H τελετή δημιουργίας της Επτανήσου Πολιτείας

Μετά από μακρόχρονες προτάσεις, συζητήσεις και αντιρρήσεις των Αυλών Ρωσίας και Τουρκίας υπογράφτηκε στην Κωνσταντινούπολη Συνθήκη στις 21 Μαρτίου 1800, στην οποία αποφασίστηκε η αυτονόμηση της Επτανήσου Πολιτείας, υπό την επικυριαρχία της Υψηλής Πύλης και η ανάθεση της προστασίας των Θρησκευτικών δικαιωμάτων των κατοίκων της, στον Αυτοκράτορα της Ρωσίας. Οι αντιπρόσωποι των κατοίκων των Ιονίων Νήσων, ο Κόντε Αντώνιος Μαρία Καποδίστριας (πατέρας του Ιωάννη Καποδίστρια) και ο Κόντες Νικόλαος Σιγούρος Δεσύλλας, συνέταξαν σχέδιο συντάγματος για την Επτάνησο Πολιτεία Ως σημαία της Επτανήσου Πολιτείας ορίστηκε να τεθεί πάνω σε κυανό ύφασμα το κίτρινο φτερωτό λιοντάρι της Βενετίας κρατώντας όμως το Ευαγγέλιο κλειστό με ένα σταυρό την χρονολογία 1800 και επτά λόγχες που θα συμβόλιζαν τα Επτάνησα .

Οι Αντωνομαρία κόντε Καποδίστριας και Γραδενίγο Σιγούρο κόντε Δεσύλλας επιλέχθηκαν από την Υψηλή Πύλη ως συνομιλητές της. Τα αιτήματα τους ήταν: α) η αναγνώριση των νησιών και των παραρτημάτων τους ως ανεξάρτητη Πολιτεία από την Υψηλή πύλη, β) η παραχώρηση διευκολύνσεων προς τον επτανησιακό στόλο στα λιμάνια της οθωμανικής αυτοκρατορίας, γ) η διαφύλαξη των συνόρων ανάμεσα στα Επτάνησα και στα εδάφη του Αλή Πασά και δ) η παραχώρηση εμπορικών και ναυσιπλοϊκών διευκολύνσεων. Οι πληρεξούσιοι της Επτανήσου, ενδυθέντες καταλλήλως ως Επτανήσιοι ευγενείς, αναχώρησαν εκ της εν Πέραν κατοικίας των, έφιπποι, συνοδευόμενοι υπό του διερμηνέως, του γραμματέως των και της άλλης συνοδείας των υπηρετών των. Όταν έφθασαν εις το Τοπ Χανέ εισήλθαν εις πολυτελέστατο πλοιάριο, παραχωρηθέν υπό του Σουλτάνου.

Πλείστα ακάτια Ελλήνων της Κωνσταντινουπόλεως και λέμβοι των παρορμούντων εκεί ελληνικών πλοίων συνόδευαν το πλοιάριο των πληρεξουσίων, μέχρι της πλευρίσεως του εις την αποβάθρα του Βαχρέ. Εκεί τους ανέμεναν ίπποι φέροντες χρυσούς χαλινούς και ’εφίππια επίχρυσα μετά χρυσών αναβατήρων. Ανελθόντες δε επί των ίππων κατευθύνθηκαν εις την Υψηλή Πύλη. Τότε ο Μέγας Διερμηνεύς Κωνσταντίνος Υψηλάντης τους παρέλαβε και τους οδήγησε εις τον Ρέις εφένδη, τον υπουργό των Εξωτερικών της Τουρκίας, και κατόπιν εις αυτόν τον Μέγαν Βεζύρην. Τούτον προσφώνησε καταλλήλως ο Καποδίστριας, απήντησε δε ο Οθωμανός μεγιστάνας. Ακριβώς τότε εισήρθαν εις την αίθουσα εις ιγιούζμπασης» (εκατόνταρχος), πολυτελέστατα ενδεδυμένος, φέρων εις τας χείρας του την Σημαία της νέας Πολιτείας και μέσα εις χρυσοποίκιλτο θήκη το Σύνταγμα της Επτανήσου μετά του φιρμανιού και του διπλώματος.

Ο Μέγας Βεζύρης έλαβε αυτά ανά χείρας, τα ησπάσθη και τα έθεσε επί της κεφαλής του εις ένδειξη σεβασμού. Κατόπιν τα παρέδωσε εις τον Καποδίστριαν ειπών προς αυτόν: «Εύχομαι εις την νέα Πολιτεία πολλά τα έτη και ευημερία!».

(Στη συγκρότηση της «Επτανήσου Πολιτείας» σημαντικός ήταν ο ρόλος του Αντώνιου-Μαρία Καποδίστρια (Κέρκυρα, 1741-1821), πατέρα του Ιωάννη Καποδίστρια. Επιφανής νομικός και πολιτικός, συνέβαλε στην επεξεργασία και την επικύρωση από τους συμμάχους ηγεμόνες του «Βυζαντινού» Συντάγματος της Επτανήσου. Διορίστηκε εντεταλμένος («Αυτοκρατορικός Επίτροπος») του Σουλτάνου στα Ιόνια Νησιά για την εφαρμογή του νέου πολιτεύματος. Διετέλεσε κατά την περίοδο 1803-1807 Πρόεδρος (Έφορος) της «Γενικής Τιμητείας», που ήταν το ανώτατο δικαστικό αξίωμα της εποχής του.)

Μετά την τελετή της αναγνωρίσεως της νέας Πολιτείας και της παραδόσεως εις τους πληρεξουσίους της Σημαίας και του Συντάγματος αυτής, οι απεσταλμένοι αποχαιρέτησαν τον Μέγαν Βεζύρην, όστις προσέφερνε εις αυτούς πολύτιμα δώρα, και εισήρθαν εις την μεγάλη αίθουσα του Συμβουλίου. Προπορεύονται, Κεφαλλήν πλοίαρχος, κρατών εις τας χείρας του την Σημαία του νέου Κράτους, και εις άλλος ‘Έλλην το Σύνταγμα.

Εις την αίθουσα ανέμεναν πλείστοι εξέχοντες ομογενείς της Πόλεως καθώς και Μουσουλμάνοι, σι οποίοι ξέσπασαν εις ζητωκραυγές επί τη θέα της πρώτης σημαίας ενός απελευθερωθέντος τμήματος του ελληνικού Έθνους. Ιδίως σι Έλληνες δακρύζοντες κατεφίλουν την Σημαία εκείνην, τις οίδε αναλογιζόμενοι δια το μέλλον της υποδούλου πατρίδος των. Ναι, η Σημαία εκείνη προμήνυε την μέλλουσα ανάσταση και απελευθέρωση του δυστυχισμένου και τυραννισμένου ελληνικού Γένους. Γενική τότε ξέσπασε κραυγή από τα χείλη των ομογενών: «Ζήτω η νέα ελληνική πολιτεία»! «Ζήτω η ελευθέρα Επτάνησος»!

 Προσφέρθηκαν αναψυκτικά κατά το τουρκικό έθιμο και τέλος η Επτανησιακή πρεσβεία αναχώρησε, ακολουθούμενη υπό πολλών Ελλήνων και άλλων ξένων και Μουσουλμάνων. Εξελθούσα της Υψηλής Πύλης ανήλθε επί των αναμενόντων ίππων, και προχώρησα κατευθυνόμενη προς τα Πατριαρχεία, όπως η νέα Πολιτεία, η Σημαία της και το Σύνταγμα ευλογηθούν υπό του Οικουμενικού Πατριάρχου, ως εθνάρχη του ελληνικού Γένους. Προηγείτο ο Κεφαλλήν πλοίαρχος έφιππος, φέρων επί των χειρών του τον κοντό της ξανεμιζόμενης σημαίας, ακολούθων τάγμα Γενιτσάρων και Τσαούσηδων και κατόπιν ήρχατε η πρεσβεία. Η παρέλαση ήτο μεγαλοπρεπέστατη.

Όλοι οι Έλληνες της Κωνσταντινουπόλεως είχαν εξέλθει εις τους δρόμους, από τους οποίους θα διέρχεται η πομπή, όπως παρακολουθήσουν το σημαντικότερον γεγονός της φυλής, ύστερα από δουλεία 350 χρόνων, την τελετή της απελευθερώσεως ενός μικρού τμήματος του Έθνους. Τα δάκρυα έρρεαν από τα μάτια εκ της συγκινήσεως και άνθη έραιναν την Σημαίαν και την πρεσβεία. Χιλιάδες Έλληνες ακολούθων την πομπή, συνεχώς προστιθεμένων και άλλων εις την σειράν της παρελάσεως.

 Επί τέλους έφθασαν εις την αυλή των Πατριαρχείων, η οποία πληρώθηκε ομογενών, καθώς και τα πέριξ. Εκεί σι πληρεξούσιοι αφίππευσαν. Τους απεδέχθησαν εξ επίσκοποι, με τας χρυσοποίκιλτους στολές των. Τέσσαρες ιερείς κρατούν το Ευαγγέλιο, άλλοι τον Σταυρόν, άλλοι την εικόνα της Θεομήτορος και άλλοι εκείνην του Χριστού. Η πομπή προχώρησε, έχουσα πάντοτε επί κεφαλής τον Κεφαλλήνα τον φέροντα την  σημαία, και εισήρθαν εις τον πατριαρχικό ναό, απαστράπτοντα εξ αναμμένων λαμπάδων και ευωδιάζοντος εκ του λιβανωτού.

Ο Πατριάρχης ίστατο όρθιος επί του Θρόνου και γύρω ολόκληρος η Ιερά Σύνοδος εκ Μητροπολιτών.

Οι πληρεξούσιοι προσκύνησαν τον Αρχηγό της Εκκλησίας, ο οποίος δακρύων ευλόγησε αυτούς και κατόπιν την Σημαίαν καθώς και το Σύνταγμα, τα οποία και ησπάσθη. Ακλούθησε σεμνή ιεροτελεστία, δοξολογία και δέηση υπέρ της ευημερίας της νέας πολιτείας, όπως κατά τους βυζαντινούς χρόνους.

Κατά το πέρας της η εκκλησία αντήχησε και πάλιν από την κραυγή των παρεντεθέντων εκεί:

«Ζήτω η νέα ελληνική πολιτεία» ! «Ζήτω η ελευθέρα Επτάνησος» !

«Πολλά τα έτη της πολιτείας» !

Ο Πατριάρχης κατήλθε του Θρόνου και συνοδευόμενος υπό της Ιεράς Συνόδου ηγήθει της πομπής, ήτις εξελθούσα του ναού κατευθύνθηκε εις το Συνοδικό. Έπονται η Σημαία, η πρεσβεία και πλήθη ομογενών, τα οποία ανήλθαν εις την μεγάλη πατριαρχική αίθουσα. Ο εθνάρχης ησπάσθη και πάλιν την Σημαίαν και το Σύνταγμα, καθώς και τους πληρεξουσίους. Επακολούθησε δεξίωση.

Προσφέρθηκαν καφές, ποτά και γλυκίσματα. Και πάλιν ήχησαν ευχές υπέρ της ευημερίας της νέας πολιτείας, τέλος δ’ έληξε η υποδοχή παρά τω Πατριάρχη. Προσκυνήσανε και ασπάστηκαν τας χείρας του αναχώρησαν εκ του πατριαρχικού οίκου. Αφιππεύσανε δε και πάλιν, διήλθαν δια των αυτών οδών, κατευθυνόμενοι εις την αποβάθρα του Βαχρέ. Τα συνηγμένα πλήθη των ομογενών εν συγκινήσει και δακρύων χαιρετούν την Σημαίαν και τους πληρεξουσίους καθώς και την ακολουθία των.

Όταν έφθασαν εις την αποβάθρα εισελθόντες  εις πολυτελές πλοιάριο το προσφερθέν υπό του Σουλτάνου. Επί της πρώρας ανεβιβάσθη η Ιονική (Επτανήσου Πολιτείας) Σημαία.

Ευθύς δε ως ξεκίνησε, πλήθος ελληνικών λέμβων και ακάτιων συνόδευε το πλοιάριο των πληρεξουσίων. Μόλις έφθασε προ των ναυλοχημένων πολεμικών της Ρωσίας και της Αγγλίας, αύται χαιρέτισαν δια 21 κανονιοβολισμών την πρώτη Ελληνική Σημαίαν. Πλείστα ελληνικά πλοία ελλιμενισμένα εκεί, Σπετσιώτικα και Υδραίικα, χαιρέτισαν επίσης την Ιονική (Επτανήσου Πολιτείας) Σημαίαν δια 21 κανονιοβολισμών!

Ολόκληρος ο Κεράτιος Κόλπος αντηχεί εκ ζητωκραυγών και κανονιοβολισμών. Η χαρά ήτο γενική και μάλιστα μεταξύ των ομογενών και των ξένων. Τα Πρόσωπα των Ελλήνων έλαμπαν εξ υπερηφάνειας και ελπίδων. Οι οφθαλμοί βούρκωναν εκ συγκινήσεως προ του πρωτοφανούς εκείνου δια τον Ελληνισμό θεάματος.

Όταν τέλος η λέμβος έφτασε εις το Τόπ Χανέ, τα οθωμανικά πολεμικά πλοία χαιρέτισαν την Ιονική(Επτανήσου Πολιτείας) Σημαίαν δια πυκνών κανονιοβολισμών, η δε εκεί τοποθετημένη οθωμανική πυροβολαρχία άρχισε βάλλουσα, τιμή ήτις δια πρώτη φοράν απονέμετε εις ξένη σημαία από της αλώσεως της Κωνσταντινουπόλεως το 1453! Αυτός ούτος ο Σουλτάνος λέγεται ότι παρακολούθησε την πομπή εκείνην.

Όσον αφορά τους αντιπροσώπους του νέου κράτους, ο Αντώνιος-Θωμάς ιππότης Λευκόκοιλος, που ήταν στην αποστολή αντιπροσωπίας στην Κωνσταντινούπολη, προτάθηκε να παραμείνει εκεί ως πρέσβης της Επτανήσου Πολιτείας, ενώ οι άλλοι δύο αντιπρόσωποι, οι κόντε Καποδίστριας και Δεσύλλας, ορίστηκαν σουλτανικοί αντιπρόσωποι και επέστρεψαν στην Κέρκυρα μαζί με το νέο Σύνταγμα και το σουλτανικό δίπλωμα αναγνώρισης του νέου κράτους. Οι αντιπρόσωποι των Επτανήσων στη Ρωσία, Άγγελος Όριος και Γεράσιμος κόντε Κλαδάς έγιναν από τον Τσάρο, στρατηγός και κόντε ο πρώτος και σύμβουλος επικρατείας και ιππότης ο δεύτερος.

Το «Σύνταγμα της Επτανήσου Πολιτείας» (1803), το μόνο από τα επτανησιακά Συντάγματα που καταρτίστηκε με σχετικά δημοκρατική διαδικασία˙ με πολλές από τις διατάξεις του προστατεύονταν οι ατομικές ελευθερίες. Παρόλο αυτό, προκάλεσε γενική δυσαρέσκεια. Το νέο κράτος θα ήταν υποτελές στον Σουλτάνο, οι ευγενείς έβλεπαν με δυσαρέσκεια την μερική έστω εκχώρηση προνομίων τους στους αστούς και ο λαός οργίστηκε με την αφαίρεση των πολιτικών του δικαιωμάτων που του είχαν παραχωρηθεί από τους Γάλλους δημοκρατικούς. Ταραχές και στάσεις ξέσπασαν στα νησιά. Εκδικήσεις και υποκινούμενοι φόνοι διατάρασσαν την ασφάλεια και την τάξη.

Στις 10 Οκτωβρίου 1801 με μυστική συμφωνία στο Παρίσι μεταξύ Γαλλίας και Ρωσίας, αποφασίστηκε η αποστρατικοποίηση της Επτανήσου. Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα να χειροτερέψει η εσωτερική κατάσταση και να κινδυνεύσει η Επτάνησος να περιέλθει στην κατοχή της Τουρκίας. Για να σώσει την Πολιτεία, ο Πρίγκιπας Θεοτόκης αναγκάστηκε να φέρει σε συνεννόηση τους ευγενείς με τους δημοκρατικούς και τους αστούς και να ζητήσει εκ νέου τη μεσολάβηση της Ρωσίας. Ο Τσάρος τότε έστειλε στην Κέρκυρα πληρεξούσιο, τον Ζακυνθινό κόμη Γεώργιο Μοτσενίγο, έμπειρο διπλωμάτη της Ρωσίας στην Τοσκάνη, ο πατέρας του οποίου, κόμης Δημήτριος Μοτσενίγος, είχε διακριθεί στον αγώνα κατά της Τουρκίας στην περίοδο των Ορλωφικών. Ο Μοτσενίγος έφτασε στην Κέρκυρα τον Αύγουστο του 1802 και συγκάλεσε συντακτική συνέλευση με νέους Γερουσιαστές για την κατάρτιση νέου συντάγματος, το οποίο ψηφίστηκε στις 16 Οκτωβρίου 1803. Το νέο σύνταγμα καταργούσε το διαδοχικό δικαίωμα ευγενείας και έδιδε το δικαίωμα σε κάθε άτομο που διακρινόταν για την αρετή του, την μόρφωση και που παρουσίαζε τα εχέγγυα ικανού πολίτη, να μπορεί να εκλέγεται σε ηγετικές θέσεις και να μετέχει στην Γερουσία. Έθεσε τις βάσεις για την ανάπτυξη και πρόοδο της Παιδείας, των Τεχνών του Εμπορίου και της Βιομηχανίας. Προέβλεπε την ακεραιότητα της ιδιοκτησίας τον σεβασμό του οικογενειακού ασύλου την ισονομία και θεμελίωνε τις τρεις μεγάλες εξουσίες του κράτους νομοθετική, εκτελεστική και δικαστική. Ήταν το πρώτο Νεοελληνικό Σύνταγμα, με εξαιρετικά φιλελεύθερες, για την εποχή του, διατάξεις. Δυστυχώς η ισχύς του δεν έμελλε να διαρκέσει για πολύ.(1)

Η δημιουργία της Επτανήσου Πολιτείας έδωσε μια επί πλέον ελπίδα και  μια περαιτέρω αισιοδοξία για την απελευθέρωση της Πατρίδας. Ένα εδαφικό κομμάτι της Ελλάδας έφτιαξε ένα ανεξάρτητο σύνταγμα νεοσύστατου Ελληνόμορφου κράτους, στηριζόμενο στην γεωπολιτική συγκυρία, στη στήριξη της ομόθρησκου Ρωσίας, στους Επτανήσιους που έζησαν κάτω από την Βενετία. Υπόδουλοι , αλλά οι επιδράσεις ενός πολιτισμένου κατακτητή, είναι τελείως διαφορετικές από τις λαϊκές συνήθειες ενός βάρβαρου και απολίτιστου κυρίαρχου. Επί πλέον αυτών οι επτανήσιοι ταξίδευσαν σε πολιτισμένες χώρες, εκπαιδεύτηκαν  και δίδαξαν σε σχολές και Πανεπιστήμια του εξωτερικού, δημιούργησαν οικονομικές οντότητες π.χ. οι καραβοκύρηδες που συμμετείχαν ενεργά στο εμπόριο της Ανατολικής Μεσογείου , ασπάσθηκαν τις νέες ιδέες όπως της Γαλλικής Επανάστασης και του διαφωτισμού. Όλα αυτά οδήγησαν στη δημιουργία ενός Συντάγματος   με σχετικά δημοκρατική διαδικασία. Ήταν ένα θεμέλιο στην μετέπειτα ανεξαρτησία της Ελλάδας.

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

1.https://www.wikiwand.com/el/%CE%95%CF%80%CF%84%CE%AC%CE%BD%CE%B7%CF%83%CE%BF%CF%82_%CE%A0%CE%BF%CE%BB%CE%B9%CF%84%CE%B5%CE%AF%CE%B1