Χαρακτικό Pizzamano
Ησυχία/Ανάπαυση (Requiem)(1)
Ε Λ Ε Γ Ο Σ (Θρήνος)
Εις τον αείμνηστον Ι. Α. ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΝ
----------------------------------
A πράε θυσιάσθηκες, αιμοβαφή πορφύρα
Σ’ εφόρεσαν που Σ’ έπρεπε βασιλικό στεφάνι.
Το αιμά Σου το έχυσεν Ισκαριώτη χείρα .
Το έμαθαν και χάρηκαν του γένους οι τυράννοι.
Το έθνος μας δεν τούπρεπε να σ έχη Προεδρό του
Η υστερνή τ’ ανταμοιβή τέτοια πάντοτε είναι.
Ζητούσες την ανόρθωση, την δόξα, το καλό του;
Να δα προς ανταπόδοση, χολή και όξος πίνε.
Ναι τέκνο μου, το άκουσα προχθές, τι οι εχθροί μου.
Εις τον Απόλλωνα φρικτόν παιάνα τραγουδούσαν.
Φυλάξουν την κατάρα σου ς’ το έθνος σου μην δίνης.
Αρες και σ’ εκδικούμεθα, θα κάμωμεν να μάθη
Ο κόσμος ότι άδικα χολή και όξος πίνεις.
Όχι παιδί μου, μη, μη, μη! Ειπέτε πώς το γένος
Δεν έπταιξε και η δόξα μου, άς μένη σ’το σκοτάδι
Διά την σωτηρίαν σας και καταδικασμένος
Όλων τα κρίματα εγώ τα κουβαλώ ς’τον άδη
Πατρίδα μου, μίαν ζωήν είχα για τα παιδιά σου.
Την δίνω με το αίμα μου τα σφάλματα τους πλύνω.
Θέλω και ζώντας και νεκρός νάμαι βοήθειά σου
Για σέν Ελλάς μου και χολή για σε και όξος πίνω!(2)
Εισοδικό (Introitus):
Αιώνια ανάπαυση, δώσε τους Κύριε
και είθε αέναο φως να τους φωτίζει.
…….
Κεισαι λοιπόν
‘ στο αίμα σου χωμένος,
και καταπληγωμένος,
εις τον ναόν έμβαίνων,
παντετ’ είς τούτ’ εμμένων ώ άριστε ανδρών(3)
«ΕΓΧΩΡΙΟΙ ΕΙΔΗΣΕΙΣ
Εκ Ναυπλίου 30 Σεπτεμβρίου
Τρομερόν και φρικτόν άκουσμα! Μέγα και ανήκουστον δυστύχημα κατέλαβε την Ελλάδα! ‘Ανδρες αιμάτων κατέβαψαν τας ανοσίους χειράς των εις το αίμα του Πατρός της Πατρίδος.
Το πρωί της παρελθούσης Κυριακής 27 του λήγοντος μηνός ενώ η αείμνηστος Αυτού Εξοχότης εισήρχετο κατά το σύνηθες εις τον ενταύθα ναό του Αγίου Σπυρίδωνος δια να προσφέρει την πνευματική λατρείαν εις τον Ύψιστον εν μέσω του λαού εις τον οποίον η παρουσία του ενέπνεε την φιλοστοργοτάτην παρηγορίαν και η ευσέβεια του το παράδειγμα της ακροτάτης των αρετών δύο αλιτήριοι ο Κωνσταντίνος και ο Γεώργιος Μαυρομιχάλαι του αφήρεσαν την ζωήν και αφήρεσαν εκ μέσου του έθνους το αγαπητών αρχηγών του. Οποία εκπληκτική λύση και αδημονία κατεκυρίευσεν ευθύς όλους. Ποίοι κοπετοί (οδυρμός, ο θρήνος κάποιου που κλαίει χτυπώντας με τα χέρια το στήθος του) και θρήνοι ανδρών γυναικών και παίδων συνόδευσαν το λείψανον της αοιδήμου Α.Ε εις το παλάτιον Ο λαός ιδών έμπροσθεν του πραχθείσαν την μεγίστην ανοσιουργίαν εκινήθη εις τοσαύτην αγανάκτησιν ώστε ο μεν πρώτος των εθνοκαταράτων τούτων πατροκτόνων έλαβεν ευθύς τα επίχειρα του τρομερού εγκλήματος των, ο δε έτερος δεν ήθελε εκφύγει και αυτός την κοινήν οργήν αν δε έφθανε να καταφύγη εις τον οίκον του Κυρίου Αντιπρέσβεως της Γαλλίας όστις τον παρέδωκεν ύστερον κατά ζήτησιν της Γερoυσίας δια να υποβληθεί εις την αυστηρότητα της εθνικής δικαιοσύνης. Η πικρά αύτη είδησις διεδόθη εν άκαρει(άμεσα) εις όλην την πόλιν διά των κοινών γόων και αναστεναγμών Μετά το φρικτόν και αιφνίδιον τούτο συμβεβηκός ή Γερουσία και οι Γραμματείς της Κυβερνήσεως συνήλθον ευθύς εις έκτακτον συνεδρίασιν διά να συσκεφθώσι περί το πρακτέον όπως διαλαμβάνει το ΙΓ Αρθρον του Β. Ψ. Ψηφίσματος της εν ΄Αργει και εθνικής Συνελεύσεως Εν τούτοις δε οι άνθρωποι περιωρίσθησαν εις τας οικίας των αναμένοντες το αποτέλεσμα των διαβουλεύσεων. Κατά τας δεινάς ταύτας ώρας πρέπει να το εύσωμεν εις τιμήν του εθνικού χαρακτήρος ούτε μια στιγμής δεν διεκόπη η ευαξία και η κοινή ασφάλεια Το στρατιωτικόν έδειξεν παραδειγμάτιστον πειθαρχίαν μείναν πιστόν εις τα χρέη του ο δε λαός έφύλαξεν άκραν ήσυχίαν. Τόσον επενήργει και μετά θάνατον έτι εις τας ψυχάς των τεθλιμμένων Ελλήνων η ιερά σκιά του Πατρός προς τον οποίον είχον όλον το θάρρος και τας ελπίδας των Εντός ολίγων ωρών η Γερουσία έφθασεν εις πέρας των υψηλών σκέψεών της και ψήφισε προσωρινή τριμελή Διοικητική Επιτροπήν εκλέξασα παμψηφί τους Κυρίους Α. Α. Καποδίστριαν Πρόεδρον Θ Κολοκοτρώνη και Ιω. Κωλέττην. Εντός ολίγου θέλουν διαταχθή υπό της Κυβερνήσεως τα περί της κηδείας και καθολικής πενθηφορίας. Εν τούτοις η κατά τας παρούσας ημέρας του κοινού πένθους όλη η Αγορά και οι οίκοι των δημοσίων συναναστροφών ευρίσκονται κλεισμένοι. Χθες μετά την μεσημβρίαν εισήλθεν εις Ναύπλιον και το τρίτον Μέλος της Διοικητικής Επιτροπής ο Κύριος Θ. Κολοκοτρώνης όστις ευρίσκετο εις το στρατόπεδον της Μεσσηνίας. Ανέλαβεν αγαθή τύχη τα υψηλά χρέη της η νέα Κυβέρνησις και έχομεν αγαθάς ελπίδας ότι θέλει φυλάξει την πέραν ταύτην παρακαταθήκην αξίως τις του έθνους προσδοκίας και θέλει βαδίσει εις τα ίχνη του μεγαλοφυούς ανδρός όστις πρώτος ενεποίησεν εις την Κυβέρνησιν μας την πρέπουσαν αξιοπρέπειαν και αρμονίαν. Ελπίζομεν ότι και κατά τας επαρχίας λαός και τα στρατεύματα ως κινούμενοι από τα αυτά αισθήματα με τους εν τη πρωτευούση ενθυμούμενοι τα εκ της αταξίας και απειθείας δεινά και πρόσφατα έχοντες τα εκ της ευταξίας αγαθά θέλουν αισθανθή ότι η ομόνοια και η προς τους νόμους της Πατρίδος απαράτρεπτος υπακοή είναι τα μόνα μέσα δι ώ δύνανται να συντελέσωσι σήμερον εις τον μέγαν σκοπό της Προσωρινής Κυβερνήσεως όστις είναι το να προφυλάξη το έθνος καλά τας δεινάς ταύτας ώρας από τους κινδύνους της αναρχίας και των διχονοιών. Όλοι οι αληθώς φιλοπάτριδες χρεωστούν να προσφέρωσι την ειλικρινή σύμπραξιν των. Ολοι ας συγκεντρωθώμεν κύκλω της Κυβερνήσεώς μας και δια της αφοσιώσεώς μας άς δώσωμεν εις χείράς της το ισχυρόν όπλον της ομονοίας μας δια να περάσει αβλαβείς από τας παρούσας δεινάς περιστάσεις.» (4)
KYRIE ELEISON
Κύριε ελέησον,
Χριστέ ελέησον,
………….
Λάτρης θερμός
να ήσαι του Θεού σου
υπέρ του εαυτού σου
υπέρ αυτονομίας
ημών ελευθερίας να δέεσαι πιστώς
Συνωμοσία Άγγλων, Γάλλων κατά του Κυβερνήτη οδήγησε τα χέρια των Μανιατών δολοφόνων Μαυρομιχαλέων, ο ένας με πιστόλι και ο άλλος με μαχαίρι, να αφαιρέσουν από την Ελλάδα τον Έλληνα αρχηγό του κράτους.
Μέσα σε τέσσερα λεπτά ήταν νεκρός. Μία γυναίκα του έκλεισε τα μάτια. Άλλες σκούπισαν με τα μαντήλια τους το αίμα του που είχε κυλίσει στο λιθόστρωτο. Η ώρα ήταν 6.35' το πρωί.
Το φονικό του Κυβερνήτη έγινε θρύλος και τραγούδι και η μνήμη του παραμένει ζωντανή στη λαϊκή συνείδηση των Ελλήνων, όπως το τραγούδησε η λαϊκή μούσα:
«o Γιώργος και ο Κωσταντής, δυο Μπέηδες της Μάνης
μια πιστολιά του ρίξανε φαρμακερό μαχαίρι».
«Το στόμα τ’ αίμα γέμισε τα χείλη του φαρμάκι
κι η γλώσσα τ’ αηδονολαλεί σαν το χελιδονάκι» (Χ. Πιτερός).
Η νεκροψία έγινε από επιτροπή γιατρών, έπειτα από δύο ώρες περίπου από τη δολοφονία. Την επόμενη, στις 28 Σεπτεμβρίου προσκλήθηκε ξανά επιτροπή γιατρών που την αποτελούσαν οι: Σπ. Καρβελάς, Ν. Μαράτος, Δομ. Μαλδίνης, Π. Ζεγκίνης, Ανδρ. Παπαδόπουλος – Βρεττός και Ιακ. Θεοφιλάς καθώς και ο φαρμακοποιός Βονιφάτσιο Βοναφίν.
Ο φαρμακοποιός Β. Βοναφίν (1800-1893), ιταλικής καταγωγής, ήταν σπουδαία φυσιογνωμία, φοιτητής στην Πάδοβα της Ιταλίας, όπου είχε σπουδάσει ιατρική και ο Ιωάννης Καποδίστριας.
«O νεκρός του Ι. Καποδίστρια μετεκομίσθη ευλαβώς εκ του ναού του Αγίου Σπυρίδωνος εις το ανάκτορο αυτού, συνοδευόμενος υπό πλήθους λαού ολοφυρομένου επί τη απωλεία και καταρωμένου τους αυτουργούς˙ εκεί δε μετά την αυτοψία εταριχεύθη υπό του φαρμακοποιού Β. Βοναφίν και απετέθη εις την αίθουσαν της υποδοχής (του Κυβερνείου), όπου ο λαός συνέρεε και καθισπάζετο τα πόδια αυτού».(5)
Ειρμός (Sequentia)
Dies irae
Ημέρα οργής, εκείνη η μέρα,
ο κόσμος θ’ αφανιστεί μέσα σε στάχτες,
…………..
Αλλά εκεί
Κεντούσι, σε κτυπούσιν,
ως τίγρεις καθορμούσιν
εις αθυμίαν ρίπτουν
με εντροπή καλύπτουν το έθνος οι κακοί
Γόνοι σκληροί
των Μαυρομιχαλέων
κακεντρεχών αθέων
έθνοκαταραμένοι
μωροί τετυφλωμένοι Ευθύς έν ακάρει
πίπτεις, ναι, συ,
πίπτει δε εν τω άμα
πατρίς μέ σε έντάμα,
χάνει τον στολισμός της
και τον ηρωϊσμόν της κ’ελπιδα της μαζή
«Με βαθείαν λύπης και δάκρυα εις τους οφθαλμούς κοινοποιεί η Γερουσία προς τους Έλληνας την θλιβεράν είδησιν ότι ο Κυβερνήτης της Ελλάδας ο Ιωάννης Α Καποδίστριας δεν υπάρχει πλέον εις την ζωήν.»
ΚΗΔΕΙΑ
«ΕΓΧΩΡΙΟΙ ΕΙΔΗΣΕΙΣ
Εκ Ναυπλίου 13 Οκτωβρίου
Εν των δωματίων του παλατίου της Κυβερνήσεως λαμπρώς και πενθίμως κεκοσμημένον εξετέθη ήδη η λάρναξ ή φέρουσα τον νεκρόν της Α Ε του μακαρίτου Κυβερνήτου, προς κοινήν επίσκεψιν. Και πρώτον μεν περί την δεκάτην ώραν προ της μεσημβρίας χθες υπήγαν δια να προσφέρωσι τον τελευταίον ασπασμόν εις τον αοίδιμον Αρχηγόν τα δύο μέλη της Διοικητικής Επιτροπής, η Γερουσία, οι Γραμματείς της Κυβερνήσεως όλοι οι εν ταις πολιτικαίς Αρχαίς διατελούντες και όλοι οι ενταύθα τυχόντες ανώτεροι και κατώτεροι αξιωματικοί του στρατού και του ναυτικού, έπειτα δε εσυγχωρήθη η είσοδος εις όλους τους προκρίτους εις το σύστημα των εμπόρων και εις όλους απλώς τους πολίτας οίτινες ακαταπαύστως ερχόμενοι αποδίδουν τον φόρον της θλίψεώς των εις το είδωλον της αγάπης και του σεβασμού των. Μετά τον ασπασμόν του λειψάνου όλα τα ειρημένα πολιτικά και στρατιωτικά σώματα υπήγαν αλληλοδιαδόχως εις τον Πρόεδρον της Κυβερνήσεως, τον αδελφό της αοιδίμου Α.Ε. διευθύνοντες λόγους συλλυπητικούς προς τους οποίους έδιδεν αναλόγους αποκρίσεις Α.Εκλαμπρότης
Την ερχομένην Κυριακήν θέλει γένη ή εκφορά το λειψάνου της Α.Ε.
ΕΓΧΩΡΙΟΙ ΕΙΔΗΣΕΙΣ
Εκ Ναυπλίου 20 Οκτωβρίου
Την Κυριακήν προχτές 18 του μηνός ετελέσθη η κηδεία της Α.Ε. του αοιδίμου Κυβερνήτου με την ανήκουσαν εκκλησιαστικήν, πoλιτικήν και στρατιωτικήν διακόσμησιν. Η επικήδειος πομπή ανεχώρησε την 12 ώραν από του παλατίου της Κυβερνήσεως και υπήγεν εις τον ναόν του Αγ Γεωργίου κατά την εξής τάξι. Εξ σαλπιγκταί προηγούντο ανά τρεις κατά μέτωπον εν απόσπασμα ιππικού εκ δεκαοκτώ ιππέων ανά τρεις κατά μέτωπον, εν απόσπασμα πυροβολικού από είκοσι στρατιώτας ανά τέσσαρας κατά μέτωπον, εν απόσπασμα πεζικού από είκοσι στρατιώτας ανά τέσσαρας κατά μέτωπον, εξ τυμπανισταί ανά τρεις κατά μέτωπον, ο διδάσκαλος των ορφανών παίδων της Τύρινθος έχων πλησίον του την σημαίαν της σχολής, τριάκοντα ορφανοί παίδες της Τύρινθος ανά τέσσαρας κατά μέτωπον και διδάσκαλος της αλληλοδιδακτικής σχολής του Άργους, έχων πλησίον του την σημαίαν των μαθητών, είκοσι παίδες της σχολής ταύτης ανά τέσσαρας κατά μέτωπον, ο διδάσκαλος της αλληλοδιδακτικής σχολής Ναυπλίας με την σημαία του, είκοσι παίδες της σχολής ταύτης ανά τέσσαρας κατά μέτωπον, ο επιστάτης των παίδων στρατού της Κεντρικής Πολεμικής Σχολής, δεκαέξι παίδες στρατού της σχολής ταύτης ανά τέσσαρας κατά μέτωπον, η στρατιωτική μουσική ανά τέσσαρας κατά μέτωπον, η σημαία της Κυβερνήσεως με το σύμβολον του Φοίνικος, δεξιά ή εθνική σημαία, αριστερά τρία βήματα όπισθεν εις το κέντρον των άνω δύο σημαιών το σύμβολον της οικογενείας της Α. Ε., δύο καννόνια ελαφρού πυροβολικού πορευόμενα κατά παραγωγήν, οι δύο ίπποι της Α Ε πενθοφορούντες κρατούμενοι έκαστος από δύο ιπποκόμους επίσης πενθοφορούντας και επί κεφαλής αυτών εις το κέντρον ο αρχιπποκόμος της Α Ε, τα δεκαπέντε παράσημα της Α Ε πρώτης τάξεως των διαφόρων Δυνάμεων, κρατούμενα από στρατηγούς και ανωτέρους αξιωματικούς πορευόμενους τον ένα κατόπιν του άλλου ανά τρία βήμα συνοδευμένους έκαστον από δύο άλλους αξιωματικούς εκ δεξιών και εξ ευωνύμων κάθε δύο παρασήμων μία άσπρη λαμπάς φερομένη από υπαξιωματικού έξωθεν των λαμπάδων έκλειον τα παράσημα οι Ευελπίδαι και οι Ακόλουθοι, πέντε εσταυρωμένοι πενθειμονούντες κατά παραγωγή έχοντες, κατά πλευρά φανάρια φερόμενα από υπαξιωματικούς, κατά πλευράν δε αυτών λαμπάδες μαύραι φερόμενα από υπαξιωματικούς ,τέσσαρες ψάλται ανά δύο, τριάκοντα ιερείς με τους διακόνους ανά τέσσαρα, πενθοφορούντες με ιερατικήν στολήν δύο αρχιμανδρίται, εις γραμμής επίσης, δύο διάκονοι με δύο πατερίτσας αρχιερέας, ομοίως δύο αρχιερείς, ομοίως έτεροι δύο διάκονοι με πατερίτσα, πενθοφορούντες δύο έτεροι αρχιερείς. Ενταύθα εφέρετο ο νεκρός της Α Ε από εξ Ταγματάρχας και περιεστοιχίζετο από όλον το σώμα της Γερουσίας, εις το πλάγιον τον νεκρού αριστερόθεν παρευρίσκετο εις όλον αυτό το διάστημα ο Πνευματικός της Α Ε και εκ δεξιών και εξ ευωνύμων οι οικιακοί του, κατά πλευράν δε του νεκρού και έξωθεν Εύελπιδαι τινές όπισθεν του νεκρού και αμέσως ηκολούθουν ο Πρόεδρος της Γερουσίας έχων εκ δεξιών και εξ ευωνύμων τα δύο Μέλη της Διοικητικής Επιτροπής, οι Κύριοι Αντιπρέσβεις Πρόξενοι και Ναύαρχοι των Συμμάχων Δυνάμεων μετά των υπαλλήλων αυτών αξιωματικών, οι Γραμματείς της Κυβερνήσεως και τα Μέλη της επί της Οικονομίας Επιτροπής, ο Γενικός Ταμίας της Ελλάδος, τα Μέλη του Ελεγκτικού και Λογιστικού Συμβουλίου τα του Ανωτάτου Κριτηρίου και τα των Εκκλήτων, ο Γενικός Διευθυντής του τακτικού με τον αρχηγόν των επιτελών και λοιπούς ανωτέρους αξιωματικούς των επιτελών και Διοικητή Ναυπλίας με τον ανώτερων Φρούραρχο Ναυπλίας και με τους διαφόρους αξιωματικούς των επιτελών τα Μέλη διαφόρων Κριτηρίω οι Πάρεδροι των Γραμματειών της Κυβερνήσεως και της Γερουσίας, οι Δημογέροντες Ναυπλίας με τους προκριτοτέρους πολίτας οι λοιποί υπάλληλοι της Κυβερνήσεως και αι λοιπαί τοπικαί Αρχαί, οι εκτός της υπηρεσίας αξιωματικοί της ξηράς και θαλάσσης, εν απόσπασμα πεζικού από είκοσι στρατιώτας και έτερον ιππικού από δώδεκα έκλειον την εκφοράν, το μεν ανά τέσσαρα το δε ανά τρεις. Όλη η εκφορά συνοδεύετο από μίαν γραμμήν στρατιωτών εκ δεξιών και εξ αριστερών.
Η συνοδία περιήλθε μέγα μέρος της πόλεως όλαι δε αι οικίαι αι παρά την οδον κείμεναι δί ής επέρασεν επενθοστόλουν Πλήθος λαού ηκολούθουν αυτήν και πλήθος γυναικών και παίδων προέκυπταν από τα παράθυρα και του εξώστας. Μόλις εκίνησεν η επικήδειος πομπή από το παλάτιον της Κυβερνήσεως και πανταχόθεν ήρχισαν να ακούωνται κλαυθμοί και κοπετοί. Δεν είναι κανείς του οποίου καρδιά όσον άτεγκτος και αν είναι δεν ήθελε συντριβή από το οικτρότατον τούτο θέαμα όπου έφθανεν ο νεκρός του αοιδίμου Κυβερνήτου με δάκρυα και ολολυγμούς υπεδέχετο θρηνούντων και αναβοώντων τ ο ν π α τ έ ρ α! τ η ν ε λ π ί δ α .Συντέμνοντες δε τον λόγον πρέπει να ομολογήσωμεν χωρίς να μεταχειρισθώμεν καμμίαν υπερβολήν, είναι των αδυνάτων να περιγράψη τις την βαθείαν θλίψιν ήτις κατεκυρίευσεν εις αυτήν την περίστασιν όλους τους ανθρώπους.
Εις το μέσον του μέλανα περιβεβλημένου ναού κατασκευάσθη βήμα με λαμπρόν καταπέτασμα φέρον διάφορα συμβολικά σημεία της οικογενείας του αοιδίμου Κυβερνήτου. Επ’ αυτού δε ετέθη η νεκροφόρος λάρναξ πλουσίως κατακεκοσμημένη και υαλοσκεπής άνωθεν ώστε να φαίνεται ένδον το λείψανον. Κύκλω δε επί της πρώτης βαθμίδος του βήματος εβάλθησαν κατά σειράν τα παράσημα της Α Ε και εκατέρωθεν ήσαν στημένα σύμβολα το τε εθνικόν και το της οικογενείας του μακαρίτου. Και παρά μεν την λάρνακα περιίστατο καθ όλην διάρκειας της νεκρωσίμου ακολουθίας μία σειρά Γερουσιαστών και ετέρα ανωτέρων αξιωματικών του στρατού, πρόσθεν δε εν ημικυκλίω τα μέλη της Διοικητικής τροπής μετά των Γραμματέων της Κυβερνήσεως και το διπλωματικόν σώμα μετά των διαφόρων αξιωματικών Συμμάχων Δυνάμεων. Ψαλλομένης δε της ακολουθίας η στρατιωτική μουσική εξετέλει εν τω μεταξύ κλαυθμηρά άσματα. Όλος ο λαός εντός και εκτός του ναού παριστάμενος κατεύθυνε τας δεήσεις του προς τον Υψιστον όταν ετελούντο παρά του ιερατείου αι κατανυκτικαί δεήσεις υπέρ αναπαύσεως της ψυχής του αειμνήστου αυτού αρχηγού.
Ετελείωσεν η επικήδειος αύτη τελετή ασπασθέντων όλων κατά τάξιν το λείψανον το οποίον θέλει κείσθαι εν ναώ τούτω μέχρι της συγκροτήσεως του εθνικού Συλλόγου, παρά του οποίου θέλουν διαταχθή τα μετά ταύτα.» (5)
Μετά τη νεκρώσιμο λειτουργία, το φέρετρο σκεπασμένο με γυάλινο σκέπασμα μεταφέρθηκε στο Παλάτι. Τοποθετήθηκε στο κέντρο της μεγάλης αίθουσας καλυμμένο με μαύρο βελούδινο ύφασμα.
Το παλάτι του Κυβερνήτη
Domine Jesu Christe
Κύριε Ιησού Χριστέ
Κύριε Ιησού Χριστέ, δοξασμένε βασιλιά,
λύτρωσε τις ψυχές των κεκοιμημένων πιστών
…………………………..
Τούς δυστυχείς
όντας εκτεθειμένους,
είς πάμπολλ’ ερριμμένους
κακά και δυστυχίας,
αίφνης ελθόντ’ εκ μίας εις τους πολυπαθείς
«Τρομερόν και φρικτόν άκουσμα! Μέγα και ανήκουστον δυστύχημα κατέλαβε την Ελλάδα! ‘Ανδρες αιμάτων κατέβαψαν τας ανοσίους χειράς των εις το αίμα του Πατρός της Πατρίδος.»
- Tuba mirum
Βροντερά η σάλπιγγα θα ηχήσει
στους τάφους όλης της γης,
…………….
Κλαύσωμεν ούν
πηδαλιούχον θείον
το του Θεού βραβείον
φέροντα αύθις νέον,
εκείνον τον αρχαίον αιώνα τον χρυσούν
Για σαράντα μέρες, ιερείς, που εναλλάσσονταν, ψιθύριζαν πένθιμες ψαλμωδίες λιβανίζοντας τον νεκρό. Τιμητική φρουρά μαθητών της Σχολής των Ευελπίδων, υπό αξιωματικό, εναλλάσσεται γύρω από το φέρετρο. Αυτές τις σαράντα μέρες ο μέγας νεκρός είχε δοθεί για δημόσιο προσκύνημα. Πλήθος κόσμου ανέρχονταν και κατέρχονταν κάθε μέρα τη σκάλα του παλατιού.
Rex tremendae
Βασιλιά με το υπέρτατο μεγαλείο,
εσύ που σώζεις εκείνους που το αξίζουν,
………………..
Παίδες οι σοι,
να τύχωμεν του θείου
δώρου, του ουρανίου,
της ανεξαρτησίας,
άκρας ευδαιμονίας να πέσουν οι κακοί
«Εις την προτροπήν του Εκλαμπροτάτου Κόμητος Αυγουστίνου Α Καποδίστρια όστις και κατ εκείνας τάς στιγμές καθάς έπιε το πικρον ποτήριον της τρομεράς απωλείας του φιλτάτου και σεβαστού αυτού αδελφού εδείχθη προς το στρατιωτικόν με την ψυχικήν εκείνην αταραξίαν και γαλήνην ήτις χαρακτηρίζει κατά τας επικινδύνους περιστάσεις τον εχέφρονα αρχηγόν τον άξιον μιμητή των αρετών εκείνου τον οποίον θρηνεί η Ελλάς και δεν έχασεν ούτε μίαν ώραν δια να προνοήση όσον το κατ αυτόν υπέρ της σωτηρίας του αθώου λαού όστις εκινδύνευε να πέση εις τα δεινά της αναρχίας»
- Recordare
Θυμήσου, ω ελεήμονα Ιησού,
ότι για τη δική μου σωτηρία, μαρτύρησες.
……………..
Η Γ' Εθνοσυνέλευση της Τροιζήνας με το ΣΤ' ψήφισμα της 2ας Απριλίου 1827, εξέλεξε τον Ιωάννη Καποδίστρια κυβερνήτη της Ελλάδας για επτά χρόνια.
- Confutatis maledictis
Όταν οι αμαρτωλοί καταδικαστούν
και ριχτούν στις φλόγες της κόλασης,
………………………
«Έκρινε την δίκην, των διά την δολοφονία του αοιδίμου Κυβερνήτου εγκαλεσθέντων, Γεωργίου Μαυρομιχάλου, Ιωάννου Καραγιάννου και Ανδρέου Γεωργίου Η απόφασης του Δικαστηρίου τούτου εξεδόθη κατά τους ισχύοντας στρατιωτικούς νόμους αυθημερόν καταδικάζουσα τον μέν Γ Μαυρομιχάλην και τον Ιωάννης Καραγιάννην εις την κεφαλικής ποινήν τον δέ Ανδρέα Γεωργίου εις δεκαετή φυλάκισιν μετά δεσμών και εις δημοσίους εργασίας»
Δεν χωρεί αμφιβολία ότι στα πλαίσια του μεταξύ τους ανταγωνισμού, κάθε μια από τις τρεις μεγάλες δυνάμεις είχε δημιουργήσει τα ιδιαίτερα στηρίγματα της στους ντόπιους παράγοντες της οικονομικής,
κοινωνικής και πολιτικής ζωής.
- Lacrimosa
Ημέρα δακρύων εκείνη η ημέρα,
όταν από τις στάχτες θα σηκωθούν
……………
«Ετελειώθη, κατά παραχώρησίν Σου, η πατροκτονία !
Χείρες ανόσιοι, θηριά ανθρωπόμορφα, άνδρες αιμάτων επεβουλεύθησαν την πλέον πολύτιμον ζωήν, και την ύπαρξιν έθνους ολοκλήρου μετά του εκλεκτού Σου συνέκλεισαν εις ένα τάφον.» (6)
OFFERTORIUM
Domine Jesu
Κύριε Ιησού Χριστέ, δοξασμένε βασιλιά,
λύτρωσε τις ψυχές των κεκοιμημένων πιστών
………
Πατρίς, πατρίς!
Έχασες τον προστάτην,
έφθασες εις εσχάτην
πάλιν απελπισίαν,
τρόμον και αθυμίαν και μένεις κατηφής
Ο Ιωάννης Καποδίστριας υπήρξε το θύμα εκείνων που τον αποδοκίμασαν πριν τον γνωρίσουν και που τον καταδίκασαν πριν ακόμη τον κρίνουν.
Hostias
Θυσίες και προσευχές
Σου προσφέρουμε Κύριε,
…………..
«Η απόφαση της Συνελεύσεως επί της χορηγίας προς αυτόν έσπευσε δι’ επιστολής του υπό χρονολογίαν 4ης Αύγούστου 1829 νά δηλώση είς τούς πληρεξουσίους του Έθνους ότι δεν δύναται νά δεχθή την χορηγηθείσαν αυτώ έπιχορήγησιν, «άπέχων, έφ' οσον τά ίδια αυτού χρηματικά μέσα τω έπαρκουν, άπό του νά έγγίση μέχρι καί όβολον τά δημοσία χρήματα προς ιδίαν αύτου χρήσιν»
SANCTUS
- Sanctus
Άγιε, Άγιε, Άγιε,
Κύριε των δυνάμεων!
……………
Κλαίε, Ελλάς!
θρήνει τον Κυβερνήτην,
Τα σπλάχνα του Καποδίστρια του αφαιρέθηκαν από το σώμα κατά την ταρίχευση, τοποθετήθηκαν σε πολυτελή θήκη και τάφηκαν στο Άγιο Βήμα του Αγίου Σπυρίδωνα
- Benedictus
Ευλογημένοι όσοι πορεύονται στο όνομα του Κυρίου.
Ωσαννά στον Ύψιστο.
……………
«Με θλίψιν ανέκφραστον επληροφορήθη την τολμηθείσαν παρά της εθνοκαταράτου γενεάς πατροκτονίαν. Θρηνούμεν την στέρησιν του κοινού ημών πατρός και ευεργέτου και ημέρα πένθους γενικού εις την Ελλάδα θέλει είσθαι η 27 Σεπτεμβρίου.»
AGNUS DEI
Αμνέ του Θεού, Εσύ ο αίρων
τις αμαρτίες του κόσμου,
δώσε τους ανάπαυση.
………………
Ο αμνός σφαγιάστηκε. Το αίμα του έβαψε κόκκινη την θύρα του Ναού του Αγ. Σπυρίδωνα στο Ναύπλιο και αν κι’ αυτό ήταν κόκκινο, μια μαυρίλα σκέπασε το Έθνος των Ελλήνων. Ένας Έλληνας λιγότερος. Και τι πειράζει ; Τόσοι χάθηκαν στις μάχες.
Αυτοί που χάθηκαν στις μάχες ήταν παλληκάρια. Ήταν όμως μόνο αυτοί ; Ένας Έλληνας λιγότερος, μα ποιος Έλληνας; Αυτός που οι Έλληνες αποφάσισαν ότι ήταν ο καλύτερος για να τους κυβερνήσει. Δεν ήταν κληρονομικός άρχοντας ο Καποδίστριας, ούτε ήρθε με στρατεύματα για να καταλάβει την εξουσία. Προσκλήθηκε από τους Έλληνες για τους Έλληνες και μάλιστα εκλέχθηκε για επτά χρόνια. Τι γενναία πράξη αυτή!! Ήταν εκδημοκρατισμός ενός κράτους υπόδουλου, μέχρι εκείνη τη στιγμή. Στηριζόμενη η απόφαση αυτή στις πολιτικές ιδέες του διαφωτισμού αποτελεί την Τρίτη κατά σειρά επανάσταση στον κόσμο που επέβαλε την Δημοκρατία. Πρώτη η Αμερικάνικη το 1776 όπου ψηφίζεται η Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας, δεύτερη η Γαλλική που διήρκησε από το 1789 έως το 1799 και τρίτη η Ελληνική. Η ιερή Συμμαχία ιδρύεται προκειμένου να αποκαταστήσει την πολιτική νομιμότητα, δηλ. τα απολυταρχικά μοναρχικά καθεστώτα. Το ταυτόχρονο ξέσπασμα εξεγέρσεων σε Ισπανία(1823), Ιταλία(1821), αλλά και της Ελλάδας, θορύβησε τον Μέττερνιχ και τον τσάρο. Θεώρησαν πως πρόκειται για συντονισμένο σχέδιο ανατροπής της νομιμότητας κι έτσι αναγκάστηκαν να αποφασίσουν την στρατιωτική επέμβαση στην Ιταλία (1821) και στην Ισπανία το 1823.Τελικώς, η αποστολή ευρωπαϊκών στρατευμάτων για την καταστολή της ελληνικής εξεγέρσεως, όπως είχε προτείνει ο Μέττερνιχ, ευτυχώς απεφεύχθη χάρη στην διπλωματική δράση του Ιω. Καποδίστρια, που υπηρετούσε ως υπουργός εξωτερικών της Ρωσίας και ήταν έμπιστος του τσάρου. Μετά από αυτό μπορούμε να πούμε ότι ο Καποδίστριας συνέβαλε στην εξαφάνιση της Ιεράς Συμμαχίας, διότι τον επόμενο διάστημα δεν είχε καμία δράση.
Ήρθε λοιπόν στην Ελλάδα για να κυβερνήσει μια παρθένα και φοβισμένη χώρα. Απαίδευτοι οι άνθρωποι της που δεν ήταν σε θέση να καταλάβουν τα διεθνή διπλωματικά παιγνίδια. Στο Παρίσι η εκλογή του Καποδίστρια αντιμετωπίστηκε με επιφύλαξη και στο Λονδίνο με απροκάλυπτη εχθρότητα. Η αντίδραση της Ρωσίας ήταν μεν θετική, αλλά, συγκρατημένη. Η Αγγλία και η Γαλλία πίστευαν τώρα ότι ο Καποδίστριας θα εργαζόταν στην Ελλάδα προς όφελος των ρωσικών επεκτατικών επιδιώξεων στη Μεσόγειο θάλασσα. Οι Άγγλοι, οι οποίοι περισσότερο απ' όλα θεωρούσαν απαράδεκτη την εμμονή του Κυβερνήτη να ακολουθεί σε κάθε εθνικό ζήτημα την δική του εξωτερική πολιτική, ευνοϊκή μεν για τα ελληνικά συμφέροντα, αλλά που ερχόταν σε ριζική αντίθεση με τις αγγλικές επιδιώξεις στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου. Οι Γάλλοι του προτείνουν, για να εξαγοράσουν την ευμένειά του, να του δώσουν 500 στρατιώτες για προσωπική του φρουρά. Απάντηση: «Ως πρόεδρος της Ελλάδας ανήκει στους Έλληνες να με φυλάξουν». Μετά από αυτό το επόμενο βήμα των Γάλλων, ήταν ο προσεταιρισμός και αργότερα ο αποτελεσματικός έλεγχος της αντιπολίτευσης.
Ο Καποδίστριας βρισκόταν συνεχώς σε «μια μόνιμη και συχνά πολύ βασανιστική αναζήτηση της αρμονίας μεταξύ του υπηρεσιακού και του πατριωτικού του καθήκοντος». Στο εξωτερικό, στο υπηρεσιακό καθήκον, διέπρεψε. Στο εσωτερικό τα πράγματα ήταν πολύ δύσκολα. Ήταν Έλληνας και καλέστηκε να υπηρετήσει την πατρίδα του, αυτή που έζησαν οι πρόγονοί του και αυτή που έρχονταν από τα βάθη των αιώνων. Δεν ήταν υπάλληλος σε κάποιον Αυτοκράτορα. Ήταν αυτός που τα προβλήματα της ελληνικής κοινωνίας αναλύονται στην αρχή του σχετικού του υπομνήματος του 1811 και που δείχνει πόσο είχε εμβαθύνει στη μελέτη αυτής της κοινωνίας και των ποικίλων ομάδων που τη συγκροτούσαν. Παράλληλα δήλωνε: «δεν μπορώ να παραμείνω αδιάφορος σε αυτό που συμβαίνει μεταξύ του έθνους, στο οποίο ανήκω και στο οποίο χρωστώ, τουλάχιστον, όλα τα συναισθήματα της καρδιάς μου».
ΙΩΑΝΝΗΣ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΣ
προς τον Βρετανό υφυπουργό Άμυνας και Αποικιών Robert Wilmot-Horton, Παρίσι, 3 Οκτωβρίου 1827
ΜΕ ΡΩΤΑΤΕ ΓΙΑ ΤΑ ΣΥΝΟΡΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ…ΑΠΑΝΤΩ..
Με ρωτάτε ποια θα έπρεπε να είναι τα γεωγραφικά σύνορα της Ελλάδος.
Σας απαντώ. Τα σύνορα της Ελλάδος εδώ και τέσσερις αιώνες, από την πτώση της βυζαντινής αυτοκρατορίας, έχουν οροθετηθεί από ακλόνητα δικαιώματα, τα οποία ούτε ο χρόνος, ούτε οι ανυπολόγιστες συμφορές από τους Τούρκους, ούτε η πολεμική κατάκτηση κατόρθωσαν ποτέ να παραγράψουν. Χαράχθηκαν δε αυτά τα σύνορα από το 1821 από το αίμα το ελληνικό, που χύθηκε στις σφαγές των Κυδωνιών, της Κύπρου, της Χίου, της Κρήτης, των Ψαρών, του Μεσολογγίου και στις πολυάριθμες ναυμαχίες και πεζομαχίες, στις οποίες δοξάστηκε τούτο το Έθνος ….. Τα πραγματικά σύνορα της Ελλάδος ήταν εκείνα που περιέγραψε ο Έλληνας γεωγράφος Στράβων:
Από την Πελοπόννησο ως τη Μακεδονία και την Ήπειρο, ως τούς Άγιους Σαράντα, από τα νησιά του Ιονίου και του Αιγαίου πελάγους ως και την Μικρά Ασία. Αυτά ήταν τα ιστορικά και φυσικά σύνορα της Ελλάδος, τα οποία οι Έλληνες είχαν ιερό χρέος να διεκδικήσουν. Αυτό το χρέος το ιερό και απαραβίαστο δεν επέτρεπε στην Ελλάδα να περιορίσει η να σμικρύνει και στο ελάχιστο τα όρια της χώρας της. Αν τα ωμά συμφέροντα των ισχυρότερων χωρών την αναγκάσουν να σιγήσει αυτό το χρέος, τότε οι Έλληνες θα έχουν δικαίωμα να αναρωτηθούν: Άραγε οι μεσίτριες Δυνάμεις φθάνουν στο σημείο να αναγκάσουν τους Έλληνες να εγκαταλείψουν τούς ομογενείς αδελφούς τους στον βάρβαρο οθωμανικό ζυγό; ….. Οι προστάτριες Δυνάμεις, όσο και αν θέλουν να σταματήσουν τον πόλεμο, σύντομα θα καταλάβουν ότι η ειρήνευση της Ανατολής δεν θα μπορέσει ποτέ να γίνει στερεά και διαρκής αν δεν στηρίζεται στη βάση της γεωγραφικής δικαιοσύνης, και ας μη νομίζουν ότι είναι δυνατόν να πραγματοποιηθεί μονάχα με τη δύναμη των διαπραγματεύσεων! ….. Η Τουρκία δεν γνώριζε και δεν θα γνωρίσει ποτέ τη γλώσσα των διαπραγματεύσεων. Μονάχα με τη δύναμη των όπλων θα μπορούσε να πεισθεί …(8)
Με βάση τα πιο πάνω, κατά την άποψη μου, ο Καποδίστριας δεν έπρεπε να αφήσει το συναίσθημά του να επικρατήσει της λογικής του. Έπρεπε να γίνει και πάλι ο άτεγκτος διπλωμάτης που ήταν κατά τη διάρκεια της υπηρεσίας του, ως Υπουργός Εξωτερικών της Ρωσίας. Εκεί είχε ετοιμάσει με υπόμνημά του την επόμενη κίνηση: εισβολή των ρωσικών στρατευμάτων στις Παραδουνάβιες Ηγεμονίες και βίαιη εκδίωξη των Τούρκων. Το υπόμνημα αυτό είχε αρνηθεί να προσυπογράψει ο έτερος υπουργός Εξωτερικών της Ρωσίας Νέσσελροντ, ο οποίος θα υποστηρίξει την τελική απόφαση του τσάρου να αναζητηθεί μέσω Αγγλίας και Αυστρίας μια ειρηνική διευθέτηση με την Πύλη.
Οδηγήθηκε σε παραίτηση και άκουσε το κάλεσμα της καρδιάς του. Το συνεχές ενδιαφέρον του ήταν στην Ελλάδα και τους Έλληνες (είτε ήταν οι καταπιεζόμενοι από τον Μαίτλαντ Επτανήσιοι, είτε ήταν νέοι που ζητούσαν βοήθεια να σπουδάσουν στην Ευρώπη, είτε ήταν χήρες και ορφανά, είτε ήταν στρατιωτικοί που με την άφιξη των Άγγλων στα Επτάνησα, είχαν μείνει εκτός υπηρεσίας, κλπ.).
Να τι έγραψε η ΓΚΑΖΕΤΑ ΙΟΝΙΚΑ για τον θάνατό του:
Εδώ έπαιζαν Γάλλοι, Άγγλοι και Ρώσοι κολοσσοί, που μόνο ο Καποδίστριας μπορούσε να διαχειριστεί, εάν αφήνονταν το συναίσθημα του και δρούσε η λογική του.
Οι Έλληνες την εποχή εκείνη, ήταν ένα πλήθος ακαλλιέργητο, καλά-καλά δεν μιλούσαν την γλώσσα τους. Ένα πλήθος χωρίς ιδανικά. Καταπιέζονταν και ήθελαν να διώξουν αυτούς που τους καταπίεζαν. Τίποτε άλλο!
Εξ άλλου ορισμένα διοικητικά και οικονομικά μέτρα που υποχρεωτικά πάρθηκαν δεν μπορούσαν παρά να μη δυσαρεστήσουν τους κοτζαμπάσηδες, τους πλοιοκτήτες και τους Φαναριώτες, οι οποίοι αποτελούσαν μέχρι τότε την ηγέτιδα τάξη στην Ελλάδα.
Δεν υπήρχε ευκολότερο πάτημα για να δράσουν οι ξένες δυνάμεις. Το χαλί ήταν στρωμένο. Η μεγάλη προσπάθεια δίνονταν για την πατρίδα και τους συμμετέχοντες στις μάχες οι οποίοι αποφάσισαν να κυβερνηθούν από Έλληνα. Δεν υπήρχε ελαστικότητα σε ότι μπορούσε να ανατρέψει το τρίπτυχο –στην πατρίδα, με την πατρίδα, για την πατρίδα.- Έγιναν όλα καλά; Αβέβαιο. Αυτοί που αποφάσισαν να διοικηθούν ήταν ευάλωτοι. Είχαν μάθει στην απειθαρχία. Ο πλούτος αποτελούσε την κινητήρια δύναμή τους. Εύκολα τα πράγματα για όποιον είχε χρήμα να τους δώσει. Το επίπεδο χαμηλό. Η έννοια της δικαιοσύνης δεν υπήρχε. Η βεντέτα έλυνε τα πάντα. Έτσι υπήρξε δολοφονία. Προσπάθησε ο Αυγουστίνος, που ανέλαβε μετά το θάνατό του Κυβερνήτη να κρατήσει την κατάσταση. Ήταν αδύνατο. Υπέβαλε την παραίτηση του στην γερουσία και σε συνεννόηση με τον Ρώσο καπετάνιο Ρίκορδ, διέταξε κατά την νύχτα να διακομισθεί το φυλασσόμενο εις το ληξιαρχείο του Ναυπλίου φέρετρο, με το μέγα θύμα της 27ης Σεπτεμβρίου (6 μήνες μετά την δολοφονία), στην φρεγάτα «Πάρις» που έθεσε εις την διάθεση του ο Ρώσος ναύαρχος και αφού παρέλαβε και το αρχείο του Κυβερνήτη, επιβιβάστηκε στο πλοίο και έφυγε για την Κέρκυρα.
Όταν η ρωσική φρεγάτα κατέφτασε στον λιμένα του νησιού και κατέστη γνωστός στις αγγλικές αρχές ο λόγος της αφίξεως της, ο αρμοστής Άνταμ διεμήνυσε στον Αυγουστίνο ότι σκόπιμο ήταν προς αποφυγήν πιθανών εκδηλώσεων του κοινού, οι οποίες θα ήταν δυσάρεστες στο Λονδίνο, να γίνει η διακόμιση και η ταφή του νεκρού κατά τις προχωρημένες νυκτερινές ώρες. Τούτο σήμαινε διαταγή.
Έτσι ο Ιωάννης Καποδίστριας, ετάφη κατά τας πρώτες μετά το μεσονύκτιο ώρες στον οικογενειακό τάφο πλησίον του πατρός του, εντός του περιβόλου της εκκλησίας της Πλατυτέρας.
Σε επιβεβαίωση όλων, μα όλων των πιο πάνω, παραθέτω το πώς ο έμπιστος Θεόδωρος Κολοκοτρώνης με τις γνώσεις του και τη γλαφυρότητά του περιέγραψε το θάνατό του.
Κάποτε, λέει, τα γαϊδούρια πήραν την απόφαση να σκοτώσουν το σαμαρά, για ν᾿ απαλλαγούν απ τα σαμάρια κι απ το φορτίο, που τους έβαζαν οι άνθρωποι. Έτσι κι έγινε. Αμέσως όμως κατόπιν πήραν την πρωτοβουλία τα καλφάδια (οι μαθητευόμενοι) του σαμαρά, μα δεν ήξεραν να κάμουν καλή τη δουλειά, γιατὶ έχασαν το μαστορά τους. Έτσι τα κακοφτιαγμένα σαμάρια ἄρχισαν νὰ χτυπᾶνε καὶ νὰ πλυγώνουν τὰ δυστυχισμένα γαϊδούρια, που δεν άργησαν να καταλάβουν ότι με την ανόητη πράξη τους έπεσαν απὸ το κακὸ στο χειρότερο...
COMMUNIO
Lux aeterna
Είθε αιώνιο φως να τους φωτίζει, Κύριε,
μαζί με τους Αγίους στην αιωνιότητα,
………….
Κλαύσωμεν ούν
πηδαλιούχον θείον
το του Θεού βραβείον
φέροντα αύθις νέον,
εκείνον τον αρχαίον αιώνα τον χρυσούν
Έτσι η Ελλάς έπεσε, με τις ενέργειες των ξένων, σε χέρια Βαυαρών φέρνοντας στην αρχή τον Όθωνα και μετέπειτα τον Δανογερμανικό κλάδο των Γκλύξμπουργκ, εγκαθιστώντας έτσι κληρονομικό Άρχοντα στις πλάτες των Ελλήνων και Βασιλευόμενη Δημοκρατία, σύγχρονη τότε εξέλιξη της Απόλυτης Μοναρχίας. Το 1974, μια για πάντα εγκαθιδρύθηκε η Κοινοβουλευτική Δημοκρατία στην Ελλάδα.
LIBERA ME
Σώσε με, Κύριε,
από τον αιώνιο θάνατο,
……………
«Σήμερον λοιπόν κατά την α ώραν μετά την μεσημβρίαν εξετελέσθη η απόφασης κατά τους τακτικούς τύπους επί του προχώματος καθ όσον αφορά τον πρώτον των καταδίκων Γεώργιον Μαυρομιχάλην όστις έλαβε την θανατικήν ποινήν αφού αναγνώσθη έμπροσθέν του ή απόφασης παρισταμένου πλήθους λαού.»
Μια φράση που σίγουρα Κυβερνήτη, θα ήθελες ν’ ακούσεις πριν πεθάνεις:
«Ότι ωραιότερο πλάσμα δημιούργησε ο Θεός στον κόσμο, δεν υπάρχει πια. Το ευγενέστερο πλάσμα της γης δεν υπάρχει. Ο Καποδίστριας είναι νεκρός. Από αυτή τη στιγμή είμαι και εγώ νεκρή.» Ρωξάνδρα Σ. Στούρτζα
------------------------------------------------------------------------------------------------------
- 1)Requiem. Με την ονομασία Ρέκβιεμ(εκ του λατινικού Requiem) φέρεται στην καθομιλουμένη η νεκρώσιμη ακολουθία της Καθολικής Εκκλησίας. Η ορθή και επίσημη ονομασία της νεκρώσιμης ακολουθίας, όπως φαίνεται και στα οικεία λειτουργικά βιβλία της καθολικής Εκκλησίας, είναι Λειτουργία υπέρ τεθνεώτων. Η ορθή και επίσημη ονομασία της νεκρώσιμης ακολουθίας, όπως φαίνεται και στα οικεία λειτουργικά βιβλία της καθολικής Εκκλησίας, είναι Λειτουργία υπέρ τεθνεώτων Στο χώρο της λογοτεχνίας το ρόλο των μουσικών οργάνων παίζουν οι λέξεις, οι φράσεις, οι παράγραφοι, ο ποιητικός λόγος κ.λ.π
- 2)ΓΕΝΙΚΗ ΕΦΗΜΕΡΙΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΕΝ ΝΑΥΠΛΙΩ. ΣΑΒΒΑΤΩ 14 ΝΟΥΕΜΒΡΙΟΥ 1831
- 3)Αποσπάσματα λαϊκών κραυγών-ποιημάτων-ελεγειών.
4)Ο.π. ΓΕΝΙΚΗ
(5)Ο Βονιφάτιος Βοναφίν και η ταρίχευση του Καποδίστρια – «Errare humanum est» (το σφάλλειν είναι ανθρώπινο). Αργολική Αρχειακή Βιβλιοθήκη Ιστορίας & Πολιτισμού(
6)Ο.π. ΓΕΝΙΚΗ ……
(7) ΛΟΓΟΣ ΕΠΙΤΑΦΙΟΣ ΕΙΣ TOV ΚΥΒΕΡΝΗΤΗΝ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΙΩΑΝΝΗΝ ΑΝΤΩΝΙΟΥ ΚΟΜΗΤΑ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΝ, ΣΥΝΤΕΘΕΙΣ ΥΠΌ ΤΟΥ ΕΞΟΧΩΤΑΤΟΥ ΚΥΡΙΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΣΤΟΥΡΖΑ,
ΚΑΙ ΕΚΦΟΝΗΘΕΙΣ ΕΝ TH ΠΡΩΤΕΥΟΥΣΗ ΤΗΣ ΟΔΙΣΣΟΥ ΕΚΚΛΗΣΙΑ
TΗΝ 13 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 1831.
(8) Ελένης Κούκκου “Ιωάννης Καποδίστριας – Ρωξάνδρα Στούρτζα”