O Hλεκτροφωτισμός της Κέρκυρας

Του Κων, Σγούρου

Το εργοστάσιο παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος της Κέρκυρας, γνωστό στους παλαιότερους ανεγέρθηκε και λειτούργησε στην Κόντρα-Φόσσα του Παλαιού Φρουρίου ήδη από το 1925, από τις τότε Λιμενικές Εγκαταστάσεις Κερκύρας (Λ.Ε.Κ.), τον προκάτοχο του μετέπειτα ονομασθέντος Λιμενικού Ταμείου Κερκύρας.

Σκοπός των Λ.Ε.Κ. ήταν ο ηλεκτροφωτισμός της ζώνης ευθύνης τους, δηλ. της παραλιακής ζώνης της πόλης : το παλαιό Λιμάνι, τα Μουράγια,την προκυμαία του Αγίου Νικολάου

(μπάνια τ’ Αλέκου), την Κόντρα-Φόσσα, τον παραλιακό δρόμο της Γαρίτσας (Λεωφόρος Αυτοκρατείρας Ελισάβετ), μέχρι την «πόντα» του Ανεμόμυλου και το τελωνοφυλάκειο (σημερινό κέντρο Ναυτίλος).

Η υπόλοιπη πόλη καθώς και οι άλλες ζώνες δικαιοδοσίας του Δήμου Κερκυραίων, εφωτίζοντο με λάμπες πετρελαίου, αφού το εργοστάσιο αεριόφωτος του Μαντουκιού (το γνωστό σαν «γας») είχε κλείσει ήδη από τις αρχές της δεκαετίας, λόγω πτωχεύσεως της αγγλικής εταιρίας που το εκμεταλεύετο.

Με το φωταέριο, ήδη από τα τέλη του 19^ου αιώνα εφωτίζετο σημαντικό τμήμα της πόλης, όπως οι ζώνες τουριστικής προβολής της (Σπιανάδες-Λιστόν-κηπάριο Καποδίστρια) καθώς και ορισμένοι κεντρικοί δρόμοι και η περιοχή του κέντρου της  παλιάς πόλης και τα παρακείμενα σπίτια (Πίνια-οδος Καποδιστρίου-Αγ.Αντώνης-Ευγ.Βουλγάρεως-παλαιό δημοτικό θέατρο του San Giacomo).

Έτσι η Κέρκυρα, από άποψη φωτισμού οπισθοδρόμησε στην πραγματικότητα, αφ’ ότου διεκόπη η παραγωγή λόγω πτωχεύσεως της επιχείρησης και οι κερκυραίοι αναγκάστηκαν να καταφύγουν και πάλι στον « δια πετρελαίου φωτισμόν», ενώ μόνο ακατοίκητα τμήματα  της πόλης εφωτίζοντο «δι’ ηλεκτρισμού» από την Λ.Ε.Κ.

Το Δημοτικό Συμβούλιο Κερκυραίων, άρχισε να προβληματίζεται για τον ηλεκτροφωτισμό της πόλης από αρκετά ενωρίς. Το 1887 άρχισε ο σχετικός διάλογος και στις 22 Μαρτίου 1891, ελήφθη η σχετική απόφαση. Δημαρχος Κερκυραίων ήταν τότε ο Μιχαήλ Θεοτόκης, αδελφός του παλαιότερου δημάρχου και μετέπειτα πρωθυπουργού Γεωργίου Θεοτόκη.

Επί τέσσερα χρόνια, ο Δήμος συγκέντρωνε τις σχετικές με το έργο τεχνικές πληροφορίες, από την Ιταλία κυρίως αλλά και από την Γαλλία, για την «ηλεκτροφωταψίαν της πόλεως». Την εποχή εκείνη το κύριο ενδιαφέρον των δήμων, δεν ήταν το αν θα δοθεί ηλεκτρική ενέργεια προς οικιακή χρήση, αλλά για το πώς θα φωτιστούν οι δρόμοι των πόλεων, που οι συνθήκες λειτουργίας των ως συνόλου, άρχιζαν να γίνονται όλο και πιο σύνθετες, με προβλήματα, ιδιαίτερα, στον τομέα της δημόσιας ασφάλειας.

Ο Δήμος Κερκυραίων στην προσπάθεια υλοποίησης  της απόφασης του Δημοτικού Συμβουλίου της 22/3/1891, μετεκάλεσε και 3 ειδικούς μηχανικούς, οι οποίοι αποφάνθηκαν «υπέρ της γενικής ηλεκτροφωταψίας του Δήμου». Τούτο επειδή ήδη λειτουργούσε στην Κέρκυρα το εργοστάσιο του φωταερίου στο Μαντούκι και υπήρχε ο προβληματισμός  για την αμιγώς ηλεκτρική  ή τη μικτή φωταψία της πόλεως (φωταέριο + ηλεκτρισμός).

Μετά τη γνωστοποίηση του πορίσματος των ειδικών μηχανικών, ο Δήμος προκήρυξε διεθνή δια γωνισμό, στον οποίον πήραν μέρος δύο εταιρείες: η αμερικανική Thomson-Houston και η αγγλική η οποία ήδη εκμεταλεύετο το αεριόφως. Οι προτάσεις της αμερικάνικης ήταν υπέρ της γενικής ηλεκτροφωταψίας, ενώ της αγγλικής, ως ήταν φυσικό, υπέρ της μικτής, δι’ ηλεκτρόφωτος και δι’ αεριόφωτος.

Φαίνεται όμως, ότι η τότε δημοτική αρχή του δημάρχου Μιχαήλ Θεοτόκη (Μίκιος)[i], έκλινε προς την αμερικάνικη εταιρεία και δικαιολογημένα, αφού οι όροι ήσαν συμφερτικότεροι. Εξ άλλου, το προνόμιο της αγγλικής εταιρείας αεριόφωτος, έληγε μετά λίγους μήνες. Όμως ο Δήμος Κερκυραίων, λογάριαζε χωρίς τον ξενοδόχο, που δεν ήταν άλλος από τον τότε Νομάρχη Κερκύρας Γ.Μπουκλάκο. Η απόφαση του Δήμου Κερκυραίων, εχρειάζετο και την έγκριση της διοικητικής αρχής, για να γίνει εκτελεστή. Όμως η τότε Δημοτική αρχή , ανήκε στο κόμμα του Τρικούπη, ενώ στην κυβέρνηση βρίσκονταν το δεληγιανικό κόμμα. Συνεπώς ο προσκείμενος στον Δεληγιάννη νομάρχης, δεν μπορούσε να εγκρίνει , τι ζητούσαν οι τρικουπικοί δημοτικοί σύμβουλοι. Έτσι η απόφαση του δημοτικού συμβουλίου της 23/3/1891, απορρίφθηκε με το αιτιολογικό της δυσανάλογης οικονομικής επιβάρυνσης του Δήμου. Έτσι η Κέρκυρα θα παραμείνει φωτιζόμενη, μερικώς, με φωταέριο, μέχρι τις μέρες λίγο μετά τη λήξη του Α! Παγκ.Πολέμου, οπότε η εταιρεία αεριόφωτος θα πτωχεύσει και το εργοστάσιο θα κλείσει.

Τα υπόλοιπα αναφέρθηκαν στην αρχή του άρθρου μας. Η Κέρκυρα, τελικά, θα ηλεκτροφωτισθεί πλήρως, μετά το 1931, όταν θα συναιτερισθεί η υπηρεσία ηλεκτρικού της Λ.Ε.Κ. με το Δήμο Κερκυραίων.

[i] Δήμαρχος Κερκυραίων από 1/10/1887-30/9/1895

Πίνακας ελέγχου και διανομής

Ηλεκρομηχανές

Στα τέλη της δεκαετίας του 1950, οι εγκαταστάσεις ηλεκτοπαραγωγής και μεταφοράς της Κέρκυρας, θα εξαγοραστούν από τη ΔΕΗ. Το εργοστάσιο παραγωγής, θα εξακολουθήσει να εργάζεται, μέχρι το 1969, όταν η μεταφορά πλέον ρεύματος της ΔΕΗ, θα γίνεται με το υποθαλάσσιο καλώδιο και η Κέρκυρα θα συνδεθεί με το Εθνικό Δίκτυο.