Κέρκυρας.       

Επιπροσθέτως, το Σωματείο συμπαραστάθηκε ηθικά και οικονομικά στα μουσικά σωματεία της υπαίθρου καθώς και σε κάθε πρωτοβουλία ιδιωτική, σωματείου ή κοινότητας, που απέβλεπε στην διατήρηση των πνευματικών και υλικών στοιχείων του παραδοσιακού πολιτισμού στα χωριά της Μέσης και κατ’ επέκταση σ’ όλο το Νησί της Κέρκυρας.  Επίσης δόθηκε το κίνητρο και το έναυσμα για την συγγραφή έργων, μελετών και συλλογών σχετικές με το νησί σε νέους ερευνητές, με την μορφή απονομής βραβείων. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η βράβευση από την Ιστορικολαογραφική Εταιρεία Μέσης Κέρκυρας το 1982 στο έργο του Σπυρίδωνος Καρύδη-Χριστοδούλου με τίτλο Άγιος Προκόπιος(Ψωραροί).  Χρονολογία ορόσημο για την δράση του Σωματείου ήταν το 1991, όπου αναγνωρίστηκε επίσημα από το Πρωτοδικείο Κέρκυρας υπ’ αριθμόν 65/1991, με τίτλο Ιστορική Λαογραφική Εταιρεία Κέρκυρας. [1]

[1] Καταστατικό της Ιστορικής Λαογραφικής Εταιρείας Μέσης Κέρκυρας υπ’ αριθ.65/1991. Αρχείο Λαογραφικής Εταιρείας Κέρκυρας.

Πριν προχωρήσω εναργέστερα στην δράση του σωματείου, θεωρώ σκόπιμα να αναφέρω με δυο λόγια το έργο και την δράση του εμπνευστή της Ιστορικής-Λαογραφικής Εταιρείας Κέρκυρας τον κ. Νίκο Πακτίτη.

Ο Νίκος Πακτίτης

Ο Νίκος Πακτίτης, γεννήθηκε το 1930 στον Πειραιά, από πατέρα Κερκυραίο και μητέρα Συριανή. Το 1949 τελείωσε το Α΄ Γυμνάσιο της Κέρκυρας και το 1951 τη Μαράσλειο Παιδαγωγική Ακαδημία. Υπηρέτησε στο στρατό έφεδρος αξιωματικός από το 1952 έως το 1954. Από μικρός έδειξε κλίση προς την λογοτεχνία και την ποίηση και σε ηλικία 17 ετών άρχισε να γράφει πεζά ποιήματα. Όταν απολύθηκε από το στρατό το 1954, διορίστηκε δάσκαλος στην Αιτωλοακαρνανία.

Εργάστηκε σε διάφορα σχολεία 33 χρόνια και διακρίθηκε για την παιδαγωγική του κατάρτιση, τη γενική του μόρφωση και την ιδιαίτερη αγάπη του για το παιδί.[1]Στα χωριά και στην πόλη της Κέρκυρας που υπηρέτησε, ανέπτυξε πλούσια σχολική και εξωσχολική πολιτιστική-κοινωνική δράση. Εργάστηκε και στον συνδικαλισμό και διακρίθηκε για την αγωνιστικότητα και την ανιδιοτέλεια του. Ασχολήθηκε με την λογοτεχνία, την ποίηση και ιδιαίτερα με την Λαογραφία, την Ιστορία, Διηγήματα, ποιήματα και άρθρα που έχουν δημοσιευθεί σε πολλά περιοδικά και εφημερίδες και ομιλίες του έχουν μεταδοθεί από το Ραδιοφωνικό Σταθμό Β.Δ Ελλάδας. Όπως μου ανέφερε και ο ίδιος η αγάπη του για την Λαογραφία προήλθε από την διάθεση του να έρχεται σε άμεση επικοινωνία με τους ανθρώπους της υπαίθρου και από την ομορφιά και τον πλούσιο πνευματικό διάκοσμο του νησιού της Κέρκυρας.Ο Νίκος Πακτίτης αποκόμισε μέσα από την πνευματική και την κοινωνική του δράση στο νησί της Κέρκυρας τον σεβασμό και την αγάπη από όλους τους ανθρώπους που τον γνώρισαν και τον στήριξαν στην προσπάθεια του να θεμελιώσει ένα αξιόλογο πνευματικό έργο.        Στο έργο του αυτό εντάσσεται η ίδρυση του σωματείου «Ιστορικολαογραφική Εταιρεία Κέρκυρας» και στα πλαίσια αυτά συγκρότησε το Ιστορικολαογραφικό Μουσείο Μέσης Κέρκυρας στους Σιναράδες το 1982

[1]  Χειρόγραφο Βιογραφικό Σημείωμα Νίκου Πακτίτη. Από το Αρχείο της Ιστορικολαογραφικής Εταιρείας Κέρκυρας.

και το Μουσείο Κεραμικής στο Νέο Φρούριο το 1999. Διατέλεσε πρόεδρος της Ιστορικολαογραφικής Εταιρείας Κέρκυρας από το 1978 έως το 2010, όπου την προεδρεία ανέλαβε ο Ξενοφώντας Αλαμάνος, παιδαγωγός δημοτικής εκπαίδευσης.

Στο έργο αξίζει να σημειωθεί επίσης η δημιουργία του Ιστορικού Αρχείου Σιναράδων το 1975 όταν διατελούσε πρόεδρος της Φιλαρμονικής Σιναράδων.

Συγκεκριμένα η καθημερινή απογευματινή εφημερίδα της Κέρκυρας, Εσπερινή, που κυκλοφόρησε την Τρίτη 3 Δεκεμβρίου το 1975 αναφέρει:     «Την πρωία της παρελθούσης Κυριακής ετελέσθησαν εις Συναράδες τα εγκαίνια του Ιστορικού και Λαογραφικού Αρχείου της Κοινότητος, το οποίο στεγάζεται εις το οίκημα της Φιλαρμονικής. Εις τα εγκαίνια παρέστησαν πολλοί κάτοικοι της Κοινότητος και αρκετοί προσκεκλημένοι από την πόλιν. Δια το ιστορικόν της οργανώσεως του Αρχείου ωμίλησεν ο Πρόεδρος της Φιλαρμονικής και διδάσκαλος κ. Νίκος Πακτίτης, ο οποίος εν συνεχεία εξενάγησε τους επισκεπτάς εις τας αιθούσας όπου εκτίθενται τα έγγραφα, οι πίνακες, αι συλλογαί του Αρχείου. Δέον να σημειωθή ότι το Αρχείον Συναράδων είναι δημιούργημα του κ. Πακτίτη, ο οποίος έχει ασχοληθεί συστηματικώς με την λαογραφίαν και του οποίου διάφοροι εργασίαι έχουν βραβευθεί κατά καιρούς εις διαγωνισμούς. Μεταξύ των παρευρεθέντων εις τα εγκαίνια ήσαν οι Επιθεωρηταί Δημοτικής Εκπαιδεύσεως και οι Πρόεδροι της Αναγνωστικής Εταιρείας και της Εταιρείας Κερκυραϊκών Σπουδών, οι οποίοι υπεσχέθησαν εις την διοίκησιν της Φιλαρμονικής και εις τον κ. Πακτίτην κάθε βοήθειαν δια την καλυτέραν οργάνωσιν του Αρχείου». [1]

[1]· Κερκυραϊκή Καθημερινή Απογευματινή Εφημερίδα, Εσπερινή, Τετάρτη 3 Δεκεμβρίου 1975, Αριθμός Φύλλου 274.

Εικόνα XLII Ο Νίκος Πακτίτης σε ομιλία του στο 6ο Δημοτικό Σχολείο στην Γαρίτσα, Μάιος 1980

Συνομιλώντας με συγχωριανούς του από το χωριό Σιναράδες, με παλιούς μαθητές του και με άτομα που τον γνώρισαν στην Λαογραφική Εταιρεία Κέρκυρας, ιδρυτικά μέλη αλλά και άτομα που απαρτίζουν το σημερινό διοικητικό συμβούλιο του Σωματείου, η αγάπη και η ευγνωμοσύνη που δείχνουν στο πρόσωπο του είναι βαθιά χαραγμένη στις καρδιές τους. Ο «δάσκαλος», όπως συνεχίζουν να τον αποκαλούν διακρίνονταν για τον πλούσιο συναισθηματικό του κόσμο, είχε πολλές ευαισθησίες, είναι απλός, ταπεινός, με αισθητή την διάθεση του για χιούμορ καθώς ήταν εύκολα προσεγγίσιμος από τους άλλους και γενικότερα είναι πολυπράγμων και οραματικός χαρακτήρας.[1]Όσον αφορά την δραστηριότητά του στο Μουσείο Σιναράδων ήταν αυστηρός ως προς την διαχείριση των θεμάτων του Μουσείου και ιδιαίτερα πείσμων και σταθερός στις απόψεις, αλλά παρόλα αυτά δεν έπαψε ποτέ να είναι ένα άτομο που ενέπνεε τον σεβασμό από την τοπική κοινωνία. 

[1]  Από προφορικές συνεντεύξεις στους Κατοίκους των Σιναράδων και Ιδρυτικών Μελών.

Με βάση τα λεγόμενα του κ. Μιχάλη Πακτίτη, παιδαγωγός Δημοτικής Εκπαίδευσης, πρώην μέλος του Σωματείου και μαθητής του Νίκου Πακτίτη: «Ο Νίκος Πακτίτης ήταν δάσκαλος για ‘όλη την μέρα’, αγαπούσε ιδιαίτερα τους μαθητές του και είχε αναπτύξει μεγάλη δραστηριότητα στο χωριό. Ασχολήθηκε με τον προσκοπισμό, διατέλεσε πρόεδρος της Φιλαρμονικής Σιναράδων, αρθρογραφούσε σε εφημερίδες για θέματα λαογραφικού περιεχομένου αλλά και για θέματα που αφορούσαν προβλήματα της τοπικής κοινωνίας. Γενικότερα ήταν δραστήριος σε πολλά επίπεδα και διακατέχονταν από την αντίληψη περί κοινής συμμετοχής σε διάφορες δραστηριότητες. Διακρίνονταν για την ανιδιοτέλεια του καθώς μέσα από την μακροχρόνια δράση του στην Ιστορικολαογραφική Εταιρεία Κέρκυρας, δεν εξυπηρετούσε το προσωπικό του συμφέρον, αλλά αντιθέτως στόχευε στην ανάδειξητου Κερκυραϊκού πολιτισμού και παράδοσης». [1]

[1]  Από προφορική συνέντευξη του Μιχάλη Πακτίτη Ιούλιος 2011.

Εν συνεχεία η κ. Αναστασία Δαβιδοπούλου, απόφοιτος του Τμήματος Ιστορίας του Ιονίου Πανεπιστημίου και γραμματέας του Σωματείου περιγράφει: « Τον Κύριο Πακτίτη τον συνάντησα για πρώτη φορά στο Ιόνιο Πανεπιστήμιο στην παράδοση των μαθημάτων του καθηγητή Αύγουστου Σορδίνα, το ακαδημαϊκό έτος 1992-1993. Μου έκανε εξαρχής εντύπωση η φυσιογνωμία του. Κοντούλης, πολύ αδύνατος, με ένα χαρακτηριστικό μπερεδάκι, μου θύμιζε έντονα ζωγράφο των νεώτερων χρόνων. Ο κύριος Σορδίνας μας τον σύστησε ως δάσκαλο και διευθυντή της Λαογραφικής Εταιρείας. Έκτοτε τον βλέπαμε συχνά. Θυμάμαι ακόμα την σκηνή που ο κύριος Σορδίνας με το χαρακτηριστικό χιούμορ, τον σταμάτησε τρεις φορές λέγοντας “Σκάσε Δάσκαλε”, στην απόπειρα του δεύτερου να επέμβει στα λεγόμενα του σχετικά με την παράδοση του μαθήματος που αφορούσε την κοιλάδα του Βίκου και τις προϊστορικές θέσεις της. Ο κύριος Πακτίτης αντέδρασε χαμογελώντας. Μια άλλη φορά ήρθε στο μάθημα για να δείξει στον κύριο Σορδίνα μια μεγάλη τριχιά που είχε βρει στην θαλάσσια περιοχή του Αγίου Γόρδιου. “Αυτή την τριχιά να την κρεμάσεις στο λαιμό σου Δάσκαλε, δεν είναι αρχαιολογικής αξίας”, του είπε με απόλυτη βεβαιότητα ο κύριος Σορδίνας, γεγονός που προκάλεσε το κρυφό γέλιο όλων μας. Ο κύριος Πακτίτης αποδέχτηκε συνεσταλμένα την ετυμηγορία του καθηγητή. Μετά από 2-3 χρόνια και αφού είχα αποφοιτήσει, τον συνάντησα στην Γαρίτσα στο Πανηγύρι του Ιερού Ναού της Αγίας Τριάδας. Ήμουν μικροπωλήτρια σε ένα πάγκο με βιβλία και μόλις είδα τον κ. Πακτίτη τον αναγνώρισα αμέσως. Ο ίδιος δεν φαινόταν να με θυμόνταν. Πλησίασε αμέσως τον πάγκο λόγω των βιβλίων και πιάσαμε την κουβέντα. Κάποια στιγμή χωρίς περιστροφές και περιττά λόγια, μου πρότεινε να εργαστώ στο Ιστορικολαογραφικό Μουσείο Μέσης Κέρκυρας στους Σιναράδες, πρόταση που αποδέχτηκα αμέσως. Μου έκανε εντύπωση η αμεσότητα του και το ότι χωρίς να με γνωρίζει ιδιαίτερα μου είχε προτείνει εργασία. Ο ίδιος μου αποκάλυψε αργότερα ότι εκτίμησε την ταπεινότητα και την εργατικότητά μου, χαρακτηριστικά που συνήγαγε από το γεγονός ότι καταδέχτηκα να δουλέψω ως μικροπωλήτρια σε πανηγύρι, αν και απόφοιτη πανεπιστημίου. “Οι Κερκυραίοι είναι τεμπέληδες και ψωροπερήφανοι”, μου είχε πει χαρακτηριστικά. Έκτοτε έγινα το δεξί του χέρι, υπάλληλος στο Μουσείο, Γραμματέας και Συνεργάτιδά του».  [1]  

 Από προφορική συνέντευξη κ. Αναστασίας Δαβιδοπούλου, Ιούλιος 2011.

Καταλαβαίνουμε επομένως εύλογα με βάση τα λεγόμενα των συνεργατών του, ότι ο Νίκος Πακτίτης χαίρει μεγάλων επαίνων καθώς με την προσφορά του κατάφερε να διαδώσει σε μεγάλο βαθμό την πολιτιστική ταυτότητα της Κέρκυρας. Όσον αφορά τα έργα του τα βιβλία που κυκλοφόρησαν ήταν: Το 1956 «Κύπρος Ηρώων Γη», το 1960 « Κέρκυρα η νύφη του Ιονίου»,  το 1962 «Η Κέρκυρα(Πατριδογνωσία)» εγχειρίδιο για παιδιά του δημοτικού, το 1967 η ποιητική συλλογή «Ξεκίνημα», 1976 «Ιωάννης Καποδίστριας, ο τραγικός θεμελιωτής του νεοελληνικού κράτους». Το 1992, Το Παλαιό Φρούριο της Κέρκυρας: «Η Βυζαντινή και Μεταμεσαιωνική Κορυφώ». Στην Λαογραφία έχει προσφέρει τα ακόλουθα έργα: τέσσερις γλωσσικές συλλογές με την ονομασία «Λεξιλόγιο του Κερκυραϊκού Ιδιώματος», Συλλογή εθίμων από την Μέση Κέρκυρα, το 1989 το «Κερκυραϊκά Δημοτικά Τραγούδια», το οποίο επανακυκλοφόρησε το 2005 με πρωτοβουλία του Συλλόγου Σιναραδιτών Αθήνας.

Το 2003 , «Η Κερκυραϊκή Παραδοσιακή Κεραμική και το Μουσείο της». Τέλος, στο «Εγχειρίδιο Τοπικής Ιστορίας», που εξέδωσε το Ιόνιο Πανεπιστήμιο το 2000, με επιμέλεια του Θεοδώρου Παπά, στο κεφάλαιο 13 περιλαμβάνεται το “Κερκυραϊκή Λαϊκή Παράδοση”.         
Στην κατηγορία των ανέκδοτων έργων περιλαμβάνονται τα ακόλουθα: Το χωριό μου Σιναράδες, Τα Διαπόντια νησάκια και η ναυτική τους παράδοση, Ο θαλασσινός βίος στην βορειοδυτική Κέρκυρα. Το έργο το οποίο δεν ολοκληρώθηκε λόγω γηρατειών έχει τον τίτλο «Κερκυραϊκή Λαϊκή Παράδοση». [1]   
Για την όλη του την προσφορά, ο Νίκος Πακτίτης τιμήθηκε από πολλούς φορείς. Στην διάρκεια της στρατιωτικής του θητείας(1954), έλαβε δυο ευαρέσκειας και μια εύφημο μνεία. Από την υπηρεσία του ως παιδαγωγός, συγχαρητήρια έγγραφα για υποδειγματικές διδασκαλίες και εξωσχολική δράση(1966, 1971, 1973). Συγχαρητήρια έγγραφα επίσης έλαβε από τον  Ελληνικό Ερυθρό Σταυρό το 1978, από τον Ερυθρό Σταυρό Νεότητας 1963, 1970, 1974, από την Πανελλήνια Επιτροπή Ενώσεως Κύπρου το 1956, από την Εφορεία Προσκόπων Δυτικής Ελλάδος το 1972, από το Νομάρχη Κέρκυρας Αθανάσιο Ράπτη για την έκδοση του βιβλίου «Ιωάννης Καποδίστριας, ο τραγικός θεμελιωτής του νεοελληνικού κράτους» το 1977. Από την Γλωσσική Εταιρεία Αθηνών, έλαβε τρία βραβεία για ισάριθμες γλωσσικές του εργασίες(1967, 1971, 1974).

[1] Χειρόγραφο Βιογραφικό Σημείωμα Νίκου Πακτίτη. Αρχείο της Ιστορικολαογραφικής Εταιρείας

Επιπλέον τις 23 Αυγούστου το 1992, ο Σύλλογος Των Εν Αθήναις ΚατωΓαρουνιατών Κέρκυρας, του απένειμε τιμητικό δίπλωμα για την συμβολή του στην συλλογή και διατήρηση του Κερκυραϊκού Δημοτικού Τραγουδιού και των εθίμων. Τιμητικό δίπλωμα του απένειμε και η Φιλαρμονική Σιναράδων τις 25 Δεκεμβρίου το 1996, σε αναγνώριση των μακροχρόνιων υπηρεσιών του, ως πρόεδρος του Σωματείου.[1]          Κλείνοντας, σχετικά με την δραστηριότητα του Νίκου Πακτίτη, εκτός από πρόεδρος της Ιστορικολαογραφικής Εταιρείας Κέρκυρας, υπήρξε ιδρυτικό μέλος της Αναγνωστικής Εταιρείας, αντεπιστέλλον μέλος της Εταιρείας Κερκυραϊκών Σπουδών, μέλος του Συλλόγου Προστασίας Περιβάλλοντος και της Ελληνικής Λαογραφικής Εταιρείας.

Εικόνα III Κερκυραίες στο πηγάδι σώζεται μέχρι σήμερα στο χωριό Γαστούρι. Από Προσωπικό Αρχείο 

38Λουκάτος Δημήτριος, Στην εφημερίδα «Κάτω Γαρουνιάτικη Φωνή»,που κυκλοφόρησε τον Ιούλιο-Αύγουστο το 1992

Δραστηριότητες της Ιστορικολαογραφικής Εταιρείας Κέρκυρας.

 Πολιτιστικές Εκδηλώσεις.

    Γιορτές Λαϊκής Παράδοσης.

    II.       

  III.        Το Σεπτέμβρη του 1983 και 1984 η Ιστορικολαογραφική Εταιρεία Κέρκυρας οργάνωσε διήμερες γιορτές Κερκυραϊκής Λαϊκής Παράδοσης στο χωριό Σιναράδες, όπου συμμετείχαν μουσικοχορευτικά συγκροτήματα από την πόλη και τα χωριά της Κέρκυρας, όπως αυτό της κ. Ασπιώτη, Σιναράδων και Νεοχωρίου Λευκίμμης. Ηθοποιοί της Κερκυραϊκής σκηνής διάβασαν κείμενα, δημοτικά τραγούδια και παρουσίασαν ηθογραφικές παραστάσεις στην πλατεία του χωριού Σιναράδων. Σκοπός της οργανώσεως των δυο άνωθεν εκδηλώσεων ήταν αφενός μεν η ανάδειξη της πολιτιστικής κληρονομιάς του Νησιού, αφετέρου ήταν η προσέλκυση των νεαρών ατόμων στις μεθόδους της έρευνας και ιδιαίτερα την εντρύφησή τους στην μελέτη του Κερκυραϊκού πολιτισμού. 

   IV.        Στις εκδηλώσεις Λαϊκής Παράδοσης συμπεριλαμβάνονταν εκτός από τους χορούς και τις θεατρικές παραστάσεις, παρουσιάσεις διαφόρων μελετών λαογραφικού περιεχομένου όπως το Κερκυραϊκό Δημοτικό Τραγούδι, η Κερκυραϊκή Φορεσιά και η Εντόπια Κεραμική.[1]

Η ημερήσια Κερκυραϊκή εφημερίδα, η Σημερινή που κυκλοφόρησε τις 21 Σεπτεμβρίου το 1983, αναφέρει: «Το Σάββατο και την Κυριακή 10 και 11 του Σεπτέμβρη, στο χωριό Σιναράδες έγιναν διήμερες πολιτιστικές εκδηλώσεις οργανωμένες από την Ιστορικολαογραφική Εταιρεία Μέσης και τον Εκπολιτιστικό Σύλλογο Σιναράδων με τη συμπαράσταση της Κοινότητας και της Λαϊκής Επιμόρφωσης. Το Σάββατο, η ‘Κερκυραϊκή Σκηνή’, εδώ σε παράσταση με το έργο του Τσέχωφ “Αίτηση σε γάμο”, και στην συνέχεια η Χορωδία της Κέρκυρας, έδωσε συναυλία υπό την διεύθυνση του Παναγιώτη Σπίνουλα. Την Κυριακή στις 7μ.μ στη μεγάλη πλατεία του χωριού έγινε η γιορτή ‘‘Κερκυραϊκής Λαϊκής Παράδοσης’’, με την συμμετοχή των χορευτικών συγκροτημάτων της κ. Ασπιώτη, της κ. Θεοτόκη, του Πέλεκα και των Σιναράδων. Διαβάστηκαν δύο υπομνήσεις για τους Κερκυραϊκούς χορούς και την τοπική φορεσιά, ακούστηκαν καντάδες και δίστιχα κι’ απαγγέλθηκε ερωτικός περιπαιχτικός διάλογος από δυο μέλη της Κερκυραϊκής Σκηνής. Προσφέρθηκαν κρασί άσπρο και συκόπητα. Η συμμετοχή του κοινού ήταν πολύ μεγάλη, κυρίως τη δεύτερη μέρα, όπου ήρθε πολύς κόσμος από την Πόλη και τα κοντινά χωριά. Μεταξύ των παρευρεθέντων ήταν οι δυο βουλευτές κ. Ράλλης και Γκίκας, ο Καθηγητής Αύγουστος Σορδίνας, εκπρόσωποι επιστημονικών και πολιτιστικών σωματείων, πρόεδροι Κοινοτήτων κ.α. Μετά την λήξη του προγράμματος πλήθος κόσμου επισκέφτηκε το  Λαογραφικό Μουσείο Μέσης και συνεχίστηκε λαϊκό γλέντι. Χαρακτηριστικά των διήμερων εκδηλώσεων ήταν η αυθόρμητη συμμετοχή του κοινού».[1]

[1]  Αρχείο Εισερχόμενων Εγγράφων Ιστορικολαογραφικής Εταιρείας Κέρκυρας. Πολιτιστικές Εκδηλώσεις.

     V.        Οι εκδηλώσεις Λαϊκής Παράδοσης παρότι δημιούργησαν μια εκτίμηση από το μεγαλύτερο μέρος της τοπικής κοινωνίας στο πρόσωπο του κ. Πακτίτη, όπου ο ίδιος κέρδισε την εμπιστοσύνη πολλών συγχωριανών του δεν τελέσθηκαν τα επόμενα χρόνια καθώς ήταν χρονοβόρες και το Σωματείο έστρεψε την προσοχή του σε θέματα διοικήσεως και εσωτερικής οργάνωσης του. Παρόλα αυτά όμως η Ιστορικολαογραφική Εταιρεία συνέχισε με σθεναρό τρόπο τις πολιτιστικές εκδηλώσεις σε διάφορες περιοχές του Νησιού με διάφορα θέματα όπως, η Κερκυραϊκή Παραδοσιακή Κεραμική, Η Κυροπλαστική στην Κέρκυρα και η λατρεία της Θεάς Αρτέμιδος, και Τα Λιθόστρωτα  της Κερκυραϊκής Υπαίθρου και η Σημασία τους.

Το καλοκαίρι του 1985, λειτούργησε Έκθεση Παραδοσιακής Κερκυραϊκής Κεραμικής στο νεοκλασικό κτίριο του 6ου Δημοτικού Σχολείου στην Γαρίτσα. Τον Απρίλιο του 1986, η Λαογραφική Εταιρεία οργανώνει στο χωριό Σιναράδες εκδήλωση για το ακριτικό δημοτικό τραγούδι με απαγγελίες και χορό με τοπικές ενδυμασίες.[2]

 I.            Προστασία του Περιβάλλοντος.

Στον τομέα αυτό η Ιστορικολαογραφική Εταιρεία ανέπτυξε ενεργό δράση, υποβάλλοντας κατά καιρούς υπομνήματα για την προστασία του δομημένου και του φυσικού περιβάλλοντος προς την Νομαρχία Κέρκυρας στο Δήμο Κερκυραίων, στο τμήμα Πολεοδομίας, στο Τεχνικό Επιμελητήριο μέχρι και την Βουλή στην Αθήνα.[1]

[1] Ημερήσια Κερκυραϊκή Εφημερίδα, Σημερινή. Τετάρτη 21 Σεπτεμβρίου 1983. Αριθ. Φύλλου, 3404.

[2] Από μπροσούρες Ιστορικής Λαογραφικής Εταιρείας Κέρκυρας. Αρχείο Ιστορικολαογραφικής Εταιρείας Κέρκυρας.

   VI.    

Επομένως διακρίνεται το σθένος με το οποίο το Σωματείο με πρωτεργάτη τον Νίκο Πακτίτη, προσπαθεί με κάθε τρόπο να εντρυφήσει την τοπική κοινωνία στην περιβαλλοντική εκπαίδευση.

1.     Εκπαίδευση.

Η Εταιρεία από την ίδρυση της έθεσε ως κεντρικό της στόχο όπως αναφέρθηκε και παραπάνω, την όξυνση του πνευματικού και καλλιτεχνικού έργου στην νέα γενιά δίνοντας το κίνητρο και το έναυσμα για την συγγραφή έργων, μελετών και συλλογών σχετικές με το νησί σε νέους ερευνητές, με την μορφή απονομής βραβείων.

Από τις δραστηριότητες του Σωματείου αξίζει να αναφερθούν: Η λειτουργία βιβλιοθήκης στο Ιστορικολαογραφικό Μουσείο Μέσης στους Σιναράδες και μια δεύτερη στην Γαρίτσα. Την διάθεση δασκάλας που εξασκούσε Ελληνικούς Χορούς στους μαθητές του 6^ου Δημοτικού Σχολείου της Πόλης. Στην σχολική αυτή μονάδα, διοργανώνονταν από τον ίδιο τον κ. Νίκο Πακτίτη κάθε χρόνο τον Απρίλιο η ‘Εβδομάδα Ελληνικής Παραδόσεως’ που καθιερώθηκε από το Υπουργείο Παιδείας το 1979.[2] Με αυτόν τον τρόπο δίνονταν η ευκαιρίας στους νεαρούς μαθητές, να γνωρίσουν και να διατηρήσουν την πολιτιστική τους παράδοση.