ΠΕΤΡΟΣ ΑΝΤΩΝΙΟΣ ΒΟΝΔΙΟΛΗΣ ο Κερκυραίος – Ευρωπαίος γιατρός

Κερκυραίος ή σταυροφόρος, κοινωνού του εκλεκτορικού των σοφών συνεδρίου, μέλους της εν Ιταλία βασιλικής εταιρείας, και διάφορων άλλων ενδόξων εταιρειών, ιατροφιλοσόφου καθηγητού της εις Μπολόνια και Πατάβιο ’Ακαδημίας και πατρός πλείων κλασσικών συγγραμμάτων

 12 Δεκεμβρίου 1812·

Καλύτερη εισαγωγή στο έργο του Βονδιόλη είναι αυτή που δίνει στο ΕΛΟΓΙΟ ο Μάριος Πιέρης την  1η Φεβρουαρίου. 1810:

Ενώ όλη η Ευρώπη είναι εφοδιασμένη, πράγματι αφθονεί, με πανεπιστήμια, λύκεια, ακαδημίες, εν ολίγοις με χώρους κάθε είδους, που έχουν σκοπό να διαδώσουν το δόγμα παντού. ενώ δεν υπάρχει ίσως κάστρο στο κόσμο που να μην υπερηφανεύεται για κάποιο δημόσιο ίδρυμα για τον θεσμό της νεολαίας, και δεν υπάρχει κανείς, έστω κι αν το θέλει, που δεν μπορεί να συγκεντρώσει με πολύ μικρό κόστος ολόκληρο τον θησαυρό της ανθρώπινης γνώσης. υπάρχουν εδώ κι εκεί από εκείνες τις δύστυχες χώρες, ξεχασμένες από τις κυβερνήσεις ή από την Τύχη, που στη σκοτεινή νύχτα του Μεσαίωνα ακόμα τυλιγμένοι και καταπιεσμένοι φαίνεται να λένε ψέματα. Τέτοια, όχι από κάποιο δικό της κακό, αλλά από την κακοήθεια των πολιτικών επιρροών, ήταν η πατρίδα μου η Κέρκυρα πριν από λίγο καιρό, όπου δεν έμεινε παρά μια στείρα ανάμνηση των αρχαίων αρετών της. Σε μια χώρα, λοιπόν, που δεν πρόσφερε ούτε πανεπιστήμια, ούτε λύκεια, ούτε κολέγια, ούτε (φαίνεται απίστευτο, αλλά είναι δυστυχώς αλήθεια!) ένα Κανονικό Σχολείο, σε μια χώρα χωρισμένη σε μια μεγάλη έκταση θάλασσας και γης από όλες τις λατρείες του κόσμου, σε μια χώρα περιτριγυρισμένη από βάρβαρους γείτονες, που δεν είχε βιβλιοπώλη, ούτε τυπογραφείο, έπνιξε τη μίζερη νεολαία στην αδράνεια. -

Θα πρέπει να αντιμετωπιστούν. Σε όποιον λοιπόν αναλογιστεί τέτοιες περιστάσεις, πρέπει να είναι μεγάλο να απορεί κανείς που, έχοντας ξεπεράσει αυτές τις σχεδόν ανυπέρβλητες δυσκολίες, κατάφερε να κάνει κάποια πρόοδο στην καριέρα των γραμμάτων. Τι να πούμε λοιπόν για αυτόν που μπόρεσε να αποκτήσει σπουδαίο όνομα σε τέτοιες καριέρες, όπως σίγουρα απέκτησε ο Πιέτρο Αντόνιο Βονδιόλη;

 Γεννήθηκε στην Κέρκυρα το 1765, γιος του Τζάκομο Βονδιόλη και της Κιάρα Μαρσίλι. Ήταν ένας τρυφερός νέος που καμιά φορά τον έχανε η οικογένειά του για μια ολόκληρη μέρα, αναζητώντας τον εδώ κι εκεί όχι χωρίς άγχος, και στο μεταξύ ήταν σκυμμένος στα βάθη της βιβλιοθήκης ενός μοναστηριού, που ήταν ένα καλό μίλι μακριά από την πόλη. Εφαρμόζεται στη μελέτη των Ανθρωπιστικών Επιστημών. Τα γράμματα υπό την πειθαρχία, σε ένα Μοναστήρι της Κέρκυρας, του Λουίτζι ντε Ρόσι, του μοναδικού που έδωσε κάποια ηχητικά μαθήματα λογικής και ρητορικής, δεν άργησαν να αποδείξουν το ταλέντο του και την ικανότητά του στην ιταλική ποίηση. Σύντομα σε ηλικία 12 ετών  σύναψε φιλία με μερικούς νέους από το χώρο, φοιτητές των ίδιων σπουδών, οι οποίοι, έχοντας νοικιάσει ένα δωμάτιο, έφτασαν να σχηματίσουν σχεδόν μια Ακαδημία, στην οποία ο Βονδιόλη είχε την πρώτη θέση. Ακαδημία, που έγινε αρκετά γνωστή στην πόλη, κυρίως για αποκριάτικες μασκαράδες, στις οποίες δηλαδή που πρέπει να ήταν αρκετά περίεργο για νέους τόσο τρυφερής ηλικίας και ελληνικής εθνικότητας, απήγγειλαν ανέκδοτα και στίχους σύμφωνα με το έθιμο της Τοσκάνης.

Τότε άρχισε να σκέφτεται, στην Κέρκυρα, να εγκαταλείψει τη λογοτεχνία για τις επιστήμες. Περὶ τον δέκατον πέμπτον έτος ὁ νέος γνώρισε, ότι το πρώτον χρέος του ανθρώπου ήτο να αφιερωθεί εις τούτον μόνον τον σκοπό, δηλ την ευδαιμονία των ομοίων του, και ότι ἡ ποιητική, αγκαλά ωφέλιμα εις τον ανθρώπινο βίο, δεν ήταν όμως το δυσκολότερο χρέος τον αληθούς φιλοσόφου και σύμφωνο με τον σκοπό του. Τέλος πάντων ἡ πατρὶδα ζητεί με περισσότερες από τις ωφέλειες, τας οποίας υπόσχετε ἡ ποιητική. Με τοιούτους καλούς στοχασμούς παρουσιάζεται,  με την άδεια των γονιών του, στη Βενετία. Πέρασε από αυτή τη μαγευτική μητρόπολη και κατευθύνθηκε αμέσως στην Πάντοβα, όπου, έχοντας πάρει θέση στο Ελληνικό Κολλέγιο, εγκαταστάθηκε, όχι επειδή σκέφτηκε να κάνει τις σπουδές του σ’ αυτό αλλά επειδή το Σχολείο αυτό, που ιδρύθηκε από έναν ευσεβή άνθρωπο, του πρόσφερε γεύματα και διαμονή χωρίς έξοδα, και έτσι να κρατήσει λίγη από την όχι πολύ μεγάλη περιουσία του. Οι Φυσικές και Ιατρικές Επιστήμες ήταν ο στόχος του. Γι' αυτά είχε αμέσως εγγραφή στον κατάλογο των φοιτητών εκείνου του περίφημου Πανεπιστημίου στη Πάντοβα.

  Έτσι άρχισε το ηδονικό, ἀλλ ̓ επίπονο στάδιο της ιατρικής και φιλοσοφίας. Με  την σωφροσύνη και εγκράτεια ζει, ώστε με το χρόνο απέκτησε όλη την εύνοια και υπόληψη των πεπαιδευμένων ανδρών και διδασκάλων. Μετά ένα χρόνο εκρίθη  άξιος των μαθητών εις την ακαδημία των επιστημών της ιδίας πόλεως· και θέλοντας να δώσει σημεία της ευγνωμοσύνης του ανέγνωσε ιταλιστί τρεις κατά συνέχεια διέτριβες τα έτη 1787, 1788, 1789. Η πρώτη αφορούσε για κάποιες νόσους ,την παρατεταμένη εντριβή του δέρματος, για θεραπευτικούς σκοπούς,   και της ωφέλειας αυτής εις διαφόρους εργασίες του ανθρωπίνου σώματος. Η δευτέρα  του ηλεκτρισμού, του γινομένου από αυτή τη εντριβή και ἡ τρίτη για τον ύπνο, φαινόμενο άξιον περιεργείας, και δια το οποίο εις μάτην μέχρι τούδε ξαγρύπνησαν οι πρώτοι φυσικοὶ της Ευρώπης. O Πέτρος Βονδιόλης, ως καθηγητής του Πανεπιστημίου της Πάδοβας ήταν ο πρώτος στην Ευρώπη που μελέτησε και εφάρμοσε την τέχνη του μασάζ και των εντριβών, ως μέσο παραγωγής ηλεκτρισμού, πάντα με την προοπτική χρήσης τους για θεραπευτικούς σκοπούς. Το 1789 εικοστό τέταρτο έτος της ηλικίας του, έλαβε μετ’ επαίνων πολλών τον ένδοξο στέφανο της ιατρικής·

Εργασίες του Πέτρου Βονδιόλη :

Κλήθηκε από τη Βενετία να ασκήσει την ιατρική, όπου είχε αποκτήσει τέτοια φήμη που η ίδια η πόλη, θεωρώντας τον άξιο, τον έστειλε στη Μοντόνα (πόλη της Ίστριας) για να σώσει έναν πληθυσμό που επλήγη από μεταδοτικό και θανατηφόρο πυρετό. Ο Βονδιόλης  , που πάντα περιφρονούσε τον κίνδυνο για το κοινό καλό, δεν απέφυγε τις άθλιες καταστάσεις της ασθένειας, αλλά η θεϊκή πρόνοια τον διατηρούσε, ο οποίος, έχοντας απομακρυνθεί από το λοιμό έσωσε ένα πλήθος πολύ θλιμμένων ανθρώπων. Όταν γύρισε στη Βενετία, ανακάλυψε ότι οι συνάδελφοί του τον κοιτούσαν με ζηλιάρα μάτια. αποφάσισε λοιπόν να αποστασιοποιηθεί από το μίσος και την επίθεση. Είχε την τυχερή ευκαιρία να πάει στην Κωνσταντινούπολη ως αρχίατρος στον πρεσβευτή της βενετικής αριστοκρατίας. Δεν άργησε να αποφασίσει να το κάνει, ελπίζοντας έτσι να διασχίσει και την πατρίδα του και να αγκαλιάσει τους αγαπημένους του γονείς, που ήταν το κέντρο, θα λέγαμε, των πενήντα χρόνων ονείρων του. Η παραμονή του στη μητρόπολη αυτή του απέφερε μεγάλες τιμές και πολλά οφέλη. γνώρισε ξένους πρεσβευτές και σε όλες τους τις ασθένειες ήταν ο πρώτος που ζητήθηκε η γνώμη του . Υπέφερε από τις διάφορες ασθένειες που συνάντησε και το αίσιο τέλος του σκόρπισε τη φήμη του σε όλη αυτή την τεράστια πόλη.

Παρά την τόσο χαρούμενη απόφαση, ο Βονδιόλης  δεν ξέχασε ποτέ το καθήκον του απέναντι στη χώρα του και πάντα σκεφτόταν πώς θα μπορούσε να τη βοηθήσει και πώς θα μπορούσε να συνεισφέρει με τον δικό του τρόπο στην αναγέννησή της. Πράγματι, εκείνη την εποχή, όταν οι Γάλλοι έφτασαν στα Επτάνησα, ο πατριώτης Βονδιόλης  εγκατέλειψε και τη δόξα και τα πλούτη που θα μπορούσε να του αποκομίσει η διατριβή του μεταξύ των ισχυρών της Κωνσταντινούπολης. και επέστρεψε στην Κέρκυρα του για να επισπεύσει την ευτυχία των συμπατριωτών του και να εμπνεύσει τη νεολαία στην ηλικία της μάθησης .Και μόλις έφτασε , άρχισε να συλλαμβάνει τις πιο ευεργετικές και ένδοξες σκέψεις για αυτό το πιο απαραίτητο θέμα. Τότε οι Γαλλοι κατείχαν τα Νησιά του Ιονίου. Υπέρμετρος ο ενθουσιασμός και οι αντιδράσεις που ακολούθησαν εκ μέρους των Επτανησίων αμέσως μετά την άφιξη των γαλλικών στρατευμάτων με την έντονη επιθυμία την προσάρτησή τους στη Γαλλία, Ο αρχικός ενθουσιασμός των κατοίκων μετατράπηκε ωστόσο πολύ γρήγορα σε έντονη δυσφορία . Κύρια αιτία αυτής της μεταστροφής ήταν η νέα οικονομική αφαίμαξη, πολύ μεγαλύτερη από εκείνη των Ενετών. Οι Επτανήσιοι, προ αυτής της νέας κατάστασης, εκτός από τις ανεπίσημες αλλά γενικευμένες δημόσιες εκφράσεις δυσφορίας των άρχισαν να συγκροτούν πολιτικούς συλλόγους για τη διάδοση νέων ιδεών ενάντια στην όποια προοπτική παραμονής των Γάλλων στα Επτάνησα. Τέτοιοι σύλλογοι δημιουργήθηκαν σχεδόν σε όλα τα νησιά που έφεραν τις ονομασίες "Συνταγματική Λέσχη" ή "Πατριωτική Εταιρεία". Ό Π. A. Βονδιόλης ήταν πρόεδρος της «Πατριωτικής Εταιρείας» πού ιδρύθηκε στην Κέρκυρα το 1797.

Αν και πρόθεση των ιδρυτών της Πατριωτικής Εταιρείας ήταν να συμπεριλάβει στους κόλπους της όλες τις τάξεις, σύντομα λόγω της μορφωτικής τους στάθμης, επιβλήθηκαν στοιχεία που προέρχονταν από την αριστοκρατία και τους προηγμένους αστούς (Πρόεδρος έγινε ο γιατρός Π. Α. Βονδιόλης  και μέλη ο πρόεδρος του Προσωρινού Δημαρχείου Σπυρίδων-Γεώργιος (κόμης) Θεοτόκης , ο Π. Ν. Κουαρτάνος, ο Ν. Μπαρμπάτης, ο Ν. Λοβέρδος, ο Ν. Αρλιώτης).

Οι κυριότεροι λόγοι που ακούστηκαν από το βήμα της Πατριωτικής Εταιρείας (των πολιτών Π. Α. Βονδιόλη  : “ Discorso Pronunciato nella prima sessione della Societá Patriotica di Pubblica istruzione di Corfú” , Σ.- Γ. (κόμη) Θεοτόκη: “ Della perfezione della Democrazia“, Π. Ν. Κουαρτάνου: ”Perfezione del democratico governo” , Ν. Μπαρμπάτη « Che la virtue e la base della Democrazia” , Ν. Λοβέρδου “ Il governo d’ un solo , o di pochi distrugge ι diritti uomini , e leva l’ energia nazionale” , και Δ. Αρλιώτη « La generoza nazione francese») τυπώθηκαν αργότερα (1798) στο τυπογραφείο της Κέρκυρας, στο σπάνιο σήμερα φυλλάδιο «Discorsi Pronunciati nella Societá Patriotica di Corcira . Numero Primo . Anno VI (στη σελίδα 3: Libertá - Equaglianza , 19 Brumaire an VI della Ρepubblica Francese, una ed idivisibile».

Όταν οι Ρωσοτούρκοι κατέλαβαν την Κέρκυρα 3 Μαρτίου 1799 αποχώρησαν οι Γάλλοι από το νησί .Ακολούθησαν πολλοί Κερκυραίοι  έτσι και ο Βονδιόλης  έφυγε για το Παρίσι.

Ο Μποντιόλι πήγε στη Μπολόνια ως εκλέκτορας των λόγιων στις 29 Αυγούστου 1808, πάσχοντας από φλεγμονώδη ασθένεια και σε λίγες μέρες ολοκλήρωσε την καριέρα του 16 Σεπτεμβρίου 1808,

Πηγές: ΕΓΚΩΜΙΌΝ Πέτρου ’Αντωνίου Βονδίολι Παρίσι 12 Δεκεμβρίου 1812·

Elogio del Sic. P. A. Bondioli  Μάριου  Πιερη