Ο Χαράλαμπος Παχής (1844-1891) ήταν Κερκυραίος Ζωγράφος , από τους πιο σημαντικούς εκπροσώπους της  Επτανησιακής Ζωγραφικής Σχολής. Ένα από τα λαογραφικά έργα του είναι και η  «Πρωτομαγιά στην Κέρκυρα»

Για να αναλύσουμε την παράσταση του πίνακα προστρέξαμε στο βιβλίο «ΚΕΡΚΥΡΑΪΚΑ ΑΝΕΚΔΟΤΑ» του Σπύρου Λάμπρου του 1882.

Η πρώτη ημέρα του Μάη  στην Κέρκυρα γιορτάζονταν με ένα διαφορετικό έθιμο που δεν συναντάται στις άλλες Ελληνικές πόλεις. Οι χωρικοί έφερναν στην πόλη κορμό κυπαρισσιού, το φύλλωμα  του οποίου είχαν στολισμένο με ξύλινα στεφάνια και πολύχρωμες κορδέλες. Κρεμούσαν   πασχαλινά  κόκκινα αυγά , κουκουνάρια, αγκινάρες και άλλα φρούτα επιχρυσωμένα,  περιστέρια και άλλα τέτοια. Το δέντρο τούτο του Μαΐου θύμιζε το Χριστουγεννιάτικο δένδρο.

 Οι χωρικοί που κρατούσαν το κυπαρίσσι τραγουδούσαν έξω από τα σπίτια.

Αυθεντικά γραμμένο  το πιο κάτω τραγούδι:

Και αν είνε με τον ορισμό, να  ‘πούμε και το Μάϊ.

Μπρέ ‘μπηκ’ ο Μάϊς,μπρέ ‘ μπήκε ο Μάϊς ο μήνας

Ο Μάϊς με τα τραντάφυλλα και ο Απρίλις με τα ΄ρόδα.

Απρίλι, Απρίλι αφόρετε Μάϊ μου κανακάρι,

‘π’ όλο τον κόσμο ‘γιόμησες απ’ άνθη και λουλούδια.

Λουλούδισε, λουλούδισε, λουλούδισέ μου κόρη

Να ‘πάη να δώση το φιλί πριν βρέξη, πριν χιονίση,

Πριν κατεβάση ο ουρανός και σύρουν τα ποτάμια.

Και ‘δω που τραγουδήσαμε πέτρα να μη ραΐση

Και αφέντη κυρ (όνομα φεουδάρχη) χρόνους πολλούς να ζήσης

Να ζήσης χρόνους εκατό και να τους απεράσης *

(*) Ή διαφορετικά

Και αφέντη κυρ ……’ψηλό μου κυπαρίσσι

‘που τώνομα σου ακούεται Ανατολή και Δύσι

Πολλά είπαμε ταφέντη μας, να ‘πούμε της κυράς μας

Κυρά χρυσή, κυρ’αργυρή, κυρά μαλαμματένια

Και άνοιξε τάξιο σου πουγγί το μαργαριτένιο

Και βάλε το χεράκι σου το καλομαθημένο.

Και αν έχεις γρόσια φέρε τα και αν έχης και παράδες

Και αν έχης και γλυκό κρασί, φέρε να μας κεράσης

Και ‘ς των παιδιών σου ταις χαραίς κουφέτα να μοιράσης

Όχι κουφέτα μοναχά, μον’ και πολλά καρύδια

Και πλήθειο το γλυκό κρασί να πιουν τα παλληκάρια.

Και δω που τραγουδήσαμε να ‘λθούμε και του χρόνου,

Και την ημέρα της Λαμπρής με το Χριστός Ανέστη(δις)

Και το μεν τραγούδι, όλο, ή μέρος του,  ή στοίχοι,  τραγουδιέται και σε άλλα μέρη της Ελλάδος, η δε περιφορά του κυπαρισσιού και τα ιδιαίτερα έθιμα που συνοδεύουν τον εορτασμό της πρωτομαγιάς ανήκουν μόνο στην Κέρκυρα. Οι ιδιαίτερες αυτές συνήθειες εξηγούνται από ιστορικής πλευράς, σαν απομεινάρι του τρόπου που οι Τσιγγάνοι την πρώτη του Μαΐου ερχόντουσαν από τους αγρούς στη πόλη , αποδεικνύοντας στον άρχοντά τους Βαρόνο την υποταγή τους σ’ αυτόν.

  Στην Κέρκυρα από τον 14^ο αιώνα υπήρξε το «Φέουδο των Αθιγγάνων». Δεν   μπορούμε να ισχυριστούμε ότι οι  Αθίγγανοι είναι αυτοί που πρώτοι εισήγαγαν το έθιμο αυτό για τον εορτασμό της πρωτομαγιάς ,υποψιαζόμαστε όμως, ότι παραλαμβάνοντας το από τα πολύ παλιά χρόνια το διατηρήσανε και συνέτειναν στην διάδοσή του.

Για την ευρισκόμενη στην Κέρκυρα ‘Βαρονία των τσιγγάνων’, σημειώνουμε ότι υπάρχει αναφορά   την περίοδο της  κυριαρχίας  του νησιού από τους  Ανδηγαϋούς   (1267-1386).Στην αρχή παρουσιάστηκαν στο νησί ως περιπλανώμενοι (homines vageniti). Στην συνέχεια αποκαταστάθηκαν, αναγνωρίζοντας τους δεσπότες Φράγκους Βαρόνους οι οποίοι παραχώρησαν σ’ αυτούς κτήματα για καλλιέργεια. Αργότερα αποτέλεσαν ένα φέουδο αφού αναγνώρισαν σαν πρώτο τους φεουδάρχη τον  Aloysius de Citro. Το φέουδο αυτό είχε μεγάλη διάρκεια αφού έφθασε να υπάρχει μέχρι τον 19^ο αιώνα.