Corfu Museum

Petsalis: Collection Of Corfu Island,Greece documents

Σύντομη αναφορά και ανάλυση

---------------------------------------------------

 

Κέρκυρα

2012

Περιεχόμενα

 ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

  • Πρόλογος.
  • Βιογραφικά στοιχεία του Arnold Böcklin. 
  • H επίδραση του συμβολισμού στο έργο του καλλιτέχνη. Στιλιστική προσέγγιση  του έργου ‘’ H Νήσος των Νεκρών ’’. 
  • Μορφολογική προσέγγιση 
  • Εικονογραφική – Εικονολογική ανάλυση Ιστορική-Κοινωνική ανάλυση 
    • Πρωτοβάθμιο θέμα 
    • Δευτεροβάθμιο θέμα 
    • Τριτοβάθμιο θέμα 
  • Βιβλιογραφία 

 

Πρόλογος

 

        To έργο στο οποίο θα γίνει αναφορά, τιτλοφορείται ‘H νήσος των νεκρών’ (The Isle Of TheDead) [1] και ανήκει στον Ελβετό συμβολιστή ζωγράφο, ArnoldBöcklin (1827-1901) [2].

 

 

Το συγκεκριμένο καλλιτέχνημα επιλέχτηκε για δύο κυρίως λόγους: α) αποτελεί αναμφισβήτητα τυπικό δείγμα της περιόδου της τάσης του συμβολισμού και των χαρακτηριστικών που το διέπουν  προς τα τέλη του 19ου αιώνα και β) επειδή δίνει τη δυνατότητα στο γράφοντα να καταπιαστεί επισταμένα με ένα καλλιτέχνημα το οποίο σχετίζεται άμεσα με πτυχές, βιώματα και εμπειρίες της προσωπικής του ζωής τόσο λόγω γεωγραφικής εγγύτητας της αρχικής πηγής έμπνευσης όσο και λόγω συναφών σπουδών, αναγνωσμάτων κι ενδιαφερόντων με την κεντρική θεματολογία που το διέπει.

     Στην παρούσα εργασία θα επιχειρηθεί η προσέγγιση του έργου βάσει μιας συγκεκριμένης μεθοδολογίας που περιλαμβάνει: μια σύντομη βιογραφική προσέγγιση, και τη μορφολογική, στιλιστική, εικονογραφική – εικονολογική και ιστορική- κοινωνική ανάλυση. Επίσης η παρούσα εργασία θα επιχειρήσει να απαντήσει με σαφήνεια δύο κεντρικά ερωτήματα που διαφωτίζουν κεντρικές πτυχές της όλης δημιουργίας. Τα ερωτήματα αυτά είναι : α) Ποια η σχέση του έργου ‘Hνήσος των νεκρών ’ με τη νησίδα ‘Ποντικονήσι’ πλησίον της νήσου Κέρκυρας [3]

 

 

β) Πόσο επέδρασε η μυθολογία της αρχαίας Ελλάδας στη σύνθεση του συγκεκριμένου έργου;



[1] Arnold Böcklin, Η νήσος των νεκρών, ελαιογραφία, 1880, 111 x 155 εκ. Kunstmuseum Basel, Basle, στο Michael Gibson, Symbolism, Köln: Taschen, 2006, σελ 118.

[2] Arnold Böcklin, Αυτοπροσωπογραφία με το θάνατο, Ελαιογραφία σε καμβά, 1893, 75 x 61 εκ. Ιδιωτική συλλογή, Παρίσι, στο Michael Gibson, Symbolism, Köln: Taschen, 2006, σελ 106

[3] URL:< http://www.kerkyrainfo.gr/nomoskerkyras/pontikonisi/index.html (φωτ. Νίκος Κορμαρής)

 

Βιογραφικά στοιχεία του Arnold Böcklin

O Ελβετός συμβολιστής ζωγράφος ArnoldBöcklin γεννήθηκε στη Βασιλεία στα 16/10/1827 και πέθανε στην Ιταλία στις 16/01/1901[4]. Παρακολούθησε μαθήματα σχεδίου στη Βασιλεία και σπούδασε για έξι χρόνια στην Ακαδημία του Ντίσελντορφ, όπου θα γνωρίσει το φιλόσοφο Λουδοβίκο Φόιερμπαχ[5]. Με το πέρας των σπουδών ξεκινά τα ταξίδια στο εξωτερικό, αρχικά στο Παρίσι με τον ζωγράφο RudolfKoller, και θα καταλήξει στη Ρώμη όπου θα παντρευτεί και θα μείνει για πέντε χρόνια[6]. Την καταλυτική εμπειρία του ταξιδιού στην Ιταλία θα την μοιραστεί με δύο σημαντικούς γερμανούς καλλιτέχνες, τους MaxKlinger και Hans von Marees[7]. Η θέα της Αιώνιας Πόλης με το έντονο παγανιστικό της παρελθόν θα τον εμπνεύσει τα μέγιστα εισάγοντας τον σε έναν μυθολογικό και αλληγορικό κόσμο[8]. Με την επιστροφή του στη Γερμανία ο δημιουργικός του κύκλος διευρύνεται και κερδίζει εκτίμηση και αναγνώριση στο βαθμό να ανακηρυχθεί καθηγητής στην ‘Ακαδημία της Βαϊμάρης’[9]. Στα επόμενα χρόνια της ζωής του θα κινηθεί ανάμεσα στις ευρωπαϊκές πόλεις, Ρώμη, Βασιλεία, Φλωρεντία και Ζυρίχη, δημιουργώντας συνεχώς αντλώντας θέματα από την πλούσια βόρεια και ελληνορωμαϊκή μυθολογία καθώς και από το χριστιανικό κόσμο για να ταφεί το 1901 κοντά στη Φλωρεντία, στον Άγιο Δομήνικο[10]. Κρίσεις αποπληξίας εξασθένησαν την υγεία του με μια πνευμονία να αποβαίνει τελικά μοιραία[11]. Το έργο άσκησε τεράστια επιρροή σε μουσικούς όπως ο Sergei Rachmaninoff, σε σκηνοθέτες όπως ο MarkRobson και ζωγράφους από τον H. R. Giger μέχρι και τον

Marcel Duchamp

 

Rachmaninov - The Isle of the Dead,

 

Ιsle of the Dead, Op. 29 is a symphonic poem composed by Sergei Rachmaninoff. Rachmaninoff was inspired by Arnold Böcklin's painting, Isle of the Dead, which he saw in Paris in 1907. He concluded the composition while staying in Dresden in 1908. It is considered a classic example of Russian late-Romanticism of the beginning of the 20th century.

The music begins by suggesting the sound of the oars of Charon as they meet the waters of the river Styx. Rachmaninoff then uses a recurring figure in 5/8 time to depict what may be the rowing of the oarsman or the movement of the water, and as in several other of his works, quotes the Dies Irae plainchant, an allusion to death. In contrast to the theme of death, the 5/8 time also depicts breathing, creating a holistic reflection on how life and death are intertwined.

 

 

   

 

 [4] URL:< http://en.wikipedia.org/wiki/Arnold_Böcklin>

[5] Michael Gibson, Symbolism, Köln: Taschen, 2006, σελ. 229.

[6] Ομοίως.

[7] Michael Gibson, 2006, σελ. 125.

[9] Ομοίως

[10] Ομοίως

[11] Arnold Böcklin, Masters in Arts – A series of illustrated monographs, Boston Bates and Guild Company Publishers, 1906, Σελ 29

[12] URL:< http://en.wikipedia.org/wiki/Arnold_Böcklin>

 

H επίδραση του συμβολισμού στο έργο του καλλιτέχνη. Στιλιστική προσέγγιση  του έργου ‘’ H Δρυΐδις ’’.

 

               Η εμφάνιση του συμβολισμού τοποθετείται γύρω στα μέσα του 1800, με τον Jean Moréas[13] να  προσδιορίζει το κίνημα βαπτίζοντας το έτσι στα 1886,  και θα διατηρηθεί σε πρώτο πλάνο για τα επόμενα τριάντα χρόνια[14]. Πολυσχιδές στην έκφραση σε όλες τους καλλιτεχνικούς τομείς[15] ο συμβολισμός στη ζωγραφική, μέσα σε μια εποχή άκρατου θετικισμού και αποθέωσης της λογικής, επιστήμης και λογοτεχνίας, θα εκφράσει τη μελαγχολία και τη νοσταλγία για τα περασμένα αλλά και μια αντίδραση στη ρεαλιστική προσέγγιση του ιμπρεσιονισμού[16]. O Hans Holfstäter διακρίνει τρεις φάσεις του συμβολισμού: α) τη ρομαντική του περίοδο ως αντίθεση στον αστικό Ορθολογισμό β) μετά τα μέσα του 19ου αιώνα ως αντίθεση στον Ρεαλισμό και τον Θετικισμό και γ) την περίοδο της αντίθεσης προς τον Νατουραλισμό και τον Ιστορισμό στα τέλη του 19ουαιώνα[17]. Αυτό το κλίμα της εποχής αναπαριστά το έργο ‘H μεγάλη αναστάτωση’ (The Great Upheaval) του Βέλγου συμβολιστή Henry de Groux[18].

 

  Το κίνημα θα απλωθεί σε όλες σχεδόν τις Καθολικές στο θρήσκευμα, βιομηχανικές χώρες της Ευρώπης, τις ονομαζόμενες και χώρες του ‘ατμού’[19]. Καλλιτέχνες όπως ο Gustave Moreau, Emile Bernard, Paul Gauguin, η Cammille Claudel, o Auguste Rodin, Maurice Denis, Puvis de Chavannes αποτελούν τους τυπικούς εκπροσώπους του κινήματος στη Γαλλία, έναν από τους μεγαλύτερους χώρους έκφρασης των νέων εικαστικών προτάσεων[20]. Το κίνημα θα απλωθεί και σε όλα σχεδόν τα γεωγραφικά σημεία της Ευρώπης με τους Προραφαηλίτες κύριους εκπροσώπους στη Βρετανία και τους Arnold Böcklin, Anselm Feuerbach, Hans von MaréesκαιMax Klinger στο γερμανόφωνο χώρο[21]. Ο χώρος ήταν ανοικτός σε καινοτομίες και γόνιμες αντιπαραθέσεις. Στα 1891 ο κριτικός και καλλιτέχνης Albert Aurier δημοσίευσε το άρθρο ‘Συμβολισμός στη ζωγραφική: Paul Gauguin’ (Le Symbolisme en peinture: Paul Gauguin) προκαλώντας την αντίδραση του συμβολιστή ζωγράφου Maurice Denisγια νόθευση του



[13] Πρόκειται για τον ‘Έλληνα Ιωάννη Παπαδημητρόπουλο, βλ. και Λίνου Πολίτη, Ιστορία της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας, ΜΙΕΤ, 200716, σελ. 188-189.

[14] Michael Gibson, 2006, σελ. 7.

[15] Για το συμβολισμό στη Λογοτεχνία βλ. Παρίσης Ιωάννης, Παρίσης Νικήτας, Λεξικό Λογοτεχνικών Όρων, Αθήνα, ΟΕΔΒ, 20067, σελ. 175-178.

[16] Michael Gibson, ο.π, σελ 17.

[17] Αλκης Χαραλαμπίδης,  Η τέχνη του 20ου αιώνα, University Studio Press, 1990, σελ 25.

[18] Michael Gibson, 2006, σελ. 15-16.

[19] Michael Gibson, 2006, σελ 7.

[20] Μichael Gibson, 2006, σελ 31-62.

[21] Άλκης Χαραλαμπίδης,1990, σελ 25

κινήματος μέσω των της προώθησης χαρακτηριστικών που μέχρι τότε κρίνονταν ασυμβίβαστες με τη ζωγραφική του κινήματος[22]. Σύμφωνα με τον G.C Argan η τέχνη του συμβολισμού δεν αναπαριστά αλλά αποκαλύπτει μέσα από σημεία μια πραγματικότητα που βρίσκεται πέρα από τη συνείδηση[23].



 

Μορφολογική Προσέγγιση

 

 

Mε βάση τα πέντε, κατά Wolffin[24], ζεύγη αντίθετων εννοιών το έργο χαρακτηρίζεται ως εν μέρει κλασικό και εν μέρει αντικλασικό και αναλυτικά ως:

  • Γραμμικό (με χαρακτηριστικά Ζωγραφικά στοιχεία όσα βρίσκονται στο κέντρο της σύνθεσης και μέρος των περιμετρικών πετρωμάτων) καθώς τα περιγράμματα των αντικειμένων του διακρίνονται και ως σύνολο απευθύνεται περισσότερο στην αίσθηση της αφής παρά της όρασης
  • Έχοντα Βάθος όσον αναφορά την εικόνα, με μια αρχέγονη αντίληψη αυτού και λόγω της χρήσης της τεχνικής της προοπτικής
  • Χαρακτηριζόμενο ως κλειστή σύνθεση όσον αναφορά τη φόρμα του
  • Έχοντα ενότητα αντικειμένων  καθώς αν και μερικά στοιχεία μπορούν να γίνουν αντιληπτά μεμονωμένα, μόνο ως σύνολο αποκτούν νόημα
  •  Έχοντα απόλυτη Καθαρότητα στα κύρια μέρη της εικόνας και ιδιαίτερα των κτιρίων ενώ σχετική Καθαρότητα παρατηρείται στο κέντρο της σύνθεσης
  •                                                    -----------------------------------------
  •  

 

[22] Adi Efal, Habitude Against Itself: Re-defining the ‘Symbol’ in Turn-of-the-Century French Visual Symbolist Discourse,Université du Quebec URL:< http://www.uqtr.ca/AE/Vol_13/libre/efal2.htm>

[23] Άλκης Χαραλαμπίδης, 1990, σελ 25.

[24] Heinrich Wolffin, Βασικές έννοιες της ιστορίας της τέχνης, Θεσσαλονίκη, Παρατηρητής, 1992.

 

Εικονογραφική-Εικονολογική Ανάλυση

 

Πρωτοβάθμιο θέμα

Και στις πέντε εκδοχές του έργου[25] παρουσιάζεται μια απομονωμένη και βραχώδη νησίδα εν μέσω σκοτεινής ατμόσφαιρας και συγκεκριμένα ουρανού και θαλάσσης. Μια μικρή βάρκα με δύο επιβαίνοντες, έναν λευκοντυμένο όρθιο και έναν κωπηλάτη, εισέρχεται στην είσοδο της νήσου. Στην πλώρη βρίσκεται τοποθετημένο ένα λευκό φέρετρο/λευκή σαρκοφάγος. Το νησί καταλαμβάνεται ως επί το πλείστον από κυπαρίσσια ανάμεσα σε απόκρημνα βράχια, στα οποία διακρίνονται απόκοσμες θύρες και παράθυρα από εντοιχισμένους τύμβους και μαυσωλεία.

Δευτεροβάθμιο θέμα

Ο ζωγράφος φιλοτέχνησε τις εκδοχές του έργο στο χρονικό διάστημα μεταξύ 1880-1886[26]. Η πρώτη εκδοχή (1880) απευθύνονταν  στον πάτρωνα του Alexander Güntherαλλά τελικά παρέμεινε στην κατοχή του καλλιτέχνη[27]. Η δεύτερη, την ίδια χρονιά, ολοκληρώθηκε ύστερα από επιθυμία της χήρας Marie Berna, η οποία ζητώντας του μια εικόνα με την οποία να ονειρευτεί (ο σύζυγος της είχε αποβιώσει από διφθέρα) τον προτρέπει επιτυχημένα την πρόσθεση τόσο της ασπροφορεμένης γυναικείας μορφής όσο και του φέρετρου μπροστά[28].  Η τρίτη εκδοχή, το 1883, προοριζόταν για τον έμπορο και συνεργάτη του καλλιτέχνη Fritz Gurlitt, η τέταρτη (καταστράφηκε στους βομβαρδισμούς του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου) το 1884 για τον συλλέκτη τέχνης  Heinrich Thyssenενώ η πέμπτη το 1886 ύστερα από αίτηση του Μουσείου Καλών Τεχνών της Λειψίας[29].

Οι επιμέρους διαφοροποιήσεις  (κυρίως εντοπισμένες στις λεπτομέρειες) των πέντε εκδοχών δεν θα απασχολήσουν το παρόν πόνημα. Το σημαντικό στοιχείο εντοπίζεται στο γεγονός ότι η επικρατέστερη μορφή του καλλιτεχνήματος διαμορφώθηκε ύστερα από την επίσκεψη της Marie Berna στο καλλιτεχνικό εργαστήρι του Arnold Böcklin στα 1880. Η οικογένεια του καλλιτέχνη βρισκόταν τότε στη Φλωρεντία, κάτι που οδηγεί στην πρώτη εκδοχή της πηγής της έμπνευσης: το αγγλικό κοιμητήριο της Φλωρεντίας[30]. Ο ίδιος ο καλλιτέχνης σε επιστολή



[26] 0μοίως

[27] Ομοίως

[28]Μichael Gibson, 2006, σελ 125.

[30] URL:< http://www.metmuseum.org/Collections/search-the-collections/110000116 k http://en.wikipedia.org/wiki/English_Cemetery,_Florence

 

του προς τον πρώτο παραλήπτη του έργου το ονομάζει ‘H νήσος των νεκρών’ (Toteninsel) αν και δεν το προσδιόρισε ποτέ έτσι επίσημα[1].  Άλλες πιθανές εκδοχές της έμπνευσης περιλαμβάνουν τα νησάκια St. Juraj, νότια του  Dubrovnik[2] και Ischia[3]. Το ενδιαφέρον μας εντοπίζεται στην εκδοχή το Ποντικονήσι της Κέρκυρας να αποτελεί την πηγή έμπνευσης του έργου. Πότε ακριβώς ξεκίνησε να παρουσιάζεται αυτή η πιθανότητα ή ακόμα και βεβαιότητα είναι άγνωστο. Το κλασικό εικονιστικό σύμβολο της επτανησιακής ομορφιάς, με το εκκλησάκι και τα ευθυτενή κυπαρίσσια εντοπίζεται να συνδέεται για πρώτη φορά με το έργο ‘Η νήσος των νεκρών’ στα λόγια του Κωνσταντίνου Χρηστομάνου προς την Αυτοκράτειρα της Αυστρίας Ελισάβετ, στα 1892 σε κοινούς τους περιπάτους στην Κέρκυρα: ‘Αυτό το νησάκι, είπα, μου φαίνεται σαν το Nησί των Nεκρών του Böcklin. Τα κυπαρίσσια γυροστέκουν εκείσαν πένθιμα ονείρατα και τα φλογερά άνθη, που καθρεφτίζονται στα κύματα, είναι ιερά της Περσεφόνης’, ‘Οι Κερκυραίοι χωρίς τόση ποίηση το ονομάζουν Ποντικονήσι είπε η Αυτοκράτειρα[4]. Μετά το θάνατο της αυτοκράτειρας, το ‘Βιβλίο της Αυτοκράτειρας’ του Κωνσταντίνου Χριστομάνου, ως ένα ρομαντικό ανάγνωσμα, θα μεταφραστεί σε όλη την Ευρώπη[5]. Οι μετέπειτα αναφορές υποστήριξης[6] αλλά και αμφισβήτησης[7]αυτής της άποψης που εντόπισα ξεκινούν μόλις το 1931, δηλαδή πενήντα και έτη από τη δημιουργία του πρώτου έργου. Είναι δεδομένο πάντως πως λόγω της μετέπειτα τουριστικής ανάπτυξης και προβολής της Κέρκυρας στο εξωτερικό η πεποίθηση



[34] Κωνσταντίνος Χρηστομάνος, Το βιβλίο της αυτοκράτειρας Ελισάβετ. Φύλλα ημερολογίου. Εκδ. Ελευθερουδάκης, Αθήνα 1921, σελ.

[35] Γεράσιμος Χυτήρης, Σημειώσεις ενός Κερκυραίου, Εισαγωγή-Επιμέλεια Θεοδόσης Πυλαρινός, Αθήνα, Γαβριηλίδης, 2010, σελ. 284. Για την ταύτιση του πίνακα με το Ποντικονήσι φέρεται να συμφωνεί και η ίδια η αυτοκράτειρα Ελισάβετ.

[36]  ‘To save Boecklin’s Island Of The Dead’, The Milwaukee Sentinel, 18 Ιαν. 1931, σελ. 42.

[37] Εστία, 02 Φεβρουαρίου 1931

 

Μία από τας εμμόνους ιδέας των νεοελλήνων εκείνων, που έχουν την ιδέαν, ότι όλοι οι μεγάλοι άνδρες του κόσμου ήσαν ελληνικής καταγωγής και όλα τα αριστουργήματα εμπνευσμένα από την Ελλάδα, είνε ότι και ο περίφημος πίναξ του Μπαίκλιν «Η Νήσος των Νεκρών» είχεν ως πρότυπον το Ποντικονήσι της Κέρκυρας. Κάτι τέτοιο ήκουσεν εν Κέρκυρα και ο φιλέλλην δημοσιογράφος κ. Βελλαί και το έγραψε εις ένα τελευταίον άρθρο του εις την «Εφημερίδα της Γενεύης». Αλλ’ έτερος φιλέλλην συνεργάτης της ίδιας εφημερίδος σπεύδει ήδη να διαψεύση την ανακριβή πληροφορίαν:

«Ο πάππος μου -λέγει- καθηγητής Φριτς Μπούρκχαρτ που ήτο στενός φίλος του Μπαίκλιν δεν είχε ποτέ επισκεφθεί την Ελλάδα. Ο εν λόγω πίναξ οφείλεται απολύτως εις την μεγαλοφυά φαντασίαν του ζωγράφου, όπως το ¨Ιερόν Δάσος¨ και άλλα μυστηριώδη τοπία που αφθονούν μεταξύ των έργων του. Ημπορεί ίσως να λεχθή, ότι διησθάνθη ή εμάντευσε το θαυμάσιον νησάκι, αλλά πάντως δεν το είδε και δεν το είχεν ως πρότυπον».

Ημπορεί, λοιπόν, η «Νήσος των Νεκρών» να είνε το νησίδιον το οποίον ευρίσκεται κοντά εις το Στρόμπολι, ημπορεί να την είδεν ο Μπαίκλιν εις την Νορβηγίαν ή εις τον ύπνον του, αλλά πάντως δεν είνε το Ποντικονήσι της Κέρκυρας. Δυσάρεστον δια τους μεγαλομανείς φιλοτέχνας μας· αλλά πρέπει να το πάρουν απόφασιν.

 

 

για το Ποντικονήσι ως αρχική έμπνευση του πίνακα, παγιώθηκε[38]. Το ζήτημα παραμένει ανοικτό προς διερεύνηση.

 

Τριτοβάθμιο θέμα

 



[38] John S. Bowman,Sherry Marker,Peter Kerasiotis,Heidi Sarna, Frommer's Greek Islands, John Wiley & Sons, 2012, σελ. 335

 

Ο ArnoldBöcklin έδειξε μεγάλο ενδιαφέρον για τον αρχαιοελληνικό μυθολογικό κόσμο. Αρκεί να αναφερθούν οι τίτλοι μερικών έργων προς επίρρωση της παραπάνω διαπίστωσης όπως ‘Νύμφη και Σάτυρος’ (Nymph and Satyr), ‘Σαπφώ’ (Sappho), ‘H μούσα του Ανακρέοντα’ (AnacreonsMuse), Οδυσσέας (Ulysses), Καλυψώ (Calypso), Προμηθέας (Prometheus) κα[39]. Η δοξασία ότι το Ποντικονήσι της Κέρκυρας αποτελεί το καράβι του Οδυσσέα που πέτρωσε ο Ποσειδώνας, λόγω του θανάτου του γιού του Πολύφημου,  στα γεγονότα της Οδύσσειας ενισχύει την πιθανότητα να αποτελεί αυτό την αρχική έμπνευση. Ανεξαρτήτως της παραπάνω διαπίστωσης είναι εμφανές ότι το θέμα στον πίνακα που μας απασχολεί προέρχεται από την ελληνική μυθολογία και συγκεκριμένα τις αντιλήψεις για τον Κάτω Κόσμο[40]. Ο  Χάρων, μετέφερε με τη βάρκα του τους πρόσφατα αποθανόντες από τη μια όχθη του ποταμού Αχέροντα στην άλλη, όπου σύμφωνα με τη μυθολογία βρισκόταν η είσοδος του Άδη[41]. Οι νεκροί έπρεπε οπωσδήποτε να πληρώσουν στον Χάροντα έναν οβολό για τα ναύλα, οπότε τοποθετούσαν πάντα έναν οβολό κάτω από τη γλώσσα των νεκρών σωμάτων πριν τα ενταφιάσουν, για να έχει να πληρώσει ο νεκρός τον Χάροντα[42]. Τελευταία συνοδεία του νεκρού, η ασπροφορεμένη γυναικεία μορφή του πίνακα είναι η ίδια η χήρα Marie Berna η οποία με την αναφορά της ‘για μια εικόνα μέσω της οποίας να ονειρευτεί’ φωτίζει και μια δεύτερη διάσταση του πίνακα[43]. Κατά την αρχαιότητα ασκούνταν η διαδικασία της εγκοίμησης δηλαδή  να κοιμηθεί κανείς σ' έναν ιερό χώρο, ώστε να δεχτεί ένααποκαλυπτικό όνειρο είτε για θεραπευτικούς σκοπούς, είτε για να μάθει για το μέλλον του αλλά ακόμα και να επικοινωνήσει με τους νεκρούς[44].



[40] Ελένη Δραγώνα Χρήστος Ζ. Κώνστας, Η αρχαιοελληνική Βίβλος των Νεκρών, Θεσσαλονίκη, Αρχέτυπο 2007, σελ. 27.

[41] Ελένη Δραγώνα Χρήστος Ζ. Κώνστας, 2007, σελ 34.

[42] Ομοίως.

[43] Βλ. Το κεφάλαιο Δευτεροβάθμιο Θέμα της παρούσας εργασίας.

[44] Ελένη Δραγώνα Χρήστος Ζ. Κώνστας, 2007, σελ 168-171.

 

Ιστορική-Κοινωνική ανάλυση

 

Τα τέλη του 20ου αιώνα σφραγίζονται από τρεις προσωπικότητες, οι οποίες δραστηριοποιηθήκαν σε διαφορετικούς χώρους[45]. Ο γερμανός φιλόσοφος Φρειδερίκος Νίτσε[46] θα παρουσιάσει ανάγλυφα την κατάρρευση των παλιότερων αντιλήψεων που συντελέστηκε στους τελευταίους δύο αιώνες και θα ειρωνευτεί συνάμα τον Θετικισμό των νέων επιστημών και τα μεγαλεπήβολα αισιόδοξα οράματα που προβάλει[47]. Στο αποκορύφωμα της ευρωπαϊκής δύναμης σε οικονομικό και πολιτικό επίπεδο ο Νίτσε προβάλει μια ένα πρόταση που μπορεί να θεωρηθεί και ως κορύφωση του Συμβολισμού με τις πλούσιες σε λυρικότητα εικόνες του θανάτου και της αναγέννησης[48]. Στα ίδια χρόνια ο επίσης Γερμανός Ριχάρδος Βάγκνερ με την τετραλογία Nibelungenστο χώρο της Όπερας θα ανασυστήσει τον μυθολογικό κόσμο της Δύσης με την επική πορεία των Θεών προς την καταστροφή (TwilightoftheGods) θα ρίξει την σκιά του στις επερχόμενες δημιουργίες[49]. Το τρίτο πρόσωπο είναι ο βασιλιάς Λουδοβίκος Β΄ της Βαυαρίας, που έζησε αποτραβηγμένος σε έναν κόσμο ονείρων σαν τον ήρωα του J.-K.Huysmans στο μυθιστόρημα του ‘Εναντίον της φύσης’ (À Rebours) τον desEsseintesμε την διαφορά ότι αυτός είχε τη δυνατότητα, λόγω της θέσης του, να ικανοποιήσει τους πόθους του[50].

          Μέσα σε αυτό κλίμα ο Arnold Böcklin θα δημιουργήσει. Στο έργο του ‘Το ιερό δάσος’ (The Sacred Wood) 

 

[51]προβάλει τα ρομαντικά συναισθήματα του για τη φύση εν μέσω παγανιστικών και μυθολογικών αναφορών μέσα σε μια ατμόσφαιρα απόλυτης ηρεμίας και επισημότητας[52]. Στο έργο του Arnold Böcklin αποτελεί χαρακτηριστική έκφραση και έκφανση του συμβολισμούστις γερμανόφωνες χώρες. Έντονα επηρεασμένος



[45] Μichael Gibson, 2006, σελ 117-125.

[46] Michael Haar, ‘Nietzsche’, σε Ιστορία της φιλοσοφίας – 19ος 20ος αιώνας, Αθήνα, ΜΙΕΤ, 1991, σελ. 81-137.

[47] Μichael Gibson, 2006, σελ 117-118.

[48] Ομοίως.

[49] Ομοίως.

[50] Ομοίως

[51] Arnold Böcklin, Το Ιερό Δάσος, τέμπερα σε ξύλο, 1882, 105 x 150 εκ. Kunstmuseum Basel, Basle, στο Michael Gibson, Symbolism, Köln: Taschen, 2006, σελ 17.

[52] Μichael Gibson, 2006, σελ 125 και σελ.40

 

από το ρεύμα του ρομαντισμού και μοιραζόμενος κοινά θεματικά μοτίβα με το κίνημα των Προραφαηλιτών, δημιουργεί ένα φανταστικό κόσμο γεμάτο μυθολογικά πλάσματα[53].



[53] URL:< http://en.wikipedia.org/wiki/Arnold_Böcklin

 

Βιβλιογραφία

 

Γενική         

  • Α.Ν Ηodge, The History Of Art – Painting from Giotto to the Present Days, London, Arcturus, 2008.
  • Laurie Schneider Adams, A History Of Western Art, New York, McGrow-Hill,20116
  • Michael Levey, From Giotto to Cezanne, London, Thames and Hudson, 1962.
  • Rosenblum. R-Janson H.W, Art of the nineteenth century, London, Thames & Hudson, 1984
  • Αλκης Χαραλαμπίδης,  Η τέχνη του 20ου αιώνα, University Studio Press, 1990.
  • Heinrich Wolffin, Βασικές έννοιες της ιστορίας της τέχνης, Θεσσαλονίκη, Παρατηρητής, 1992.
  • Ελένη Δραγώνα Χρήστος Ζ. Κώνστας, Η αρχαιοελληνική Βίβλος των Νεκρών, Θεσσαλονίκη, Αρχέτυπο 2007
  • Michael Haar, ‘Nietzsche’, σε Ιστορία της φιλοσοφίας – 19ος 20ος αιώνας, Αθήνα, ΜΙΕΤ, 1991
  • John S. Bowman,Sherry Marker,Peter Kerasiotis,Heidi Sarna, Frommer's Greek Islands, John Wiley & Sons, 2012

 

Ειδική

 

Για την Συμβολισμό

 

  • Michael Gibson, Symbolism, Köln: Taschen, 2006.

 

 

Για την Κέρκυρα και το Ποντικονήσι

  • Κωνσταντίνος Χρηστομάνος, Το βιβλίο της αυτοκράτειρας Ελισάβετ. Φύλλα ημερολογίου. Εκδ. Ελευθερουδάκης, Αθήνα 1921
  • Γεράσιμος Χυτήρης, Σημειώσεις ενός Κερκυραίου, Εισαγωγή-Επιμέλεια Θεοδόσης Πυλαρινός, Αθήνα, Γαβριηλίδης, 2010.

.

 

 Hλεκτρονική

 

 

 URL:< http://en.wikipedia.org/wiki/Isle_of_the_Dead_(painting)>

 URL:< http://www.metmuseum.org/Collections/search-the-collections/110000116

URL:<http://en.wikipedia.org/wiki/Ischia

 

 

 

 

 


 

Αναζήτηση

Corfu Museum

Corfu Museum….τι μπορεί να είναι αυτό;

Θα το έλεγα με μια λέξη…. Αγάπη! Για ένα νησί που το γνωρίζουμε ελάχιστα. Η αλήθεια είναι ότι δεν μπορούμε ν’ αγαπήσουμε ότι δεν το γνωρίζουμε. Στόχος λοιπόν είναι να το γνωρίσουμε όσο πιο βαθιά μπορούμε, μέσα από το χθες και το σήμερα, γιατί αλλιώς πως θα το αγαπήσουμε; Αγαπάω ατομικά και ομαδικά έχει επακόλουθο…. φροντίζω….. μάχομαι… και σέβομαι. Αγάπη προς την Κέρκυρα είναι το Corfu Museum και τίποτε άλλο.

Μετρητής

Εμφανίσεις Άρθρων
3529240