[sic]. Πολύτιμα είναι τα στοιχεία που παραθέτει ο Σ. Τζερμπίνος, μιάς και εκτός από τα ονόματα των Φιλαρμονικών μαθαίνουμε και τα ονόματα των διευθυντών τους. Το 1896 λοιπόν την Φιλαρμονική Αθηνών διηύθηνε ο Σπυρίδων Καίσαρης, την Ηνωμένη Φρουρά Αθηνών ο Ιωσήφ Καίσαρης, την Ναυτική Μοίρα ο Αγγελος Καλαμάς, την Φιλαρμονική Ζακύνθου ο Βίκτωρ Μαυρόχης, την Φιλαρμονική Λευκάδος ο Antonio Biferno (Μπιφέρνος), και την Φιλαρμονική Πατρών ο Αλβέρτος 'Ανδλοβιτς.

Ο Καρδάσης και πάλι αναφέρει ότι στις 29 Μαρτίου στην Πλατεία Συντάγματος έδωσε συναυλία η Παλαιά Φιλαρμονική Κερκύρας, και ότι στις 31 έγινε «λαμπαδηφορία από 6.000 άτομα στους δρόμους της πρωτεύουσας με τη συνοδεία εννέα Φιλαρμονικών». Επί πλέον ο Α. Φίλιππας περιγράφει ότι η Φιλαρμονική Λευκάδος με άριστη εμφάνιση και ωραίες στολές υπό την διεύθυνση του Antonio Biferno έπαιξε σε πλατείες του Νέου Φαλήρου και του Πειραιά.

Τα στοιχεία που αναφέραμε είναι διάσπαρτα και παραπάνω έρευνα σε δημοσιεύματα εφημερίδων της εποχής και άλλες πηγές θα έριχνε φως σε ανακρίβειες και γενικότητες.

Μουσική εμπνευσμένη από τους Αγώνες

Προσπαθώντας να συντάξουμε το ρεπερτόριο των έργων που εκτελέσθηκαν στις εκδηλώσεις των Αγώνων με βάση τις πηγές που διαθέτει η Μεγάλη Μουσική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος «Λίλιαν Βουδούρη», κυρίως βιβλία και παρτιτούρες (στις οποίες θα αναφερθούμε παρακάτω), καταλήγουμε ότι αναφέρονται τρία Ελληνικά έργα,:

Ο Ολυμπιακός Ύμνος του Σ. Σαμάρα, τοΠένταθλον του Δ. Λαυράγκα, που παίχτηκε στη συναυλία του Δημοτικού Θεάτρου Αθηνών και το

Μαρς των Ολυμπιονικών με τον τίτλο Νενικήκαμεν του Ιωσήφ Καίσαρη που παίχτηκε στο Καλλιμάρμαρο κατά την παρέλαση των αθλητών στην τελετή λήξης.

Στη συλλογή της Βιβλιοθήκης υπάρχουν επίσης οι παρακάτω εκδόσεις έργων που ο τίτλος τους και οι συνθέτες τους τα συνδέουν με τους Ολυμπιακούς αγώνες του 1896.

Σπυρίδων Σαμάρας, Ολυμπιακός Ύμνος (Hymne Olympique) 1896, Εις Α. Β. Υψηλότητα τον Διάδοχον Κωνσταντίνον (Αθήναι: Deanworth & Cavadis).

Η έκδοση η οποία δεν έχει χρονολογία, είναι όμως της εποχής, είναι για τετράφωνη ανδρική χορωδία και πιάνο. Η Βιβλιοθήκη διαθέτει επίσης μία ανέκδοτη ενορχηστρωμένη μορφή με την ένδειξη «Ι. Καμηλιέρης, Αθήναι 1954», πιθανόν αναφερόμενη στον ενορχηστρωτή ή τον αντιγραφέα.

 Εις το αρχείο μου υπάρχει ενορχήστρωση του Ι.Καμηλιέρη του 1959

Σπυρίδων Καίσαρης, Marche des jeux Olympiques 1896 pour piano op. 51 (Athens: Deanworth and Cavadis).

Και αυτή η αχρονολόγητη έκδοση είναι για πιάνο. Ο Ιωσήφ Καίσαρης (1845-1923),

αδελφός του Σπυρίδονα, ήταν διευθυντής της Ηνωμένης Φρουράς Αθηνών που έλαβε μέρος στους αγώνες. Ο Τ. Καλογερόπουλος αναφέρει ότι σύνθεσε το έργο Νενικήκαμεν για τον Σπύρο Λούη, νικητή του Μαραθωνίου,21 το οποίο πρέπει να ταυτίζεται με το Μαρς των Ολυμπιονικών που κατά τον Ν. Πολίτη παίχτηκε κατά την παρέλαση των αθλητών στην τελετή λήξης των Αγώνων, όπως αναφέραμε.