Απρεπείς διαμάχες Κερκυραίων καλλιτεχνών

Στα τέλη της δεκαετίας του 1860 εμφανίζονται προσπάθειες για τη δημιουργία καλλιτεχνικών, δραματικών συλλόγων προς ένα ελληνικό  δειγματοχώρο των καλλιτεχνικών ειδών μέσα από τα οποία εκφράζεται ένας καλλιτέχνης. Πρώτος καρπός, η Φιλοδραματική Εταιρεία «Φοίνιξ» (1869). Δεύτερος, από ομάδα δυσαρεστημένων του «Φοίνικα», η Φιλοδραματική Εταιρεία «Καποδίστριας» (1872). Ο τρίτος, θ’ ακολουθούσε τρία χρόνια πιο μετά. Και θ’ άφηνε ανεξίτηλο το χνάρι του στην τοπική, πολιτιστική διαχρονικότητα. Η ιστορία του Δραματικού Συλλόγου Κέρκυρας, άρχιζε κάπου εδώ. Επίσημα, με τη «σφραγίδα» του καταστατικού (των 102 άρθρων) με Βασιλικό Διάταγμα της 4/12. Ουσιαστικά, μια τέτοια μέρα (13 Ιουλίου) του μακρινού 1875…Γράφει ο Ηλίας Αλεξόπουλος

Γράφει:

Ανάρμοστες κατηγορίες, οι οποίες άνανδρα διανέμονται κατά του Αξιότιμου Προέδου του Συλλόγου «Καποδίστρια» των οποίων η πηγή είναι γνωστή, για το μόνο λόγο ότι ως Σύμβουλος ο εν λόγω πρόεδρος διαφώνησε με την ιδέα της πλειοψηφίας όσον αφορά την σχολή Μποκατσιάμπη και Γιαλλινά .Ο εν λόγω πρόεδρος τιμώντας την τιμήν που πρέπει να δείχνουμε στον πατέρα μας (Νικόλαο Χαλικιόπουλο Μάντζαρο) και εις την καλλιέργεια της οποίας μετά ζήλου στον σύλλογο «Καποδίστρια» μετέδωσε ο διακεκριμένος μουσικοδιδάσκαλος Κ.Ξ.Ξύνδας η αφιλοκέρδεια του οποίου τέθηκε εις αμφισβήτηση και γράφτηκαν ύβρεις κατά προσώπου που τιμά την Πατρίδα μας.

Εν Κερκύρα  5 Αυγούστου 1881

Δημήτριος Ν.Τ.Χ.Μάντζαρος

Αντώνιος Δ. Χαλικιόπουλου Μαντζάρου.

Κ.Ξ.Ξύνδας

 ^{Σ.Σ.Σ. Αδικούμε  βεβαίως τον Κύριον Λ. Βλάχον αν επιληφθούμε ν’ αντικρούσουμε τους κακοήθες των κατ’ αυτού δήμο δημοσιευθέντων λιβελλων, των γεμάτων παιδαριώδους φλυαρίας, και αναισχυντίες. Αν δε τίνες ανέγνωσαν αυτούς, όπως κορέσουν την εμπαθή κατά τού Κυρίου Βλάχου δίψα τον, διά την ελευθέρα, ως Δη­μοτικού Συμβούλου έκφραση τού φρονήματος του, όσον αφόρα εις την χρηματική επιχορήγηση διά τον Ιστορικόν Κυρ. Μποκατζιάμπη είμεθα βέβαιοι ότι στιγμιαία θα αισθάνθηκαν  ευχαρίστηση, διότι απέναντι των αρετών του Κυρίου Βλάχου, των δι’ εντίμου κόπου και  εργασίας αποκτηθέντων, και των αναμφισβήτητων υπηρεσιών τας οποίας και ως Διδάσκαλος και ως Πρόεδρος τού Συλλόγου ό « Καποδίστριας » νυν δε και ως Δημοτικός Σύμβουλος προσφέρει στο τόπο, πάσα κατ αυτού μομφή κατασυν­τρίβεται ως ασθενής και ανυπόστατος, ολίγη  ας έχουν υπομονή οι αντιφρονούντες τον Κύριο Βλάχο, και θέλουν πειστεί ότι πλανηθήκαν εκείθεν, όπου ο τόπος ουδέν άλλο έχει παρά πλάνη, και ενεργείας κατα­χθονίους.}

^{Λεωνίδας Βλάχος}

Κύριο Συντάχτη της « Σφιγγός »

Ωςμόνην απάντησην προς όσα ελέχθησαν  επί τής υποθέσιως τής Σχολής Μοκατσιάμπη και Γιαλλινά, παρακαλείσθε να καταχωρήσετε εν τή Εφημερίδα σας το ήδη δημοσίευαν Πρακτικό της 4 0 ης Συνεδριάσεως; του Δημοτικού Συμβουλίου, οπόθεν η κοινωνία δύναται «με­ροληπτώ»  να μόρφωσή την αληθή κρίσιν.

 ΒΛΑΧΟΣ. — Εγώ, Κύριοι, δεν έπεσκέφθην την Σχολήν και δεν είχον ανάγκην να την επισκεφτώ. Φανταζόμουν ότι θα ήτο η Σχολή αύτη αφ, ου εγώ από τριών ετών την συνέστησα, εγώ επί τρία έτη την καλλιέργησα. Αφ’ ότου ο νυν Εκ­παιδευτικός Σύλλογος « Καποδίστριας » με ανύψωσε είς την θέση του Προέδρου νόμισα ανάγκες μεταξύ των διαφόρων μαθημάτων, άτινα θεωρήθηκαν κατάλληλα διά τούς εργάτες να συστήσω Κάι το μάθημα της Σχεδιογραφίας και Κοσμηματογραφίας. Προς τούτο αυθόρμητος προσέρθει ό κ. Α. Κόλλας, όστις επί ολόκληρο εξαμηνία, οφείλω να το ομολογήσω προς τιμήν του, αξεπλήρωτου, αφιλοκερδώς και ενθουσιώδους,  το ανέλαβε έργον, ότε συμφέροντα ανώτερα εκκάλεσαν αυτόν εις Αθήνας. Μετά λύπης του ο κ Κόλλας εγκατέλειπε τον εκπαιδευτικό Σύλλογο και την λύπην του ταύτη εξεδήλωσε εν ιδιαίτερο του εγγράφο. Την κενωθείσα θέση παρεκλήθην ιδιαιτέρως να αναθέσω στον Κο Γιαλλινά ικανός και αγαθότατος ούτος νέος ήταν και καρπός του Εκπαιδευτηρίου μου εν ω επί εξαετία όλη φοίτησε καί εκπαιδεύθει.

Αγγελος Γιαλλινάς

Την διδασκαλίαν των Καλών Τεχνών προς τούς εργάτες ανέλαβε εν τω Συλλόγω ό κ. Γιαλλινάς μετ ίσου, ίνα μη ειπώ και ανώτερου προς τον προ διδάσκοντα ζήλου, χαίρον δε αληθώς βλέπων οπόσους και οποίους υπόσχεται στη Κοινωνία καρπούς η τοιαύτη αθόρυβος και ανεπίδεκτος του Συλλόγου υπηρεσία. Επί χρόνο πολύν προέβαινε η διδασκαλία αυτή ευλαβουμένη υπό των ευχών των Συνεταίρων, ότε πρόσκομμα απρόοπτο παρεμβληθεί, ίνα διακόψει επί μικρόν την σειράν, ή επιστρατεία. Ένεκα ταύτης ό νέος Γιαλλινας εβιάσθει νά μεταβεί εις την Εσπερία, εκείθεν δε αποστέλλει μου επιστολή εν η εκφράζει τούς λόγους της εσπευσμένης αναχωρήσεως του παρεκάλεσε με θερμώς να μη αναθέσω προς έτερον την διδασκαλία του διακοπέντος μαθήματος μέ­χρι της επανόδου του, ην έλπιζε ταχεία. Πράγματι δεν παρήλθεν πολύς χρόνος καί ό νέος Γιαλλινάς ώς φιλότιμος ένεδηθη την στολή του επιστράτου  και μετά ζήλου επανέλαβε τας εν τω Συλλόγω παραδόσεις του. Μετά παρέλευσιν ολίγων ημερών ό Γιαλλινάς παρακαλεί με να δεχθώ ως συνεργάτη τον Καλλιτέχνη Μποκατζιάμπη.

Βικέντιος Μποκατσιάμπης

Καίτοι ουδέν γνώριζα προσωπικώς τον νέον τούτον, επί τη μόνη αίτησης του αξιόλογου Γιαλλινά ενέδωσα εις την πρόσληψη ταύτη ελπίζων, ότι ούτω πως και η Σχολή θα ελάμβανε ευρύτερες διαστάσεις και οι διά φιλίας συνδεόμενοι Καλλιτέχνες θα εύρισκαν αμφότεροι ευκαιρία κατάλληλο, ίνα δείξουν ου μόνον την ικανότητα αυτών άλλα και τα αφιλοκερδή και κοινωφελή αυ­τών αισθήματα. Πλην ολίγες μόνον ημέρες πα­ρέρχονται από της νέας ταύτης προσθήκης καί αίφνης λαμβάνω επιστολή, δι’ ής αμφότεροι οι Καλλιτέχνες άνευ ουδενός σπουδαίου λόγου επισύρονται εκ του Συλλόγου. Καίτοι ουχί μικράν αίσθηση μου εποίησε το τοιούτον, ομολογώ, ο τι εις ουδέν προέβην διάβημα, αλλ’ απλώς περιμένων να ειδώ, τί νέον τεκταίνετε.

Μετά τίνα ημέρα πληροφορούμαι, ότι εγένωτο πρότασης δι’ ής οι ρηθέντες Καλλιτέχνες ηδύναντο, εάν ευαρεστούντο ν’ αναλάσωσιν εν τω ενταύθα Δραματικά Συλλόγω την καλλιτεχνική παράδοση. ’Αλλ’ οι κκ. ούτοι συνέστησαν άφ’ εαυτών Καλλιτεχνική Σχολή παραλαβόντες μαθητάς τινάς εξ εκείνων οίτινες εδιδάσκοντο δωρεάν εν τω Συλλόγω «Καποδίστριας» και τινάς άλλους μαθητές Εκπαιδευτηρίων. Καίτοι ή πράξη αυ­τών αυτή ως προς τον τρόπον ηδύνατο κάπως να επιτιμηθεί επειδή όμως κατ’ ουσίαν απέβλεπε εκτός εν τω Συλλόγω «Καποδίστριας» και τινές άλλους μαθητές Εκπαιδευτηρίων. Καίτοι ή πράξις αυ­τών αυτή ως προς τον τρόπον ηδύνατο κάπως να επιτιμηθεί επειδή όμως κατ ουσία απέβλεπε εις ωφέλιμο έργον ουδεμία προκάλεσε προς εμού δυσαρέσκεια. Τοιαύτη είναι ή Σχολή, ης μοί ανετέθη ή επίσκεψις και ή πληροφορία έκ μέ­ρους του Δημοτικού Συμβουλίου. Πριν  όμως ή Δημοτική Αρχή προβεί εις χρηματική επιχο­ρήγησή ανάγκη να λάβει, σπουδαίο υπ’ όψιν και τα έξης. Εκτός της διδασκαλίας των Καλών Τε­χνών διά τους εργάτες, ήτις συνέστη εν τω Σύλλογο «Καποδίστριας» επίσης αθορύβως και άνεπιδέκτως υπήρχε εν Κέρκυρα και ετέρα Σχο­λή, ης προΐστατο ο Καθηγητής των 'Ωραίων Τεχνών και τιμών από δεκαετίας την πατρίδα μας κ. X. Παχύς.

«Πρωτομαγιά στην Κέρκυρα». Χαράλαμπου Παχύ

Τον διακεκριμένου τούτον Καλλιτέχνη επί εξαετία όλη σπουδάσαντα εν Ρώ­μη και αξιωθέντα πλείστων όσων Ακαδημαϊ­κών βραβεύσεων, άμα επανελθόντα εις Κέρκυ­ραν αμέσως προσέλαβον εις το Εκπαιδευτήριον μου και δι’ αυτού πρέπει να ομολογήσω εν βραχεί χρό­νο ανεπτύχθησαν εν Κέρκυρα τοσαύτες  Καλλιτεχνικές διάνοιες. Ο Γιαλλινάς, και νυν ό Ραψομανίκης

Ραψομανίκης :Ο Γεώργιος Θεοτόκης

καί Τσηριγώτης Περικλής,

 ους υμείς, κκ. Σύμβουλοι, θαυμάσατε και εν τη ευθυκρισία σας θεωρήσατε να αποστείλετε αναλώσασα του Δήμου εις ευρύτερα εκπαίδευση είναι πλάσματα, μαθηταί του κ. X. Παχύ, ό Καλλιτέχνης ούτος καθ’ όλες τας γενομένας Εκθέσεις Παγκοσμίους τε και Εθνικάς, τίμησε την όλην και την ιδιαιτέρα Πατρίδα, τυχών πάντοτε χρυσών και αργυρών βραβείων. 0 κ. Παχύς έκτος της εν τω Εκπαιδευτηρίω μου διδασκαλία; διατηρεί, ως άνω έλεγαν, έτι αθορύβως σχολήν εν τω οίκω του και εν τη σχολή ταύτη εργάζεται επίσης αφιλοκερδώς, ως οι νυν αρχίσαντες Μποκατζιάμπης καί Γιαλλινάς εάν ούτοι περιορίζονται να λαμβάνουν πα­ρά των μαθητών 3 φράγκα κατά μήνα, ό κ. Παχύς εργάζεται επί τω αυτό, επί ανωτέρω, ή και επί ουδενί μισθό. Ουδεμία δε απαίτηση θα είχε παρά του Δήμου ό κοινωφελής ούτος Καλλιτέχνης, εάν αν μη αναγνώσει τα Πρακτικά μας έβλεπε, ότι δι’ ιδιαιτέρων ενεργειών ερίχθει εις το Συμβούλιο ή πρόταση,  όπως δοθεί ιδιάζουσα προστασία εις την ιδιωτική σχολή των Μποκατζιάμπη καί Γιαλλινά. Εντεύθεν νόμισαν, ότι είχε και αυτός δικαίωμα και δικαίωμα στηριζόμενο επί πολλών ομολογουμένων καρπών, να αίτηση παρά του Δήμου ιδιαιτέρα προστασία. Παρουσί­ασε λοιπόν επί τούτω αναφοράν, ην παρακαλείται ο κ. Δήμαρχος να αναγνώσει

 Ερωτώ, Κύριοι, Υμάς

εν τίνα δικαίωμα θά απορρίψομε την αίτησιν και του πατριώτη μας τούτου ; Ας το ειπούμε  καθαρά, το ζήτημα πρόκειται περί υποστηρίξεως προσώπων. Αλλ’ επιτρέπεται άραγε εις εμάς να πράξωμεν τούτο επιβλαβή συμπολίτου μας, δια­πρεπούς καλλιτέχνου, οικογενειάρχου και μεγάλως Υπηρετήσαντος την Πατρίδα ;

Προς αποφυγήν λοιπόν των τοιούτων άτοπων προτείνω, Κύριοι, η να συστήσει ο Δήμος ιδιαιτέ­ραν Καλλιτεχνικήν σχολή χάριν των Εργατών και να φροντίσει εσκεμμένα περί των προσώπων των δυναμένων να διευθύνουν ταύτη, η εάν θέλε­τε να προστατεύετε διά του Δήμου την ιδιωτική σχολή του Μποκατζιάμπη και Γιαλλινά, συμπεριλάβετε τουλάχιστον εις την προστασίαν ταύτη και τον Καθηγητή X. Παχύν.

0 κ. ΔΗΜΑΡΧΟΣ, ανακινεί ότι αίτησις σχετιζομένη προς το υπό συζήτησιν αντικείμενο υπε­βλήθη και παρά του κ. X. Παχύ.

Ενστάσεις ακολούθησαν.

Ο κ. ΒΛΑΧΟΣ διαμαρτυρόμενος εντόνως, κατά της αδίκου ταύτης ενστάσεως, ως αποβλεπούσης είς προσωπική υποστήριξη, αναχώρησε.

Σ. Σ. Σ. Πολλοί εκ των κ. Δημ. Συμ­βούλων δέν εντρέπονται να λέγουν ότι, εις την γνωστή υπόθεση των κκ. Μποκατζιάμπη καί Γιαλλινά εψήφισαν υπέρ αυ­τής, διότι πιέστηκαν παρά των φίλων των. Μεγαλύτερη βλακεία βεβαίως δεν περιμένον να ακούσει το κοινό όπως δήθεν δικαιολογηθούν.