H Ζωή του

Από τη ζωή του Σπυρίδωνα  Ρώμα συλλέξαμε ότι πληροφορίες μπορέσαμε από τις λιγοστές που υπάρχουν. Γεννήθηκε στην Κέρκυρα γύρω στο 1730. Το 1743, 18 οικογένειες από τα παράλια της Ηπείρου και  την Κέρκυρα, έφυγαν στην Ιταλία στην περιοχή Abruzzo κοντά στη Νάπολη. Ίσως μία από τις οικογένειες αυτές να ήταν και του Ρώμα, καθότι στη Villa Badessa όπου βρίσκονται τα κειμήλια των μεταναστών αυτών  υπάρχει κι ένας  πίνακας του  που χρονολογείται περίπου το 1745. Άγνωστο παραμένει πως βρέθηκε στην Αγγλία το 1770. Γνωρίζουμε πως εκεί ήταν μέλος της Ορθοδόξου εκκλησίας. Παντρεύτηκε την Μαργαρίτα (πέθανε το 1778)  και μαζί της απέκτησε τρία παιδιά, δύο κόρες κι ένα αγόρι.

 Στα κρατικά αρχεία του Λιβόρνο αναφέρεται  ότι το 1762 (1) εστάλη συστατική επιστολή από την Κέρκυρα στην εκεί ελληνική κοινότητα  για λογαριασμό του Ρώμα. Ο ζωγράφος υπέγραψε συμβόλαιο για τη διακόσμηση της ελληνικής εκκλησίας της Αγίας Τριάδας του Λιβόρνο το 1764 και το 1766. Είκοσι αγιογραφίες ολοκληρώθηκαν για τον Ναό.

2345

678

Ολοκλήρωσε επίσης εργασίες για την ελληνική εκκλησία Chiesa Greco-Ortodossa di San Nicola στο Λέτσε.

¨Μη μου άπτου¨ (9)

Δραστηριοποιήθηκε στη Σικελία και την κεντρική Ιταλία πριν ταξιδέψει στην Αγγλία. Τα αρχεία δείχνουν ότι ήταν εξέχον μέλος της ελληνικής κοινότητας στην Αγγλία όπου  προσκλήθηκε το 1770. Έμενε στην Queen Anne St East. Στα αρχεία επίσης αναφέρεται  ότι τα έργα του εκτέθηκαν στη Βασιλική Ακαδημία από το 1774 έως το 1778. Σύμφωνα με τις διαφημίσεις των εφημερίδων της εποχής, ήταν ζωγράφος αλλά και συντηρητής πινάκων ζωγραφικής.

 Ακολούθησε τον δρόμο του Παναγιώτη Δοξαρά και των συγχρόνων του στην Επτανησιακή Σχολή. Εξέλιξε παραδοσιακούς πίνακες της Κρητικής Σχολής φέρνοντας το έργο στο πιο εκλεπτυσμένο Stile di pittura Ionico ή stile Ionico. Ο Ρώμας ήταν υπέρμαχος του επτανησιακού ρυθμού. Τα έργα του αντικατοπτρίζουν τις προηγμένες γνώσεις του για το στυλ που επικρατεί στην περιοχή. Το ζωγραφικό του στυλ εξελίχθηκε περαιτέρω όταν εκτέθηκε στους Αγγλικανικούς πίνακες. Είναι ένας από τους λίγους Έλληνες ζωγράφους που εγκατέλειψε εντελώς τις ελληνο-ιταλικές ζωγραφικές του ρίζες.

Toν Αύγουστο του 1789 το Αγγλικό περιοδικό The Gentleman's Magazine δημοσιεύει ένα άρθρο στη σελίδα 701 με τίτλο:

Τo άρθρο ξεκινά:

Ο Σπυρίδων Ρώμας γεννήθηκε στην Κέρκυρα, ένα μικρό νησί στην είσοδο της Αδριατικής............ήλθε στην Αγγλία λίγο πριν το 1770. Πέθανε το 1786 από αποπληξία. Από μία περιγραφή της περιουσίας του που δημοσιεύθηκε τον Μάρτιο του 1787, περιγράφεται σαν ένας άνδρας περίπου 50 ετών. Από αυτό συμπεραίνεται ότι πρέπει να γεννήθηκε περίπου το 1730.Το άρθρο  αναφέρει πως ήταν  φτωχός , γνώριζε όμως πολύ καλή χημεία. Ήταν κυρίως γνωστός στη μητρόπολη ως συντηρητής πινάκων, στη οποία εργασία η δεξιοτεχνία του ήταν μεγάλη και προφανώς διέθετε σημαντικές χημικές γνώσεις χημείας. Αυτός σπούδασε το θέμα του σευλικά από τα οποία το υγρό του ήταν σύνθετο, και αγόραζε, ώστε να δένουν τα υλικά του, σε διαφορετικάκαταστήματα και δεν άφηνε οποιαδήποτε υποψία για τη σύνθεσή του. Όμως  λατρεύει να δείχνει τη διαδικασία του, που στηρίζονταν να διαλύει το βερνίκι και βρωμιά που προσκολλάται στη ζωγραφική, και τα οποία αφαιρούσε με μια μικρή ξύστρα από ελεφαντόδοντο χωρίς κανένα τραυματισμό στο σώμα του και το χρώμα στον καμβά.

 Το πως έφτασε στην Αγγλία και κατάφερε να μπει και να εργαστεί μάλιστα στην "υψηλή Κοινωνία" (όπως θα δούμε παρακάτω) είναι προς διερεύνηση! Το περιοδικό αναφέρει ότι έγινε γνωστός από ένα τυχαίο περιστατικό. Σε μια δεξίωση που έγινε προς τιμήν ατόμων με αναπηρία στα πόδια, στο Haberdashers  Hall, ένας πίνακας έπεσε και χτύπησε έναν άνδρα στο κεφάλι. Τότε ο ζαχαροπλάστης του Hall γνωρίζοντας έναν χωρικό που μιλούσε σπαστά Αγγλικά κι έφτιαχνε πίνακες  (εννοούσε τον Σ.Ρώμα)  τον πρότεινε για να επισκευάσει  τη ζημιά  του πίνακα.

The Vyne 

11

Το παλάτι αυτό βρίσκεται στο Hampshire στην Αγγλία και χτίστηκε περίπου το 1490.

Την εποχή που ο Σπυρίδωνας  Ρώμας βρισκόταν στην Αγγλία, ιδiοκτήτης του παλατιού ήταν ο John Chute o οποίος αγαπούσε την Αρχιτεκτονική και ο οποίος στόλισε το παλάτι από το 1755  με ρυθμούς ροκοκό,γοτθικούς και νεοκλασσικούς.Ο Chute ήταν πολύ φίλος με τον Horace Wapone(ο άνθρωπος που έγραψε και το  άρθρο για τον Σπυρίδωνα Ρώμα)  ο οποίος επέδρασε στον ιδιοκτήτη ώστε πάνω από τα ξύλινα καθίσματα του παρεκκλησίου να φτιαχθεί ένας πίνακας με γοτθικά στοιχεία.

Ο Chute κάλεσε τον Spiridione Roma το 1770 να αναλάβει την διασκόμηση από το παρεκκλήσι του παλατιού.Ο Ρώμα έκανε ένα προσχέδιο με λάδι σε καμβά,σύμφωνα με την επιθυμία του ιδιοκτήτη γοτθικού ρυθμού.Το σχέδιο αυτό είχε διαστάσεις 45,7Χ54,0 cm.

12

Το σχέδιο αυτό τελικά άλλαξε. Στην πραγματικότητα ο Ρώμα έφτιαξε σε κάθε μία από τις δύο , τρεις ανοιχτές αψίδες,δίνοντας παράλληλα ένα βάθος με αρχιτεκτονική άποψη και πίσω από τα χρωματισμένα τζάμια, έναν καταγάλανο ουρανό.Στον πάνω χώρο μεταξύ των δύο αψίδων  (συνολικά τέσσερις χώροι) ζωγράφισε τους τέσσερις Ευαγγελιστές. 

13

Στην  μία γωνία του  πίνακα βρίσκεται ένας άγγελος και κάτω από αυτόν, στο "μπαλκόνι", υπάρχει ένα κατακόκκινο βελούδινο μαξιλάρι με ακουμπισμένο πάνω του ένα βιβλίο.Για το έργο αυτό πληρώθηκε  363,13 Λίρες.

14

Οι θέσεις που τοποθετήθηκαν στο παρεκλήσι τα έργα του Ρώμα, παρουσιάζονται στην πιο κάτω εικόνα.

15

The Drapers-The Goldsmiths-The Fishmongers

Ο Ρώμα, εκτός από ένας καλός ζωγράφος όπως αναφέραμε και πιο πάνω,·ήταν και εξαιρετικός συντηρητής.Το Draper Hall ανήκε στην Draper's Company, η  οποία πήρε το Βασιλικό προνόμιο (δηλ.ανήκει στη Βασιλική Αυλή) από το1364.Εκεί μέσα υπάρχουν πορτραίτα από Βασιλιάδες, πρίγκηπες και ευγενείς της ιστορίας της Αγγλίας.

Eκεί ο Ρώμα καλέστηκε να συντηρήσει διάφορους πίνακες συμπεριλαμβανομένου και του πορτραίτου της "Μαρίας Βασίλισσας της Σκωτίας"  του ζωγράφου Federico Zuccheri. Τον πίνακα αυτόν, ζήτησε o Ρώμας να τον εκδόσει χαρακτικό, με χαράκτη τον Bartolozzi,πράγμα που έγινε.Λέγεται, ότι ο Ρώμα πρόσθεσε το παράθυρο και έναν πύργο που φαίνεται πίσω από αυτό.

17

Η Βασίλισσα παρουσιάζεται με το ένδυμα της στέψης της και δίπλα της ο γιος της James VI of Scotland, παιδί που απέκτησε με τον δεύτερο σύζυγό της.

 Εκτός αυτού, συντήρησε ολόκληρα και τα πορτραίτα των William III,George I,George II όταν ήταν Πρίγκιπας της Ουαλλίας, Sir John Sheldon,Sir Robert Clayton όπως και το μισό πορτραίτο  του Ηenry FitzAlwin. Επίσης το 1777 ζωγράφισε  το πορτραίτο του John Smith, υπαλλήλου της Εταιρίας, για το οποίο πληρώθηκε με 31,10 λίρες αλλά και του Ανώτερου Κοσμήτορα Thomas Bagshaw.

Mετά ανέλαβε τον οίκο των Goldsmiths 1779-80

Εκεί συντήρησε 8 πορτραίτα βασιλιάδων και βασιλισσών καθώς και 19 πορτραίτα των "δικαστών φωτιάς" στο  Guildhall. Η αμοιβή που πήρε ήταν 109,60 λίρες.Για την εργασία του αυτή, εκδόθηκε από την εταιρεία ένα φυλλάδιο με τον τίτλο, "The Case of Mr.S.Roma.Respecting the Business Done By Him for the Corporation of London in Cleaning and Restoring Their Pictures &c.and the Money Dur to Him for the Same".

Μετά εργάστηκε για την εταιρία Fishmongers

Πρότεινε και σχέδια για συντήρηση των πινάκων του  Καθεδρικού Ναού του Αγ.Παύλου, ζευγαρώνοντας τους πίνακες στον τρούλο του ναού. Έργο στο οποίο αφιέρωσε πολύ χρόνο, αλλά που δεν έγινε ποτέ πραγματικότητα, κυρίως λόγω της κακής υγείας δύο των διαχειριστών εκείνης της εποχής, ο Δρ. Cornwallis  και ο Δρ. Lowth, Είναι πολύ λυπηρό να μιλάμε για ένα έργο τέτοιου μεγέθους, για το οποίο ο ζήλος και η δραστηριότητα του Ρώμα ήταν ιδιαίτερα κατάλληλη και δεν μπορούσε να πραγματοποιηθεί. Μεταξύ άλλων πράξεων  που συνδέονται με αυτό, είχε ένα πρόβλημα για την ανέγερση σκαλωσιάς με μικρό κόστος, η οποία επρόκειτο να είναι ανεξάρτητη από το κτίριο, και του κατάλληλου μεγέθους για αυτόν για να εκτελέσει το έργο.

Το μεγάλο του έργο "The East Offering Her Riches to Britania"

To 1778 oι Διευθυντές της Honourable East India Company αποφάσισαν να φτιάξουν στα Κεντρικά γραφεία τους στο Λονδίνο, έναν αλληγορικό πίνακα με την υποταγή της Ανατολής στην Βρετανία και την προσφορά του πλούτου της, στο Λονδίνο.Αυτός ήταν άλλωστε ο στόχος και ο σκοπός ίδρυσης της εταιρίας αυτής.Κάλεσαν λοιπόν τον Ρώμα και του ανέθεσαν το έργο "The East Offering Her Riches to Britania"  (Η Ανατολή προσφέρει τα πλούτη της στη Βρετανία). Το έργο που έφτιαξε ο Ρώμας είχε μήκος 3.10 μ.και πλάτος 2.48 μ.

20

Η κύρια φιγούρα αντιπροσωπεύει τη Britannia καθισμένη σε έναν βράχο, υποδηλώνοντας  την σταθερότητα και τη δυναμική της αυτοκρατορίας. Παρουσιάζεται ως φύλακας και προστάτιδα της Εταιρείας. Αυτό δηλώνεται από την παρουσία παιδιών  πίσω από τη Britannia, επισκιαζόμενα  από το πέπλο της. Η ένωση της παλιάς και της νέας Εταιρίας εκφράζεται με δύο παιδιά που αγκαλιάζουν το ένα το άλλο, και το ένα από αυτά τοποθετείται καθισμένο στο πάνω μέρος του βράχου, για να δείξει τη σταθερή βάση στην οποία στηρίζεται η παρούσα Εταιρεία. Στο άλλο μέρος του βράχου το παιδί που ανεβαίνει προς την κορυφή έχει σκοπό να εκφράσει την προοπτική της συνέχισης της Εταιρείας.

Η Britannia χαρακτηρίζεται από τα συνηθισμένα εμβλήματα της ασπίδας και της λόγχης, που την  φρουρεί ένα λιοντάρι, ξαπλωμένο δίπλα της, ευχαριστημένο από τις προσφορές που της έκαναν  οι διάφορες επαρχίες της Ανατολικής Ινδίας. Στους πρόποδες του βράχου απλώνεται η ιδιοφυΐα του Γάγγη, με μια μεγαλειώδη στάση, ξεχύνοντας ολόκληρο το ρέμα του στο υποπόδιο της Britannia. Οι διάφορες επαρχίες εκπροσωπούνται υπό τη Διαγωγή του Ερμή, του θεού των εμπορευμάτων, που πιέζει διακαώς να καταθέσει τα διαφορετικά προϊόντα και τις κατασκευές τους στον θρόνο της. Η Καλκούτα (ο πρωτεύων οικισμός της Εταιρείας στη Βεγγάλη) παρουσιάζει ένα καλάθι με μαργαριτάρια κι άλλα πλούσια κοσμήματα, τα οποία παραλαμβάνει η Britannia. Η Κίνα χαρακτηρίζεται από βάζα από πορσελάνη και σεντούκια τσαγιού. Τα προϊόντα του Μαντράς και της Βομβάης σε δέμα με κορδόνι. Η Βεγγάλη συμβολίζεται με έναν ελέφαντα, φοίνικες και μια καμήλα.

Η Περσία εμφανίζεται σε απόσταση φέρνοντας μετάξια, ναρκωτικά κι άλλα προϊόντα. Δεν μπορούσε να περιγράψει στον καμβά όλες τις υπόλοιπες επαρχίες χωρίς να συνωστιστεί ή να καταστρέψει ολόκληρη τη σύνθεση και την αρμονία της εικόνας. Σε απόσταση βρίσκεται ένας Ινδιάνος κάτω από πανιά, φορτωμένος με τον θησαυρό της Ανατολής, ένα έμβλημα αυτού του εμπορίου από το οποίο τόσο η Βρετανία όσο και η Εταιρεία αντλούν μεγάλα και μοναδικά πλεονεκτήματα. 

Ο πίνακας βρίσκεται τώρα στο Υπουργείο Εξωτερικών και Κοινοπολιτείας στο Λονδίνο.  Μια αναπαραγωγή φυλάσσεται στη Βρετανική Βιβλιοθήκη του Λονδίνου. Άλλα έργα του Σπυρίδωνα Ρώμα βρίσκονται στη  συλλογή του British National Trust μεταξύ των οποίων περιλαμβάνεται το An Illusionistic Gothic Patron's Pew, in the Extension of the Chapel (περίπου 1769/1771). 

Λεπτομέρειες του πίνακα.{20}

21