Corfu Museum

Petsalis: Collection Of Corfu Island,Greece documents

Ιστορία

Το ιεροσπουδαστήριο της Ιονικής Ακαδημίας

Ο Φιλέλληνας Κόμης Γκίλφορδ έχοντας πίστη στις αξίες του Ελληνισμού έβαλε στόχο ζωής την δημιουργία Ελληνικού Πανεπιστημίου. Έτσι ανέλαβε επισήμως  

την οργάνωση και τον συντονισμό της εκπαίδευσης  του

Ιονίου Κράτους, αρμοδιότητα που του δόθηκε στις 28 Μαρτίου / 9 Απριλίου 1820. Το ενδιαφέρον, πάντως, του Guilford για την εκπαίδευση στα Επτάνησα

είχε εκδηλωθεί πολλά χρόνια νωρίτερα, από το 1792, και για την οργάνωση αυτής της εκπαίδευσης ετοίμαζε το έδαφος δραστηριοποιούμενος ποικιλοτρόπως, 

προσπαθώντας να πείσει υψηλά ιστάμενους βρετανούς αξιωματούχους να συναινέσουν στα σχέδιά του. (1)

 

 Πήρε λοιπόν τη μεγάλη απόφαση της δημιουργίας μορφωμένων δασκάλων, πού με την χριστιανική θρησκεία και την ελληνική παιδεία θα αφύπνιζαν την ελληνική ψυχή του λαού

Πρόσφορο έδαφος ήταν τα Επτάνησα που και Ελληνικό έδαφος ήταν και υπό την προστασία της Αγγλίας. Ήξερε ότι  η Αγγλική προστασία,

καθότι άγγλος, θα του έφερνε λιγότερα εμπόδια για το στόχο του αυτόν.    Όντως προχώρησε τον σκοπό του και την 17η Μαΐου 1824 γίνονται τα εγκαίνια του Πανεπιστημίου.

Την ιδέα της ιδρύσεως στο Ιόνιο Κράτος Πανεπιστημίου είχε πρώτος εισηγηθεί ό 'Ιωάννης Καποδίστριας πού συνδεόταν με τον Γκίλφορδ

με αμοιβαία εκτίμηση και ειλικρινή φιλία και που ήταν υπέρμαχος των ιδεών του στην Αγγλική Κυβέρνηση,  δραστήριος συνεργάτης έτοιμος να προσφέρει τον εαυτό του, τη μόρφωση του και τα πλούτη του.

Ή 'Ιόνιος Βουλή κατά το τέλος της Συνόδου του 1825 έξέδωκε το Ψήφισμα άρ. 45 (δημοσιεύτηκε στις 31 Μαΐου 1825), με το όποιο επικυρωνόταν το διάταγμα της καθίδρυσης της 'Ιονίου 'Ακαδημίας

 

.Ιδρύεται από τον άγγλο ευγενή, αλλά ορθόδοξο από το 1791, Φρειδερίκο – Δημήτριο Γκίλφορδ. Πρώτη σχολή του Πανεπιστημίου ήταν η Θεολογική,

στην οποία προσετέθη το Ιεροσπουδαστήριο (Ιερατική Σχολή) για την εκπαίδευση των κληρικών.

    Οι αντιρρήσεις του Προτεκτοράτου για τη λειτουργία ενός ανώτατου εκπαιδευτικού ιδρύματος όπως το ήθελε ο Γκίλφορντ, συνοψίζονται στις απόψεις του αρμοστή Ανταμ

«…όλες οι επιδιώξεις του είναι ελληνικές και δεν υπάρχει τίποτε σε ολόκληρο το ίδρυμα, το οποίο να ενισχύει στο ελάχιστο, είτε να βελτιώνει, τις σχέσεις μεταξύ των προστατευομένων και της προστάτιδας δύναμης».

Επίσης εκφράζονται με την Απόφαση της Γερουσίας της 14ης Νοεμβρίου 1827, που εκδόθηκε μετά τον θάνατό του, η οποία πάγωνε τις δαπάνες για την εκπαίδευση και κάθε νέα πρόταση γι’ αυτήν

.Η παρέμβαση της Προστασίας στα εκπαιδευτικά εντάθηκε με την ίδρυση του Ιεροσπουδαστηρίου: «Σπουδαστήριον δια την Εκκλησιαστικήν Αγωγήν», που δεν επιθυμούσε

ο Γκίλφορντ γιατί εκτός των άλλων, θεωρούσε ότι μείωνε το κύρος της Ακαδημίας.(1); Oμως  ο λαός έβλεπε με δυσπιστία τις προτεσταντικές ενέργειες,

τις οποίες μάλιστα συνδύασε με τη δράση της Θεολογικής Σχολής και του Ιεροσπουδαστηρίου (υπήρχε αποδεδειγμένα φιλοπροτεσταντική τάση επί διευθύνσεως Ν. Βάμβα 1828-1823 (3)

 

Εκείνο που εντόπισε ο Γκίλφορδ ήταν η αμορφωσιά των ιερέων παντού στα Επτάνησα που με τα κηρύγματα  τους θα έπρεπε να μεταδίδουν τα ιερά κείμενα των ευαγγελίων

στους απλούς και απαίδευτους συμπολίτες τους. Έτσι ζήτησε από τον Κων. Ασώπιο ….άλλ' εχω και σου χρείαν, όχι μόνον δια τήν φιλολογίαν, άλλα και δια τήν έξήγησιν

των πατέρων της εκκλησίας, ή δι' άλλο θεολογικό μάθημα. "Εχω ελλειψιν πολλών της Θεολογίας καθηγητών, απορώ δέ που νά τους εϋρω. Καλώς δέ γινώσκεις ότι οι ενταύθα κληρικοί στερούνται ανατροφής.

Άλλ' είμαι βέβαιος, ότι θα έργασθής μετά ζήλου ν' αναπλήρωσης ταύτην τήν ελλειψιν. Άσχολήθητι σέ παρακαλώ, εις μελετάς, αϊτινες δύνανται νά μας βοηθήσωσιν ως προς τα εκκλησιαστικά…...

Κέρκυρα, 28 'Ιανουαρίου 1823 Γυΐλφορδ»(4)

Με την υπ. Αριθ. 89/5.6.1827 πράξεως του Β! Κοινοβουλίου, συστήνεται το Ιεροσπουδαστήριο. Τις 31/5/1828 με την υπ’αριθ.16 πράξη του Γ! Κοινοβουλίου,

συγχωνεύεται  η Βιβλιοθήκη της Ακαδημίας με αυτήν του Ιεροσπουδαστηρίου. Ουσιαστικά το Ιεροσπουδαστήριο αποτελεί παράρτημα του Πανεπιστημίου.

 

Πράξη Κ΄/1843 αναφέρεται ότι πρέπει να καταγράφεται ακριβώς το αποτέλεσμα

των εξαμηνιαίων εξετάσεων των ιεροσπουδαστών, διότι οι «ἱκανότεροι καὶ ἐντελεστέραν παιδείαν ἔχοντες θα διορίζονται Ἐφημέριοι, μὲ ἀνάλογον μισθοδοσίαν,

καὶ Διδάσκαλοι τῶν Δημοσίων Σχολείων». Η διάταξη επαναλαμβάνεται και στο Διάταγμα Ὀργανικὸν που ακολούθησε (άρθρο 7ο):

Οἱ Ἱεροσπουδασταί, τελειώσαντες μετ’ εὐδοκιμήσεως τὴν σπουδὴν των, θέλουσι προτιμᾶσθαι εἰς ὅλα τὰ ἐκκλησιαστικὰ καὶ δημόσια διδασκαλικὰ ἐπαγγέλματα.(5)

Έχουμε λοιπόν ένα ίδρυμα που εκτελούσε το σκοπό του δηλ. της μόρφωσης των κληρικών και την δυνατότητα επαγγελματικής αποκατάστασης.

To δικαιολογητικό της συστάσεως του 'Ιεροσπουδαστηρίου                      έχει ως έξης:

«ή θερμότατη φροντίς του Κοινοβουλίο εστάθει στούς Ίονικούς Λαούς προκόπτοντας όσον περισσότερον εις την χριστιανικήν ήθικήν,

εις τήν μοναχήν πηγήν τής αληθινής των άνθρώπων ευδαιμονίας, καί κατενοήθη οτι άπητεϊτο πρέπουσα αγωγή όλων όσοι είναι διορισμένοι ν’ άναδέχωνται τήν καθοδήγησιν των ψυχών,

όπως κυβερνήσουν ώς αληθείς ποιμένες το τού Χριστού ποίμνιον ήτο λοιπόν άναγκαϊον νά προβλεφθή ή έλλείψις αύτη καί νά δοθή κάθε ευκολία προς εκείνους, όσοι θελήσουν νά ίερατεύσουν,

όπως προβλεπόμενοι από κάθε άναγκαιούν εις αυτούς καί  προφυλαττόμενοι υποκάτω αύστηράς καί άγρυπνου επιστασίας τής Διοικήσεως διά διδασκάλων άξιων εναντίον

των πειρασμών καί τών θορύβων τού Κόσμου, δύνανται νά αποκτήσουν έκείνας τάς μαθήσεις καί έκείνας τάς άρετάς, όπου ανήκουν εις τον ιερόν, των χαρακτήρα καί νά γυμναστούν

είς εκείνον τον τρόπον τού ζήν όπου πρέπει νά καταστήση τούτους ώφελίμους είς τήν Κοινωνίαν έν γένει·».(5)

 

Λειτούργησε στην ανδρική μονή της Αγίας Αικατερίνης στην

πόλη της Κέρκυρας, με καθηγητές τους Νεόφυτο Βάμβα (1829-1833), Κωνσταντίνο Τυπάλδο (1833-1839) και Φώτιο Κάντα (1840 ή 1841-1965).(6)

Για την αναφορά στη ζωή των σπουδαστών μέσα στη σχολή  στις 15 Νοεμβρίου δημοσιεύτηκε απόφαση της Βουλής σχετικά με την πειθαρχία των σχολείων της 'Ακαδημίας. Ή απόφαση έλεγε:

 «ΕΝΩΜΕΝΟΝ ΚΡΑΤΟΣ ΤΩΝ ΙΟΝΙΩΝ ΝΗΣΩΝ

Κόρφοι 15 Νοεμβρίου 1824

ΕΝ ΤΗ ΒΟΥΛΗ ΑΠΟΦΑΣΙΣ.

 Πρέπει να προσδιορισθώσιν αί διατάξεις και πειθαρχίαι, όπου κρίνονται αναπόφευκτοι δια τήν τακτικήν της προχώρησι: Δια τοϋτο αποφασίζονται τα ακόλουθα: Αρθρ. 1. "

Εως ότου να άποφασισθή ή παντοτεινή Διάταξις όλων τών κανόνων, όπου είναι εις τοϋτο αναγκαίοι, ό αξιέπαινος άρχων της προρρηθείσης 'Ακαδημίας, και

ό "Εφορος της αυτής, μέ τήν συγκατάθεσιν τοϋ "Αρχοντος, θα έχουν όλην τήν έξουσίαν να έπαγρυπνώσιν επάνω εις τό φέρσιμο τών όσων μαθητών κατεγράφησαν εις τήν αυτήν

Άκαδημίαν και εις τα Σχολεία, όπου εξ αυτής εξαρτώνται, και να κανονίζωσι κάθε πειθαρχίαν έσωτερικήν, ήμποροϋντες εν ταύτω, εάν κανένας από τους είρημένους Μαθητάς

κάμη κανένα σφάλμα, νά τον παιδεύωσι μέ φυλάκωσιν είκοσι ημερών εις τό Παλαιόκαστρον. Αρθρ. 2. Ή παρούσα θα τυπωθή, δημοσιευθή, και σταλθή προς όποιον ανήκει δια τήν έκπλήρωσίν της.

Μαρίνος Βέγιας, Πρόεδρος

 Έπικυρωθεισα Φρειδερίκος "Αδάμ Λόρδ. Μέγας αρμοστής»

Μελετώντας την δημιουργία και την εξέλιξη του Ιεροσπουδαστηρίου της Ιονικής Ακαδημίας,  εκείνα τα συμπεράσματα που προκύπτουν είναι:

1) Το μορφωτικό επίπεδο των ιερέων την εποχή εκείνη ήταν σχεδόν μηδενικό με αποτέλεσμα να μην έχουν να δώσουν τίποτε στο διψασμένο κοινό.

2)Εάν δεν υπήρχε η Αγγλική προστασία (μερικός χορηγός) και ο επίμονος άγγλος λόρδος Γκίλφορδ (μεγάλος χορηγός) δεν θα υπήρξε το πανεπιστήμιο στα Ιόνια νησιά.

3) Η περιγραφή του πειθαρχικού διατάγματος του 1844 θυμίζει μεσαιωνική αντιμετώπιση της εκπαίδευσης των ιεροσπουδαστών.

20 χρόνια μετά δηλ. το 1844 η ΕΠΙΣΗΜΟΣ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΤΟΥ ΗΝΩΜΕΝΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ ΤΩΝ ΙΟΝΙΩΝ ΝΗΣΩΝ δημοσιεύει ΔΙΑΤΑΓΜΑ Οργανικό και Πειθαρχικό

του Ιονίου Ιεροσπουδαστηρίου. Αναλυτικά το διάταγμα αυτό καθορίζει:

 

 

 

 

 ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Α!

Αριθ.1 Το Ιόνιον Ιεροσπουδαστήριο παρέχει εις τους επιθυμούντες να γίνουν λειτουργοί της Επικρατούσας Εκκλησίας αγωγή, κατοικία, ζωοτροφία, ιατρό και φάρμακα και εις αυτόν υπηρεσία κατάλληλο.

Αρθ 2. Εις τον Πανιερώτατο Μητροπολίτη Κερκύρας ανατίθεται η διεύθυνσή του, όστις θέλει ευαρεστείται να λαμβάνει περί αυτού πάσα φροντίδα, να το επισκέπτεται και να παρευρίσκεται εις τας εξετάσεις των Ιεροσπουδαστών.

Αρθ.3. Έχει ένα Επιστάτη, ένα οδηγό, ένα ιατρό και ανάλογο αριθμό υπηρετών.

Αρθ.4. Υπάρχει σ΄αυτό και μια Βιβλιοθήκη.

Αρθ. 5. Οί Ιεροσπουδαστές δεν θέλουν είσθε πλέον

των 20 θέλουσι συζεί σε Μοναστήρι, πληρώνοντας

μόνον τα προς τροφή, και ιματισμό έξοδα.

   Αρθ. 6. Παρεκτός των Θεολογικών Μαθημάτων θέλουοι σπουδάζει άμισθοι τους διαφόρους κλάδους, τους συμπληρώνοντας την σπουδή της φιλοσοφίας και των γραμμάτων, ως απολύτως αναγκαίους δια την σπουδή της Ιεράς Θεολογίας.

   Αρθ. 7.. Οί Ιεροσπουδαστές, τελειώνοντας μετ’ ευδοκιμήσεως την σπουδή των, θέλουσι προτιμάσθαι εις όλα τα εκκλησιαστικά και δημόσια διδασκαλικά επαγγέλματα.

ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Β!

Προσόντα προς αποδοχή  στο Ιεροσπουδαστήριο. Αρθ. 8. Διά νά γίνεται τις δεκτός ως μαθητής του Ιεροσπουδαστηρίου οφείλει 1.ον να έχει συμπληρωμένο το 18 έτος της ηλικίας του 2.ov να τελείωσετακτικώς και μετ’ ευδοκιμήσεως όλη την σειράν των Μαθημάτων των Δευτερευόντων σχολείων 3.ον πιστοποιήσεις των αρμοδίων Επιχωρίων και Εκκλησιαστικών Αρχών, υποδεικνύουσας τα χρηστά αυτού ήθη 4·ον να μη έχει φυσικά ελαττώματα, ούτε οργανικός ασθενείας 5.ον να έκβαλε τας φυσικός ευλογίας ή τας ενοφθαλμισμού ή διά δαμαλίδα 6.ον να προμηθεύεται εξ ιδίωντου τον ακόλουθο  ιματισμό και σκευή, κατά το επίτηδες Υπόδειγμα,Aριθ. 9, Ένα Σταυρόν άνωθεν του κρεβατιού.       Εν κρεβάτι με τα αναγκαία εις πάσαν ώρα του έτους.                             4. Σιντόνια.      8. Υποκάμισα.      4» Ζεύγη σώβρακων.      6. Μανδήλια χρωματισμένα,      2. Δαιμομάνδυλα μαύρα.      6. Χειρόμακτρα,      6. Προσόψια.      4. Σκούφους νυκτερινούς.      8. Ζευγάρια σκαλτσούνια μαύρα.      a. Ζευγάρια παπούτσια.      ι. Αργυρούν κοχλάριον.      X. Μαχαιροπίρουνο.      Χ. Αρμάδιον εν ειδή γραφείου, έχον όλα τα χρειώδη, και χρησιμεύον ως βιβλιοθήκη και σκευοθήκη.      Τα αναγκαιότατα εις την σπουδή βιβλία.    Aρθ. 10. Έκαστος Ιεροσπουδαστής οφείλει να καταγράφει εις διπλούν κατάλογο επί παρουσία του Οδηγούόλη την σκευή του, δίδων εις αυτόν αντίγραφο υπογραμμένο υπό του ίδιου, το όποιον πρέπει να φυλάσσεται.Εις τον ειρημένο κατάλογο θέλει προστίθεστε ότι άλλο ό μαθητής πρόσκτηση εις το μετέπειτα.    Αρθ 11. Παρεκτός των βιβλίων της σπουδής του ο Ιεροσπουδαστής δεν ημπόρει να εισάγει εις το Κατάστημα,και να έχει πάν άλλο έγγραφο, ζωγραφιά κτλ., άνευ της συγκαταθέσεως του Επιστάτη    Αρθ.12. Ο έχων όλα τα ειρημένα προσόντα θέλει αναφέρεται προς την Γενική Επιτροπή διά την ειςτο Ιεροσπουδαστήριο είσοδο του. ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Γ!

 

   Αρθ. 13. Η Σειρά των Θεολογικών Μαθημάτων είναι τριετήςΑ'. Έτος Ιερά Ιστορία-εισαγωγή εις την Θεολογία, και Ιερά Ερμηνευτική,Β!. Έτος. Δογματική Θεολογία και Κανονικό Δίκαιον.Γ!. Έτος. Ηθική και Ποιμαντική Θεολογία.    Αρθ. 14. Ο Καθηγητής της Ιεράς Θεολογίας θέλει παραδίδει καθημερινά μαθήματα κατά του εγκρινόμενου υπό της Γενικής Επιτροπής ωραρίου.    Αρθ. 15. Η έναρξης; των μαθημάτων αι διακοπές ως και αι εορτάσιμοι ημέρες θέλουν είσθε αι αύταιμε τας της Ακαδημίας.     Αρθ. 16. Ο τρόπος και ο χρόνος των εξετάσεων είναι ο προβλεπόμενος από το ακαδημαϊκό γυμνάσιο.     Αρθ. 17· Ο Ιεροσπουδαστής που πέρασε όλα τα θεολογικά μαθήματα παίρνει δίπλωμα και εκφωνείται από τον επιστάτη, για την περίπτωση, λόγος.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Δ!

Περί θρησκευτικών χρεών

   Αριθ.18 Το Ιεροσπουδαστήριο έχει πλησίον του μια Εκκλησία για τους Ιεροσπουδαστές

Αριθ.19  Κυριακές και εορτές πρέπει να πηγαίνουν στην θεία λειτουργία κατά τα έθιμα των Ορθοδόξων.

Αρθ . 20.Στην εκκλησία απαιτείται ευλάβεια, σεμνότητα και ευσχημοσύνη.  .

 Άρθ . 21. Οι ικανότεροι εξ αυτών ορίζονται από τον επιστάτη ψάλτες.

Αρθ . 22. Εκτός ανάγκης , και τότε με  άδεια μπορεί ο ιεροσπουδαστής να απομακρύνεται  από την Εκκλησία , η από τον τόπον της πρωινής και εσπερινής προσευχής .

Αρθ . 23. Το πρωί και το εσπέρας κατά την Ορθοδοξία μπορούν να προσεύχονται σε τόπο κατάλληλο.

 Αρθ . 24. Τρις φορές τον χρόνο οφείλουν να εξομολογούνται εις τον παρά του Πανιερωτάτου Μητροπολίτου Κερκύρας διορισθέντα Πνευματικόν , διά να κοινωνήσουν.

 

ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Ε ́. Περi Πειθαρχίας .

 Άρθ · 25. Οι Ιεροσπουδαστές οφείλουν να δίδουν τα παραδείγματα τις καλοήθειας και τον σεβασμό , και να έχουν πλήρη υπακοή εις τους νόμους που αφορούν το Ιεροσπουδαστήριο και διδασκάλους των .

 Αρθ. 26.Πρέπει να ζουν  μαζί με αγάπη, αδελφική ειρήνη, ειλικρίνεια , κοσμιότητα, ευπείθεια, ευπροσήγοροι και ευλάβεια.

 Αρθ. 27. Να έχουν σιωπή και ησυχία στην εκκλησία, στις παραδόσεις , στην μελέτη και σε όλες τις ασχολίες τους.

Αριθ.28. Εάν θέλουν να ζητήσουν κάτι να προσέχουν ώστε αυτό να γίνεται στον κατάλληλο χρόνο και τόπο.

, Αρθ . 29. Η αλληλογραφία τους επιτρέπεται με τους γονείς τους .Για κάθε άλλη περίπτωση πρέπει να το γνωρίζει ο Επιστάτης..

Αρθ . 3ο. Δεν δύνανται , άνευ της αδείας του Επιστάτη η Οδηγού , να λαμβάνουν δώρα η χρήματα  και χρήσης αυτών.

Αρθ . 31. Οι ιεροσπουδαστές κατά την παράδοση των μαθημάτων ή στην Βιβλιοθήκη να υπακούουν στα εκεί διατάγματα.

 

Ποινές

Αρθ.32 Επίπληξη.

Στέρηση  εκδηλωτικότητας ή κάποιου φαγητού.

Διώξιμο.

Επιβάλλονται από τον επιστάτη ή οδηγό εκτός του διωξίματος που επιβάλλεται από την Γενική Επιτροπή

Αριθ.33  Ο Διωγμένος δεν είναι άξιος στην ιεροσύνη και δεν λαμβάνει δημόσιο αξίωμα.

 

Περί κανόνων εισόδου –εξόδου

Αριθ. 34 

Δεν επιτρέπεται σε κανένα η είσοδος στον χώρο άνευ αδείας.

Αριθ 35.Οι γονείς, συγγενείς και Επίτροποι επιτρέπεται να επισκέπτονται τους σπουδαστές κατόπιν αδείας.

Αριθ 36. Οι σπουδαστές μπορούν να πηγαίνουν περίπατο συνοδευόμενοι από τον επιστάτη ή οδηγό.

Aριθ.37 Δεν επιτρέπεται σε κανένα να απομακρύνεται από το Ιεροσπουδαστήριο ή να πηγαίνει σε άλλο νησί άνευ αδείας 

Αριθ.38 Στις επίσημες γιορτές μπορεί ο σπουδαστής να πάει στην οικογένεια του κατόπιν αδείας, και υποχρεούται να επιστρέψει την εσπέρα. Δεν θα συγχωρεθεί να γυρνά μόνος του στους δρόμους ούτε χωρίς το επίσημο ένδυμά του.

 

ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Η!

 Περί τροφής και του τρόπου ,συμπεριφοράς στην τραπεζαρία.

Αριθ.39 Το πρωινό περιλαμβάνει ψωμί και καφέ. Την υπόλοιπη ημέρα τα γεύματα θα είναι επαρκή και καλής ποιότητας.

 

Αριθ.40 Ο καθένας  στην τραπεζαρία θα έχει την μόνιμη θέση του και να μη αρχίζει να τρώει πριν ευλογηθεί το τραπέζι και αποδοθεί την ευχαριστία προς τον Θεό.

Αριθ 41 Εάν κατά την ώρα φαγητού χρειαστεί κάτι πρέπει ν α πάρει άδεια. 

 

Αριθ 42.Την ώρα του γεύματος ένας από τους ιεροσπουδαστές θα διαβάζει ένα εκκλησιαστικό βιβλίο.

 

Αριθ.43. Ο σπουδαστής που ανέγνωσε θα τρώει άμα τελειώσουν το φαγητό οι υπόλοιποι.

Αριθ. 44. Θα υπάρχει τυπωμένος κώδικας με τις ώρες ύπνου, εγέρσεως, μελέτης, προγεύματος, γεύματος, δείπνου και διαλλείματος. Όλα θα γίνονται μετά το κτύπημα κώδωνα.

 

ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ    Θ!

Περί ασθενών

 

Αριθ 45.Ο ασθενής σπουδαστής θα εσωκλείεται σε δωμάτιο και θα τον επισκέπτεται ο Ιατρός του Καταστήματος  

Αριθ.46 Οι υπεύθυνοι να τον επισκέπτονται συχνά, να εκτελούνται οι ιατρικές οδηγίες και ότι απαιτείται για την ανακούφιση και παρηγοριά

Αριθ.47. Να βρίσκεται κοντά του ένας υπηρέτης εάν χρειάζεται την νύκτα.

Αριθ 48. Να τρώει την ενδεδειγμένη τροφή από τον ιατρό.

Αριθ.49. Σε επιδείνωση της κατάστασης του να συγκαλείται συμβούλιο των γιατρών της σχολής.

Αριθ.50. Η είσοδος στο δωμάτιο επιτρέπεται κατόπιν αδείας.

Αιθ.51. Σε περίπτωση οργανικής και μεταδοτικής ασθένειας θα πρέπει να αποφασίζει η Γενική Γραμματεία της Σχολής για να φύγει προς τους δικούς του.

 

ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Ι.

Περί τακτικών εξόδων και μηνιαίων πληρωμών.

 

Αριθ.52 Κάθε σπουδαστής πρέπει να έχει στην Κέρκυρα ένα εγγυητή για να πληρώνει το μηνιαίο ποσό.

Αριθ.53. Οι μηνιαίες εισφορές πρέπει να προπληρώνονται κάθε δύο μήνες εις το Γενικό ταμείο

Αριθ 54. Αφού αρχίσει η διμηνία και θελήσει σπουδαστής να φύγει για πάντα, δεν δύναται να ζητήσει την επιστροφή χρημάτων

Αριθ.55. Τυχούσα προσωρινή απουσία, τα μηνιαία πληρώνονται οπωσδήποτε.

Αριθ.56 Ο επιστάτης υποχρεούται κάθε πρώτη του μήνα να υποβάλει απολογισμό των εξόδων.

Αριθ.57 Τα χρήματα τακτικών πληρωμών και εξόδων θα καταβάλλονται ευθύνη του Οδηγού. 

 

ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ ΙΑ!

Περί Επιστάτου και οδηγού.

Αριθ.58  Ο Επιστάτης πρέπει να φροντίζει να τηρούνται οι νόμοι του ιδρύματος.

Αριθ.59 Ο Επιστάτης να έρχεται σε επαφή με τη Γενική επιτροπή για κάθε ανάγκη του ιεροσπουδαστηρίου. Κάθε τρίμηνο θα υποβάλει λεπτομερή έκθεση για τα έσοδα και τη πρόοδο κάθε μαθητού.

Αριθ 60 Ο Επιστάτης θα έχει δικό του δωμάτιο που να φυλάει τα κατάστιχα και άλλα έγραφα και στο οποίο θα βρίσκεται σε αυτό μερικές ώρες της ημέρας.

Αριθ 61. Ο οδηγός θα έχει το ρόλο του επιστάτου σε απουσία του για κάθε επείγουσα απουσία του.

Αριθ.62 Ο οδηγός θα έχει την οικονομία των εξόδων εξαρτώμενος πάντοτε από τον επιστάτη.

Αιθ.63 Θα είναι βοηθός του επιστάτη πάντοτε και ιδιαίτερα στις εξετάσεις των σπουδαστών.

Αριθ.64  Ο οδηγός δεν  πρέπει να απομακρύνεται από τους ιεροσπουδαστές άνευ αδείας. Στο ίδρυμα να επισκέπτεται τους κοιτώνες ,να προσέχει να είναι κλειστές οι πόρτες και να επαγρυπνεί για την καλή τάξη και  να αναφέρει στον επιστάτη

Αριθ.65 Κάθε γραπτό ζήτημα των ιεροσπουδαστών θα δίδεται στον οδηγό και αυτός θα αναφέρεται προς τον επιστάτη και από εκεί προς την Γενική Επιτροπή.

 

ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ ΙΒ!

Περί υπηρετών

 

Αρθ.66  Οι υπηρέτες διορίζονται από τον επιστάτη και είναι υπό τις διαταγές του καθώς και του οδηγού.

Αριθ 67. Κάθε παράλειψη από αυτούς ο οδηγός οφείλει να ενημερώσει τον επιστάτη, ο οποίος μπορεί να τους απολύσει διορίζοντας άλλους.

Αριθ.68 Οι σπουδαστές δεν συγχωρούνται να δίδουν προσταγή στους υπηρέτες παρά με την άδεια του οδηγού.

Αριθ.69 Να είναι τα ρούχα τους καθαρά και πρέποντα και θα διανυκτερεύουν εντός όλοι ή μερικοί από αυτούς κατ’ εντολή του επιστάτη ή του οδηγού.

 

 

Κέρκυρα, 29 Ιανουαρίου 1844

 

Κατ΄ Επιταγήν της Γενικής Επιτροπής

της Δημόσιας Παιδείας.

 

Α.Λ..ΔΟΥΣΜΑΝΗΣ

Γραμματεύς της Γεν. Επιτροπής.

-----------

1) Νικόλαος Κ. Κουρκουμέλης: Η στοιχειώδης και η μέση εκπαίδευση στα νησιά του Ιονίου 1797-1864

2)Σπύρος Γ. Κάντας Η ΙΔΡΥΣΗ ΤΩΝ ΠΡΩΤΩΝ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΣΧΟΛΕΙΩΝ ΣΤΗΝ ΕΞΟΧΗ1 ΤΗΣ ΚΕΡΚΥΡΑΣ-- Η συμβολή του Ιεροσπουδαστηρίου Κερκύρας

στην επάνδρωση των σχολείων

3)Η εκκλησία της Κέρκυρας στην ιστορία και το παρόν Πρωτ. Γεωργίου Μεταλληνού, ομοτ. Καθηγητού Θεολογικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών

4)Δημήτριος Καπάδοχος Ο ΓΥΙΛΦΟΡΔ ΚΑΙ Η ΠΡΩΤΗ ΙΕΡΑΤΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΣΤΑ ΕΠΤΑΝΗΣΑ    ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ ΚΑΠΑΔΟΧΟΥ Καθηγητή Λεοντείου Λυκείου Νέας Σμύρνης Ο ΓΥΙΛΦΟΡΔ ΚΑΙ Η ΠΡΩΤΗ ΙΕΡΑΤΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΣΤΑ ΕΠΤΑΝΗΣΑ

5)Η ΙΟΝΙΟΣ ΑΚΑΔΗΜΙΑ Γερ.Σαλβάνου – Βάσως Σαλβάνου 1949

6) Δημήτριος-Μεταλληνός:   Ιστορική-επισκόπηση-της-Ορθόδοξης-Εκκλησιαστικής-Παιδείας-στα-Ιόνια-Νησιά.

 

 Οι Κερκυραίοι έποικοι στην Αυτραλία

«Έχω πάνω από είκοσι ξαδέλφια στην Αυστραλία. Εχω και θείους και θείες απ΄τον πατέρα μου και τη μάνα μου και πολλά ανίψια. Κάποιους έχω να τους δω πάρα πολλά χρόνια και κάποιους δεν τους έχω γνωρίσει ποτέ. Το κακό είναι ότι και τώρα μεταναστεύουν. Την προηγούμενη εβδομάδα έφυγαν δύο για Αυστραλία» λέει στο ο 52χρονος Κώστας Σκολαρίκης   Χωριό Κάτω Γαρούνας(1)

Τον 19ο αιώνα η Αυστραλία έγινε ελκυστική με την ανακάλυψη χρυσού στα εδάφη της. Τα αρχικά ευρήματα χρυσού ήταν πλούσια σε προσχωματικά πεδία όπου ο χρυσός μπορούσε εύκολα να εξαχθεί χρησιμοποιώντας ένα φτυάρι & ένα μεταλλικό πιάτο. Δεν ήταν ασυνήθιστο για τους σκληρά εργαζόμενους σκαπανείς χρυσοθήρες να αποσπούν εκατοντάδες λίρες σε μια μόλις μέρα εξάγοντας το λαμπερό μέταλλοΤα νέα της ανακάλυψης του χρυσού δεν άργησαν να εξαπλωθούν σε ολόκληρο τον κόσμο. Με οδηγό το ακαταμάχητο δέλεαρ του χρυσού, εκατοντάδες ιστιοφόρα πλοία με χιλιάδες επιβάτες και πλήρωμα κατέπλεαν στη μακρινή αποικία μεταξύ αυτών και πολλοί Έλληνες. Το μεταναστευτικό κύμα ακλούθησαν και οι Κερκυραίοι.  Το χωριό Κάτω Γαρούνα της Κέρκυρας μετανάστευσε στην Αυστραλία.Σήμερα οι καταγόμενοι από το εν λόγω χωριό Αυστραλοί υπολογίζονται γύρω στους 400.

Βλέποντας την έντονα αστικοποιημένη περιοχή  του Δυτικού Σίδνεϊ , είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς ότι δεν ήταν παρά διάσπαρτα χωριουδάκια. Ωστόσο, εδώ έζησε κάποτε ένας τυχοδιώκτης Έλληνας αγρότης μέχρι τα 101 του.Το πρόβλημα ήταν ότι πολλοί Έλληνες ήταν ναυτικοί και ψαράδες που εξυπηρετούσαν βρετανικά πλοία και πήδούσαν από το πλοίο μόλις έφταναν στα αυστραλιανά λιμάνια για να φτάσουν στα χρυσά χωράφια. Πολλοί από αυτούς γράφουν τα ονόματά τους στα Αγγλικά, πιθανόν να αποφύγουν τον εντοπισμό.

Το σπίτι του Τζορτζ Εμανουέλ στεκόταν ακόμα μέχρι τη δεκαετία του 1970

Ο George Emanuel (επίσης γνωστός ως George Manuel) έφτασε στην Αυστραλία το 1811. Η κυβερνητική τεκμηρίωση παρέχει ένα αξιόπιστο επιχείρημα ότι στην πραγματικότητα ο George Manuel ήταν πιθανότατα ο πρώτος ελεύθερος Έλληνας έποικος που έφτασε στην Αυστραλία το 1811, φτάνοντας πριν από οποιονδήποτε άλλο τεκμηριωμένο πρώιμο Έλληνα έποικο στην Αυστραλία. Με καταγωγή από την Κέρκυρα, ήταν ναυτικός σε βάρκες που κυνηγούσε φώκιες στα ανοιχτά της Δυτικής Αυστραλίας και στη συνέχεια απέκτησε γη στο σημερινό Castle Hill. Η ιστορία του Εμανουήλ ανακαλύφθηκε για πρώτη φορά από τον Κώστα Μάρκο,  Ελληναυστραλό, με έδρα τη Βικτώρια. «Σύμφωνα με τα έγγραφα γης που έχω στην κατοχή μου... καλλιεργούσε φρούτα και τα πουλούσε στις αγορές του Σίδνεϊ».(2)

Ο Βρασίδας Καραλής, πρόεδρος του Τμήματος Νεοελληνικών στο Πανεπιστήμιο του Σίδνεϊ, έγραψε ότι ο κ. Εμανουέλ «ήταν ένας από τους λίγους μη Άγγλους ιδιοκτήτες ακινήτων που βρήκαμε εκείνη την περίοδο στην αποικία». Τον χαρακτήρισε «αναζητητή της τύχης».Τα αρχεία δείχνουν ότι ο George παρέμεινε άγαμος μέχρι το 1876, όταν ήταν 99 ετών.(3)

«Ήξερε ότι πλησίαζε προς το τέλος της ζωής του», γράφει ο κ. Μάρκος. «Ήξερε ότι χρειαζόταν έναν φροντιστή και ανεξάρτητα από το αν αυτός ο φροντιστής τον εκμεταλλευόταν, δεν ήταν το πρωταρχικό του μέλημα». Παντρεύτηκε σε ηλικία 99 ετών.

 

Ως επάγγελμά του αναφέρεται αγρότης και η ιδιότητά του ελεύθερος έποικος.  Αυτά του παρέχουν ένα αξιόπιστο επιχείρημα για τον προσδιορισμό του «Γέρου Γεωργίου, του Έλληνα» ως του πρώτου γνωστού Έλληνα έποικου στην Αυστραλία. Ο κ. Μάρκος φέρνει στο φως και λεπτομέρειες από το λιγότερο «ένδοξο» παρελθόν του.
«Φυλακίστηκε δύο φορές, το 1832 και το 1860. Την πρώτη φορά έκλεψε μια ποσότητα καπνού, τρία – τέσσερα κιλά, και τη δεύτερη λόγω μιας συμπλοκής. Έμεινε για 12 και 36 μήνες αντίστοιχα στη φυλακή».(4)

&

Ένας ξένος έφτασε στην Κέρκυρα το 1817 από τη Νάπολη - Ιταλία, με το όνομα SAVERIO di Giovanni ANGRI γεννηθείς 1782/1783  Ο Saverio Angri δεν έχασε χρόνο, μόλις έφτασε στην Κέρκυρα παντρέυτηκε την MARIA VITTURI κόρη του Giovanni, έτσι εξασφάλισε τον εαυτό του να μείνει μόνιμα στην Κέρκυρα, που την εποχή εκείνη βρισκόνταν υπό Βρετανικό Προτεκτοράτο, και για να βεβαιωθεί πριν εγγραφεί ως αλλοδαπός παντρεύτηκε τη Maria Vitturi  Εργάστηκε  ως σερβιτόρος. Απέκτησαν 10 παιδιά.

Το έβδομο παιδί το ονόμασαν Νατάλε, Σπυρίδων, Γεώργιος Άνγκρι.

O καθηγητής Dr. RaymondJ.SCHEICHER PhD/HDipJ δημοσιεύει   το Σεπτέμβριο του 2011 ένα άρθρο με τον χαρακτηριστικό τίτλο «ΑΠΟ ΤΙΣ ΕΛΙΕΣ ΣΤΟ ΧΡΥΣΟ» «ΙΔΙΟΦΥΗΣ ΑΠΟ ΤΑ ΙΟΝΙΑ ΝΗΣΙΑ ΣΤΟ ΜΠΑΛΛΑΡΑΤ-ΒΙΚΤΩΡΙΑ – ΑΥΣΤΡΑΛΙΑ».(5)

Ο NATALE SPIRIDION GIORGIO 'ANGRI', έφτασε στην Αυστραλία με το πλοίο 'DINAPORE' το 1852. ως πρώτος Έλληνας πρωτοπόρος , αμέσως μετά την άφιξή του οδηγήθηκε στη περιοχή Ballarat όπου χτύπησε  πλούσια φλέβα στις ανασκαφές, έτσι έγινε το όνειρό του πραγματικότητα με περιουσία και οι ανθρακωρύχοι τον σημείωσαν ως:

«ΧΡΥΣΟΣ ΕΛΛΗΝΑΣ»

Αμέσως μετά την άφιξη του με μια ομάδα ανθρακωρύχων έγιναν πλούσιοι. Λίγο μετά από εκείνη την τυχερή μέρα, ο Natale και οι Έλληνες πατριώτες του, επέστρεψαν πίσω στην πατρίδα τους με μια περιουσία που θα τους βοηθούσε στο μέλλον και μάλιστα μοιράστηκαν μερικά από αυτά τα πλούτη με τη στενή τους οικογένεια και ακόμη και με τους φίλους τους, και αυτοί ήταν όλο. ευγνωμοσύνη .

Όσο ιδιοφυής κι αν ήταν ο Natale, ήταν αποφασισμένος να κάνει άλλη μια προσπάθεια. Επιβιβάστηκε ξανά στο Λίβερπουλ για δεύτερη φορά, με το πλοίο «SCHOMBERG» το 1855 με κατεύθυνση την Αυστραλία, και αυτή τη φορά με ελαφρώς διαφορετικό επώνυμο ως D’ ANGRI '." Ως εκ τούτου, ο Natale έγινε άποικος στο Ballarat και παντρεύτηκε μια νεαρή Αγγλίδα από το 'Exeter' με το όνομα 'Eliza', την οποία γνώρισε στο ταξίδι στην Αυστραλία καθώς ήταν επίσης επιβάτης με τη μητέρα και τον πατέρα της στο πλοίο 'Schomberg'. Σήμερα το όνομά του βρίσκεται στις καρδιές των ζωντανών απογόνων του στη «Χρυσή Πόλη του Μπαλαράτ» στην Αυστραλία.

Ο σοφός άνθρωπος «Natale Spiridion Giorgio D'Angri έγραψε τις πιο κάτω τις λέξεις βαθιά στην καρδιά του, μεταβιβάζοντας την περηφάνια του ως Έλληνας, υπενθυμίζοντας σε όλους ότι δεν πρέπει να ξεχνάμε πού σκέπτονταν και ονειρευόντουσαν οι καλύτεροι φιλόσοφοι του κόσμου. Με τα δικά του λόγια άφησε πίσω του για να τον θυμόμαστε,  ένα μικρό στίχο, που διαβάζεται και φαίνεται ακόμα και σήμερα στον πλαισιωμένο τάφο του, μετά από τόσα χρόνια που έφυγε από αυτόν τον κόσμο.

Ο  στίχος του Natale, η φιλοσοφία του είναι:

«ΝΑ ΜΗΝ ΑΝΑΒΑΛΛΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟ ΑΥΡΙΟ ΑΛΛΑ ΝΑ ΕΙΣΑΙ ΣΟΦΟΣ

Ο ΑΥΡΙΑΝΟΣ ΗΛΙΟΣ ΠΑΝΩ ΣΟΥ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΜΗΝ ΑΝΑΣΤΕΙ ΠΟΤΕ».

Αυτός ο άνθρωπος Natale, έχει αφήσει πίσω του πολλά μυστικά, άγνωστα στους απογόνους του εδώ στην Αυστραλία, ειδικά στο Ballarat  και ίσως ακόμη και στην Κέρκυρα, Ελλάδα, και σε πολλά μέρη της Ευρώπης.

Η έρευνα αυτής της οικογένειας ξεκίνησε το 1990 από τον απόγονο του Natale κ. William Thomas D'Angri, ο οποίος στη συνέχεια παρέδωσε όλα τα ιδιωτικά αρχεία στον αδελφό του κ. Norman David D'Angri. Πολλές περισσότερες έρευνες βρίσκονται σε εξέλιξη ειδικά στην Κέρκυρα Ελλάδα, στο Μπαλαράτ και σε άλλα μέρη της Αυστραλίας.

Ένα από τα μεγαλύτερα ερωτήματα σχετικά με αυτήν την οικογένεια είναι, εάν ανήκουν σε κάποιο «Royalty» ή κατέχουν ή έχουν δικαιώματα σε έναν τίτλο «ευγενείας»... ;

Σύμφωνα με την «Italian Historical Society» της Μελβούρνης στην επιστολή τους προς τον κ. William Thomas D'Angri, αναφέρουν από την πηγή πληροφοριών τους στην Ιταλία ο D'Angri είναι ευγενές όνομα και είναι ο ναπολιτάνικος κλάδος της οικογένειας Doria, και εκφράζουν γραπτώς τα λόγια τους στην επιστολή: «Συγχαρητήρια, είσαι Ευγενής». Εάν αυτό είναι θετικός προσδιορισμός από την «Ιταλική Ιστορική Εταιρεία», το όνομα D'Angri συνδέεται με το Marcantonio Doria, Principe, «Prince D'Angri» γ. 1625. 

Ο D'Angri έγινε φυτοκόμος  καθώς και πρωτοπόρο μέλος της Εταιρείας Οπωροκηπευτικών Ballarat, και μάλιστα επιλέχτηκε μια κολοκύθα βάρους 136 λιβρών για να εκτεθεί στην Έκθεση Αποικιοκρατίας και Ινδίας του 1886 στο Λονδίνο, σχημάτισε το Κωπηλατικό Όμιλο Λεμπεντίας και ήταν πρώιμο μέλος της Λέσχης

Αποίκων του Ballarat και της Μασονικής Στοάς.

Αυτός και η Eliza είχαν δύο γιους - τον William Natalie και τον Thomas Ernest.

&

O Jeremiah Perry (Yerasimos Apozogy),  γεννήθηκε στα μέσα της δεκαετίας του 1830 στο νησί των Παξών του Ιονίου και μετανάστευσε στην Αυστραλία γύρω στο 1855. Εργάστηκε ως ανθρακωρύχος στο Victoria's Ballarat and Bendigo goldfields, το 1860, ο Jeremiah παντρεύτηκε την Eliza(beth ).

(6)

 Είχαν επτά παιδιά. Μέχρι το 1862 ο Jeremiah και η Eliza είχαν μετακομίσει στη Νέα Νότια Ουαλία, αρχικά στο Forbes και αμέσως μετά στο Parkes. Αποκτώντας ακίνητο στο Billabong Creek, λίγο έξω από το Parkes, ο Jeremiah λειτουργούσε ένα εργοστάσιο σιδηρουργίας και ασχολήθηκε επίσης με την καλλιέργεια σταφυλιών. Το 1874 φαίνεται να εργαζόταν ως σιδηρουργός. Πολιτογραφήθηκε το 1876, στα μέσα της δεκαετίας του 1890, η οικογένεια του Perry συνήψε συνεργασία με το εργοστάσιο άλεσης αλεύρου Edward McGee ο μύλος χρησιμοποιήθηκε επίσης για πριόνισμα ξυλείας και είχε κι ένα σχετικό χοιροτροφείο. Το 1898 ο Jeremiah έγινε διευθυντής του μύλου. Πέθανε στο Parkes το 1901.

Μια ανακοίνωση που δημοσιεύτηκε τον Ιανουάριο του 1855 στην Εφημερίδα της Βικτωριανής Αστυνομίας σχετικά με τον “John Duffy” τον περιέγραψε ως “πολίτη της Κέρκυρας” με σκούρα χροιά, σκούρα μαλλιά, και σκούρα γκρίζα μάτια “που έπεσε από το πλοίο Spray of the Ocean Η αστυνομία προσέφερε ανταμοιβή £ 5 για τη σύλληψή του. 

Το 1853, ένας Έλληνας ονόματι Τζον Κόλινς (επίσης γνωστός ως Ιωάννης Κολάλος) Κερκυραίος βρήκε χρυσό στον Κολυμπάρα στον Ύφαλο στο Flat Mosquito στο Μάριμπορο, 66 χιλιόμετρα βόρεια του Μπαλαράτ.. Η περιοχή πήρε το όνομα Grecian Gully καθώς περισσότεροι Έλληνες έβγαιναν στην περιοχή. Συνολικά, περίπου 40 Έλληνες έπρεπε να εργαστούν στην περιοχή.

 Ο Σπύρος Κέρκυρας, χτύπησε φλέβα χρυσού και την όνομασε Κέρκυρα. Ήταν ένας ύφαλος; που δούλεψαν επίσης οι Γιώργος Κυριατζής, Στάθης Καρμούτζης/Σκαρμούτζης, Νίκολας Μπράουν

------------------

1) https://www.sbs.com.au/language/greek/el/podcast-episode/a-whole-village-from-corfu-migrated-to-australia/202jfjbif

2) https://neoskosmos.com/en/2021/01/20/life/the-chronicles-of-george-manuel-the-first-greek-settler-in-australia-1811/

3) Οι Χρυσοί Έλληνες του Μπαλαράτ άνοιξαν το δρόμο για τις μελλοντικές γενιές https://prevezaposto.gr/%CE%BF%CE%B9-%CF%87%CF%81%CF%85%CF%83%CE%BF%CE%AF-%CE%AD%CE%BB%CE%BB%CE%B7%CE%BD%CE%B5%CF%82-%CF%84%CE%BF%CF%85-%CE%BC%CF%80%CE%B1%CE%BB%CE%B1%CF%81%CE%AC%CF%84-%CE%AC%CE%BD%CE%BF%CE%B9%CE%BE%CE%B1/#google_vignette

4) https://www.sbs.com.au/language/greek/el/podcast-episode/greek-australian-history-rewritten-first-hellene-settler-arrived-in-1811/oejhqslab

5) ‘Ελενα D’Angri η Κερκυραία παγκόσμια mezzo soprano e contralto. https://www.corfu-museum.gr/index.php/el/ct-menu-item-1/ct-menu-item-11/245-san-giacomo-22-1817-lr

5) https://www.genealogy.com/ftm/d/r/s/Raymond-J-Drscheicher/index.html

(6) In Their Own Image: Greek Australians’ https://greekcitytimes.com/2022/01/31/greek-australians-in-their-own-image-the-descendants-of-19th-century-arrivals-part-2/

 

Το "Δεκαήμερο γράφτηκε στη Φλωρεντία στα 1350-53. Αποτελείται από εκατό διηγήματα, χωρισμένα σε δέκα μέρη κι' από ένα προοίμιο. Σ' αυτό το τελευταίο, ο συγγραφέας περιγράφει με κάθε λεπτομέρεια την πανώλη, που το 1348 είχε πλήξει την Ευρώπη - τον "Μαύρο Θάνατο", όπως τον έλεγαν που εξολόθρεψε τη Φλωρεντία. Τα διηγήματα του "Δεκαήμερου" δεν είναι πάντοτε ερωτικά κι ακόλαστα.. Μέσα σ' αυτά περιγράφεται, με τρόπο θαυμαστό, ρεαλιστικό και ευχάριστο, μια ολόκληρη εποχή αλλά και γενικά η ανθρώπινη ψυχή, με τα πάθη της, τις κωμικότητες της και τις ασχήμιες της. Ποτέ δεν πέφτει στο χυδαίο ο Βοκκάκιος. Πάντα διατηρεί χάρη και μέτρο και στην πιο ελευθεριάζουσα αφήγηση. Το γράψιμό του είναι καυστικό, σατιρικό, χωρίς συναισθηματισμούς στις παρατηρήσεις του για τις ανθρώπινες αδυναμίες και με πλούσιο χιούμορ. Στα σχόλιά του για βασιλιάδες ζητιάνους,, πριγκίπισσες, μεγάλους εμπόρους και καλόγηρους, ο χώρος που κινούνται τα πρόσωπα του "Δεκαήμερου" είναι τεράστιος.

Ένας από τους μύθους του διαβάστηκε ,ως τέταρτος, την δεύτερη ημέρα και έχει την παρακάτω περιγραφή:

"Ο Landolfo Ruffolo από το Τράνι της Ιταλίας ήταν ένας έμπορος, που  ξεπέρασε όλους σε πλούτο. Αυτός όμως δεν ήταν ικανοποιημένος με τον πλούτο του, αλλά επιθυμούσε να τον διπλασιάσει. Η απληστία του έφθασε σχεδόν σε ένα σημείο να τα χάσει όλα, ακόμα και τη ζωή του. Aφού έκανε τους υπολογισμούς του, όπως οι έμποροι είναι συνηθισμένοι, αγόρασε ένα υπέροχο πλοίο, το οποίο, εξ ολοκλήρου με δικά του έξοδα, φόρτωσε με διάφορα είδη εμπορευμάτων και έπλευσε στην Κύπρο. Εκεί βρήκε πολλά άλλα πλοία, το καθένα φορτωμένο με ένα τέτοιο φορτίο όπως το δικό του, και ως εκ τούτου βρέθηκε στη δυσάρεστη θέση να διώξει τα αγαθά του με πολύ φθηνή τιμή, στο βαθμό που θα τα είχε σχεδόν πετάξει, έτσι έφτασε στα πρόθυρα της καταστροφής. Ταπεινωμένος υπερβολικά, πέρα από το μέτρο, δηλ. να βρεθεί έτσι σε σύντομο χρονικό διάστημα ώστε από την πολυτέλεια να πέσει στη φτώχεια, δεν το χωρούσε το μυαλό του, και αντί να πάει στο σπίτι φτωχός, έχοντας όμως αφήσει το σπίτι του πλούσιο, είχε στο μυαλό να ανακτήσει τις δικές του απώλειες από πειρατεία ή να πεθάνει προσπαθώντας. Έτσι πούλησε το υπέροχο πλοίο του, και με την τιμή και τα έσοδα από την πώληση των εμπορευμάτων του αγόρασε ένα ελαφρύ πλοίο με τρεις ιστούς, ίδιο  με αυτό που χρησιμοποιούν οι κουρσάροι.  Εξοπλίζοντας το άριστα, καλά και με όλα τα άλλα μέσα που ήταν κατάλληλα για πειρατεία, χρειάστηκε να διατρέξει τις θάλασσες ως πειρατής με θηράματα από όλο το κόσμο. Δεν είχε περάσει ένας χρόνος και είχε κουρσέψει  τόσα πολλά πλοία από τους Τούρκους που όχι μόνο είχε ανακτήσει την περιουσία που είχε χάσει στο εμπόριο, αλλά πέτυχε τον διπλασιασμό της.

Η πικρή ανάμνηση των πρώην απωλειών του τον έμαθε να είναι νηφάλιος. Εκτίμησε τα κέρδη του και τα βρήκε άφθονα και αποφεύγοντας να διακινδυνεύσει να έχει μια δεύτερη πτώχευση και για να τα απολαύσει, αποφάσισε να επιστρέψει στο σπίτι χωρίς να προσπαθήσει να  προσθέσει κι άλλα. Διαμόρφωσε την πορεία του για το σπίτι, μεταφέροντάς τα πάντα μαζί του στον ίδιο πλοίο που  είχε πάρει.

Είχε ήδη εισέλθει στο Αρχιπέλαγος όταν ένα βράδυ βρήκε αντίθετο άνεμο από τα νοτιοανατολικά, που έφερε μαζί του μια πολύ άγρια θάλασσα, στην οποία το πλοίο του δεν μπορούσε να αντέξει. Ως εκ τούτου, οδηγήθηκε σε έναν κόλπο ενός από τα νησάκια, και εκεί αποφάσισε να περιμένει καλύτερο καιρό. Καθώς βρισκόταν εκεί δύο μεγάλα ιστιοφόρα της Γένοβας  που έρχονταν από την Κωνσταντινούπολη, βρήκαν, όχι χωρίς δυσκολία, καταφύγιο από την καταιγίδα στον ίδιο κόλπο. Οι πλοίαρχοι των ιστιοφόρων κατασκοπεύουν το πλοίο και ανακαλύπτουν ότι ανήκει στον μεγαλέμπορο Landolfo.

Μέρος των ανδρών τους, καλά οπλισμένοι με τόξα κι άλλα όπλα, αποβιβάστηκαν στην ξηρά, σε τρόπο ώστε κανείς να μην μπορούσε να ξεφύγει. Οι υπόλοιποι πήγαν στις βάρκες τους, και κωπηλάτησαν μέχρι την πλευρά του μικρού σκάφους του Landolfo.

Την επόμενη μέρα ο άνεμος μετατοπίστηκε, και τα καράβια σαλπάρουν σε μια δυτική πορεία, την οποία διατήρησαν αρκετά  όλη την ημέρα. Προς το βράδυ όμως σηκώθηκε μια τρικυμία, και η θάλασσα έγινε πολύ ταραχώδης, έτσι ώστε τα δύο πλοία χωρίστηκαν το ένα από το άλλο. Και ήταν τέτοια η οργή της καταιγίδας που το πλοίο στο οποίο βρισκόταν ο φτωχός, δύσμοιρος Λαντόλφο, οδηγήθηκε με τρομερή δύναμη έξω από το νησί της Κεφαλονιάς, διαλύθηκε κι έγινε κομμάτια. Ως εκ τούτου, οι άτυχοι άθλιοι που βρίσκονταν πάνω , εκτοξεύτηκαν ανάμεσα στα αιωρούμενα εμπορεύματα , τα κιβώτια και τις σανίδες ,σκορπισμένα όλα στη  θάλασσα. Παρόλο που η νύχτα ήταν από τις πιο σκοτεινές και η θάλασσα ανέβαινε και έπεφτε μπορούσαν να κολυμπήσουν, προσπαθώντας να πιάσουν όποια ευκαιρία βρίσκονταν στο δρόμο τους.  Μεταξύ των οποίων ο δυστυχισμένος Λαντόλφο, τώρα, βλέποντας τον θάνατο να πλησιάζει, φοβήθηκε και, όπως και οι υπόλοιποι, κράτησε την πρώτη σανίδα που ήρθε στο χέρι, με την ελπίδα ,  να αποφύγει τον άμεσο πνιγμό, ο Θεός θα βοηθούσε κατά κάποιο τρόπο να διαφύγει. Πιάνοντας το σεντούκι  με τα πόδια του όσο καλύτερα μπορούσε, ενώ ο άνεμος και το κύμα τον πετούσαν από δω κι από κει, προσπάθησε να κρατηθεί ξύπνιος  μέχρι το πρωί:

Με αυτόν τον τρόπο, πεταμένος πέρα δώθε στη θάλασσα, χωρίς να έχει φαγητό, γιατί δεν είχε ούτε μια μπουκιά μαζί του, μη γνωρίζοντας πού βρισκόταν, και βλέποντας τίποτα άλλο εκτός από τη θάλασσα, παρέμεινε όλη εκείνη την ημέρα και την επόμενη νύχτα.  Την επόμενη μέρα, όπως διέταξε το θέλημα του Θεού ή η δύναμη του ανέμου,  με τα δύο χέρια να κρατιούνται από τις άκρες του σεντουκιού, μεταφέρθηκε επί μακρόν στην ακτή του νησιού της Κέρκυρας, όπου κατά τύχη μια φτωχή γυναίκα μόλις τότε έτριβε τα σκεύη της κουζίνας της με άμμο και αλμυρό νερό για να τα γυαλίσει.

Η γυναίκα τον είδε καθώς παρασυρόταν προς τις ακτές, αλλά διακρίνοντας μόνο μια άμορφη μάζα, στην αρχή τρόμαξε, ούρλιαξε και οπισθοχώρησε.  Ο Λαντόλφο ελάχιστα έβλεπε και δεν έβγαζε ήχο, γιατί η δύναμη της ομιλίας του είχε φύγει.

 Ωστόσο, όταν η θάλασσα τον έφερε κοντά στην ακτή, η γυναίκα διέκρινε το σχήμα του σεντουκιού και κοιτάζοντας πιο προσεκτικά, διέκρινε πρώτα τα χέρια τεντωμένα πάνω από το σεντούκι και μετά διέκρινε το πρόσωπο και μάντευε την αλήθεια.  Έτσι, παρακινημένη από οίκτο, βγήκε λίγο στη θάλασσα, που ήταν τότε ήρεμη, τον έπιασε  από τα μαλλιά  και τον τράβηξε στη στεριά.

Έπειτα, χωρίς δυσκολία απέσπασε τα χέρια του από το σεντούκι το οποίο έβαλε στο κεφάλι  της κόρη της, που ήταν μαζί της, τον μετέφερε στο σπίτι σαν μικρό παιδί και τον έβαλε σε ένα μπάνιο, όπου ζεστάθηκε , τον έτριψε με ζεστό νερό, ώσπου, η ζωτική θερμότητα και κάποιο μέρος της δύναμης που είχε χάσει να αποκατασταθεί.Έκρινε στη συνέχεια σκόπιμο να τον βγάλει έξω και να τον επαναφέρει με λίγο καλό κρασί και παρηγοριά. Έτσι για μερικές μέρες τον φρόντιζε όσο καλύτερα μπορούσε, μέχρι να ανακτήσει τις δυνάμεις του και να μάθει πού βρισκόταν.  Τότε, εν καιρώ, η καλή γυναίκα, που είχε κρατήσει το σεντούκι του ασφαλές, του το έδωσε πίσω και του ζήτησε να δοκιμάσει την τύχη του. Ο Λαντόλφο την παρακάλεσε να κρατήσει το σεντούκι και να του δώσει ένα σακί να βάλει τα πράγματα του μέσα. Αυτό το έκανε εύκολα η καλή γυναίκα. και αυτός, ευχαριστώντας

όσο πιο εγκάρδια μπορούσε για την υπηρεσία που του είχε προσφέρει, πέταξε το σάκο του στους ώμους του και, παίρνοντας το πλοίο, πέρασε στο Μπρίντιζι. Αφού έφθασε στο σπίτι του πούλησε τους πολύτιμους λίθους που είχε μέσα στο σακί και έστειλε ένα μεγάλο χρηματικό ποσό στην Κέρκυρα ως αντάλλαγμα για την υπηρεσία που του έκανε η καλή γυναίκα που τον είχε σώσει από τη θάλασσα.

Διαβάζοντας αυτό το μύθο συμπεραίνουμε ότι ο Βοκκάκιος είχε διαβάσει την Οδύσσεια του Ομήρου καθότι η περιγραφή και η προσέγγιση  του  Λαντόλφο στο νησί είναι παρόμοια με την άφιξη του Οδυσσέα στο νησί των Φαιάκων και την υποδοχή του από την Ναυσικά.

Το δεύτερο στοιχείο που συλλέγουμε είναι ότι το Ιόνιο Πέλαγος έβριθε από πειρατές και πειρατικά πλοία και βλέπουμε την παντελή έλλειψη προστασίας της θάλασσας κατά την περίοδο της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας καθότι  το «Δεκαήμερο» γράφτηκε το 1350.

 

Πολίτες της Κέρκυρας

Τα ελληνικά νησιά, όπως οι ιταλικές ή ισπανικές ακτές, αποτελούν μέρος των περιοχών επαφής της Μεσογείου. Λειτουργούν ως δίοδος για τη ροή αγαθών και ανθρώπων, υπό συνθήκες που εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από την πολιτική και οικονομική κατάσταση: οι μετανάστες δεν γίνονται δεκτοί με τον ίδιο τρόπο σε περιόδους αφθονίας από τις περιόδους κρίσης.

Μετά το 1453 ,κατάληψη της Κωνσταντινούπολης, οι κάτοικοι της Ελληνικής και ιδιαίτερα της Βαλκανικής περιοχής μετακινήθηκαν προς τις Δυτικές ακτές της πρώην Βυζαντινής Αυτοκρατορίας δηλ. Αδριατική θάλασσα και Ιόνιο Πέλαγος. Εκεί όσοι μπορούσαν έφευγαν προς ασφαλέστερα μέρη όπως Ιταλία και ενδότερη Ευρώπη. Τα κύματα προσφύγων τον 15ο αιώνα και το 16ο  από την Ήπειρο μέχρι και την Πελοπόννησο, προς  την Κέρκυρα, ήταν σημαντική. Η ανάμιξη συνηθειών επέφεραν διενέξεις και αντιπαλότητες.   

Στην Κέρκυρα, το 1473, έγινε κρίση και οι κάτοικοι παραπονέθηκαν:

«Ξένοι έχουν έρθει σε αυτή την πόλη και σε αυτό το νησί (…) και ζουν εδώ. Πήραν το όνομα Κερκυραίοι, και κάθε μέρα διαπράττουν χίλια αδικήματα (…) Ας τους καταδικάσουν σε σωματικές τιμωρίες, και όχι σε πρόστιμα (…) για να είναι γνωστό ότι οι πιστοί Κερκυραίοι με καταγωγή από αυτόν τον τόπο δεν οδηγούν μια τέτοια ζωή».(1)

Το να ζητάμε σωματική τιμωρία για τους νέους κατοίκους του νησιού είναι σαν να ζητάμε να τους επιβληθεί μια διαφορετική δικαιοσύνη και πιο σκληρή από αυτή που ισχύει για τους άλλους Κερκυραίους. Είναι λοιπόν μια σοβαρή απόφαση, και γι' αυτό οι Κερκυραίοι αποφάσισαν να την φέρουν ενώπιον της ανώτατης αρχής στην οποία αναφέρονταν: τη Βενετία.

Ποιοι όμως ήταν οι αναφερόμενοι «πιστοί Κερκυραίοι»;

Τον 15ο αιώνα, η Κέρκυρα αποτελούσε μέρος μιας τεράστιας ενετικής ναυτικής αυτοκρατορίας. Για να διατηρήσει καλύτερα τους εμπορικούς δρόμους, η Βενετία ξεκίνησε από τον 13ο αιώνα την κατάκτηση νησιών και παράκτιων πόλεων στην Αδριατική μέχρι και το Αιγαίο Πέλαγος. Αλλά αυτά τα εδάφη στη συνέχεια απειλούνται: η Βενετία βρίσκεται σε πόλεμο εναντίον της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, με την ελπίδα να σταματήσει την προέλαση των Οθωμανών στα Βαλκάνια, ίσως ακόμη και να επεκτείνει τα δικά της εδάφη στην περιοχή. Η εγγύτητα με την Οθωμανική Αυτοκρατορία, οι συχνές παράνομες διελεύσεις περιθωριακών ανθρώπων από την οθωμανική περιοχή στις ακτές της Κέρκυρας, η πρακτική του λαθρεμπορίου και η διάπραξη άλλων εγκλημάτων απασχόλησαν διαρκώς τους αξιωματούχους. Στην Κέρκυρα, ο όρος ληστής ήταν σε μεγάλο βαθμό συνώνυμος τόσο με τους εξορισμένους με δικαστικές αποφάσεις όσο και με τους φυγάδες και τους δραπέτες. Εγκλήματα όπως ανθρωποκτονίες, τραυματισμοί, βιασμοί, απαγωγές αλλά και πράξεις όπως η βλασφημία, τζόγος θα μπορούσαν να επισύρουν την ποινή της εξορίας. Στα Επτάνησα, το 1649, απαγορεύτηκε σε όλους τους κατοίκους, ανεξάρτητα από την κοινωνική τους προέλευση, με διάταγμα να κουβαλούν μαχαίρια, ξίφη ή πυροβόλα όπλα χωρίς άδεια υπό αυστηρές ποινές που περιελάμβαναν  φυλάκιση. Επίσης, ιδρύθηκαν ειδικές φρουρές, που ανατέθηκαν για τον έλεγχο των δρόμων και των περασμάτων, για τη σύλληψη των παραβατών.(2)

Η Κέρκυρα απέναντι στη Βενετία υπόκειται  σε διπλό περιορισμό: αφενός πρέπει να παρέχει άνδρες για το μέτωπο και αφετέρου να υποδέχεται τους πληθυσμούς που φεύγουν από τις ζώνες μάχης. Δεν είναι περίεργο που η κατάσταση είναι τεταμένη.

Η Κέρκυρα αποτελούσε για την Βενετία το διοικητικό κέντρο της επαρχίας «Ιόνια νησιά». Ιταλοί μετανάστευσαν στο νησί για να το διοικήσουν, επέβαλαν τις συνήθειες τους, κράτησαν μια ανεξιθρησκία μεταξύ των κατοίκων –Ορθοδόξων, Καθολικών κ.α.- αλλά τη θρησκευτική εξουσία εξασκούσε ο Καθολικός Αρχιεπίσκοπος. Επέβαλαν την Ιταλική γλώσσα, αλλά η βαθειά πολιτική τους σκέψη ήταν μια και δεν είχαν στρατό ξηράς για να κρατήσουν την Αυτοκρατορία τους, να χρησιμοποιήσουν τους ντόπιους. Πιο αναλυτικά έφτιαξαν τοπικούς άρχοντες παραχωρώντας σε αυτούς μεγάλες εκτάσεις γης, τίτλους, προνόμια με σκοπό αυτοί να καταδυναστεύουν το γηγενή πληθυσμό και η Βενετία να έχει το κεφάλι της ήσυχο. Παράλληλα το ναυτικό της δυναμικό να χρησιμοποιεί γαλέρες των τοπικών αρχόντων, για τις ναυτικές επιχειρήσεις καθώς και εντόπιο  προσωπικό στις γαλέρες της. Οικονομικές δραστηριότητες δημιουργήθηκαν είτε από Ιταλούς είτε από τοπικούς ευγενείς. Η πρωτογενής παραγωγή μετατράπηκε από κρασί σε λάδι διότι και η Βενετία είχε ανάγκη και οι εξαγωγές έφερναν περισσότερα έσοδα. Πλήρη Ιταλοποίηση  της τοπικής κοινωνίας. Στα μισθοφορικά σώματα και στην τοπική βενετική φρουρά υπηρετούν σχεδόν αποκλειστικά Λατίνοι που έρχονται από την ιταλική χερσόνησο (είτε από τη Βενετία και την ενδοχώρα της είτε από τις άλλες ιταλικές πόλεις)(3), Στην πόλη της Κέρκυρας βρίσκονται οι άνθρωποι του πολέμου, ναύτες, στρατιώτες, αλλά και τεχνίτες που πλαισιώνουν τη βενετική πολεμική μηχανή. 

     

Μια πληθυσμιακή ομάδα που αποτέλεσε σημαντικό κομμάτι του νησιού ήταν οι Εβραίοι. Συνέβαλε στην διαμόρφωση της ιστορίας του και στην εξέλιξη του εμπορίου και της οικονομίας. Το 1425, οι κατακτητές υποχρέωσαν τους Εβραίους να ζήσουν ανάμεσα στους χριστιανούς σε διάφορες συνοικίες. Μετά το διωγμό των Εβραίων Σεφαραδίμ από την Ισπανία, το 1492, μερικοί από αυτούς εγκαταστάθηκαν στην Κέρκυρα. Σε αυτούς προστέθηκαν, το 1494, οι καταδιωγμένοι Εβραίοι από την Απούλια, , και αργότερα, το 1589,μερικοί πρώην "Μαρράνος" από την Πορτογαλία. Οι νέοι μετανάστες θέλησαν να ενωθούν με την ντόπια "Ρωμανιώτικη" Εβραϊκή κοινότητα αλλά αυτή δεν δέχθηκε, για να μην χάσει μερικά προνόμια που είχε αποκτήσει στο μεταξύ. ΄Ετσι οι μετανάστες δημιούργησαν, το 1551, μία δεύτερη Κοινότητα την "Απουλιανή" ζώντας μέσα στο φρούριο και έχοντας δική τους Συναγωγή και νεκροταφείο. Από τα παλιά χρόνια οι αυτόχθονες Εβραίοι/ "Ρωμανιώτες" / ζούσαν στο λόφο "Καμπιέλου" που αργότερα πήρε το όνομα "Οβρηοβούνι" ή "Ιουδαϊκό ΄Ορος" ή "Εβραϊδα" τοπωνύμιο που είναι γνωστό μέχρι σήμερα.
Στις 2.4.1891, η Εβραϊκή Κοινότητα, αριθμούσε 5.000 άτομα. Είχαν ικανότητα στο εμπόριο, το οποίο ανέπτυξαν στο νησί και συγκέντρωσαν μεγάλο πλούτο στα χέρια τους. Δάνειζαν με πολύ υψηλά επιτόκια πολίτες αλλά ακόμα και το κράτος.

Η Κέρκυρα σίγουρα είδε τον πληθυσμό της να διπλασιάζεται μεταξύ 1499 και 1503 από 37.000 σε 60.000 κατοίκους. Ίσως θα έπρεπε να φανταστούμε ένα νησί όπου πάνω από το ήμισυ του πληθυσμού είναι «πρόσφυγες». Στις αρχές του 16ου αιώνα, οι Κερκυραίοι πολίτες ανανέωσαν το παράπονό τους προς την Βενετία, αλλά αυτή τη φορά σε εντελώς διαφορετικό χώρο: διαμαρτυρήθηκαν γιατί ορισμένοι από τους νέους Κερκυραίους είχαν πλέον καταφέρει να αποκτήσουν δικαιώματα ιθαγένειας. Με γάμο, χάρη ή με άλλα μέσα, κατάφεραν να αποκτήσουν πολιτικά δικαιώματα και η πλειοψηφία του συμβουλίου διαμαρτύρεται ότι ανάμεσα στις τάξεις του βρίσκονται τώρα πρώην πρόσφυγες. Από το ένα παράπονο στο άλλο, από τα τέλη του 15ου αιώνα έως τις αρχές του 16ου αιώνα, η εξέλιξη είναι εντυπωσιακή. Δείχνει ότι το κλείσιμο που αντιμετωπίζει ο ερχομός των νεοφερμένων δεν είναι μόνο γεγονός των χαμηλότερων η υψηλοτέρων κοινωνικών στρωμάτων: επαναλαμβάνεται σε όλα τα επίπεδα, αφού, στην πραγματικότητα, φοβούνται ότι θα αντικατασταθούν. Αλλά αυτές οι καταγγελίες υποδηλώνουν επίσης μια άλλη πτυχή: σε έναν κόσμο όπου τα ανθρώπινα όπλα εξακολουθούν να είναι η κύρια πηγή ενέργειας, κανείς δεν σκέφτεται ποτέ να τους απαγορεύσει την πρόσβαση στο νησί. Ούτε και όταν γίνονται, μάλλον, ο μισός πληθυσμός.(4)

Μετά το τέλος του κρητικού πολέμου μεταξύ Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και Βενετίας (1645

-1669),που είχε ως αποτέλεσμα την οθωμανική κατάκτηση του νησιού, η επίδραση έφτασε και στην Κέρκυρα, όπως και στα άλλα Ιόνια νησιά, σημαντικός αριθμός προσφύγων από την Κρήτη. Έτσι η Κέρκυρα συνδέθηκε και αυτή με τη σειρά της άμεσα με την κρητική τραγωδία.Η έλευση των Κρητικών στο νησί είχε αρχίσει ήδη από τα πρώτα χρόνια του πολέμου. Πόσους πρόσφυγες έχει δεχθεί η Κέρκυρα από την έναρξη του πολέμου; Δύσκολο να απαντηθεί. Το πρώτο προσφυγικό κύμα πραγματοποιήθηκε κατά τη διάρκεια του πολέμου (1645 - 1669) και του Ρεθύμνου. Ο εκπατρισμός αυτός, της πρώτης από τις δύο φάσεις, γινόταν άλλοτε σπασμωδικά από μεμονωμένα άτομα ή ομάδες, με δική τους δηλ. πρωτοβουλία, και άλλοτε οργανωμένα, με τη συνεργασία του ίδιου του βενετικού κράτους. Η πτώση του Χάνδακα και συνεπώς το τέλος του πολέμου αποτέλεσε την αφετηρία του δεύτερου και μαζικότερου κύματος προσφύγων, που διήρκεσε μέχρι και τα πρώτα χρόνια του 18ου αιώνα, με το οποίο μάλιστα εγκαταστάθηκε στο νησί και το μεγαλύτερο μέρος των εκεί καταφευγόντων Κρητικών. Η Κέρκυρα, όπως και τα υπόλοιπα Επτάνησα, διαδραμάτισε ένα διττό ρόλο στον κρητικό ξεριζωμό. Από τη μια, λειτούργησε ως μια πρώτη σκάλα για τη μετέπειτα διαπεραίωσή τους προς την πόλη των δόγηδων, και από την άλλη, υπήρξε, για τους περισσότερους, ο τελευταίος τους σταθμός. Η επιλογή ωστόσο του νησιού από ένα μεγάλο μέρος του προσφυγικού κόσμου, θεωρούμε ότι σχετιζόταν και με μια άλλη εξίσου σημαντική παράμετρο, πέρα από τη γεωγραφική γειτνίαση με τη μητρόπολη του βενετικού κράτους. Η Κέρκυρα λοιπόν δεν αποτέλεσε για τους Κρητικούς τυχαίο σταθμό, αλλά υποθέτουμε ότι ως ένα βαθμό οι πρόσφυγες επιδίωξαν την εκεί εγκατάστασή τους, και αυτό είχε να κάνει με το γεγονός ότι το νησί αποτελούσε την έδρα του γενικού προβλεπτή της θάλασσας (provveditor general dal mar), πράγμα που αποτελούσε πλεονέκτημα για τη διευθέτηση των εκάστοτε δυσκολιών και αιτημάτων τους και γενικότερα της τύχης τους.(5)

 

Προχωρώντας η ιστορία φτάνει την εποχή των Δημοκρατικών Γάλλων (1797-1799) και των Αυτοκρατορικών Γάλλων (1807-1814). Στις 22 Οκτωβρίου 1807, στο Φοντενεμπλό, ο Αυτοκράτορας ενημερώνει ότι «ο στρατηγός Μπερτιέρ, Γενικός Κυβερνήτης των Επτανήσων,  να λάβει και να δημιουργήσει από τις χρηματικές αμοιβές του Αυτοκράτορα: 1° ένα σώμα 3.000 Αλβανών  και το οποίο να διανέμεται στα επτά νησιά· 2°  να διατηρεί επίσης σε δραστηριότητα μια αμειβόμενη φρουρά, πολύ  καλά οργανωμένη, που να αποτελείται από περίπου 500 άνδρες, η οποία να εδρεύει στην Κέρκυρα», διατάσσει: «Εγκρίνω ότι αυτά τα στρατεύματα να λάβουν χρήματα από την αμοιβή μου και να τους ορίσουν έναν Γάλλο συνταγματάρχη για να τους διοικήσει». Στις 3 Νοεμβρίου 1807, στο Φοντενεμπλό, «Ο Υπουργός Πολέμου προτείνει να διοριστεί ως συνταγματάρχης του σώματος 3.000 Αλβανών που σταθμεύουν στα Επτάνησα ο M. de Bruges, διοικητής τάγματος στο σύνταγμα Isenburg.

 

Έτσι δημιουργείται το «Αλβανικό Σύνταγμα». Καρπός της προσπάθειας αυτής ήταν να οργανώσει συστηματικότερα τις ομάδες των άτακτων που βρίσκονταν στα νησιά, επί πλέον  να εκδοθεί η απόφαση της 25ης Δεκεμβρίου 1807 του Berthier, με την οποία ίδρυσε, με τον τίτλο «Αλβανικό Σύνταγμα», στρατιωτικό σχηματισμό που θα περιλάμβανε τους άτακτους Αλβανούς, οργανωμένους σε τρία τάγματα των εννέα λόχων το καθένα. Το νέο σύνταγμα τον Δεκέμβριο του 1807 είχε δύναμη 3.254 στρατιωτών με 14 επιτελικούς αξιωματικούς.Τα αποσπάσματα του Αλβανικού συντάγματος που ήταν στρατοπεδευμένα στην Κέρκυρα υπηρετούσαν κυρίως στην ύπαιθρο. Η υπηρεσία αυτή δεν διέφερε πολύ από την καθημερινή τους ζωή στην ηπειρωτική ενδοχώρα. τουλάχιστον όπως παρουσιάζεται από τον Pouqueville: «Οι Αλβανοί μένουν ως επί το πλείστον σε σπίτια που δεν έχουνπαρά ένα ισόγειο, και ξαπλώνουν είτε πάνω σε ψά0ες, είτε πάνω στις τεράστιες κάπεςτους, με τις οποίες καλύπτονται από τις προσβολές του αέρα.».

Στα εξ τάγματα που δημιουργήθηκαν περιελάμβαναν τους πρόσφυγες Σουλιώτες, αλλά επειδή υπήρχαν κενά στρατολογήθηκαν οπλαρχηγοί και οπλίτες εξ Ηπείρου, Στερεάς και Πελοποννήσου.

. Με τη μορφή ομαδικών αποστολών κατέφυγαν στην Κέρκυρα, μετά την Μικρασιατική καταστροφή, πρόσφυγες από τον Οκτώβριο του 1922 έως τον Οκτώβριο του 1924. Από τους 30.000 πρόσφυγες που έφτασαν στο νησί οι 1500 περίπου κατάγονταν από τον Πόντο. Ο Σπυρίδων Μουρατίδης, στη μονογραφία του «Πρόσφυγες της Μικράς Ασίας, Πόντου και Ανατολικής Θράκης στην Κέρκυρα (1922-1932)», αναφέρει: «…Από το νησί πέρασε ένας πολύ μεγάλος, σε σχέση με τις δυνατότητές του, αριθμός προσφύγων, με αποτέλεσμα την εκ νέου μετακίνηση του προσφυγικού πληθυσμού… Η δημιουργία αντιπαραθέσεων μεταξύ των κατοίκων της Κέρκυρας και των προσφύγων είχε κατά βάση οικονομικό χαρακτήρα, παρά την όποια προσπάθεια δημιουργίας κάποιου ιδεολογικού υπόβαθρου αιτιολόγησης των αντιθέσεων αυτών, στηριζόμενη κυρίως στη διαφορά πολιτικής ιδεολογίας…».

Η κερκυραϊκή κοινωνία αντέδρασε στη «δέσμευση» κτηρίων και χώρων για τη στέγαση των προσφύγων. Στην πραγματικότητα αρνήθηκε να συμβάλει στην προσπάθεια αποκατάστασης των προσφύγων θεωρώντας ότι αυτό αποτελούσε υποχρέωση του κράτους. Οι στεγαστικές λύσεις που επιλέχτηκαν έλαβαν υπόψη την αντίδραση της κερκυραϊκής κοινωνίας. Έτσι, οι πρόσφυγες θα βρουν καταφύγιο κυρίως σε χώρους όπως το Παλαιό Φρούριο, αποθήκες, ακόμη και στο δημοτικό θέατρο, που δεν έθιγαν οικονομικής φύσεως συμφέροντα των γηγενών.

 

Ποιοι όμως ήταν οι «πιστοί Κερκυραίοι»;

Οι αναφερόμενες μετακινήσεις πληθυσμών και οι καταλήψεις του νησιού ήταν πολλές και μεγάλες χωρίς να παραλείψουμε και μικρότερες όπως των Stradioti, των Παργινών, των Μαλτέζων, Σέρβων στον Α! Παγκόσμιο Πόλεμο κ.α. Κάθε ομάδα προσπαθούσε να διατηρήσει τη δικιά της κουλτούρα. Όμως η προσφυγιά στην Κέρκυρα είναι ένα ζήτημα της ομοιογένειας του πληθυσμού στην διάρκεια των αιώνων. Είναι γεγονός ότι οι συνήθειες, τα έθιμα, η έννοια του δικαίου, οι διαφορετικές θρησκείες των προσφύγων διαμόρφωσαν αντιπαλότητες και συγκρούσεις μεταξύ των αλλά και με τους «αυτόχθονες». Αλλά οι ανομοιογενείς ή ετερογενείς ομάδες, αν και υστερούν στην επικοινωνία, είναι δεκτικότερες στο σχεδιασμό και στην αλλαγή μέσα στη πάροδο των αιώνων. Η συναναστροφή, το εμπόριο, οι ερωτικές-συζυγικές  σχέσεις, η φιλία είναι παράγοντες που απαλύνουν τις διαφορές και κάνουν τους ανθρώπους να πλησιάζουν ο ένας τον άλλον. Οι δογματισμοί, όπως η θρησκεία και οι εξτρεμιστικές  θεωρίες δυσκολεύουν πολύ τα πράγματα διότι έχουν την τάση να δημιουργούν οπαδούς

Η προσφυγική μνήμη των απογόνων όλων των μεταναστευτικών ροών στην Κέρκυρα, ως κάποιο βαθμό παραμένει ισχυρή, παρά τις όποιες διαφοροποιήσεις εντοπίζονται σε σχέση με άλλους απογόνους που μεγάλωσαν σε αμιγώς προσφυγικές περιοχές. Ο μικρός αριθμός αυτών, σε συνδυασμό με την απουσία πολιτιστικών συλλόγων και άλλων δράσεων, επηρεάζει την ευρύτερη διάχυσή της στην τοπική κοινωνία. Τα εναπομείναντα προσφυγικά σπίτια, τα ταφικά μνημεία και άλλα τοπόσημα παραμένουν εκεί για τον ερευνητή που θα κληθεί να τα αναζητήσει (6)

Περπατώντας σήμερα στους κεντρικούς δρόμους της πόλης, εάν κοιτάξεις στις πινακίδες των μαγαζιών θα διαβάσεις  Σουέρεφ (Μαλτέζος), Σούσης (Εβραίος), Κονταρίνης (Ιταλός), Γκίκας (Βορειοηπειρώτης),Πετσάλης (Παργινός) Μαρκοσιάν (Αρμένης)κ.ά. Τα γλωσσικά ιδιώματα πολλά και τα παλαιότερα χρόνια  η συνεννόηση δύσκολη.

Το 1836 ο Δημήτριος Βυζάντιος γράφει το περίφημο θεατρικό «Βαβυλωνία».

Απόσπασμα από το οποίο καταθέτουμε:

….ΑΣΤ.

Φέρμα γιαμά...· μη φυγή κανείς...· είστε ούλοι αντιλίτο κριμινάλε. (προς τους στρατιώτας) Μουρέ Γεράσιμε, Αντζουλή, Διονύσιο!!!...· βάλτε τσι ούλους ετούτους α πάρτε να τσι εζαμινάρω σεπαραταμέντε· (προς τον Ξενοδόχο) Πού είναι γιαμά εκειός ο λαβωμένος;

ΞΕΝ.

(Τρέμων) Ορίστε εδώ... (δεικνύει τον Κρήτα)

ΑΣΤ.

(Εξετάζει τον Κρήτα) Πινομή σου, μουρέ;

ΚΡΗΣ

 Ω πονεί με· ναίσκε, ντεντίμ, πονεί με.

ΑΣΤ.

Πινομή σου, μουρέ; τ' όνομα σου διάολλε;

ΚΡΗΣ

Μανόλιας Δασκαλάκης.

ΑΣΤ.

Και πού 'θε είσαι γιαμά

ΚΡΗΣ

Απέ τη Γκίσσαμο.

ΑΣΤ.

Και πού στο διάολλο είναι αυτό το Κίσαμμο;

ΚΡΗΣ

Επά δα... · στην Κρήτη.

ΑΣΤ.

Και δε λες π' ούσαι Κρητικός, ν' άμπ' ο διάολλος μέσα σου; και ποιος μουρέ, ποιος σε χτύπησε;

ΚΡΗΣ

Ένας Λιάπης.

ΑΣΤ.

Και π' ούν' εκειός ο Λιάπης;

ΚΡΗΣ

Δεν τον κατέχω το σκυλάπιστο, πούρησε.

ΑΣΤ.

Και πού, μουρέ, πού σε βάρεσε;

ΚΡΗΣ

Στη χέρα ντεντίμ· ω...· φέρτε μου δα τον ξαγορευτή να με ξαγορέψη να ξεμυστέψω.

ΑΣΤ.

Και πώς σε βάρεσε, μουρέ; α κάζο πενσάτο;

ΚΡΗΣ

Δεν κατέχω φράγκικα.

ΑΣΤ.

Μουρέ, α κάζο πενσάτο;

ΚΡΗΣ

Είπα σου το, δεν κατέχω ντα μου λες, Θιός………

(Ο Αστυνομικός είναι Επτανήσιος )

Θα ήταν παράληψη εάν ομιλώντας για τους πολίτες της Κέρκυρας να μη αναφέρουμε μια ιδιοσυγκρασία   την οποία δεν μπορούμε παρά να τη στηρίξουμε στις αλληλεπιδράσεις των προσφυγικών επιρροών. Δύο χαρακτηριστικά μοιράζονται μεταξύ τους όλοι οι Επτανήσιοι ανεξαιρέτως. Την υπερβολική αγάπη τους για το νησί τους και την περίφημη «βουρλισιά» τους, αυτή την ιδιόρρυθμη τρέλα για την οποία είναι γνωστοί στο πανελλήνιο! Ο χαρακτηρισμός «βουρλισμένος» δεν έχει καμία αρνητική χροιά, δεν θεωρείται προσβολή, αντιθέτως περιποιεί τιμή για τον «φέροντα», ο οποίος προσπαθεί με κάθε τρόπο να δικαιώσει τον χαρακτηρισμό. Αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της ιδιαίτερης και γεμάτης αντιφάσεις ιδιοσυγκρασίας τους. Στην πρώτη επαφή μοιάζουν λίγο απότομοι, γρήγορα όμως αποκαλύπτουν τον χωρατατζή, φιλόξενο και ευγενικό άνθρωπο που κρύβεται μέσα τους. Είναι πολύ έξυπνοι, κάποιες φορές πονηροί, πολύ εργατικοί και επίμονοι, καπάτσοι με ό,τι και αν καταπιαστούν και έχουν αποδειχθεί ιδιαίτερα επιτήδειοι στο κυνήγι του πλούτου, κάτι για το οποίο τους μέμφονται οι «αντίζηλοί» τους. Ενα από τα πιο αντιφατικά στοιχεία του χαρακτήρα τους είναι πως παρά το γεγονός ότι είναι άνθρωποι θρήσκοι και ευσεβείς, συχνά επιδίδονται σε ακατάσχετη βωμολοχία, με έναν όμως παράξενα «γλυκό» τρόπο, που δεν προκαλεί παρεξηγήσεις. Είναι φύσεις περιπετειώδεις, με μια μοναδική ικανότητα όχι μόνο να επιβιώνουν αλλά και να διακρίνονται, όπου κι αν βρεθούν, γι' αυτό και ριζώνουν ακόμα και στην άκρη του κόσμου, πραγματικοί κοσμοπολίτες, παρά την αγάπη που έχουν για τον τόπο τους. Δεν είναι μόνο το ιδιότυπο χιούμορ αλλά η γενικότερη κοσμοθεωρία που τους σπρώχνει να κάνουν κριτική στα κακώς κείμενα με το δικό τους μοναδικό τρόπο. Συνεχίζουν να είναι ανήσυχοι αλλά αθεράπευτα ρομαντικοί και ερωτευμένοι με την πολιτιστική του κληρονομιά την οποία αγωνίζονται να διαδώσουν καθώς και την αγάπη για τον τόπο τους.

------------------------------------------------------------------

1) Pauline GUéNA ACTUEL MOYEN ÂGE

1473, les îles grecques face aux migrants

2)Katerina Konstantinidou

Dealing with violence in Venetian Corfu (17th–18th c.)

3) Δάφνη Λάππα Ξένοι στην πόλη της Κέρκυρας. Ναύτες και στρατιώτες στο γύρισμα του 18ου αιώνα

4) Pauline GUéNA ACTUEL MOYEN ÂGE – 1473, les îles grecques face aux migrants https://www.nonfiction.fr/article-8765-actuel_moyen_age__1473_les_iles_grecques_face_aux_migrants.htm

5) Κ. Α. ΤΣΟΚΚΟΥ ΠΡΟΣΦΥΓΕΣ ΤΟΥ ΚΡΗΤΙΚΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ (1645 – 1669) σελ 74

6) Ευστάθιου Πουλιάση. Η προσφυγική μνήμη ως χρέος. https://www.pontosnews.gr/704777/politika-mikrasiatika/i-prosfygiki-mnimi-os-chreos-i-periptosi-tis-kerkyras/

 

 

 

 

 

 

 

 

Η Στοά (Loggia)της Κέρκυρας μέχρι την μετατροπή της στο θέατρο San Giacomo.

To 1537 ο Βαρβαρόσα κατάστρεψε με φωτιά όλα τα κτήρια που βρίσκονταν έξω από το παλαιό φρούριο. Ποια ήταν η μορφή του προαστίου πριν από την τουρκική πολιορκία

δεν μπορούμε να γνωρίζουμε διότι καταστράφηκε τότε το μεγαλύτερο μέρος των κτισμάτων που βρίσκονταν εκεί. Οι αρχειακές πηγές μας πληροφορούν ότι το ξωπόλι είχε αναπτυχθεί με βάση το λιμάνι.

Η λέξη Στοά (loggia) προέρχεται από την Αρχαία Αθήνα και τη Ρωμαϊκή εποχή. Η Αρχαία Αγορά  ήταν ο ανοικτός χώρος που αποτελούσε διοικητικό, φιλοσοφικό, εκπαιδευτικό, κοινωνικό, πολιτιστικό και κυρίως το οικονομικό κέντρο της πόλης.

Σύμφωνα με αυτά τα πρότυπα και οι Βενετσιάνικες στοές επιτελούσαν το ίδιο σκοπό.

Στην Κέρκυρα είχαμε δύο τεράστιους προμαχώνες με αιχμές βέλους στη δυτική πλευρά του φρουρίου, μια βαθύτερη ξηρή τάφρο και μια νέα κινητή γέφυρα που ένωνε το φρούριο με την ηπειρωτική χώρα. Έγινε ένα πλατύ άνοιγμα εμπρός από  το φρούριο, καθαρά αμυντικό έργο, η Σπιανάδα η δημιουργία της οποίας ξεκίνησε στις αρχές του 16 αιώνα. όταν Michele Sammicheli έθεσε κάποια όρια στο χώρο και απαγόρευσε την ανοικοδόμηση, ενώ το το 1576 άρχισε η κατεδάφιση των σπιτιών που βρίσκονταν γύρω από το Φρούριο. Mέσα σε 12 χρόνια γκρεμίστηκαν περισσότερα από 2.500 σπίτια του “Ξωπολιού” (έξω-πόλη)..

Η ονομασία της πλατείας προήλθε από την βενετική λέξη Spianata η οποία χρησιμοποιείτο για τον ορισμό μίας «ανοιχτής επίπεδης περιοχής». Χρειάστηκε για τη κατασκευή του αμυντικού έργου και για να επεκταθεί όσο το δυνατόν περισσότερο, να καθαρίσει  παρά τις διαμαρτυρίες των πολιτών. Οι καταγγελίες ήταν τόσο δυνατές που οι Βενετοί ανακάλεσαν εν μέρει την απόφαση και επέτρεψαν να χτιστούν στο οικόπεδο της Σπιανάδας, σπίτια και καταστήματα, αλλά μόνο με την προϋπόθεση ότι θα μπορούσαν εύκολα να διαλυθούν σε περίπτωση επίθεσης. Από μέσα από το φρούριο απομακρύνθηκαν όλοι οι πολίτες συμπεριλαμβανομένου του Βενετού μπάιλο και των συμβούλων του και είχαν μεταφερθεί στο Μπόργκο.

Λεπτομέρεια της Αγιογραφίας του Σπυρ. Σπεράντσα «Οι άγιοι Σωσίπατρος και Ιάσωνας» όπου καθαρά διακρίνεται, στα δεξιά του δρόμου προς το φρούριο, η Στοά.

Η  loggia del consiglio της Κέρκυρας ήταν το κέντρο της πολιτικής ζωής του ντόπιου πληθυσμού. Η Γενική Συνέλευση, μια κλειστή ολιγαρχία Ελλήνων και Λατίνων πολιτών, συνεδρίαζε το φθινόπωρο κάθε έτους στη στοά για να εκλέξει το Συμβούλιο (Μεγάλο Συμβούλιο),των 150. Το κτίριο συνεδριάσεων, όπου αποφάσιζε το γενικό συμβούλιο της Κέρκυρας( η loggia) βρίσκονταν κοντά στην είσοδο του φρουρίου της πόλης και στο μέσον περίπου της Σπιανάδας. Από την πρεσβεία του 1542 διαπιστώνεται ότι η κερκυραϊκή loggia είχε κατεδαφιστεί και αυτή εξαιτίας της επέκτασης της Σπιανάδας. Δεν υπάρχουν πληροφορίες για τον τρόπο με τον οποίο ανοικοδομήθηκε το “μπόργκο”, οι πρόχειρες εγκαταστάσεις της αγοράς, των αποθηκών και της loggia που έγιναν σε ένα περιορισμένο τμήμα της Σπιανάδας. Επομένως το κτίριο της κοινότητας, η loggia, είχε κτιστεί σίγουρα στη  Σπιανάδα μετά από την καταστροφή του προαστίου, στο διάστημα μεταξύ 1537-1542.

Η στοά επρόκειτο για ένα απλό κτίσμα, χωρίς αρχιτεκτονικό  ενδιαφέρον, "Το βουλευτήριον της Κέρκυρας είχε ευρύχωρον περιστήλιον στοάν, ένθα στρατιωτική φρουρά επρόσφερε τας τιμάς, και ησφάλιζε την σύνοδον. Εσωθεν δε διεκοσμείτο με εικόνας εξιστορούσες αρχαίας κερκυραϊκές σκη-νάς. Παρ 'ορισμέναις δε τραπέζαις θεμέναις κατά διάφορα μέρη της αιθού-σης του βουλευτήρίου συνέδρευε το Βενετικόν διοικητήριον, έχοντος τηνπροεδρίαν του προβλεπτού της νήσου, οι σύνδικοι μετά του γραμματέωςτης πό/εως. Απέναντι δε αυτών επί κυκλικών θρανίων δια δρυφάκτωνχωριζομένων εκ των τραπεζίων εκάθηντο οι ψηφοφόροι ευγενείς. Ο ψηφί-σεις νέος ευγενής ευθύς διαρκούσης της συνεδριάσεως, εισήγετο εις τοσυμβούλιον και έδιδε τον όρκον της υποταγής. Εκάθητο επί καθέδρας χρυ-σής, και επ' ώμων βασταζόμενος υπό τεσσάρων καλποφόρων (ballottini)εφέρετο εις τον οίκον αυτού, επευφημούντος και χειροκροτούντος του πλή-

θους" To συμβούλιο συνεκαλείτο ήχω κώδωνος, αδιαλείπτως σημαίνοντος περί το εσπέρας

κατά τας δύο προηγούμενος της ενάρξεως ημέρας, και την πρωίαν αυτής της ενάρξεως»

 

Αρχικά, η συμμετοχή στα συμβούλια δεν ήταν συνδεδεμένη με ευγενείς ή φεουδαρχικές εκμεταλλεύσεις, αλλά ήδη τον 15ο αιώνα, οι πιο ισχυρές οικογένειες έγιναν πιο απαιτητικές  για τα προνόμιά τους και προσπάθησαν να αποκλείσουν την αστική τάξη με πιο αυστηρές απαιτήσεις για την ιθαγένεια. Πράγματι, η θέση της λότζια ήταν πιθανώς λιγότερο επικίνδυνος  στο παλιό φρούριο παρά ήταν ασφαλισμένη έναντι της πολιτικής αναταραχής μέσα στο borgo.

 Ο χαρτογράφος δίνει ιδιαίτερη προσοχή στη στοά, ένα μεγάλο ορθογώνιο κτίριο με ανοιχτές κιονοστοιχίες και στις τέσσερις πλευρές που βρίσκεται ακριβώς μπροστά από τις πύλες στο παλιό φρούριο. Πράγματι, είναι το μοναδικό σωζόμενο κτίριο στην απέραντη έκτασης της Σπιανάδας

Della historia di Corfu / descritta da Andrea Marmora nobile Corcirese libri otto. Al serenissimo principe ed eccellentiss.mo Senato di Venetia. Venetia: Presso il Curti, M.DC.LXXII [=1672].

Ο A. X. Τσίτσας αναφέρει για το κτίριο:"Casa del Consiglio ή Consiglio ή Loggia": το οίκημα στο οποίο στεγα-ζόταν το Συμβούλιο των Ευγενών. Εκεί γίνονταν οι εκλογές των Μ. Πρω-τοπαπάδων, των μελών του Συμβουλίου και οι απονομές των οφφικίωνκαι των αξιωμάτων. Το οίκημα, το οποίο βρισκόταν στη θέση όπου σήμεραο δρόμος που χωρίζει τις δύο πλατείες της πόλης και αμέσως πριν από τηγέφυρα του παλαιού Φρουρίου, είχε ισόγειο, όπου ήταν εγκατεστημένηφρουρά (Gran Guardia), και έναν όροφο, και πρέπει να χτίστηκε αμέσωςμετά ή ταυτόχρονα με τη γέφυρα του κάστρου, αν όχι νωρίτερα, δηλαδή γύ-ρω στα 1550. Από) έγγραφο του Βαίλου Zaccaria Morosini, του 1555, σχε-τικό) με την εκλογή του Μ Πρωτοπαπά, μαθαίνουμε ότι τότε ορίστηκε ότι η

εκλογή έπρεπε να γίνεται: « a loggia sopra la Spianata».

Ο Vincenzo da Canal, προνοητής και καπιτάνος, το 1594, έβλεπε με ανησυχία την προνομιακή θέση της στοάς. Παρατηρώντας ότι η αίθουσα, είχε χτιστεί στη Σπιανάδα πριν χτιστούν τα τείχη της πόλης που περιέβαλλαν το Μπόργκο και προειδοποίησε ότι σύχναζαν σ’αυτήν άτομα διαφορετικής ποιότητας και κατάστασης και ότι συχνά υπήρχαν φωνές και δυνατές λογομαχίες και προειδοποίησε ότι η στοά ήταν πολύ κοντά στις πύλες του φρουρίου σε περίπτωση που ξεσπάσει βία. Οι διαταραχές που αναφέρονται από το Canal ήταν πιθανές αντιδράσεις σε όλο και πιο αυστηρά πρότυπα απόδειξης για την υπηκοότητα. Καταλήγοντας ότι η Σπιανάδα πρέπει να είναι απαλλαγμένη από κάθε εμπόδιο, συνέστησε ότι: «θα ήταν φρόνιμο οι Serenities  να διατάξουν να απομακρυνθεί από εκείνο το μέρος το συντομότερο δυνατό και να χτιστεί μέσα στην πόλη δίπλα στο παλάτι του bailo, ή οπουδήποτε αλλού. θα κρινόταν πιο κατάλληλο».

  Όμως η συμβουλή του έπεσε στο κενό. Από τις παραπάνω πληροφορίες προκύπτει το συμπέρασμα πως η Loggia ήταν ένα διώροφο κτίριο, που περιελάμβανε στο ισόγειο ένα περιστύλιο(στοά), και στον όροφο μία μεγάλη αίθουσα όπου συνεδρίαζε το συμβούλιο της πόλης, χωρητικότητας μερικών εκατοντάδων ατόμων

 

  Οι ανοιχτές στοές λειτούργησαν έτσι όχι μόνο ως χώρος πολιτικοποίησης και χαλάρωσης, αλλά και ως προθάλαμος για τους απορριφθέντες υποψηφίους για την εγγραφή τους στο Libro d’oro που προσπαθούσαν να εισέλθουν στην αίθουσα συνεδριάσεων με διάφορα μέσα. Εξαιρείται, ένας κανόνας ψηφίστηκε το 1599 που περιόριζε τα κλειδιά σε μια περιορισμένη ομάδα αξιωματούχων.Το 1602, «βλέποντας τα πολλά σκάνδαλα και τις ταραχές που γεννιούνται σε αυτό το συμβούλιο», οι βενετικές αρχές διέταξαν να μην μπορεί κανείς να μιλάει στις συνεδριάσεις χωρίς την άδειά τους ή να περιφέρεται στην αίθουσα. Παρά τα τέτοια μέτρα, η αναταραχή συνεχίστηκε και με την πρεσβεία του 1610  στη Βενετία να παραπονιέται, η Κερκυραϊκή κοινότητα, για «μια επικίνδυνη συνωμοσία» και «απειλητικές και αλαζονικές πράξεις».

  Το 1622 ένας νέος κανόνας διέταξε τα μέλη ότι πρέπει να ελεγχθούν τα ονόματά τους σε σχέση με έναν επίσημο κατάλογο πριν εισέλθουν στον θάλαμο και ότι οι πόρτες δεν μπορούσε να ανοίξουν μόλις όταν είχε ξεκινήσει η συνεδρίαση και ότι στα μέλη απαγορεύτηκε να φέρουν όπλα.

Aυτές οι στοές ήταν φαινομενικά προσβάσιμες, αλλά στην πραγματικότητα  ήταν προνομιούχοι χώροι που καθόριζαν ποιος ήταν μέσα και ποιος ήταν έξω. Ως φόρουμ για επιχειρήσεις, έκθεση, αντιπροσώπευση, διαπραγμάτευση, ειρήνευση, συνεργασία και ανταλλαγή, η στοά λειτούργησε ως γέφυρα μεταξύ του Δόγη και κυβερνώντων στην αποικιακή αυτοκρατορία της Βενετίας.

Η Marmora αναφέρει ότι το συμβούλιο είχε ψηφίσει το 1663 «να χτιστεί μια στοά με αρχοντική αρχιτεκτονική για τον στολισμό της πόλης» στο κέντρο της πόλης.

Όλη αυτή η ακαταστασία που περιγράψαμε οδήγησε την Βενετική εξουσία να αποφασίσει το κτίσιμο στοάς μέσα στο κέντρο της πόλεως. Η απόφαση για την ίδρυση και κατασκευή της λέσχης των ευγενών της Kέρκυρας, πάρθηκε στις 27 Oκτωβρίου 1663 και άρχισε να κτίζεται με έξοδα της κοινότητος. Γράφει η Βοσκοπούλου στα: ΔΗΜΟΣΙΑ ΚΤΙΡΙΑ ΤΗΣ ΚΕΡΚΥΡΑΣ THN ΠΕΡΙΟΔΟ ΤΗΣ ΒΕΝΕΤΙΚΉΣ ΚΥΡΙΑΡΧΙΑΣ (1571-1797)

 

 “Η εν Kερκύρα τάξις των επ’ Eνετοκρατίας Ευγενών συναισθανθείσα την

έλλειψιν ευπρεπούς τινός και τη πόλει αρµόζοντος εντευκτηρίου προς ιδίαν

ψυχαγωγίαν και τέρψιν, προεκάλεσε δια ψηφίσµατος του Συµβουλίου, κυ-

ρωθέντος τω αυτώ έτει δι’ Aποφάσεως του τότε κατά θάλασσαν Γενικού

Προβλεπτού Aντωνίου ∆αµόστου και ∆ουκικού γράµµατος, την αναλώµασι

της Πόλεως οικοδοµήν µεγαλοπρεπούς ως οιόν τε και ευρυχώρου Στοάς

(Loggia) εν τω τότε κεντρικωτέρω αυτής µέρει.»

Από τα µέχρι τώρα στοιχεία της έρευνας δεν έχει βρεθεί το όνοµα του

αρχιτέκτονα της στοάς, ούτε και τα αρχικά σχέδια του κτιρίου.

 Ή κατασκευή της όμως σταμάτησε σε λίγο, ίσως για λόγους οικονομικούς,  διότι στη

θέση όπου θα ανεγείρονταν το κτίσµα υπήρχαν “οικήµατα και άλλα ισό-

γεια κτήµατα”, για τα οποία έπρεπε ν’ αποζηµιωθούν οι ιδιοκτήτες ή µε

ανταλλαγή σπιτιών ή οικοπέδων αλλού ή µε χρηµατικές χορηγίες.

Στο χάρτη τού βιβλίου τού Μάρμορα, πού εξεδόθη το 1672, αναφέρεται ακόμη σαν "LOGGIA COMINCIA" (Άρχισε το κτίσιμο.)

Οι εργασίες ξανάρχισαν το 1607, όπως φαίνεται από το συμβόλαιο πού υπεγράφη με τούς κατοίκους τού χωριού Σινιές, πού υποχρεώθηκαν να προσφέρουν την πέτρα για την κατασκευή του κτιρίου από τα λατομεία τους.

Όμως οι εργασίες δεν προχώρησαν κανονικά λόγο ελλείψεως ειδικών λιθοξόων Κάι μόνον όταν τούς κάλεσαν από το εξωτερικό κατά το 1690 προχώρησε.

Η κατασκευή του κτιρίου ολοκληρώνεται το 1693 (κατ’ επιγραφή και στο εσωτερικό του κτιρίου).  Αρχίζει η στοά να  λειτουργεί ως “κοινό εντευκτήριο και τόπος περιπάτου των Ευγενών της πόλεως”, σύµφωνα µε τον αρχικό της προορισµό “a commodo del

passegio e ad uso d΄un civile e dilettevole trattenimento”.

  • κόσµηµα της πόλεως, ελκύον τους περιδιαβάζοντας και προς αυτό φεροµένους χάριν περιπάτου κερκυραίους αστούς» κάνει λόγο ο Μάρμορας.

«στην πρώτη της μορφή η στοά ήταν ανοικτή» – σαφώς, η κύρια διαφορά με τη γνωστή «φυσιογνωμία» του (ο Βροκίνης πληροφορεί πως τα ανοίγματα της νότιας, προς τη νυν πλ. Δημαρχείου, τοξοστοιχίας, έκλεισαν το 1730, μετά δηλαδή τη μετατροπή του σε θέατρο). Ενώ, από εκεί και πέρα, η Αγοροπούλου – Μπιρμπίλη σημειώνει τη, στις δύο (πανομοιότυπες σχεδόν) μακρές πλευρές, «λαξευτή τοιχοποιϊα κατά το κυφωτό σύστημα» και την εξ αρχής και πάντα διατηρούμενη… … διακόσμηση στις κλείδες των αψίδων με μουριόνια και, από πάνω, «ένα είδος ζωφόρου με μετάλλια, δύο πάνω από κάθε τόξο, στο δε κέντρο της ζωφόρου ένας θυρεός»,… στέψη του κτιρίου από βαρύ οριζόντιο γείσο, με, στο κάτω μέρος του, σειρά «από μικρά φουρούσια» προς στήριξη

Aπό τα πιο σηµαντικά βενετικά κτίρια είναι, χωρίς αµφιβολία, η Loggia, η οποία µετατράπηκε σε θέατρο- το θέατρο S. Giacomo H µετατροπή της Στοάς σε θέατρο γίνεται το 1720 µε πρωτοβουλία του Andrea Corner, και στη συνέχεια ξεκινούν εργασίες συντήρησης και ανακαίνισης του κτιρίου µέχρι το τέλος του 19ου αι. Ο Γενικός Προβλεπτής Ανατολής, Andrea Corner πήρε την πρωτοβουλία μετατροπής της σε θέατρο, «προς τέρψη των αξιωματικών του στόλου…» Λόγω της  γειτνίασής της  µε τη µητρόπολη των καθολικών, αφιερωµένη στον Aγιο Iάκωβο, το θέατρο ονοµάστηκε Teatro San Giacomo. . Στην ανατολική πλευρά  βρίσκεται η Λατινική Μητρόπολη του Αγ. Ιακώβου, κομψό κτίριο του 17ου αι. με τα μπαρόκ πτερύγια στην στέγη του, τον πύργο και το κωδωνοστάσιο του, στην νότια πλευρά η κατοικία του Λατίνου Αρχιεπισκόπου (ανακατασκευή 1754), με τον κομψό εξώστη με τη balustrade στον άξονα της πρόσοψης  και στην βόρεια πλευρά το σημαντικότερο κτίσμα της Βενετοκρατίας στην πόλη, η Loggia Nobilei (1663-9), κατασκευασμένη από λαξευτή ντόπια πέτρα Σινιών. Η απλή στιβαρή μορφή της με τα μεγάλα τοξωτά ανοίγματα προσδίδει το ρόλο και τη σημασία της. Πήρε το όνομα από την γειτονική μητρόπολη (Teatro San Giacomo), ενώ από τις αρχές του 20ου αιώνα στεγάζει το Δημαρχείο της πόλης. 

 

  • Πηγές και ενδεικτική Βιβλιογραφία:

Πηγές:

 www.corfuland.gr

Della historia di Corfu / descritta da Andrea Marmora nobile Corcirese

ΒΟΣΚΟΠΟΥΛΟΥ ΧΡΥΣΟΥΛΑ:
ΔΗΜΟΣΙΑ ΚΤΙΡΙΑ ΤΗΣ ΚΕΡΚΥΡΑΣ THN ΠΕΡΙΟΔΟ ΤΗΣ ΒΕΝΕΤΙΚΉΣ ΚΥΡΙΑΡΧΙΑΣ (1571-1797)

 Ηλίας Αλεξόπουλος:San Giacomo │Ήταν κάποτε μια loggia…

 

Αναζήτηση

Corfu Museum

Corfu Museum….τι μπορεί να είναι αυτό;

Θα το έλεγα με μια λέξη…. Αγάπη! Για ένα νησί που το γνωρίζουμε ελάχιστα. Η αλήθεια είναι ότι δεν μπορούμε ν’ αγαπήσουμε ότι δεν το γνωρίζουμε. Στόχος λοιπόν είναι να το γνωρίσουμε όσο πιο βαθιά μπορούμε, μέσα από το χθες και το σήμερα, γιατί αλλιώς πως θα το αγαπήσουμε; Αγαπάω ατομικά και ομαδικά έχει επακόλουθο…. φροντίζω….. μάχομαι… και σέβομαι. Αγάπη προς την Κέρκυρα είναι το Corfu Museum και τίποτε άλλο.

Μετρητής

Articles View Hits
3560698